Via NCRV-microfoon doet Suriname een beroep op liet Nederlandse volk frames ,eufS| Leidens Ontzet: historisch wonder ACTIE 4 MAAL Z.N.' Johan Bodegraven bedeltvoor Diaconessenhuis in Paramaribo verkoudheid WIJDINGSUUR IN PIETERSKERK Wij mochten in vrijheid leven Niet „ofof", maar „en en" Opgericht 1 maart 1860 Vrijdag 2 oktober 1959 Vierde blad no. 29863 Twee jaar geleden zette de NCRV een punt achter de financiële acties. Naar het leek definitief! Haak in", „Goed zo" en hoe ze ook mochten heten hadden een onver wacht en ongekend succes opgeleverd, maar men achtte toen de tijd rijp om er mee op te houden. Johan Bodegraven - die zich door dit werk een grote faam had ver worven - werd hoorspelregisseur. Tot voor kort. Toen werd deze „meester-radiobedelaar" weer achter de schermen van daan gehaald om zijn schouders te zetten onder een nieuwe grote actie, die het tot gisteravond zo geheimzinnige devies „4 maal Z.N." meekreeg. Gisteravond werd n.l. tijdens de eerste van de 29 Steravonden van de NCRV in dit seizoen het geheim van dit motto onthuld. Het slaat op een bijbeltekstdie men kan vinden in 1 Cor. 13 5, waarin over de liefde tot de evennaaste wordt gesproken: „Zij zoekt zichzelf niet". En deze liefde, die „niet zichzelf zoekt", „richt zich ditmaal op de zieke mens in Suriname. Vrij vertaald: de actie heeft tot doel geld bijeen te brengen voor de bouw van een Diaconessenhuis in Paramaribo met een voorlopige capaciteit van 100 bedden, in de toekomst uit te breiden tot 200. Moeilijke, maar ook noodzakelijke actie „Wy weten het, het is een moeilijke actie", verklaarde de programmaleider van de NCRV, Gerard Hoek, gisteren tijdens een inleidende persconferentie in Den Haag. „Wanneer een jongen in een straat een been breekt, leven alle bu ren vanzelfsprekend mee en zijn meteen bereid iets voor dat jongetje te doen. Maar wanneer er duizenden mensen ge troffen worden door een ramp in China of Japan liggen de zaken anders. Het is zover weg. Het wordt zo snel vergeten! „Maar desondanks hopen wij, dat ons appèl op het Nederlandse volk om iets te doen voor de zieken in Suriname niet vergeefs zal klinken. Want het is een zaak, die verdiend, dat men er warm voor loopt". In die geest had ook reeds arts P. A. de Groot, secretaris van de Stichting Diaconessenarbeid in Suri name de organisatie, die de actie voert gesproken, toen hij wees op de noodzaak van een Diaconessenhuis in Paramaribo. „Suriname-ziekte' Hij leed aan, wat herhaaldelijk de „Suriname-ziekte" werd genoemd. Een ieder, die dit jonge en zich snel ont wikkelende rijksdeel heeft bezocht, be waart rijke herinneringen aan de schoonheid van het land en de hartelijke warmte en het enthousiasme van zijn bevolking. De spreker kon uit een grote ervaring putten. Hij heeft jarenlang in Suriname als arts gewerkt. Met vreugde denkt hij aan die tijd terug. Maar hij herinnert zich ook het leed en de ellen de, waar hij mee geconfronteerd werd. Er wordt veel gedaan. In allerlei opzich ten en ook medisch. Maar nog wordt het straatbeeld ge markeerd door misvormde filarialijders. Nóg moeten vele moeders hun kinde ren ter wereld brengen zonder voldoen de en deskundige hulp en verzorging. Nóg liggen zieken onverzorgd en is de kindersterfte hoog. Nóg worden herstellende zieken vroegtijdig uit het ziekenhuis ontslagen om plaats te maken voor anderen. Nóg bedreigt de tuberculose de deels pover behuisde en onvoldoende stads bevolking. Nóg liggen in het binnenland fram- boesia, gele koorts en zwartwaterkoorts en in Paramaribo ziekten als lepra, fila- ria, bilharzia, mijnworm, malaria, bloed armoede en trachoon op de loer. Nóg blijft de medische hulpverlening bij gebrek aan ziekenfondssysteem en an dere maatschappelijke zorg te weinig ge richt op degenen, die deze hulp juist het meeste behoeven. Droef lijstje En zolang dit droeve en helaas zelfs nog onvolledige lijstje op te maken valt, zolang is er nood in Suriname te leni gen. En #dus zijn daar de diaconessen uitermate op hun plaats,. Want wat zijn diaconessen? Het zijn wouwen, die mede op haar wijze in een apostolair ge richte zustergemeenschap levende met de hun geschonken gaven van hart, hoofd en handen, louter en alleen uit innerlijke bewogenheid, nood van de naaste willen lenigen. Reeds kent men in Suriname diaco- nessenwerk, maar nog te incidenteel en te weinig omvattend. Daarom hebben de achttien diaconessenhuizen in Nederland besloten tezamen met de Hernhutter zending in Zeist zich in te zetten voor de totstandkoming van een in Suriname zelf geworteld diaconessenwerk. En dat moet nu mogelijk worden door de bouw van een Diaconessenhuis in Paramaribo, waaraan ook een opleidingsinternaat en een vormingscentrum verbonden zullen worden. Er is voldoende animo onder de Surinaamse meisjes voor dit werk om deze bouw te rechtvaardigen. Twee ziekenhuizen Paramaribo heeft thans twee zieken huizen. Een rooms-katholiek, dat kort geleden volgens de plannen van het Leidse architectenbureau Van Oerle, Schrama en Bos naar de eisen des tijds werd gerestaureerd. Voorts een totaal verouderd centraal ziekenhuis, dat 500 bedden telt. Zes miljoen gulden konden uit het Welvaartsfonds beschikbaar wor den gesteld voor een nieuw gebouw vol gens plannen uit dezelfde Leidse koker. Deze geldmiddelen waren echter slechts Het in Suriname s uoujustiiu Para maribo te bouwen Diaconessenzie- kenhuis. Men hoopt dit jaar tot aanbesteding over te gaan en vol gend jaar met de bouw te kunnen beginnen. En over ca. anderhalf jaar zou het dan klaar kunnen zijn. toereikend voor een gebouw met een ca paciteit van 350 bedden. En hier zag de medische adviseur van het Commissariaat voor Surinaamse Za ken, dr. S. van Praag uit Leiden, een taak weggelegd voor het diaconessen- werk. Uit hoofde van zijn functie kreeg hy zitting in het bestuur van de Stich ting Diaconessenarbeid in Suriname. Het ter plaatse reeds goed bekende archi tectenbureau Van Oerle, Schrama en Bos dat in Paramaribo zelfs een kantoor heeft werd verzocht een ontwerp te maken voor een ziekenhuis van een capaciteit van honderd bedden, even tueel uit te breiden tot tweehonderd, tueel uit te breiden tot tweehonderd, vol ledig modern geoutilleerd. De financiën Nadat de Surinaamse regering, de toe zegging had gedaan de verplegingskosten te subsidiëren kwam de zwaarste opgave. Het financiële gedeelte. De kosten zou den ongeveer drieënhalf miljoen gulden gaan bedragen. De Surinaamse regering had het eerste miljoen in het vooruit zicht gesteld. Het bedrijfsleven zorgde voor nummer twee. En het particulier initiatief zal voor de resterende ander half moeten zorgen. Die hoopt men nu te vergaren door „4 maal Z.N.". In eerste instantie een radio-actie. Maar de televisie zal zeker niet vergeten worden, verzekerde ons de heer Hoek. Zelfs vóór de actie gestart was, had men al successen kunnen boeken. Een gratis reisje van de KLM maakte het Johan Bodegraven heel wat gemakke lijker zich 3'i week ter plaatse te laten infecteren door de „Suriname-ziekte". Het gebeurde zeer grondig. Zo men in deze weken te doen krijgt met Johan, het is beter niet met hem over Suriname te beginnen. Men loopt grif de kans de laatste trein te missen, zo is hij van het onderwerp vervuld. Hetgeen beloften inhoudt voor de nabije toekomst, want hem is toch opgedragen de bacil van deze zegenrijke ziekte verder over Neder land te verspreiden. Daarby zal hij geassisteerd worden door een 150.000 leden van vrouwenor ganisaties, die gisteravond daartoe een schriftelijk verzoek hebben ontvangen. Per vrouw worden zij verzocht tien gul den te verzamelen. En de jeugd werd ook ingeschakeld. In haar spontaan enthou siasme verkocht zij reeds 50.000 van de half miljoen briefkaarten, die eigenlijk eerst vandaag in de verkoop hadden mogen komen. Het balletje is aan het rollen gebracht. Men vertrouwt erop, dat het weer een sneeuwbal zal blijken. En met spanning wordt afgewacht of dit beroep op het hart van het Nederlandse volk om te geven en niet meer terug te ontvangen dan de dank van het Surinaamse volk weerklank zal vinden. Iedere middag en avond modeshow en gezellig cabaret Gecombineerde kaarten voor trein, trom en Damesbeurs verkrijgbaor aan het station. HOUTRUST DEN HAAG t/m t oktober. Entree f I.2S Geopend: 13-17 en 19-23 uur (zondag gesloten) Jeugd betuigt antipathie met agressieve straatschenders De Bergen op Zoomse politieagent Henk Post, die vorige week zaterdag avond het slachtoffer is geworden van agressieve straatschenders en met een kaakfractuur in het ziekenhuis is opge nomen, ontving van de leerlingen van de LTS uit Bergen op Zoom gistermiddag een briefje, vergezeld van een bloemstuk en een geschenk onder couvert, waarmee de jongelui willen getuigen dat zij de „nozemdaad" veroordelen. De jeugd van de ambachtsschool vreest dat het publiek „die jongeren van tegenwoordig" over één kam gaat scheren en is daar niet van gediend. Het gerucht van dit initia tief is als een lopend vuurtje over alle scholen voor voortgezet onderwijs ge gaan en nog voor de deputatie van de LTS in het ziekenhuis arriveerde, was daar al een attentie voor agent Post ontvangen van de Levensschool voor Jonge Arbeiders. De MMS en het Lyceum gaan iets doen in dezelfde geest. Directeur benoemd van Prins Bernhard Fonds Met ingang van 1 oktober 1959 is bp- noemd tot directeur van het bureau van het Prins Bernhard Fonds de heer H. Siedenburg te Amstelveen. De alge meen-secretaris, de heer J. Henrick Mulder, treedt als zodanig met ingang van 1 januari 1960 af. maar blijft aan het Prins Bernhard Fonds verbonden, als wetenschappelijk adviseur, tevens belast met de leiding van de cultuur- sociologische onderzoekigen en met het secretariaat van de onderscheiding „De zilveren anjer". griep Woord en muziek leidden „3 oktober" in Weer stond ie Pieterskerk open voor het wijdingsuur, dat traditioneel aan de 3 oktober-feestviering voorafgaat: dezelfde kerk waar terstond na Leidens ontzet in 1574 God voor het geschonken wonder werd gedankt. Als een wonder is het inderdaad geweest, zij het een duur gekocht iconder. Stad en bevolking waren immers ten dode gedoemd. Ook nu als voorheen is het woord „wonder" centraal gesteld in de herderlijke rede. Een beschrijving van dit historisch wonder in de Nederlanden, losge maakt uit de tijd en daardoor veralgemeend, door een gewijde geroepene, zou wel niet anders dan van bijbelse kracht doortrokken kunnen zijn en als een Psalm voortlevend. De opstand der Nederlanden is iets groots en enigs in de geschiedenis der volken en machtige cultuurdragers hebben er een inspiratiebron in gevonden, - denken we alleen maar al aan Schiller en aan Goethe. zomerconcerten te herkennen, waarnaar het gelukkig niet te luid pratend audi torium maar half luisterde in de wel behoorlijke, maar niet overvol bezette kerk. In de begeleidingen, met name in de geestdriftige, harmonisch suggestie ve aankleding van Psalm 9, liet Blan kensteen horen dat hij ook nog méér kan dan magistraal concerteren. Walther's orgelconcert in b (van Bach's neef) werd in z'n speelse be weeglijkheid en door de smaakvolle re- gisterkeus, vooral in de hoekdelen. een verrukkelijk en van vreugde verzadigd speelstuk. Advertentie Het was ditmaal ds. Vossers. die van de 9de Psalm sprak, die klassiek is in de Leidse annalen, omdat het de psalm is van de eerste dankdienst der bevrij ding. De psalm, die de predikant voor las. was echter de 118de. Tot onderwerp van zijn toespraak maakte hij nu even wel eens een rijmpje. Het rijmpje dat de stadsregering van destijds op onze Vlietbrug liet beitelen: ,.Men was in groot verdriet, Want eten was er niet. En 't volk van honger schreide. Ten laatst God nederziet. En zendt door deae Vliet Brood, spijs en drank in Leiden". Spreker ging historisch na wat oor zakelijk was tot „het groot verdriet", ook naar de geestelijke zijde, beschreef de hongertoestand die, samen met ziek ten, van zesduizend het leven had ge- eist en de uiteindelijke spijsuitreiking. Er is geen reden om ons roemrucht ver leden te idealiseren, ons voorgeslacht was geen generatie van louter helden. Ze hadden ook toen, uitzonderingen daargelaten, een klein en bevend hartje. Men verkeerde in groot verdriet, even eens omdat onze stad zoveel wankel moedigen bevatte: de schare der onbe- slisten tussen de vleugel, die capitula tie voorstond en anderzijds de onver- zettelijken. Ook Boisot buiten de stad wist dat een wonder komen moest. Hij zelf kon water over de landerijen niet doen De besprekingen tussen de regering en looncommissie zijn gisteren voortgezet De op zaterdag jongstleden aangevan gen besprekingen tussen de regering vertegenwoordigd door de ministers Van Roov en De Pous en de staatssecretaris Roolvink en de looncommissie namens het bestuur van de Stichting van de Arbeid, werd gisteren voortgezet. Naar aanleiding hiervan zal de Stichting van de Arbeid haar mondeling toegelichte zienswijze in de loop van vandaag schriftelijk aan de regering mededelen. ryzen voor zyn vloot. Maar het won der verscheen, wind en water werden het Rjjnland ingedreven en Boisot ging ten aanval: „Ten laatst God ne derziet!" Leiden werd gered, tegelijk ook Holland. In vrijheid moesten en mochten wij leven. Onze vaderen heb ben eruit geleerd, zij openden de poor ten ook voor de geestelijke vrijheid. Het volgde uit Psalm 9 voor staat en maatschappij om Gods eis der ge rechtigheid in onze samenleving in praktijk te brengen en om waar te maken" dat ik God de Heer heb moe ten obediëren in de gerechtigheid". Dit gesproken woord had een plaats te midden van het gezongen woord en van de spraak van orgel en viool. De gemeente zong uit Psalm 9 en uit de Gezangen 301 (het Wilhelmus), 303, 304, 306. Het gemengde koor van „Ex Animo" vertolkte onder Herman de Wolff een Ode van de dirigent zelf. drie Valerius- liederen en evenals in 1958 de helden lofzang van Klieken. Verder nog een loflied samen met het kinderkoor, dat eveneens welverzorgd een Valerius-lied voordroeg en nog een geestelijke zang. Een bijzonder verfijnd kunstnoot was in het programma ingeweven door de violistische medewerking van de ver maarde Theo Oloff. die driemaal een kleinood deed fonkelen: het Adagio uit Bach's Eerste solo-vioolsonate, een be werkt Largo van diens tijdgenoot Vera- cini en een voortreffelijke Ariëtta van onze Willem Pijperleerling Henriet te Bosnians. Oloff heeft 'n kleine toon met een smal vibrato en dat is wat nodig is op de hoge standplaats, naast het or gel. aangezien een geforceerde toondruk vandaar uit Juist in conflict brengt met de akoestisch ruimtelijke weerstand. Olof's weergave klonk nu in de beperkte klankkracht verfijnd uitgesponnen, mooi afgebouwd in de fraseringsbogen en puur van zang, ondanks enige ijlheid. Blankenstein's orgelaandeel bleek op nieuw van hoge orde: deze wetenschap is nu wel gemeengoed. Het deed ons ge noegen, in het inleidend spel Bach's magistrale Toccata in F van een der als 't „jonge" moet zijn! In Marcinelle: menselijk falen en overtredingen De rechtbank in Charleroi heeft don derdag, zoals wij gisteren in een deel van onze oplage nog konden berichten, vijf technische leiders van de kolenmijn Bois ciu Cazier" waar op 8 augustus 1956 262 mijnwerkers werden gedood en zes gewond, vrijgesproken. Zij werden er van beschuldigd, door het maken van technische fouten de ramp de groot ste in de Belgische geschiedenis mede te hebben veroorzaakt. Calicis. Dassargues en Lefrèvre werd verweten dat zij niet direct de juiste maatregelen hebben genomen om de brand in te perken en het grootst moge lijke aantal mijnwerkers te redden. Doch de getuigen die nu acheraf over alle gegevens beslisseji. weten ook niet welke maatregel men direct had moeten treffen. Als zioh nu weer zo'n ramp zou voordoen, zou men weer aarzelen of de brandende schacht moet worden afge sloten of dat de luchttoevoer naar de brandhaard moet worden stopgezet en de schacht moet worden besproeid. Elke maatregel brengt gevaren voor de man nen in de mijn met zich mee. De rechtbank verklaarde zich onbe voegd wat de schadevergoedingseisen betreft. Bij ie uitspraak verklaarde de rechtbank o a.. dat de ramp het gevolg schijnt te zijn van menselijk falen en overtreding van de voorschriften bij het voortijdig starten van de liftkooi in de rampschacht. (Van onze t.v.-medewerker) Dr. De Jong gebruikte zijn VARA- spreektijd om de kijker kennis te laten nemen van de letterlijke tekst van Eisenhower's geruchtmakend antwoord op zijn laatste persconferentie! Hen con cludeerde over de houding van de Rus sische premier, dat men meer vliegen vangt met honing dan met azijn en constateerde ,dat de Rus vaten honing over Amerika had uitgestrooid. Hij ein digde met een zinrijk waarschuwend woord van Sir Winston Churchill. Het reportagebezoek aan de Amster damse Grafische School hinkte een beet je op twee gedachten. Men wilde iets laten zien over de opleiding voor een eervol .nuttig en aantrekkelijk beroep, waarin jaarlijks ver over de 1.000 vaca tures zijn te vervullen. Tegelijk wilde men de daarin niet speciaal geïnteres seerde kijker een blik gunnen in het boeiende grafische bedrijf. Het werd dus niet alleen propaganda, maar tevens een stuk volksvoorlichting. Het hoofdnummer werd natuurlijk ge vormd door de dramatische produktie, waarvoor Willy van Hemert de keus had laten vallen op Hugo Claus' toneelstuk .Ken bruid in de morgen". De lezer van vandaag, die gisteren kij ker was, vergeve ons. dat wij de bespre king van dit ernstige stuk aanvangen met het aanhalen van een grapje. Een uitgever, die een tweede boek van een auteur tor beoordeling ontving, aan vaardde het manuscript met de mede deling, dat het weer dezelfde elementen bevatte, waardoor het eerste een best seller was geworden, zoals seks, waan zin en verdorvenheid die allemaal waardig en met terughouding behan deld. Dit is in bepaalde opzichten van Claus' werk eveneens te zeggen. Wij hebben de hele avond geleefd in een soort onvrede met het gegeven en zijn niettemin getroffen door de no bele wijze, waarop tekst en spelers het brachten, want de wrevel werd ver zacht. gelouterd door de grote artis tieke potentie van het geheel. Niette min zijn wij van mening, dat men dit stuk tot de schouwburg beperkt had moeten laten, want het is zinloos om de voor-publiciteit toe te spitsen op het gewaagde gegeven en dan daaraan de waarschuwing te verbinden dat het zeer beslist ontraden moest worden voor jeugdige kykers. Iedereen kan beklemd worden door te zien hoe benarde omstandigheden en Advertentie- Rheuraatisch? Stram van lijf en leden? 'n Bloedzuiverende kuur met Kruschen, is ook voor U de remedie. U zult verbaasd zijn als U ondervindt wat Kruschen ook voor U kan doen. Begin liever vandaag dan morgen de bloedzuiverende Kruschen Kuur en al gauw - naarmate Uw bloed vrij komt van wat nu Uw pynen veroorzaakt, voelt ge U een ander mens worden jeugdiger, vief en weer bly Op geen enkele wijze is gebleken dat de gewraakte nalatigheden, n.l. een on voldoende seinstelseL het bestaan van een olieleiding tussen de elektriciteits kabels. gebrekkige bescherming van deze kabels door slechts een relais en een tekort aan blusapparaten op de laad plaatsen in de schacht enige invloed op de ramp hebben gehad. Het is verbazend, aldus de uitspraak, dat de deskund.ge getuigen, hoe gewe tensvol ook in het zoeken naar de waar heid. op sommige punten tot diametraal tegenover elkaar staande conclusies zijn gekomen. Een scène uit „Een bruid in de morgenvan Hugo Claus, dat de Vara gisteravond op het scherm bracht. De dochter Andrea (Ina van Faassen) en de zoon Thomas (Hans Croiset nauwe behuizing bij een psychisch wan kel gezin kunnen leiden tot scheve ver houdingen. Dit geldt temeer, omdat de ongezonde complicaties niet gegeven waren, maar groeiden, naarmate het stuk vorderde. Het is ons bekend, dat de regisseur felle reacties verwachtte, maar daarin twee categorieën onderscheidde, óf het wordt mateloos toegejuicht, óf het wordt volstrekt verworpen. Niét alleen uit het opschrift zal de lezer duidelijk zijn, dat wij voor die beide „ofs" tweemaal „en" zouden willen stellen. Meer willen wij er niet van zeggen. Vraagt Uw Apotheker ol Drogist AVRO biedt aan de VARA excuses aan Het bestuur van de AVRO heeft een brief geschreven aan het bestuur van de VARA, waarin het AVRO-bestuur zich distancieert van een aantal uitlatingen, die Siebe van der Zee, hoofd van de televisiesectie van de AVRO, heeft ge daan over de VARA. De heer Van der Zee maakte deze opmerkingen in een restaurant (waar hij privé vertoefde), waar ze werd enopgevangen door een medewerker van een dagblad, dat aan die opmerkingen publiciteit gaf. De AVRO, zo wordt ons meegedeeld, heeft de VARA voorts verontschuldiging voor de strekking van de opmerkingen van de heer Van der Zee gevraagd. (Tij dens een gesprek met vrienden over commerciële televisie in een Vlaardings hotel, schreeuwde Siebe van der Zee ongeveer het volgende door de zaal: „Die rode hondenvan mij mogen ze ze viermaal klieven". Toen iemand hem probeerde het zwij gen op te leggen, riep hy uit, dat ieder een het mocht horen. Een medewerker van „Het Vrije Volk" vc id daarin aan leiding deze uitlating te publiceren - Red. L.D.). NIEUWE UITGAVEN „WU gaan naar ball«t, vanavond", in de serie ..Kern-pocketa voor de Jeugd" verscheen „Wij gaan naar ballet, van avond" door C. Nioolaï. Deze fungeert als gastheer, neemt U mee naar de schouw burg en op de planken. Hij wijdt u verder In over alles, wat met het ballet en de balletkunst te maken heeft. Wil kijken voorts met hem ln het leven van een dan seres en schouwen enige eeuwen in de geschiedenis van de dans. De dansmuze wordt ln haar vele vormen en gedaantes ook aan de hand van een 40 tal foto's, gepresenteerd. Een pakkend en leerzaam boekje. Ook voor de ouderen alleszins ln- terressantl Uitgave „Da Kern". Amster dam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 13