Engelsen vandaag ter stembus: zege
van de conservatieven verwacht
Koningin hij galaconcert
R.O. in liet Kurhaus
WEERBERICHT
Opinie - onderzoekersde beurs
en de bookmakers gaven Tories
gisteren de beste kansen
CHALET
KAAS
40-jarig K.L.M.-jubileum
1500
invité
s op
grootse avond
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 8 OKTOBER 1959
No. 29867
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Londen)
Vandaag gaat het doek op van het Engelse politieke toneel. De
kiezers zullen hun met spanning tegemoetgeziene uitspraak doen.
Dezelfde spelers of nieuwe? De Tories (conservatieven) vertrouwen
dat ze met een voorsprong van 50 zetels zullen winnen, Labour
(socialisten) ziet zichzelf als winnaar met een meerderheid van 15
zetels.
Zelden is het resultaat van de verkiezingen zo onzeker geweest als
thans. Die onzekerheid is voornamelijk het gevolg van de aarzeling
van een belangrijk deel van de 35 miljoen stemgerechtigden, de zoge
naamde zwevende kiezers. Bij de zeer kalme verkiezingen van 1955
liet bijna een kwart van de stemgerechtigden verstek gaan. Dit is
geoorloofd omdat Engeland geen opkomst- of stemplicht kent. Het ge
middelde percentage, dat wel stemde, bedroeg toen slechts 76.8 pet.
(5.7 pet. minder dan bij de verkiezingen van 1951, toen de conserva
tieven voor het eerst sinds de oorlog de macht weer veroverden),
hetgeen betekende dat 8 miljoen kiezers het wel geloofden.
Uitslagen komen in
de nacht binnen
De algemene indruk is thans, dat er
mede door het prachtige weer een
record-opkomst is te verwachten, maar
dat niettemin waarschijnlijk 20 pet. van
de kiezers zal weigeren de democratische
verplichtingen na te komen. Dat is ge
deeltelijk het gevolg van het districten
stelsel. Er zyn in feite 630 afzonderlijke
verkiezingen, namelijk in de 630 parle
mentaire districten. In talrijke aaarvan,
namelijk in die met grote meerderheden
voor een der drie partijen conserva
tief, Labour of liberaal is de uitslag
een uitgemaakte zaak. De aandacht
concentreert zich daarom op de zoge
naamde marginale of wankele districten
met meerderheden van ruim 100 tot en
kele duizenden, de enige welke bij een
wijziging in de algemene politieke ge
zindheid het gemakkelijkst van politieke
kleur kunnen veranderen.
Tenzij er sprake zal zijn van een
algehele politieke omslag, zoals in 1945,
toen zich een kolossale onverwachte
doorbraak naar links voltrok, hetgeen
thans bepaald uitgesloten moet worden
geacht, zullen de verschuivingen als
gevolg van de afkeuring van bepaalde
onderdelen van het conservatieve beleid,
vooral inzake een van het Britse optre
den inzake Suez, Cyprus in Nyassaland
en van het Hola-incident in Kenia, als
mede van sommige aspecten van de
economische en sociale politiek, alleen
de doorslag geven in een kwart van het
totale aantal kiesdistricten.
Liberalen wekken spanning
In grote spanning ziet men bovendien
het resultaat van de campagne van de
liberalen tegemoet, die conservatieve en
Labour kandidaten kunnen wippen en
die wanneer de twee grote partijen gelijk
uit de bus komen, met een handvol zetels
een sleutelpositie in het Lagerhuis zou
den kunnen bezetten.
Bij de ontbinding van het Lagerhuis
op 15 september luidde de samenstelling
als volgt: conservatieven en daarmee
verbondenen (zoals de nationaal-libera-
len): 340 zetels, Labour: 278 zetels,
liberalen: 6, vacatures: 6.
Labour zal thans ten minste 34 zetels
moeten winnen, wil het met de conser
vatieven gelijk komen te liggen.
Het vanochtend bekend gemaakte
resultaat van het jongste Gallup opinie
onderzoek, dat natuurlijk geen aan
spraak maakt op volstrekte juistheid
wat de werkelijke verhoudingen betreft,
gaf de volgende noteringen: conserva
tieven: 40.5 (37.5 op 5 oktober), Labour
39 <37.5 op 5 oktober), liberaal 4 (4 op
5 oktober), weifelaars 16 (20.5 op 5
oktober)
Hieruit blijkt, dat de laatste groep
bezig was zich in het voordeel van de
Tories te bewegen.
Volgens andere' stêckproeven zouden
de conservatieven thans een voorsprong
bezitten van 3.3 tot 3.6 pet. Bij dezelfde
opkomst van 1955 zou op deze basis een
conservatieve meerderheid te verwach
ten zijn van ongeveer 68 zetels (dezelfde
van thans).
In de loop van de avond en nacht
worden 391 van de 630 uitslagen ver
wacht, voornamelijk uit de grote bevol
kingscentra en de meeste wankele dis
tricten, zodat misschien reeds spoedig
na middernacht het eindresultaat kan
worden voorspeld.
De standpunten
De beste verkiezingsbarometer is
waarschijnlijk wel de Londense beurs,
welke gisteren blijk gaf van volledig
vertrouwen in een conservatieve zege.
De industriële koersen, met inbegrip
van de door Labour met her-nationali
satie bedreigde staal-ondernemingen,
Zonnig en warm
Hier en daar mist en voornamelijk in
het noordoosten van het land plaatse
lijk nachtvorst. Morgen zonnig weer en
warm voor de tijd van het jaar. Zwakke
wind.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
9 OKTOBER
Zon op: 6.52 uur; onder: 18.02 uur.
Maan op: 14.29 uur; onder: 23.49 uur.
Hoogwater te Katwijk te 8.05 en 20.38
uur.
Laagwater te 3.39 en 16.01 uur.
stegen over de gehele linie. Indien de
Tories inderdaad winnen, wordt vrijdag
een nieuwe hausse verwacht.
De bookmakers zijn ook al voorbereid
op een conservatieve overwinning, want
het grote aantal weddenschappen, dat
daarvan uitgaat, is gisteren nog sterk
toegenomen. De Tories staan 3—1 ge
noteerd, terwijl Labour een notering
tegen zich heeft van 2—1.
De voornaamste strijdpunten, waar
het vandaag om gaat, zijn de volgende:
conservatieven: rustig voortgaan op
de ingeslagen weg, verdere economische
expansie op basis van maximale vrijheid
en zo weinig mogelijk gereglementeer,
prysstabilisatie en belastingverlaging,
verdubbeling van de levensstandaard
binnen 25 jaar;
Labour: opvoering van de produktivi-
teit zonder inflatie en zonder verhoging
van de inkomstenbelasting, maar met
bepaalde gedetailleerde economische,
naast algemene monetaire controles,
hernationalisering van de staalindustrie
en het wegvervoer, algemene verbete
ring van de sociale voorzieningen,
(speciaal de ouderdomspensioenen), ver
laging van bepaalde indirecte belastin
gen, invoering van een kapitaalwinst
belasting en optreden tegen belasting
ontduiking, vorming van een „club van
H-bom loze landen", met inbegrip van
Groot-Brittannië, opdat de Verenigde
Staten en de Sovjet-Unie dit voorbeeld
zullen volgen;
liberalen: eenzijdige afschaffing van
de H-bom door Engeland, bezitsvorming
door deelgenootschap van alle bedrijfs-
genoten, de waardigheid van de mense
lijke persoon het voorwerp maken van
de politiek, zelfbestuur voor Schotland
en Wales.
(Zie ook elders in dit nummer)
Dit Blad bestaat uit 16 pagina's
Clirissenieuje - 110
gisteren overleden
Kort nadat haar omstreeks negen
uur de sacramenten der sterven
den waren toegediend, overleed
gisteravond in haar woning te
Holtherhoek, gemeente Eibergen,
Nederlands oudste inwoonster, de
weduwe Christina Karnebeek-
Backx. „Chrissemeuje", die vrijdag
2 oktober haar 110e verjaardag
vierde, was op die dag al verkou
den en is sindsdien bedlegerig ge
weest. Aanvankelijk liet het zich
niet ernstig aanzien, doch gister
middag trad plotseling een ver
slechtering van haar toestand in.
De begrafenis heeft maandag
plaats op de r.-k. begraafplaats te
Eibergen.
(Men zie ook elders]^
Feest hij Eros
(Van onze Londense correspondent)
Er bestaat in Engeland geen cen
traal stembureau, omdat er niets
te centraliseren valt. De telling ge
schiedt in elk stadhuis of gemeen
tehuis (of de zetel van het platte
landsdistrict) in tegenwoordigheid
van de twee of drie kandidaten, die
er als een paasos uitzien met hun
enorme gekleurde rozetten op de
borst. Als dan eindelijk de burge
meester de uitslag van het district
bekend maakt, staan de kandida
ten naast hem op het podium,
waarbij de verliezer de winnaar als
eerste gelukwenst! Even later ver
schijnen zij dan op bordes of bal
kon en opnieuw schudden zij el
kaar orjder toejuichingen van de
menigte de hand.
In Londen behoort het tot de
traditie om ondanks radio en t.v.
die tot vier uur 's nachts doorwer
ken, zich rond het Eros-standbeeld
van Piccadilly Circus te scharen en
daar kennis te nemen van de uit
slagen welke tegen de gevel worden
geprojecteerd. Het publiek bestaat
meestal uit studenten en late feest
gangers. Van deze laatsten wemelt
het, omdat de conservatieven er de
gewoonte op na houden in de hotels
hun verkiezingsbals te geven, tij
dens welke de stand in lichtletters
op de zaalwand verschijnt. Het is
een bonte menigte, die soms by
stromende regen, zoals de vorige
keer. urenlang blyft staan zingen
en juichen. Zij maken zoveel mo
gelijk lawaai met ratels, toeters en
alle andere mogelijke blaasinstru
menten. Waar Engelsen in massa
bijeen zijn, zingen zij psalmen en
andere bekende liederen. In de
verkiezingsnacht is het niet anders.
Het is altijd een jolige boel als de
Teddy's de zaak tenminste niet
verstorenop den duur juicht
men niet alleen om de eigen over
winningen, maar ook voor die van
de tegenstanders!
Koningin Juliana heeft gisteravond
het galaconcert in het Kurhaus bij
gewoonddat gegeven werd ter ge
legenheid van het veertigjarig
bestaan van de KLM. Van links
naar rechts L A. Aler, president
directeur van de KLM, Koningin
Juliana en dr. ir. F. Q. den Hollan
der, president commissaris van de
luchtvaartmaatschappij
Zwitserse
Weergaloos lekker,
al een halve eeuw
lang en...
uitstekend houdbaar.
Is alleen echt met het merk CHALET!.
Aanslag op Kassem
In een uitzending van Radio-Bagdad
die in Tel Aviv is gehoord, is meege
deeld dat er een aanslag is gepleegd op
premier Abdoel Karim Kassem van Irak.
Hij werd, toen hij in een auto reed, door
een kogel in de schouder gewond. Hij
kreeg nog twee andere wonden, maar
„de verwondingen zijn niet ernstig", al
dus een door de militaire gouverneur
uitgegeven communiqué. De aanslag is
gepleegd toen de premier in het cen
trum van Bagdad reed. De chauffeur
van de auto van Kassem werd echter
gedood. Officieren die Kassem begeleid
den, zouden gewond zijn; volgens som
mige berichten zouden twee officieren
uit zijn gevolg om het leven zyn ge
komen.
Kassem sprak later op de avond voor
de radio: „Het imperalisme tracht nog
steeds onze republiek te vernietigen.
Maar ik ben met u, u bent met mij en
Allah is met ons allen.
In de straten van Bagdad waar ge
wapende soldaten strategische punten
bewaakten, was het gisteravond onge
woon druk. In spreekkoren betuigde men
zijn sympathie voor Kassem. De scholen
zouden vandaag in geheel Irak gesloten
zyn.
Voor Bagdad en omgeving is een uit
gaansverbod van 21 uur tot 5 urn
's ochtends afgekondigd.
Advertentie
Van Mackay ontvingen wij
exclusief voor Nederland:
Suède bloussons
en 3U jassen
Uitgezochte vellen antilope,
chèvreen mouton.Zeergave
i afwerking. Div. tinten beige,
bruin en groen. Bloussons
1 met tricotkraag, manchetten
en band.De3/< jassen worden
over het colbert gedragen,
bijv. in de auto of op jacht I
149,5o219,50
House of England
Amsterdam - Den Haag
Eindhoven - Hilversum - Bussum
Twee jongetjes verdronken
In Friesland hebben zich gister twee
verdrinkingsgevallen voorgedaan. Te
Welsrijp geraakte de 2-jarige Bote Ga-
lema in een onbewaakt ogenblik in een
sloot en verdronk. Er werd, nadat men
het ventje had gevonden, geruime tijd
kunstmatige ademhaling toegepast, doch
zonder succes. Te Oppenhuizen ver
dronk de 6-jarige Tjitse Hofstee. Hij
was onderweg naar huis en is met zijn
fiets van het pad geraakt, dat door de
weilanden naar de ouderlijke boerderij
leidt. Zijn broertje vond hem in de
sloot en rende naar huis om hulp, maar
het bleek reeds te laat te zijn...
Algerijnse afgevaardigden
boycotten de assemblee
Niet minder dan 49 van de 71 Alge
rijnse afgevaardigden hebben besloten
niet in de Franse Nationale Vergadering
te verschijnen als premier Debré volgen
de week dinsdag een verklaring aflegt
over de regeringspolitiek in Algerije. Zij
willen daarmee protesteren tegen wat zy
noemen de „dubbelzinnige" houding van
de regering.
Het is waarschijnlijk, dat de premier
na het debat over de verklaring om een
vertrouwensvotum zal vragen. Waar
nemers zyn van mening, dat de regering
in dat geval een ruime meerderheid zal
krijgen.
Advertentie
1 BREESTRAAT 173
Vlaggenincident in
West-Berlijn
Bonn vat het ernstig op
Vele Oostduitse hamer- en kompas-
vlaggen, die reeds dinsdag in West-
Berlijn wapperden: verschenen ook gis
terochtend weer op de stations van de
Berlijnse U-Bahn. De Westberlijnse po
litie liet ze hangen. Dinsdag werden zes
Westberlijnse politiemannen gewond in
gevechten met communistische spoor-
mannen bij de verwijdering van 70 van
de meer dan 90 Oostduitse vlaggen.
De U-bahn in West-Berlijn wordt door
de Oostduitse autoriteiten beheerd, maar
valt onder de juridictie van West-Ber
lijn. De Westberlijnse politie wacht nu
nieuwe instructies van het Westeiyk
stadsbestuur af.
De Westerse geallieerde bevelhebbers
van West-Berlijn hebben een brief aan
de Sovjetrussische commandant van
Oost-Berlijn gezonden, die „in wat mil
der bewoordingen dan een protest'' is
gesteld.
De Westberlijnse burgemeester Willy
Brandt heeft tegenover journalisten ver
klaard dat hij met de militaire bevel
hebbers over deze zaak had gesproken
en dat hij hun had medegedeeld dat de
Westberlijners het hysen van de nieuwe
Oostduitse vlaggen op de Westberlijnse
U-bahn-stations als een uitdaging be
schouwen. Hij had ook medegedeeld dat
de Oostduitse autoriteiten met de U-
Koningin Juliana heeft gisteravond in de Kurzaal te Scheveningen
het jubileum gala-concert bijgewoond dat daar ter afsluiting van de
viering van het 40-jarig bestaan van de KLM werd gegeven door het
Residentie-Orkest onder leiding van Willem van Otterloo.
Omstreeks tien minuten over acht arriveerde de Koningin met
gevolg per hofauto bij de ingang van het Kurhaus. Zij werd begroet
door de president-directeur van de KLM, de heer I. A. Aler, en de
directeur dezer maatschappij, ir. F. Besancon. Het samengestroomde
publiek begroette de vorstin met een hartelijk applaus.
Bloemaanbieding
In de hal van het hotel maakten o.a.
de president-commissaris van de KLM,
dr. ir. F. Q. den Hollander, en directie
leden van deze maatschappij, de minis
ter-president, prof. dr. J. E. de Quay, de
minister van Verkeer en Waterstaat, de
heer H. A. Korthals, de commissaris der
Koningin in de provincie Zuid-Holland,
mr, J. Klaasesz, en de burgemeester van
's-Gravenhage, mr. H. A. M. T. Kolf
schoten, met hun dames hun opwach
ting.
Patricia Slotemaker, dochter van mr.
L. H. Slotemaker, directeur der KLM,
bood Hare Majesteit een in leder gebon
den exemplaar van het programma en
een boeket bloemen aan.
Het gezelschap begaf zich vervolgens
naar de Kurzaal, waar ongeveer 1500
genodigden de komst van H.M. de Ko
ningin hadden afgewacht.
De Kurzaal was met bloemen versierd.
Grondstewardessen van de KLM had
den de vele autoriteiten, die gekleed
waren in rok, gala-uniform of staatsie
kledij, met daarop de bij onderschei
dingen behorende versierselen, en hun
dames naar hun plaatsen geleid.
Nadat H.M. de Koningin de zaal had
betreden, speelde het Residentie Orkest
het Wilhelmus. De Koningin en haar ge
volg, alsmede de autoriteiten die haar in
de hall hadden begroet, namen vóór het
podium hun plaatsen in en het concert
nam een aanvang. Het orkest speelde
voor de pauze „Cyrano de Bergerac" van
Wagenaar en, met solistische medewer
king van de pianist Hans Henkemans,
het derde pianoconcert van Ludwig van
Beethoven.
In de pauze liet Hare Majesteit in de
lounge o.a. Willem van Otterloo en de
pianist Hans Henkemans aan zich voor
stellen. Zij onderhield zich o.m. met de
heer en mevrouw Aler en met mevrouw
S. Plesman-van Eijk.
Luchtvaartpioniers
De Ned. Televisiestichting was voor
deze gelegenheid met zes televisiecame
ra's aanwezig om tijdens de pauze enige
bekende luchtvaartpioniers op het beeld
scherm te brengen. Daarbij waren de
vlieger van het eerste, van een Engelse
maatschappij gehuurde, toestel dat op 17
mei 1920 voor de KLM de eerste vlucht
Londen-Amsterdam maakte, de Engels
man II. Shaw, de eerste Nederlandse pas
sagier, de heer M. J. van den Biggelaar
uit Amsterdam die op 20 mei 1920 de
luchtdoop op de lijn naar Londen onder
ging, de heer Willem Versteegh, laatste
lijk onderdirecteur van de KLM, de heer
J. J. Moll, die in de oktoberdagen van
1934 als tweede vlieger met gezagvoerder
Koene Dirk Parmentier de „Uiver" in
recordtijd van Engeland naar Melbourne
in Australië bracht en de heer J. van
bahn herriemakers naar West-Berlijn
zenden.
Felix Von Eckhardt, de voornaamste
woordvoerder der Westduitse regering,
gaf gisteren te Bonn op een persconfe
rentie te kennen, dat de Westduitse re
gering het vlaggenincident als „zeer ern
stig" en als een uitdaging beschouwt.
Von Eckhardt zei o.m. dat „In de toe
komst alles in het werk moet worden
gesteld om te voorkomen dat de Oost
duitse vlag op Westduits gebied wappert.
De Westduitse regering hoopt dat het
stadsbestuur van West-Berlijn of de mi
litaire bevelhebbers aldaar in staat zul
len zijn deze aangelegenheid zodanig te
regelen, dat een dergelijke uitdaging zich
niet meer voordoet, aldus Von Eckhardt.
Balkom die als tweede vlieger met ge
zagvoerder Hondong de „Snip" voor het
eerst over de Atlantische Oceaan naar
West-Indië vloog.
Het tweede gedeelte van het concert,
dat door de NTS per televisie werd uitge
zonden, was gewijd aan de „Symfonie
Fantastique" van Berlioz. Omstreeks
half elf, toen het jubileumconcert ten
einde was, begeleidde de heer Aler H.M.
de Koningin naar een der zalen waar een
koud buffet werd genuttigd.
Vervolgens hebben H.M. de Koningin
en haar gevolg, alsmede de minister
president, minister Korthals, de Com
missaris der Koningin en de burgemees
ter van 's Gravenhage, het Kurhaus ver
laten. Daarna namen de andere geno
digden afscheid van de gastheren van
deze avond.
CAVA
SEUL
GRATIS VERKRIJGBAAR
bij uw winkelier
VERKEERSBORDEN
PLAKPLAATJES
bij aankoop van
Schoencrème - Metaseul
Wrljfwas (met silicone)
HANDELSOND. GERARD ROOVIRS BREDA
Amerikaanse steuu
aan de Cento is
verdubbeld
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, Herter, heeft gisteren in
Washington de byeenkomst van de mi
nisterraad der Cento (het vroegere Pact
van Bagdad) geopend met een toespraak
waarin hij beloofde dat de Ver. Staten
de organisatie krachtig zullen blijven
steunen.
„Naar gelang de fondsen en wereld-
verplichtingen van de Ver. Staten het
toelaten, zullen wy Turkye, Perzië en
Pakistan blyven helpen bij het bevor
deren van hun veiligheid en economische
ontwikkeling", zei hy.
Hy bracht in herinnering, dat de Ame
rikaanse hulp in het lopende begro
tingsjaar aan deze drie landen die met
Engeland de volledige leden van de or
ganisatie zijn. de Ver. Staten maken
slechts deel uit van enige commissies)
470 miljoen dollar beloopt, dubbel zoveel
als in het voorafgaande jaar.
