Prof. dr. F. H. Sobels aanvaardde
Leidse leerstoel stralengenetica
Elke school in Australië schrijft
afzonderlijke uniformkleding voor
Mutatieproblemen vereisen een
grondige bestudering
Jeugd ziet er wel wat clownesk
uit, al zijn er ook voordelen
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1999
Gistermiddag aanvaardde prof. dr. F. H. Sobels het ambt van
buitengewoon Leids hoogleraar in de stralengenetica met een in het
Groot Auditorium uitgesproken inaugurele oratie onder de titel
„Vliegen, muizen en mensen; de inductie van mutaties door straling"*
Prof. Sobels aanvaardde hiermede een leerstoel, die ingesteld is om
een zeer jonge medische en biologische wetenschapstak te dienen,
welke leerstoel uniek mag worden genoemd niet alleen voor ons land
maar ook daarbuiten.
Prof. Sobels ging in zijn oratie in het bijzonder na, wat de laatste
jaren bekend geworden is omtrent de genetische gevolgen van radio
actieve straling, zonder zich daarbij bezig te houden met de effecten
van deze straling voor het individu. Hij constateerde, dat de toepas
sing van b.v. röntgenonderzoek en kernenergie moeten worden toe
gejuicht ondanks hun gevaren, maar dat wij veel meer zullen moeten
leren omtrent de gevolgen van dergelijke zaken, om evenwichtig nut
en gevaar tegen elkaar te kunnen afwegen.
Meestal schadelijk
Van het bestaan van het leven op
aarde af, aldus betoogde prof. Sobels,
hebben alle levende organismen aan
ioniserende straling blootgestaan, dus
ook de mens. Een verhoging van het na
tuurlijke stralingsniveau wordt echter
eerst in deze eeuw merkbaar door toe
passing van de vindingen van Röntgen,
Becquerél en de Curie's en de toepas
sing van kernenergie en proefexploisies
van kernwapens. De gevolgen van deze
toegenomen straling zullen, wanneer het
niet de catastrofale consequenties van
een kernwapenoorlog zijn, slechts in de
toekomstige geslachten tot uitdrukking
komen maar intussen ook zwaarder we
gen dan de direct meetbare gevolgen.
Door radioactieve straling kunnen ge
netisch gezien mutaties, d.w.z. overerfe
lijke veranderingen optreden, die voor
het merendeel van negatieve, schadelijke
aard zijn. Dergelijke mutaties kunnen
reeds door zeer kleine hoeveelheden
straling worden veroorzaakt en ze zijn
in wezen onherstelbaar, dus zij werken
voort in het nageslacht.
Na een korte verhandeling over de
dragers der erfelijke eigenschappen,
de genen, die tot de draagvormige chro
mosomen zijn samengevoegd, consta
teerde prof. Sobels dat het begrijpelijk
is dat mutaties over het algemeen van
nadelig karakter zijn, omdat een mutatie
ingrijpt in een zo nuttig en gunstig mo
gelijk geconstrueerde structurele op
bouw van chromosomen en genen.
GEVEILDE PERCELEN
Ten overstaan vam Nobairis J. C. van
Eek te Leiden.
Woonhuis met erf en tuin Mariën-
Poelstraat 27 in bod: f. 11.500 koper: L.
Zitman te Leiden, q.q. voor f. 11.700.
Ten overstaan de Notairis J. Fuhri
Snethlage te Leiden.
Winkelhuis met afz. bovenwoning
Haarlemmerstr. 79/79a in bod: f. 28000
koper: F. Jelsma te Oegstgeest, q.q.
voor: f. 31-000.
Huis en erf Hogewoerd 142 in bod:
f. 8.600. koper: Ph. L. Th. M. van der
Drift te Oegstgeest, q.q- voor: f. 11.000.
Ten overstaan van Notaris A. H.
Doyer te Leiden.
Jtiuis en erf Hogewoerd 87 in bod:
f-11.200. koper: C. J. Meijer te Leiden,
q.q. voor: f. 11.200.
Winkel/woonhuis en erf Kaiserstraat
3. in bod: f. 8.600 koper: F. Jelsma te
Oegstgeest, q.q. voor: f. 8.700.
Woonhuis Prins Frederikstraat 6 in
bod: f. 4.400 koper: J. Bleijie te Leiden,
q.q. voor: f. 4.401.
Woonhuis Doelengracht 15 in bod:
f. 1-823. koper: J. J. L. Koet te Leiden
voor: f. 1.915.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Rudolphine Martine, dr. van M. Weijs-
ters en H. A. de Meijer; Anton Nico, zn.
van P. J. van Loef en S. B. Rietveld;
Johnny, zn. van J. J. Frantzen en A. H.
van Kooten; Johannes Cornells Maria, zn.
van C. P. Wijsman en J. C. Spruit; Helena
Johanna Petronella, dr. van G. W. Steen
voorden en C. C. Rewijk; Hugo, zn. van
J. Verkerke en N. Vink; Berenice, dr. van
G. H. Slegt en C. van Loon; Remco Paul,
zn. van A. J. Salomé en M .S. Voorhagen;
René Hermanus Petrus Jules, zn. van J.
J. Postma en J. M. van Steln.
ONDERTROUWD
J. J. van Fruchten en K. G. Kuipers;
J. Zandhuls en J. A. P. M. Helvensteijn; H.
J. C. van Veggel en W. J. BekoolJ; F. K.
van den Broek en J. W. Segaar; J. Hen
zen en J. A. Tegelaar; C. van Oosten en
M. C. van der Holst; C. W .Verhoog en
T. H. T. Kok; M. van Rooljen en R. A.
Blok; T. Verbiest en L. Koelewijn; E. R.
Boekamp en B. M. F. van Bemmel; F. J. J.
Koek en J. P. Aarts; J. S. Bonte en C. J.
E. Helder; P. Visser en M. Harland; C. M.
Knol en H. Penseel.
OVERLEDEN
G. Braggaar, 86 jr., weduwe van J. N.
de l'Ecluse; J. S. S. van der Vllst, 62 Jr.,
echtgenote van J. W. van der Reljden;
J. van Amsterdam. y2 dag, dochter; J.
Verhoog, 69 Jr., man; B. SprelJ. 66 Jr. man;
J. A .van Dijk, 54 jr., echtgenote van J.
P. van Es.
Prof. mr. E. jonkers vervult voor
de eerste maal als rector magnifi
cus de taak, de senaat voor te gaan
met complimenteren van de ge-
inaugureerde hoogleraren en diens
echtgenoten.
(Foto L.D./ Holvast)
Dosis bepalend
Bü proeven op dieren is geconstateerd,
dat de tyd waarin een bepaalde dosis
straling wordt toegediend, geen invloed
op de gevolgen heeft. Alleen de totale
dosis bepaalt het effect. Er bestaat ook
geen aanleiding, om een bepaalde drem
pelwaarde te veronderstellen.
Voor de beoordeling van de totale
mutatieschade in grote bevolkingsgroe
pen is deze conclusie van essentieel be
lang, want blootstelling van veel indivi
duen aan kleine stralingsdoses zal even
veel mutaties verwekken als hogere
doseringen bij weinige individuen. De
mutaties op de bevolkingsgroep in het
geheel genomen hangt dus niet af van
de intensiteit maar van de totale hoe
veelheid straling in röntgen uitgedrukt.
In het brandpunt van de belangstel
ling staat op het ogenblik, of de bestra
lingsintensiteit wel of geen effect heeft
in de jonge ontwikkelingsstadia van de
geslachtscellen. Op dit gebied is nog een
uitvoerige studie nodig.
Prof. Sobels trachtte op enkele manie
ren het effect van bestraling op de ge
netische constitutie van menselijke
populaties na te gaan en kwam tot de
gevolgtrekking, dat de verschillende be-
palingswijzen aanzienlijk uiteenlopende
resultaten opleverden, vooral omdat men
tot dusver slechts af kon gaan op
schaarse, zeer onvolledige gegevens.
Men zou, tegenover de pessimistische
zienswijzen, kunnen stellen dat een ver
dere ontwikkeling van de geneeskunde
veel kan bijdragen om de mutatieschade
ten gevolge van radioactieve straling te
compenseren. Maar een genetische op
lossing op lange termijn wordt hiermee
niet bereikt, want tenslotte zal de be
lasting met nadelige mutaties van dien
aard worden, dat de gevolgen de voor
delige consequenties evenaren.
Verantwoordelijkheidsbesef
Spreker verzekerde, dat het niet zijn
bedoeling was geweest als ongelukspro
feet op te treden, die alleen verval en
genetische dood voor de toekomst in het
vooruitzicht kon stellen. Over de onont
beerlijkheid van de röntgendiagnostiek
voor de geneeskunde bestaat geen twijfel
en de exploratie van nieuwe energie
bronnen vermag ons slechts te verheu
gen. Maar wij mogen verlangen van al
len, die met röntgenstraling of radio
actief materiaal werkzaam zijn, dat zij
verantwoordelijkheidsgevoel tonen en een
voortdurende waakzaamheid om het
stralingsniveau van de voortplantende
bevolking tot een uiterst minimum te
beperken, want met de aanvang van het
atoomtijdperk worden wij in een situatie
geplaatst, waar het lot van onze eigen
genen uiteindelijk bepaald wordt door
dat van al onze medemensen.
Na afloop van de oratie, die besloten
werd met de gebruikelijke toespraken,
volgde een receptie in de ontvangstzaal
van het Academiegebouw.
Het royement
A. van Dijk
Toch nog een oplossing
Gisteravond werd in het St.-Antonius-
clubhuis een ledenvergadering van de
afdeling Leiden van de KVP gehouden,
waarin ook aandacht is geschonken aan
het verzoek van 45 KVP-leden om het
royement van het raadslid, de heer A.
van Dijk, op '.e heffen en hem volledig
te rehabiliteren.
Vooraf werden enkele huishoudelijke
zaken afgedaan en vond een bestuurs
verkiezing plaats. Met de voorzitter, mr.
J. v. d. Poel, werden alle aftredende be
stuursleden herkozen. De heer Th. M. A.
Huigsloot, die evenals het aftredende be
stuurslid. de heer S. Menken, 85 stem
men op zich verenigde - in totaal wer
den 156 stemmen uitgebracht - trok zich
terug, zodat geen herstemming nodig
v/as. Tot nieuwe bestuursleden werden
gekozen de heren mr. dr. C. H. Pastoor
en W. F. Schinck.
Bij de bespreking van de kwestie-Van
Dijk - vooraf was met 80 tegen 60
stemmen besloten om het adres van de
45 KVP-leden ook ter kennis te bren
gen van het partijbestuur - deed mr.
Pastoor de suggestie om te trachten de
ontstane moeilijkheden op te lossen in
een persoonlijk gesprek, waarna deze
onverkwikkelijke zaak op bestuursniveau
tot een oplossing ware te brengen.
Mr. v. d. Poel, die in zjjn inleidend
woord reeds had verklaard, dat er z.i.
van weerszijden fouten waren gemaakt,
zeide, dat het bestuur, wanneer het tot
een vergelijk kan komen, bereid is te
overwegen om het royement ongedaan
te maken.
Na deze uiteenzetting kon men ak
koord g£\an met de door mr. Pastoor
voorgestelde suggestie.
GEWIJZIGDE LEEROPDRACHT
Bjj Koninklijk besluit van 11 septem
ber is met ingang van 21 september de
bij Koninklijk besluit van 11 april 1953
aan dr. C. J. F. Böttcher, buitengewoon
hoogleraar in de faculteit der wis- en
natuurkunde aan de Leidse Universiteit
verstrekte opdracht tot het geven van
onderwijs, luidende „de fysische schei
kunde en grafologie" gewijzigd in: de
fysische scheikunde.
LEEROPDRACHT
Door de minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen is een leerop
dracht verstrekt aan de heer P. E.
Voorhoeve, wetenschappelijk ambtenaar
aan de Rijksuniversiteit te Leiden, om
in de faculteit der geneeskunde aan deze
universiteit onderwijs te geven in de
fysiologie.
Pluimveekeuring
„De Oude Leidsche"
In de zaak „Van Meizen" aan de Nieu
we Beestenmarkt werd onder auspiciën
van de Leidsche Pluimveevereeniging
„De Oude Leidsche" een pluimveekeu
ring van jonge dieren gehouden. De heer
C. de Graaf uit Den Haag, die de keu
ring verrichtte, gaf tevens een toelich
ting op het ingezonden materiaal.
Bij de grote Hollandse Hoenders in de
zwarte kleur behaalde J. A. Otten met
jonge hanen, le Z.G.; 2e Z.G.; 3e G.G.
en G. terwijl hij bij de jonge hennen zelfs
een le Z.Z.G. noteerde met verder 2e Z.
G.; 3e G.G. en driemaal G. In zilver-
zwart geloverd Holl. Hoen (hanen) be
haalde J. A. Otten le Z.G. en 2e G.G.
Bij de Rhode Island Reds waren ook
goede dieren te bewonderen. J. Lambooy
toonde de beste haan (jong) met le Z.G.,
verder 2e G.G. en V.G. L. Serlie daaren
tegen kwam met de beste hen le Z.G.
en nog tweemaal G., terwijl J. Lambooy
met zijn hen 2e Z.G.
Bij de Hollandse krielen kwam F. v.
d. Mark jr. met zilver duckwin met G.
G. uit de bus. Met wit behaalde dezelfde
inzender G.G. en G. met witte hanen.
Met vier zwarte hanen had hij als resul
taat le Z.G., 2e G.G. en tweemaal G.,
terwijl hij met hennen le Z.G.; 2e G.G.;
3e G.G. en G. uit de bus kwam. L. Ser
lie behaalde met blauw Holl. krielhaan-
tje le Z.G., terwijl F. v. d. Mark jr. met
jonge hen blauw een 2e Z.G. noteerde.
Het nieuwe lid Heidema bracht een
zeer goed Java-haantje met le G.
Ook in de Ned. Sabelpootkrielen waren
er weer eens prima dieren. In dit moei
lijk te fokken ras behaalde F. v. d. Mark
sr. met rood porcelein (haan) le Z.G.,
terwijl hij ook in die kleur met zijn hen
nen le Z.G. en 2e G. noteerde.
Eveneens kwam Heidema met zijn
Friese pellen met le Z.G. en 2e G.
Tenslotte kwam L. v. d. Nieuwendijk
sr. met zijn moeilijk te fokken Barne-
veldkrielen goed voor de dag. Om bij de
dubbel gezoomde een le Z.Z.G. haan te
brengen is een prestatie, terwijl hij bij
de hennen nog een le Z.G.; 2e G.G. en
tweemaal G. behaalde.
De prijs voor de fraaiste grote hoender
was voor J. A. Otten, terwijl L. v. d.
Nieuwendijk sr. de prijs voor de fraaiste
Dwerghoender won.
UNIVERSITAIRE BENOEMINGEN
Bij onderscheidene beschikkingen van
de minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen zijn benoemd: aan de
Leidse Universiteit voor het tijdvak van
1 oktober 1959 tot en met 30 september
1960 tot wetenschappelijk ambtenaar
lste-klasse bij het Documentatiebureau
voor Oost-Europees Recht dr. F. J. M.
Feldbrugge, thans assistent aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht; gerekend
van 1 september 1959, tot wetenschap
pelijk hoofdambtenaar in vaste dienst
voor de microbiologie dr. J. B. Wilter-
dink; gerekend van 1 september 1959,
tot wetenschappelijk hoofdambtenaar in
vaste dienst voor de microbiologie dr. J.
Versteeg, thans wetenschappelijk ambte
naar lste-klasse in tijdelijke dienst.
JUBILEUM J. H. KOEVOET
Op 1 oktober is het 40 jaar geleden,
dat de heer J. H. Koevoet aangesteld
werd als kassier op de Leidse Veemarkt.
Donderdagochtend zal in het Waagge
bouw dit feit feestelijk worden herdacht.
LEIDERDORP
Eiwitonderzoek van de melk
BIJEENKOMST J.B.TJS.
Voor de eeT&te maal in. dit seizoen
kwamen de Christelijke Jonge Boeren-
en Tuinders gisteravond in het Dorps
huis bijeen. De heer Th. J. van Bem-
melen sprak over „Het eiwitonderzoek
van de melk", erop wijzende dat het
eiwitgehalte in de melk steeds meer op
de vooorgrond treedt. Consumptiemelk
wordt steeds meer gevraagd en melk-
eiwit is één van de belangrijkste voe
dingsbestanddelen. Spreker zette uiteen,
dat men door vele proefnemingen zeer
veel over eiwit en vetgehalte te weten
is gekomen en dat er tussen deze beide
een positief verband bestaat.
Het eiwitgehalte bij een jonge koe is
lager dan bij een oudere, wordt de koe
oud dan wordt het. eiwitgehalte weer
minder; 'szomers ligt het weer hoger
dan 's winters. De belangrijkheid van
het eiwitonderzoek zal pas goed naar
voren komen wanneer de melk in het
westen van het land betaald wordt naar
het eiwit- en vetgehalte; hoe meer eiwit
hoe hoger de prijs.
Het vetgehalte ligt in Groningen en
Friesland gemiddeld lager dan in Zuid-
Holland.
Bijeenkomst Arjos
In één der zalen achter de kerk ver
gaderde gisteravond de Arjos. Na een
kort welkomstwoord door de voorzitter,
de heer G. Dompeling, maakte deze de
nieuwe samenstelling van het bestuur
bekend: de heer G. Dompeling, voorzit
ter; de heer J. van Driel, penningmees
ter; mej. N. Mol, secretaresse en de he
ren J. Verhoogt en H. v. d. Ploeg.
De heer E. Termorshuizen kreeg ver
volgens gelegenheid zijn onderwerp: „De
A-R.-partij en de veranderde wereld" in
te leiden. De inleider bracht allereerst
het verschil tussen vóór en na de oorlog
naar voren, de wereldverdeeldheid in
Oost en West. Gezien de uitslagen der
laatste verkiezingen, kan men zeggen,
dat het Christendom op zijn retour is.
Spreker wees erop het verleden niet te
gaan idealiseren en zei, dat er vooral
onder de jongeren een grotere politieke
belangstelling is. Ook het communisme
neemt grotere vormen aan. Aan deze
veranderde wereld is ook de AR-partij
niet maar zo voorbij gegaan. Door de
gewijzigde omstandigheden is het zeer
moeilijk koers uit te zetten. De heer
Termorshuizen besprak uitvoerig wat
men onder beginselen wel of niet moet
verstaan.
Spreker kwam tot de conclusie dat de
AR-partij haar beginsel moet toepassen
in de praktijk, aangepast aan de ver
anderde omstandigheden.
Hierop volgde een uitgebreid, geani
meerde bespreking.
VOORSCHOTEN
Scheidende burgemeester
had het niet moeiiijk
De gemeenteraad heeft het zün
scheidende burgemeester in de laatste
werkvergadering door hem geleid, niet
moeilijk gemaakt. De raad, die vol
tallig bijeen was, heeft alle voorsteilen
zonder hoofdelijke stemming aangeno
men. De besprekingen beperkten zich
tot slechts enkele vragen en opmer
kingen, waardoor de agenda van 12
K
junten in een recordtijd, ni. drie
;wartier, kon worden afgewerkt.
Het eerste voorstel waar enkele op
merkingen over gemaakt werden, betrof
de congiergewoning voor het Cultureel
Centrum. Het ligt ni. in de bedoeling
onder de te bouwen nieuwe lokalen van
de openbare ulo een congiergewoning te
Stichten. Doordat daarvoor voorlopig
geen premie beschikbaar zal worden ge
steld dreigden de plannen voor uitbrei
ding van de ulo vast te lopen, terwijl
deze school de nieuwe lokalen dringend
nodig heeft .B. en W. stelden daarom
voor deze woning zonder premie te bou
wen, maar daardoor zou de huur van
f 70.op f 80.per maand moeten
worden gebracht. En die huurverhoging
werd door een drietal leden van de raad
zeer betreurd. Toch verenigde de gehele
raad zich met het voorstel.
De raad besloot opnieuw een verzoek
tot de Koningin te richten om onthef
fing voor het hebben van een gemeen
telijke begraafplaats. Deze begraafplaats
kan n.l. nog steeds niet aangelegd wor
den. aangezien het uitbreidingsplan in
onderdelen „Boschgeest" nog niet ge
reed is Mr. dr. J. P. I. v. d. Wilde (Pr.
Chr.) vreesde een nog langer uitstel.
Twee geldleningen van f 59.900 en van
f 130.000,werden aangegaan met de
Bank voor Ned. Gemeenten.
Met het voorstel een deposito-over
eenkomst aan te gaan met de Coöpe
ratieve Raiffeisenbank kon de raad zich
zonder meer verenigen, evenals met het
voorstel tot verkoop van bouwgrond in
het plan „Adegeest" aan de Stichting
Bevordering Eigen Woningbezit Ambte
naren Ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid. Door deze stichting
zullen voorlopig in plaats van de eer
der voorgestelde 63 woningen en 23 ga
rages slechts 54 woningen en enige bij
behorende garages gebouwd worden.
Daarvoor is nu 8250 m2 f27.50 en
2560 m2 a f29.50 verkocht.
Het voorstel tot het aangaan van een
gemeenschappelijke regeling inzake de
keuringsdienst van slachtdieren en vlees
in de Vleeskeuringskring Leiden werd
zonder bespreking aangenomen.
Aan de heer M. van Kerkvoort, on
derwijzer aan de Openbare Lagere
Parkschool werd op zijn verzoek eer
vol ontslag verleend onder dankbetui
ging voor de aan de gemeente verleen
de diensten.
De aanbieding van de begrotingen
voor 1960 was sleohts een formele aan
gelegenheid, daar deze begrotingen nog
niet in druk verschenen zijn en dus
niet officieel aangehouden Iconden wor
den. Over de aard van de begrotingen
is derhalve ook nog niets bekend.
Vastgesteld werd, dat de algemene
beschouwingen over deze begrotingen
gehouden zullen worden op woensdag
25 november, terwijl B. en W. op vrij
dag 27 november de gemaakte opmer
kingen hopen te beantwoorden, waarna
de eigenlijke behandeling van de be
grotingen zal volgen.
Deze belangrijke vergaderingen zullen
waarschijnlijk geleid worden door de
loco-burgemeester, wethouder G. Schra-
ma, daar aangenomen mag worden dat
dan nog geen nieuwe burgemeester be
noemd zal zijn.
Het Leidsch Dagblad
De krant voor iedereen
(Van onze correspondent in Sydney)
Anders dan in Nederland betekent het begin van een nieuwe school
periode in Australië het aanschaffen van een nieuw uniform. Leerlin
gen van vrijwel alle scholen in Australië dragen namelijk een uniform,
dat voor iedere school verschillend is. Op gewone, openbare lagere
scholen wordt er niet zo streng de hand aan gehóuden en op de meeste
van zulke scholen maakt het uniform als zodanig zelfs geen deel uit
van het onderwijsinstituut, maar de particuliere scholen en alle middel
bare staatsscholen hebben als onderdeel van het opvoedingsprogram:
het uniform. En het speelt een grote rol.
grediënten uitgedost en lang niet altijd
in miniatuur vorm. Wie pas in Austra
lië is, kijkt verwonderd naar die kleu
ters, die er uitzien als lilliputters en een
beetje clown-achtig, zoals we in Neder
land een kleuter soms voor de grap uit
dossen in een lange broek en met een
herenhoed. De lange broek is niet altijd
verplicht. Vele jongens dragen vooral in
de zomer een kniebroek. De meisjes
kunnen er ook „toegetakeld" uitzien,
bijvoorbeeld: bruine jurk, gele strohoed
met zwart randje en zwarte lange kou
sen. Andere uniformen zijn kleurig en
artistiek. Sommige scholen schrijven
witte sokjes voor, maar soms zijn lange
grijze kousen verplicht. Het hangt af
van de smaak van de directrice, maar
wanneer een bepaalde dracht is vastge
steld, valt er moeilijk verandering in aan
te brengen. Traditie speelt een grote rol!
Een bruin koffertje,
geen schooltas
Voor de jongens bestaat het uit een
grijs kostuum met een vilten herenhoed
of strohoed en das van speciaal voor
geschreven kleur (met wit overhemd, op
sommige scholen (kaki), voor de meis
jes uit jurk (tuniek), vilten of stro
hoed, witte blouse en das, eveneens van
voorgeschreven bepaalde kleur, en - niet
te vergeten - kousen (of stokken). Men
ziet in de grote steden van Australië de
strohoed nog in ere gehouden door jon
gens van bepaalde scholen. Op de lagere
scholen dragen ook de kleuters uit de
eerste klas het uniform en strohoed of
vilten herenhoed met trots.
Bij dit alles behoort een bruin kof
fertje - vooral geen schooltas - waarin
boeken en lunch worden meegesjouwd.
Peuters van zes jaar zijn met al drie in-
Dooi lc «v. j.
bij Honnef kunnen de kinderen uit
deze stad duizenden briketten op
halen uit de vaargeul van de rivier.
Twee jaar geleden zonken hier twee
eenkuo- i^nde
winter -al een groot deel van de
plaats van deze duikersoogst pro
fiteren.
„Verdeeld Europa"
De verdeling van West-Europa in twee
economische kampen de vrijhandels
zone van de zeven en de economische
gemeenschap van de zes kan niet
voortdurend zonder ernstige handels
verstoringen in alle Europese landen te
veroorzaken, zo heeft de voorzitter van
het verbond der Britse industrieën, W.
H. Macfadzean, gisteren in een confe
rentie van de organisatie van inkopers
verklaard. Volgens Macfadzean is het
bereiken van een aanvaardbare regeling
tussen de zes en de zeven het doel,
waarnaar de Engelse industrie moet
streven. Hij verheelde zich niet, dat het
bereiken van dit doel op ernstige moei
lijkheden stuit, maar hij zei ervan over
tuigd te zijn, dat deze moeilijkheden
met volharding en geduld kunnen wor
den overwonnen.
Madfaczean merkte op, dat de zes an
dere landen van de kleine vrijhandels
zone Oostenrijk, Portugal, Zwitser
land, Noorwegen, Zweden en Denemar
ken in 1957 voor 260 miljoen pond
sterling aan fabrieksprodukten in En
geland hebben gekocht, terwijl hun ge
zamenlijke invoer uit de landen van de
Euromarkt in dat jaar 975 miljoen pond
sterling bedroeg. Het zou dwaas zijn, zo
zei hij, te menen, dat wij deze gehele
export van de Euromarkt naar de an
dere landen van de kleine vrijhandels
zone kunnen veroveren, maar het zal in
ieder geval mogelijk zijn, dat wij hier
van een deel verwerven.
Geen onderscheid
De grondgedachte van het schooluni
form is, dat geen onderscheid gemaakt
behoort te worden tussen leerlingen van
rijke en van arme ouders, liever gezegd,
van beter en minder goed bedeelden. Dit
mag waar zijn voor een enkele school,
het uniform heeft er toch veel toe bij
gedragen om klasse-onderscheid te be
vorderen. Sommige „rijke" scholen -
waar een aardige duit schoolgeld moet
worden betaald - gebruiken het uniform
doelbewust als kenmerk van distinctie.
Zelfs bij de staatsscholen is het uniform
oorzaak geweest tot het maken van on
derscheid in de kwaliteit van het onder
wijs.
Schoolbelasting bestaat in Australië
niet. Wie zijn kinderen naar een parti
culiere school wil zenden, moet natuur
lijk schoolgeld betalen, maar daar staat
at overheid buiten. Deze laatste vraagt
alleen betaling voor staats-kostscholen
Er zijn 7600 openbare scholen en ruim
tweeduizend particuliere scholen, die
voor negentig procent gesticht zijn door
ae verschillende kerkgenootschappen.
Wie er gebruik van wil maken - en
dat doen rond 400.000 kinderen - moet
ervoor betalen (tussen 200 en 3000 gul
den per jaar al naar de „standing").
Schoolgaan kost niets
Het openbaar onderwijs is echter kos
teloos. Immigranten uit Nederland be
hoeven niet te klagen over schoolgeld
Het bestaat eenvoudig niet. Zelfs de
boeken worden gratis te leen gegeven
Ook het reizen per trein, tram of bus
van en naar school kost de kinderen -
en dus de ouders - geen cent of slechts
een „habbekrats". Het enige waar som
mige ouders over klagen ishet uni
form, maar dezulken vergeten, dat de
aanschaffing van een schooluniform het
dragen van een gewoon kostuum uit
spaart.
Bovendien mag men alle uitgaven
voor de aankoop van een schooluni
form, boeken, schriften, potloden enz. en
zelfs de uitgaven voor schoolsport (ten
nisracket. voetbalschoenen e.d.) aftrek
ken van het bruto inkomen voor de be
lasting. Wat dat betreft, is Australië dus
een paradijs. De overheid hecht grote
waarde aan goed onderwijs - in de
meeste staten verplicht tot 15 jaar, in
sommige tot 16 jaar - en wil de ouders
daarom niet bezwaren met de kosten
daarvan in de belastingaanslag op het
gezinsinkomen.
Wie schoolgeld betaalt aan een parti
culiere school of staatskostschool kan
dat gerust van de belasting aftrekken.
Er is dus helemaal geen reden om te
klagen over de uitgaven voor een uni
form.
Wapen en spreuk
Vrijwel alle uniformen zijn voorzien
van het wapen der school met de een
of andere spreuk, en wie in sport uit
blinkt, hetzij individueel hetzij in klassé-
verband, zal nooit verzuimen er nog een
spreuk aan toe te voegen, bijvoorbeeld:
„eerste klas winnaar voetbalcompetitie
1958/59, junioren". Alles is keurig gebor
duurd op kleurige lapjes stof, die in de
grote warenhuizen verkrijgbaar zijn.
Moeder naait zo'n lapje vast op de
vestzak of zijzak van het uniform. Onze
Nederlandse immigrantenkinderen zijn
er heel trots op. Zij dragen na enige
strubbelingen van „het staat zo gek" ook
de vilten herenhoed parmantig als vol
wassen kerels, of strohoed als een jonge
Maurice Chevalier.
En het schoolmeisje? Wanneer zü in
de hoogste klasse zit, verlangt zjj heel
gauw naar de elegantie van de jonge
vrouw, want het uniform, dat zü draagt,
laat haar geen gelegenheid tot fantasie
of onderscheid van de massa harer me
deleerlingen. Maar dat is dan ook de
bedoeling van het schooluniform. Zelfs
de Nederlandse immigrantenkinderen
met hun sterk ontwikkelde individuali
teit zijn er spoedig aan gewend!
Weer twee Amerikaanse
lanceringen mislukt
Een poging om vanuit een vliegende
bommenwerper een ballistisch projectiel
te lanceren en dit in de buurt van de
baan van de eerder gelanceerde „Molen
wiek-satelliet" te brengen, is gisteren
als gevolg van „technische moeilijkhe
den" mislukt, zo wordt uit de omgeving
van de Amerikaanse luchtmacht ver
nomen.
De bommenwerper had in de vroege
ochtenduren met de raket hoog boven
Florida gevlogen. Toen het vliegtuig een
half uur in de lucht was. werd de lan
cering afgelast.
De Amerikaanse marine heeft giste
ren een raket van het type „Nike-Ca-
jun" met een camera in de neus gelan
ceerd om de naderende wervelstorm
„Gracie" te filmen. De raket werd af
geschoten van de basis Cape Carnaveral
in Florida. Zij moest een hoogte van
136 km. bereiken. De neuskegel kon ech
ter niet uit de Oceaan worden opgevist
en ging met de camera verloren.
