5.90
Jozef Cantré: veelzijdig Vlaams,
expressionistisch kunstenaar
Geta-Bever VLEKEENPASTA GSSffl °XE 1."
FILMS
WAAROM
VULPENKLINIEK
JAGO SHAWLS
Ned. Chr. Vrouwenbond telt op
het ogenblik al 83.000 leden
Kerkelijk Leven
Boekenillustratorgraveur
houtsnijder en beeldhouwer
navrant, akelig, naar
komt 27 oktober concerteren
Opgericht 1 maart 1860 Zaterdag 10 oktober 1959 Tweede blad no. 29869
een goedkopere merkloze vulpen
kopen, terwijl er een originele
TALENS vulpen is, die f 9.90 ge
kost heeft, doch die wij nu ver
kopen voor slechts
met gouden pen
zuigervulling
1 jaar garantie
G. WOLFSLAG
BREESTRAAT 145
Belangrijke expositie in Lakenhal
Leiden Centrum kwam bijeen
De afdeling Leiden Centrum van de
Ned. Chr. Vrouwen Bond hield gister
avond een huishoudelijke vergadering in
het. Geref. Jeugdhuis aan de Breestraat.
Mevrouw J. P. Engel-Meyer, de gewes
telijke presidente, woonde deze druk
bezochte bijeenkomst bij teneinde de
dames het een en ander over het wezen
van de bond te vertellen.
Na een kort maar toch zeer gewaar
deerd optreden van het zangkoortje deed
de spreekster dat op nog al huiselijke
wijze. Het karakter van de bond, aldus
mevrouw Engel, is vastgelegd in de
grondslag en in de doelstelling. De
grondslag is dat Christus koningschap
alom moet worden erkend en dat alle
problemen, die zich voor kunnen doen,
in Gods licht opgelost behoren te wor
den. Doelstelling van de bond: aan de
leden voorlichting te geven betreffende
maatschappelijke, culturele en staatkun
dige vraagstukken en het verlenen van
praktische, sociale hulp. Mevrouw Engel
vertelde voorts hoe men veertig jaar ge
leden tot oprichting van de Ned. Chr.
Vrouwenbond is gekomen. Deze oprich
ting vond in Amsterdam plaats. Men
spreekt in de bond nog steeds niet over
politieke onderwerpen aangezien dit bij
de oprichting uitdrukkelijk is vastgelegd.
De bond is niets anders dan een samen
voeging van geheel zelfstandige afde
lingen, aldus spreekster,, die vervolgens
uit de keuken van het hoofdbestuur be
gon te klappen. Dit hoofdbestuur be
staat uit 21 leden. De presidenten van
de dertien gewesten zijn daarin verte
genwoordigd; zij zijn dus gewone leden.
Daarnaast is er echter nog een dage
lijks bestuur, dat o.m. de maandelijkse
bijeenkomsten van het hoofdbestuur
voorbereid. Het hoofdbestuur komt nl.
elke eerste donderdag van de maand in
Utrecht in vergadering bijeen. De meest
uiteenlopende zaken worden daar dan
besproken. Een van de grootste wensen
van het hoofdbestuur is de totstand
koming van een christelijk damesweek
blad. Twee maal in het jaar worden de
gewestelijke vergaderingen gehouden en
verder zijn er ook nog presidentenconfe
renties. Vanzelfsprekend wordt er ieder
jaar een algemene vergadering belegd
met daaraan verbonden een bondsdag.
Van groot belang zijn voorts de provin
ciale landdagen, welke het saamhorig
heidsgevoel onder de leden verstevigen.
De Ned. Chr. Vrouwen Bond, die onge
veer 640 afdelingen telt, heeft op heil
ogenblik niet minder dan 83.000 leden.
Dit aantal groeit nog steeds en men kan
dus met recht spreken van een bloeiende
vereniging. Na de pauze was er ruim
schoots gelegenheid om vragen te stellen.
Mevrouw C. Houwing-Oostra, presidente
van deze Leidse afdeling, leidde de
bijeenkomst.
Advertentie
(Advertentie)
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Breukelen H. Hoekema,
luchtmachtpredjikant te Harderwijk. Te
Elspeet (toez.) A. J. Timmer te Hulzen
(N.-H.)Te Ochten (toez.) J. G. van der
Vlist, kandi. te Bergambacht.
Bedankt voor 's-Heer Arendskerke W. C.
J. Jacobs te Reltsuim (Fr.).
GEREF. KERKEN.
Beroepen te Maasdijk (2de maal) K.
Snoey te Dlnteloord. Te Klundert-Ze ven-
bergen, C. M. van der Loo te Dordrecht.
GEREF. GEMEENTEN.
Beroepen te Mlddelhamis G. Zwerus te
Norwich (Canada). Te Dordrecht K. de
Gier te 's-Gravenhage.
prostitutie wordt met alle mogelijke
middelen bestreden.. En dat er flink
opruiming wordt gehouden, kunnen wij
U verzekeren.. Een spannende film,
waarin de spanning uitgroeit tot een
climax.
„Othello"
Een sterke film
Casino Hoewel de opzet van de ver
filming van „Othello" niet te vergelijken
is met die van „Macbeth", welke laatste
film veel soberder van opzet is, is een
vergelijking met de titelrollen wel te
maken. Serge Bondarchuk levert een
opmerkelijke prestatie, beheerst het doek
met zijn sterke persoonlijkheid, die door
de regisseur nog eens wordt onderstreept
evenals dat het geval is met Orson Wel
les in „Macbeth". Bondarchuk wordt
bovendien nog ondersteund door sterk
bezette bijrollen, waartoe voor al de
intrigerende, geslepen en huichelachtige
vaandrig Jago bijdraagt. De camera is
buitengewoon beweeglijk, soms wel eens
wat te speels om de dramatiek geheel op
de voet te kunnen volgen. Voor de kleu
ren niets dan lof. Geen felle technicolor,
waar de Amerikanen zo sterk in zijn,
maar bijzonder verantwoorde kleinen,
soms wel eens tegen het fletse af. De
fraaie entourage, waartegen het ver
haal zich afspeelt, verleent een aparte
sfeer aan deze zeer bijzondere film.
Hoewel het verhaal zich er zeker voor
leent, is de regisseur zich toch niet te
buiten gegaan aan het uitbuiten van de
spectaculaire mogelijkheden. Alleen het
slot, waar de jaloerse tot razernij ge
dreven Othello zijn vrouw Desdemona
door wurging van het leven berooft, is
iets te breed uitgesponnen. Deze uiter
mate boeiende füm werd bekroond op
het filmfestival in Cannes en is meer
dan waard om gezien te worden.
Jack the Ripper
Griezelfilm over een
Londense
vrouwenmoordenaar
Luxor Deze film is een bijzonder
smakelijk hapje voor hen, die van grie
zelen houden. Nog altijd leeft, ook bui
ten Engeland, de herinnering voort aan
de geheimzinnige moordenaar, die aan
het einde van de vorige eeuw de Londe-
naren de zenuwen op het lijf joeg door
het vermoorden van jonge meisjes. Het
publiek schreeuwde om afdoende maat
regelen van de politie, maar hoe moei
lijk in een geval als dit de taak is van
de ijverige speurders naar misdaad komt
in de film duidelijk tot uiting.. Aan zeer
spannende situaties ontbreekt het in
deze Engelse film uiteraard niet en dat
wij over het verrassende slot zwijgen
ligt voor de hand. Vanzelfsprekend
komen er nogal eens kitsch-achtige
voorvallen in een werk als dit voor, maar
het gaat tenslotte om het griezelen en
aan die behoefte wordt tenvolle voldaan.
„Tiger Bay"
Uitstekend spel
Lido C'est le ton, qui fait la musique.
Dit vaak gebruikte gezegde is bijzonder
van toepassing by de film "Tiger Bay",
die deze week in Lido draait. Het ver
haal is bepaald niet indrukwekkend en
origineel, doch de manier waarop re
gisseur J. Lee Thompson het gegeven
aan zijn publiek opdient, verraadt de
hand van een meester. Voegt men daar
nog bij 't ontwapenende spel van het 13-
tienjarige meisje Hayley Mills en de
doorleefde manier, waarop de Duitse
jeune premier Horst Buchholz zijn rol
vervult, dan kan men zich voorstellen
waarom "Tiger Bay" allerwege lof oogst
te. Hayley Mills (dochter van de Engelse
acteur John Mills, die eveneens een be
langrijke rol in "Tiger Bay" speelt, na
melijk die van de inspecteur) kreeg voor
haar spel in "Tiger Bay" de Zilveren
Beer van het Internationale Filmfestival
in Berlijn.
Het gegeven, zoals gezegd, is simpel.
Een jonge Poolse zeeman komt na een
lange reis thuis (in Cardiff) en ontdekt
dat zijn verloofde hem ontrouw is ge
worden. Na een hartstochtelijke scène
vermoordt hij haar met een pistool. Het
meisje Gilly is getuige van de moord
doordat ze door een brievenbus kijkt. Als
de Pool hier achter komt, moet hij haar
meenemen, doch hij vindt een schip om
te vluchten en laat haar achter. Als het
meisje door de politie gevonden wordt en
men inmiddels achter de identiteit van
de moordenaar gekomen is, wordt het
schip nog juist binnen de driemijlszone
aangehouden en wordt het meisje met
de Pool geconfronteerd. Zij heeft echter
de diepe genegenheid, die kinderen soms
zo eigen is, opgevat voor de Pool en ver
raadt hem niet. Het lijkt even of de Pool
hierna vrijuit kan gaan, doch dan valt
Gilly over boord en de Pool redt haar.
welke gebeurtenis tevens zijn weerstand
doet breken en hij geeft zich over.
Bijzonder knappe camera-instelilngen
en uitstekend spel hebben van het ver
haal een film gemaakt, die ver boven de
middelmaat in dit genre uitsteekt.
Nieuwe band geschapen tussen Leiden-Gent
Gent en Leiden bezitten hechte banden: zowel op cultureel- als sport
gebied! Deze worden thans versterkt door de omvangrijke tentoon
stelling van werken van de op 29 december 1890 te Gent geboren en
twee jaren geleden gestorven beroemde Belgische boekillustrator
graveur-beeldhouwer en houtsnijder Jozef Cantré. Deze tentoonstelling
tot stand gekomen onder auspiciën van de Belgisch-Nederlandse ge
mengde commissie voor de toepassing van het cultureel akkoordis
gisteravond zonder ceremonieel vertoon in het Museum „De Lakenhal''
geopend.
De werken zijn in hoofdzaak afkomstig uit de Kon. Bibliotheek te
Brussel en uit de verzameling van mevrouw de weduwe Cantré.
Helaas had zij op het laatste moment telegrafisch medegedeeld,
wegens een klein ongeval niet op de voorbezichtiging aanwezig te
kunnen zijn.
Frans Cantré, Gustaaf De Smet, Edgard
Tijtgat, Joris Minne e.a. scheppend
de aan Vlaanderen eigen xylografische
stijl.
De houtsneden tonen constructies van
witte en zwarte vlakken, waarbij toch
ook in de wit- en zwartwaarden, vormen
en opbouwende lijnen het accent gelegd
wordt op een grote, menselijke en inner
lijke gevoeligheid. Jozef Cantré heeft zich
zodoende ontwikkeld tot een der sterkste,
zuiverste en eerlijkste illustrators en
boekontwerpers, waarvan op deze ex
positie talrijke sprekende voorbeelden
zijn aan te wijzen.
Vele boekwerken van grote auteurs
(Maurice Roelants, Georges Duhamel,
Karei van de Woestijne, Stijn Streuvels,
F. Bordewijk, Herman Teirlinck, Camille
Huysmans enz.) zijn door Cantré met
meesterhand geïllustreerd.
Daarbij gaf hij blijk zich tot het ge
beuren en de teksten, geestelijk zowel
als emotioneel, volkomen ingeleefd te
hpbben.
Wat Cantré voorts op het gebied van
het bewerken van steen en hout presteer
de, toont niet slechts dat hij een uiterst
bekwaam ambachtsman was, maar
daarboven uitstijgend een kunstenaar,
wiens persoonlijke visie getuigenis aflegt
van een groot artistiek vermogen, waarin
het gespannen-menselijke dan wel het
ontroerende domineert.
Een harmonisch vormevenwicht, een
robuust-monumentale kracht en een zui
vere eerbied voor de te behandelen stof
vergezellen zijn uiteenlopende onderwer
pen, die hij met een zeer aparte „schoon
heid", waarvoor de beschouwer open
dient te staan, weet te bezielen.
Deze belangrijke, leerzame en beziens
waardige tentoonstelling is tot en met
9 november te bezichtigen, waarna zij
naar Groningen verhuist.
Een kennismaking met de scheppingen
van Jozef Cantré betekent een grootse
verrijking van het inzicht in de illustra
tie, de typografie en de beeldhouwkunst.
Een aanbeveling tot een bezoek is der
halve alleszins gerechtvaardigd!
H.
VAN DEZE WEEK:
lllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllllllll!!llill!ll!lillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllllll
S
A.R. WIJKKIESVERENIGING IV
KWAM BIJEEN
De buitengewoon veelzijdige Jozef
Cantré mag wel de voornaamste verte
genwoordiger van het Vlaamse expres
sionisme genoemd worden. Van hem zijn
op deze expositie niet minder dan ruim
een 100-tal scheppingen op ieder van
de voornoemde gebieden te zien.
Van Jozef Cantré verschenen na zijn
studiejaren aan de Kon. Akademie voor
Schone Kunsten te Gent de eerste hout
sneden in 1908 (het „Boek der Maag
den). Zijn eerste beeldhouwwerken schiep
hij in 1909. Van 1918—1930 was Cantré
gevestigd in Blaricum en Oisterwijk. Van
19411946 was Cantré professor in de
typografie aan de Nationaal Hogere
School voor bouw- en sierkunst te Brus
sel, terwijl hij van 19411957 belast was
met de leergang in het houtsnijden bij
het Plantin-Genootschap te Antwerpen.
Cantré, in 1941 verkozen tot lid van de
„Koninklijke Vlaamse Academie voor
Wetenschappen, Letteren en Schone
Kunsten van België", verwierf in 1952 de
Angelo-prfjs voor graveerkunst op de
26e Internationale Biënnale van Venetië.
Algemeen geëerd overleed hij op 29
augustus 1957 in zijn geboorteplaats
Gent.
Aan de hand van zijn talrijke schep
pingen, volgt de bezoeker Cantré's
levensgang op de voet. Hij komt dan
onder de diepe indruk van zijn veelzij
dige scheppingskracht, zijn expressieve
en massieve monumentaliteit, welke te
vens vervuld kan* zijn van een lyrische,
fijnzinnige of bewogen innigheid, zich
manifesterend in uitleenlopende vorm
of lijn.
JOZEF CANTRÉ
St. Paul (1929)
Cantré was o.a. een der hernieuwers
van de Vlaamse houtsnede met hem
kunstenaars, als Frans Masureel, Jan
De A.R. Kiesvereniging IV „Nederland
en Oranje" was gisteravond in een van
de bovenzalen van het Gereformeerd
Jeugdhuis aan de Breestraat bijeen voor
de eerste ledenvergadering in dit sei
zoen. Na de opening door de waarne
mend voorzitter, de heer J. Pieneman,
en lezing van notulen en ingekomen
stukken, hield men een voorzittersver
kiezing, waarbij de heer J. Ravestein
tot voorzitter werd gekozen. Na de
pauze hield mr. A. H. Attema, uit Kat
wijk, een inleiding over het onderwerp
„De A.R. Partij en het dirigisme".
Onder directie van Rudolf Würthner:
Uitvoering van Henk Briers „Concertino'1
Het befaamde wereld-accordeonorkest dat in stand gehouden wordt door
de Culturele Dienst van de Höhnej* muziekinstrumentenfabriekeii te Trossingen
in het Schwarzwald komt dinsdag 27 oktober in onze Stadsgehoorzaal concer
teren. Het staat onder directie van Rudolf Würthner.
Deze Würthner is al eerder in de Stadszaal opgetreden, n.l. in 1951 en wel als
solist. Dit stond in verband met zijn toenmalige titel van solist-wereldkampioen.
Zijn composities zijn wel de meest gespeelde der accordeonorkesten. Würthner
trad toen op onder auspiciën van DVV.
Drie jubilea bij L.B.F.
Maandag hebben directie en personeel
van de N.V. Leidsche Broodfabriek drie
jubilarissen in hun midden. De bakkers/
bezorgers ,de heren F. Knaap en J. Ober
herdenken dan het feit, dat zij voor 40
jaar bij deze N.V. in dienst traden, ter
wijl de chef-koekbakker, de heer D.
Zaalberg, dan de kwarteeuw volmaakt.
Tijdens een bijeenkomst in „Het Gul
den Vlies" zal aan deze jubilea aandacht
worden geschonken.
H. VAN DER LAAN
25 JAAR BIJ BRILL
Tijdsbeeld van een deel der huidige jeugd
Trianon Eigenlijk is de „De neven" (Les Cousins) van de
28-jarige regisseur Claude Chabrol, die ook de tekst schreef, f 200.000
erfde en daarmee een film maakte over het eigen Franse milieu van
rijke jongeren („nozems" zouden we tegenwoordig zeggen), een
akelige, nare, bittere en navrante film.
M'n hemel: laten we blij zijn, dat niet alle jongeren zo zijn!
Toch zal het „cultuur-historisch" gezien over 100 jaar interessant
zijn, te „herontdekken", hoe een bepaald soort jeugd anno 1958—'59
gedegenereerd en decadent te keer ging.
Bah: ge krijgt &r bepaald een kwa
lijke smaak van in de mond!
En ge weigert eenvoudig te geloven,
dat ze allemèél zo zijn, als hier ge
schetst.
Chabrol mag dan met hen zijn omge
gaan en er voor ons part in opgegaan
zijn: er zijn gelukkig ook nog anderen,
zoals we dat in ons nummer van giste
ren uiteengezet hebben. Chabrol kent,
naar zijn zeggen, geen verschil tussen
„goed en kwaad". Ach arme: waar moét
dat heen?
En toch: ze zijn et-, de jongelui, cy
nisch, hard, corrupt en volkomen im
moreel, zoals ze in deze film voor ogen
geplaatst worden.
Het is triest, dat in een dergelijke
wereld, waarin uitsluitend sensualiteit,
sexuali'teit, geldzucht, de absolute on
verschilligheid en de interesseloosheid
in iets hogers, de boventoon voert, een
werkelijk, zuivere en innige liefde géén
kans meer krijgt om op te bloeien.
Overigens behoeft ge niet te denken
dat het in deze film ülles „nozem" is
wat de klok slaat.
Reeds heel lang geleden werd men
geconfronteerd met het „Leiden des
jungen Werthers", waarvan ook hier
breedvoerig sprake is. Maar dat „lijden"
botst nu met de wrede werkelijkheid
zodanig, dat ge er geschokt doo»r wordt.
Daar is de cynische, zelfverzekerde,
sadistische student met zijn vrienden
en vriendinnen, die er op „los" leven.
Daartegenover zijn neef, di eandere
student uit de provincie, weliswaar met
een „moederbinding", doch nog zuiver
en gevoelig.
Wat uit dit samengaan voortvloeit.
Men herinnert zich misschien dat hij
het in onze Stadsgehoorzaal ook reeds
speelde op het jubileumconcert van de
Maatschappij voor Toonkunst. Dat was
toen met het Leidse orkest „Neerlan-
dia" van Lauw Boellaard, dat nu ook
een paar nummers ten gehore brengt en
dat, naar men algemeen weet, een zeer
hoge speelstandaard bereikte.
„Neerlandia" zal tevens het van
ouds gewaardeerde Leidse Mannenkoor
„Kunst na Arbeid" begeleiden, dat enig
werk vertolken zal onder leiding van de
ook verre van onbekende dirigent Louis
van Wijngaarden.
Niet alleen Briër heeft een grote solo
partij, ook Karl Perenthaler, de con
certmeester van het Würthner-orkest,
en ten slotte nog Günther Wertz, de
laatste op een Chromonica.
De drie dirigenten Würthner, Boel
laard en Van Wijngaarden betekenen
een garantie voor een welslagen van dit
concert.
Jean-Claude Brialg en Juliette
May nel tijdens een scène in de film
"Les Cousins" van Claude Chabrol.
doet u deze ontegenzeggelijk knappe,
maar daarom des te gevaarlijker film,
zien: het wordt één en al ellende en
ongeluk, met een, zij het onopzettelijke
moord, als uitzichtloos besluit.
De decadentie viert hoogtij.
U kunt er kennis mee willen maken
of niet: dat ligt aan u!
Het is een beeld van een stuk van
deze tijd.
Er wordt hier niet omheen gedraaid:
er zijn er wis en waarachtig! die
zó leven!
Maar er is een groot verschil tussen
„zuiver" en .onzuiver" leven.
En het is misschien! de grote
winst van deze film, dat men nu wéét,
wat „zuiver" en „onzuiver" leven is.
Ondanks dat Chabrol zelf naar zijn
zeggen, geen onderscheid kent tussen
„goed en kwaad". Wij weten het, na
deze troosteloze film, en voor zover no
dig, des te beter
Deze onfrisse film, waarin, als 't op
misdaden aankomt, als herinnering aan
de oorlog in het Duits gesproken wordt
met Wagnermuziek op de achtergrond
en een jood met het woord „Gestapo"
de stuipen op het lijf gejaagd wordt,
heeft het ons geleerd.
Een tijdsbeeld uit een walgelijk ver
ziekte wereld staat u vrij om te gaan
zien.
Gelukkig is niet de ganse jeugd zó
verdorven enabnormaal.
Want dat zijn ze, nuchter bezien, in
deze film allemaal!
„Gangstervijand
nummer één"
Spanning en misdaad
Rex In „Gangstervijand nummer
één" gaat het vaak rauw toe. Maar dat
kan dan ook niet anders, want kolonel
Francis Grevemberg, een officier, die in
de Tweede Wereldoorlog vele helden
daden op zijn naam heeft gebracht,
krijgt de opdracht van de nieuwe gou
verneur van Louslana om de nu niet
bepaald gemakkelijke functie van hoofd
commissaris van de staatspolitie op zich
te nemen. Hij moet het opnemen tegen
een voor niets en niemand terug
deinzende bende misdadigers, die zich te
buiten gaan aan moorden, oplichting en
ontucht.. De staatspolitie wordt op mili
taire leest geschoeid; de corruptie en
HENK BRIËR
tijdens het componeren van zijn
„Concertino"
sini, het Concertino spelen dat de
Leidse Toonkunstleraar Henk Briër
componeerde voor piano, accordeon
orkest en slagtverk, met Briër zelf
aan de vleugel. Dit concert wordt
toevallig vanmiddag om 15.10 uur
door Hilversum II uitgezonden.
Briër speelt zijn Concertino ook in
Leeuwarden, Zeist, Amsterdam,
Maastricht en Sittard tijdens de Ne
derlandse toernee van het Hohner-
orkest.
Maandag is het 25 jaar geleden dat de
heer H. van der Laan bij de N.V. Boek
handel- en Drukkerij E. J. Brill in dienst
kwam. Hij is daar werkzaam in de af
deling expeditie.
Officiële publikaties
AANWIJZING HOOGSTRAAT ALS B-WEG
Burgemeester en Wethouders van Lel
den brengen ter openbare kennis, dat zij
bij besluit van 18 september 1959 de
Hoogstraat hebben aangewezen als B-weg
en gesloten verklaard voor voertuigen,
waarvan de druk van enig wiel een maxi
mum van 1000 kg overschrijdt.
Een afschrift van dit besluit is gezon
den aan de Hoofdingenieur-Directeur
van de Rijkswaterstaat in Zuid-Holland,
aan de door de Minister van Verkeer en
Waterstaat aangewezen verenigingen, be
hartiging van verkeersbelangen ten doel
hebbende, en aan Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland.
Naast hem speelde toen ook net Rot
terdams accordeonorkest van Philip van
Loon, van welks optreden wij een zeer
gunstige indruk meenamen. In ons ver
slag stond: „Hier speelden dilettanten.
Wie zegt, waartoe een beroepsorkest met
de beste instrumenten in staat zal zijn?"
In die acht jaar is er een enorme
vlucht gekomen, technisch en instru
mentaal, cultureel en artistiek. Ook dat
gewenste orkest van uitsluitend beroeps
musici kwam er en het bezocht Leiden.
We hoorden het al eerder, in het Sche-
veningse Kurhaus en in het concertge
bouw van Straatsburg. Het is werkelijk
fantastisch.
Het zal, naast origineel werk van
Matyas Seiber en Hugo Herrmann
en arrangementen van Liszt en Ros-
