Staking en geldkrapte in Amerika
blijven onverminderd voortduren
Onze conjunctuur blij ft gunstig
De eitjes van (le scliol kunnen vijf
mijl per dag afleggen
pgerfcht I maart 1860
Zaterdag 26 september 1959
Vijfde blad no. 29858
Jantje huilt en Jantje lacht!
(Van onze financiële medewerker)
J)e belegger in binnen- en buitenland is er de laatste weken weer eens op
Eelige wijze aan herinnerd dat met het bezit van aandelen niet alleen grote
ten kunnen worden verkregen, maar dat ook het risico van scherpe koers-
ïgen moet worden aanvaard. Zolang de koersen stijgen, schijnt er geen kou
p de lucht, maar opeens treedt soms een klimaatverandering in, die van alle
nten verkooporders naar de beurs doet stromen en het koerspeil dikwijls
nog sneller tempo doet dalen dan het gestegen is.
Gedurende de hausse in de eerste acht maanden van het jaar heeft het index
eer voor industriële aandelen te New York een hoogste stand bereikt van
j.10, op 21 dezer was het tot 618.15 gedaald, dat van spoorwegaandelen ging
D 173.56 tot 150.28 terug.
In Amsterdam was het indexcijfer voor de aandelen van ca. 255 begin januari
l ruim 321 eind augustus gestegen, op 21 dezer was het ca. 295 en al was de
[uggang hier procentsgewys kleiner dan in New York, menig kleine bezitter
toch de schrik om het hart geslagen en ijlings uit vrees voor erger tot verkoop
ergegaan. Zo hebben we ook hier vooral de vorige week een paar zeer flauwe
arsdagen meegemaakt, mede doordat ook de Duitse houders van Nederlandse
ndelen nu als verkopers optraden, een gevaar, dat nu eenmaal verbonden is
D de internationalisering van de fondsenhandel.
linds het midden van de week is de
prniing te New York als ten onzent
licaal omgeslagen en een groot deel
het koersverlies kon worden inge-
lld. Maar de oorzaken van de kli-
atverandering op de beurzen zijn
niet verdwenen. Het kwaad schuilt
pamelijk in de VS., waar men zich
f de voortduur van de staalstaking
Er en meer zorgen maakt, nu de
slproduktie nog slechts 11% van haar
jaciteit bedraagt en de voorraden
piate slinken dat tal van staalver-
fkende bedrijven him produktie moe-
I inkrimpen en tot ontslag van perso-
|1 moeten overgaan. In het kader van
inflatiebestrijding, waarvoor de Ame-
lanse regering zich heeft ingezet, is
president voor een persoonlijk ingrij-
1 nog altijd huiverig, temeer omdat
spanningen op de geld- en kapitaal-
rkt op het gevaar van overbesteding
jen, welke in vele kringen als een
kptoom van een inflationistische ont-
[keling worden beschouwd.
!en door Eisenhower ingestelde com-
isie is weliswaar tot de conclusie ge-
|ien, dat het inflatiegevaar verdwe-
i is en het prijsniveau stabiel zal
yen, een Amerikaans blad betwist dit
wijst erop, dat de consumptieschuld
afbetalingskrediet gedurende de
tste twaalf maanden tweemaal zoveel
toegenomen als het verbruik en dat
banken sedert het vorig jaar 7 mil-
d aan staatsfondsen hebben moeten
kopen om het krediet aan handel en
ftistrie en de consument te kunnen
(hogen.
Kt kan wijzen op een bedenkelijke
mtwikkeling van de verhouding tus-
m bestedingen en besparingen in de
Imerikaanse volkshuishouding, welke
sen, zoals te begrijpen is, niet gaarne
loor verdere loonsverhogingen wil
«rergeren en door een verhoging van
Ie discontotarieven tracht tegen te
aan. De Amerikaanse regering hand-
laaft het plafond voor haar staats-
tningen op 41/4%, maar wordt hier-
bor genoopt de staatsuitgaven in
toto omvang op de geldmarkt te
ncieren, tengevolge waarvan voor
ands schatkistpapier nu reeds
moet worden betaald, een
«ntage, dat noge niet vaak is
lorgekomen.
(en moet met de Amerikaanse publi
cs altijd wat voorzichtig zijn, omdat
(niet zelden worden gebruikt voor
terne doeleinden" en het is daarom
trst moeilijk zich van de positie,
Irin de regering zich ten aanzien van
Ir financieringen bevind, een juiste
kstelling te maken. Het is mogelijk,
zij zich in de omvang van de finan-
le hulp aan de onontwikkelde gebie-
i, welke de VS. zich kunnen veroor-
En, heeft vergist, maar deze hulp kan
nodig door haar worden verminderd
het blijkt, dat de dollar er niet tegen
tand is. In elk geval beijvert de
lerikaanse regering zich reeds enige
I de staatsuitgaven te drukken en
Js wij eerder schreven, de begroting
r 1960/61 toont zelfs een overschot
I, nadat 1959/60 een groot tekort zal
Iveren. Ook thans blijven er in en
len de V.S. deskundige waarnemers,
geen reden zien om zich over de
|ar bezorgd te maken, gelet op de
öuktiviteit van de grote industrieën
dat land en de enorme reserves aan
uurlijke rijkdommen. De thans be-
inde spanningen zouden dus slechts
l korte duur zijn.
btussen mag worden bedacht, dat de
oge rente in de V.S. de kiem voor een
erlaging in zich draagt, doordat ze
n de ene kant 'de vraag naar geld
idert, aan de andere kant het aan-
vergroot. Zowel in de V.S., als in
nada, waar de geldkoersen nog
bger zijn en de regering reeds 6Vi%
|oet behalen voor een lening van
500 miljoen, worden thans door de
inken in Europa grote bedragen uit-
tzet en het is zeker niet uitgesloten
It hierdoor allengs een ontspanning
Itreedt.
feliswaar is deze buitenlandse hulp
slechts tijdelijk, maar de mogelijk-
bestaat dan toch, dat de Ameri-
hse volkshuishouding zonder grote
tikken geleidelijk weer in evenwicht
it. In zoverre werkt ook de staal-
ung, welke de investeringen en de
koop van grondstoffen afremt, aan
i ontspanning op de geld- en
Staalmarkt mee. Vooreerst blijft ech-
een sfeer van onzekerheid de New-
kse beurs beheersen en daarmee ook
beurzen in Europa, hoewel ons
felddeel, gelijk wij meer dan eens
in betoogd, gedurende de laatste
wel een grotere mate van zelf-
igheid heeft verkregen.
(gezien van de tijdelijke gevolgen
de staalstaking in de V.S. kan nog
worden geconstateerd, dat de stij-
van de rentekoersen op de ontwik-
pg van de conjunctuur van grote
bed zijn. Er komen nog steeds be-
wigende berichten in over de indus-
e bedrijvigheid in West-Duitsland,
hkrijk en Engeland, men leest van
[krachtig herstel van de Italiaanse
[lomie en ln ons land wijzen de cijfers
[het C.B.S. terzake van de omzetten
pe Nederlandse industrie op een
[tgaande verbetering. In het tweede
frtaal van dit jaar was die omzet
p f. 8 miljard tegen f. 7.3 miljard
Biet eerste kwartaal en een zelfde
b in het tweede kwartaal van het
Ig jaar. Dit is een vooruitgang van
ca. 9%, welke haar bevestiging vindt in
de tussentijdse mededelingen over de
gang van zaken in het eerste halfjaar,
waartoe men ook in ons land gelukkig
meer en meer overgaat. Als de resul
taten van het lopende jaar niet bij die
van 1958 ten achter blijven ofwel deze
overtreffen, zullen zij in de meeste ge
vallen het koerspeil van de aandelen
rechtvaardigen, zo al niet door het ren
dement, dan toch door de verhouding
tussen de beschikbare winst en de
beurswaarde van de aandelen.
Zo wijst de Amsterdamsche Bank er
in haar jongste weekoverzicht op, dat
de koers-winstverhouding bij de Ko
ninklijke op ca. 10 uitkomt d.w.z.
de beurswaarde van het aandeel is 10
maal de beschibare winst per aandeel
bij de Unilever op 9.4, bij Philips
op 15.2 en bij de Aku op 9.4, verhou-
dingscijfers, welke zeer gunstig afste
ken tegen die van vele Amerikaanse
en Duitse aandelen. Bij de aandelen
van lokale industrieën liggen de ver-
houdingscijfers veelal nog belangrijk
gunstiger en van die kant bekeken, is
er geen reden zioh over de positie van
de Amsterdamse aandelenmarkt zor
gen te maken.
Churchills leven in
234 afleveringen
(Van onze Londense correspondent)
Volgend jaar zal door de Britse en
Amerikaanse televisie een film wor
den vertoond van Sir Winston
Churchills levensverhaal in 234
afleveringen. De serie zal zes jaar
duren en 39 uitzendingen per jaar
omvatten. De man, die achter deze
opzet staat is de Amerikaan Jack Le
Vien, die Eisenhowers perssecretaris
was gedurende de oorlog en daarna
hoofdredacteur van een Amerikaans
filmjournaal.
Het verhaal, dat in documentaire
stijl zal worden uitgewerkt, begint
bij de eerste wereldoorlog, waarbij
tevens gebruik zal worden gemaakt
van geallieerd en ex-vijandelijk
filmmateriaal. Elk gedeelte zal een
actuele inslag krijgen doordat het
een speciaal gefilmd „voorwoord"
zal krijgen van een voor de betref
fende periode leidende figuur, die
nog in leven is.
Hieronder zijn Lord Montgomery
Harry Truman, Trygve Lie en Sir
Anthony Eden en mogelijk ook de
Hertog van Windsor.
De verbindende tekst van de film
zal aan Churchills boeken worden
ontleend. Men hoopt, dat een acteur
als Sir Laurence Olivier, Sir Alec
Guinness of Orson Welles als vertel
ler zal optreden. Het zal geschiede
nis zijn, zoals Churchill die schreef
en in feite maakte.
Het plan is om de produktie van
de Churchill-film over drie maan
den te beginnen. De eerste afleve
ringen zullen dan waarschijnlijk in
september van het volgend jaar op
het televisiescherm verschijnen. Sir
Winston is zeer ingenomen met het
plan, speciaal met het feit dat zijn
standpunt nu ook in filmvorm voor
het nageslacht zal worden vastge
legd.
Op de obligatiemarkt is de tendens
tamelijk stabiel in zoverre noch van een
merkbare daling, noch van een noe
menswaardige stijging van de rente kan
worden gesproken. De 41/4 Gelder
land is geslaagd, maar dat dit geen
aanwijzing is voor een daling van de
rentestand bewijst de notering, welke
na de toewijzing is tot stand gekomen.
Uitgegeven a 99% was de koers na een
paar dagen reeds tot 9712% gedaald,
waarop een licht herstel is gevolgd. De
4Vs% leningen van Nederland en de
Bank voor Ned. Gemeenten handhaven
zich op omstreeks pari en de 4 1/4%
leningen van Rotterdam en Amsterdam,
waarop de inschrijving 29 dezer plaats
vindt, hebben dus een harde dobber.
Rock 'n roll-miljonair
(Van onze Londense correspondent)
Dat de wereld nog lang niet uit
ge-rocked en rolled is, blijkt wel uit
het feit dat de Engelse kampioen
gangmaker voor de dans-acrobatiek
van de massajeugd, Tommy Steele,
uit Australië een contract van een
miljoen gulden voor een driemaand
se tournee kreeg aangeboden, welk
contract hij dankbaar heeft aan
vaard. Tommy, die nog maar enkele
jaren geleden hotelpiccolo, bouw
vakarbeider en scheepssteward was,
woont thans in een luxe-flat van
een der duurste Londense hotels.
Hjj verdient gemiddeld 30.000 gul
den per week voor zijn jengelende
liedjes bij een gitaar.
Het Australische honorarium is
het hoogste, dat in dat land ooit
een amusementskunstenaar is be
taald.
Een andere Engelse liedjeszanger
David Whitfield zal voor een iets
uitgebreider tournee hetzelfde be
drag ontvangen.
Advertentie
Het onderwerp voor straks en... nu
UW NIEUWE BONTMANTEL!
Straks duurt veel te lang voor zo'n belangrijk onderwerp. Maak
nu een goede stemming en mijmer over de weelderige warmte,
de prettige chic en het passend rijke... mijmer over uw nieuwe
bontmantel.
Maar... let er op dat die bontmantel een Lampe-etiket draagt.
Teken van veilige garantie voor het exclusieve gebruik van
vers materiaal (pelterij-nieuw!); zekerheid voor een goede
100 jaar bont-ervaring cn deskundige voorlichting. En let op de
prijzen, die zijn lager dan u denktOok üw maat, passend als
maatwerk, hebben wij voorradig.
ga maar kijken bij
Breestraat 161
-1
Het kuitschieten van schol in de Noordzee vindt plaats gedurende
vier maanden van het jaar en wel van medio december tot medio april.
Eitjes die onlangs in de Zuidelijke Bocht waren gelegd, dreven af met
een snelheid van 2.4 mijl per dag in een richting tussen nno en ono. In
sommige gevallen bedroeg de drift zelfs 5 mijl dagelijks, er werden ook
gevallen geconstateerd waarbij de eieren op dezelfde plaats bleven.
Door het Britse ministerie van Land
bouw en Visserij zijn voor haar 'afdeling
„Visserij-onderzoekingen" gedurende een
reeks van jaren uitgebreide onderzoe
kingen over bovenstaand onderwerp ge
daan. Deze eerste onderzoekingen had
den plaats in de jaren 1935 tot 1939 en
1947 tot 1950.
Er werd getreild in 3 gebieden waar
kuitzieke schol kon worden verwacht,
Breed lachend probeert Kroesjtsjef Iran een machinefabriek in de V.S.
tijdens zijn bezoek aan de kantine een souvenir in zijn zak te bergen.
maar het monsteren van de vrouwelijke
schol leverde wel moeilijkheden op om
dat zij maar korte tijd in deze gebieden
verblijven. Er werden onderzoekingen
gedaan naar de ontwikkeling van de
eitjes en de larven. Dit geschiedde met
behulp van een microscoop.
DRIE GEBIEDEN
Er zijn drie gebieden waar de schol
kuitschiet, deze zijn de Zuidelijke Bocht,
het Engelse Kanaal en de omgeving na
bij Flamborough Head. Bovendien ook
nog in de Moray Firth.
Het is gebleken dat temperatuur en
zoutgehalte niet op zichzelf de belang
rijkste factoren zijn, waar de schol haar
kuit gaat schieten. Dit geldt eveneens
voor de diepte. Er zijn gebieden waar
kuitzieke schol werd aangetroffen op
een diepte variërend van 1222 vdm;
(Moray Firth). Nabij Flamborough tus
sen de 15 en 40 vdm, nabij Borkum op
een diepte van 1222 vdm en in de
Zuidelijke Bocht van 1225 vdm. Jonge
scholeitjes werden ook aangetroffen op
een diepte van 8 vadem en op een af
stand van 5 mijl uit de kust. In het al
gemeen kan worden gezegd dat de schol
haar kuit schiet in de kustgebieden. Dit
geldt ook voor gebieden buiten de Noord
zee, zoals de Ierse Zee en de Witte Zee.
De bioloog dr. Simpson van het Vis
serij-Onderzoekinscentrum te Lowe
stoft heeft deze gehele materie nauw
keurig onderzocht en volgens hem wordt
meer kleinere schol aangetroffen in de
paaitijd op de Borkumgronden, daaren
tegen kwam meer grotere schol voor op
de Flamboroughgronden. Het lijkt het
meest waarschijnlijk, dat deze verschil
len in leeftijdgroeperingen in de ver
schillende gebieden het resultaat zijn
van de gedaante van de Noordzee, de
bewegingen van het water en gedragin
gen van de schol, aldus dr. Simpson.
BROEDPLAATSEN
De voornaamste broedplaatsen van de
schol zijn de N.O.-kust van Holland
doorlopende tot in de Duitse Bocht. Als
de jonge schol opgroeit verdwijnen ze
geleidelijk uit deze gebieden en als zij
rijp worden begint ook hun jaarlijkse
trek naar deze gebieden om kuit te
i schieten. Daarom is het ook te verkla
ren dat er 's winters nabij Borkum zo
veel kuitzieke schol wordt gevangen.
Deze hebben dan ook weinig waarde
aan de afslag.
Vrachtauto tlroug
huis binnen
Enorme ravage
Een grote vrachtauto met aan
hanger uit Zuidlaren, geladen met
balen veevoeder en meel is giste
ren te Amersfoort van de weg
afgeraakt en een huis binnengere
den. Er werd een enorme ravage
aangericht.
De chauffeur van de vrachtauto
kwam uit de richting Utrecht en
reed over de Utrechtseweg. Hij
wilde rechtsaf de Bergstraat in
draaien. doch verloor de macht
over het stuur. De vrachtauto reed
met luid geraas letterlijk een pand
aan de linkerzijde in de Bergstraat
binnen en verdween daarin totaal.
In dit pand woont de vrouwe
lijke tandarts mej. De Bree, met
haar moeder. Beide dames die juist
in de serre aan de maaltijd zaten,
wisten zich op het nippertje te
redden.
Enorme stofwolken stegen op en ont
trokken enige ogenblikken het gebeuren
aan het gezicht van tientallen mensen,
die toesnelden. De bejaarde mevrouw
De Bree kreeg een kast over zich heen,
maar bleek niet ernstig gewond. On
middellijk waren politie en gemeente
lijke geneeskundige dienst, alsmede de
brandweer ter plaatse. De chauffeur
van de vrachtauto was zo onder de in
druk van het gebeurde dat hij moest
worden weggebracht om op verhaal te
komen.
Het bleek, dat de wagen zonder dat
de chauffeur kon remmen de berg
was af gekomen met een snelheid van
30 tot 40 km. per uur.
Amerikaanse postzegels met
uitspraken van staatslieden
In 1960 sal een serie postzegels
worden uitgegeven, die de uitspra
ken dragen van zes Amerikaanse
staatslieden.
De eerste van de serie zal de uit
spraak van George Washington dra
gen: „Observe good faith and justice
toward all nations", handel te goe
der trouw en betracht rechtvaardig
heid jegens alle naties.
De andere postzegels geven de
woorden iveer van vijf andere be
kende Amerikanen:
Thomas Jefferson: „1 have sworn
eternal hostility against every form
of tyranny", ik heb eeuwige vijand
schap tegenover elke vorm van
dwingelandij gezworen.
Benjamin Franklin: „Fear to do
ill, and you need fear naught else",
vrees kwaad te doen en Gij behoeft
nergens anders bang voor te zijn.
Patric Henry: „Give me liberty or
give me death", schenk mij de vrij
heid of de dood.
Francis Scott Key: „And this be
our motto, in God is our trust", en
dit zij onze leuze, in God ligt ons
vertrouwen.
Abraham Lincoln: „Those who
deny freedom to others deserve it
not for themselves", zij die de vrij
heid aan anderen ontzeggen verdie
nen haar zelve niet.
Advertentie.
I HOOGERVORST
Uorsstraat 0
P. J. MAARTENSE
Hoogstraat 6
Fa. A. J. MANDERSLOOT
Oonkersteeg 14
J. du PON
Breestraat 89
v. ROSSEM du CHATTEL
Breestraat 95 DRIESSEN
Van alle scholeitjes, die in de Noord
zee worden gelegd, wordt de helft
aangetroffen tussen de Straat van
Dover en de parallel van 53° N.B.,
doch als wij bij dit gebied een gedeel
te van de Doggebank toevoegen, dan
wordt de voorraad van alle scholeie
ren in dit gebied op 2/3 van het totaal
voor de gehele Noordzee geschat.
Wij zeiden in het begin van dit arti
kel al dat de gemiddelde drift van de
scholeitjes 2.4 mijl per dag was. Dit be
tekent dat er in 60 dagen tijds een ge
middelde verplaatsing plaats heeft van
144 mijl van schol, die in januari in het
Engelse Kanaal kuit heeft geschoten,
verplaatsen de eitjes zich in N.O. rich
ting en komen dan op de gebieden bij
Texel, waar zij verder opgroeien. Dit
wordt bevestigd door de aanwezigheid
van grote hoeveelheden kleine schol, die
door onze vissers in het voorjaar in
deze gebieden worden aangetroffen.
Dr. Simpson schat dat in gebieden
waar vrij intensief wordt gevist in de
Duitse Bocht, circa 58% van alle ge
legde eitjes tot ontwikkeling komen.
Voorts bleek dat de oudere schol eer
der kuit schoot dan de jonge schol.
Het is nuttig om op deze wijze een
schatting te kunnen maken omtrent
de voorraad vis, vooral om te kunnen
constateren of een bepaalde vissoort
al of niet wordt overbevist. Dat tijd
stip tc bepalen is moeilijk. Maar nog
moeilijker is om op internationaal ni
veau afdoende maatregelen hiertegen
tc nemen.
.Rowland* luisterde
innaar»
.PeVicmie raissew...
o~
2 scholen werden in
leiden officieel .je-
opend
D.E.V, Vaieid eevi
Dkalia-avond w<
Ooster kwartiert..
dö Bejaarden-socië
teiten openen weer
hun deuren
oh et gemeente Wasse
naar kvy<jt echte voet
gangers tunnel
O-
tatuurYiistomchefe»
uit Leiden maakte van
middag herfst enewsie
