„ONTWAPENINGSZEEPBEL" VAN
KROESJTSJEF IN VER. NATIES
Prinses Beatrix luncht
met twaalf studenten
WEERBERICHT
GROOTS PLAN, MAAR NIET REALISTISCH
Toch positieve reactie op stuk propagandadat
misschien kleinere mogelijkheden kan bieden
Rede was gematigd van toon
Herinnering aan een
plan van Litwinof
PHILIPS TELEVISIE
FLIM
Een dag in de Hudsonvallei
Ze kon over alles praten
Beroemde filmster
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1959
No. 29852
LEIDSCH
Directeur: E. A. E. van Disüoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; 10.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro qo. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze Amerikaanse correspondent,
dr. P. G. J. Korteweg)
De Sovjetrussische premier Kroesjtsjef heeft
gisteren in de Verenigde Naties een algemene,
volledige ontwapening in vier jaar voorgesteld.
Het was geen bom, die Kroesjtsjef in de Assem
blee deed barsten, het was ook geen hoorn van
overvloed, die hij tot aller vreugde liet leegstro-
men, doch het was een kolossale zeepbel, die
uiteenspatte zodra zij in al haar bonte schoonheid
volledig was opgeblazen. Het was opvallend, dat
niemand in de zaal applaudisseerde, nadat Kroesj
tsjef de kern van zijn voorstel bekend gemaakt
had en dat velen lachten toen hij even later zei:
„Wij zijn realisten in de politiek".
Voorspeld was, dat Kroesjtsjefs voorstel „een grotere bom dan de H-bom" zou
zijn. Het lijkt meer op een vochtige voetzoeker, zeiden waarnemers. Men kreeg
de indruk, dat Kroesjtsjef controle op ontwapening eerst mogelijk acht, nadat de
staten volledig ontwapend zouden hebben. Hoe hij zich voorstelt zonder controle
van het huidige stadium tot het schone einddoel te geraken, is niemand recht
duidelijk. Zoals doorgaans op ontwapeningsgebiedhoe grootser de voorstellen
hoe minder men ervan moet verwachten.
Toch behoeft het oordeel over deze rede niet geheel negatief te luiden. De
speech, die gematigd van toon was, bevatte ook een voorstel om de proeven met
kernwapens voorgoed te staken. Het is niet geheel onmogelijk, dat hij het met
Eisenhower op dit punt eens zal worden.
De Rus, die zijn eigen rede met veel fanfare
had aangekondigd, sprak voor een tot de nok ge
vulde zaal met ruim 2100 personen. Het betoog,
met zijn kennelijk propagandistisch karakter, was
vooral gericht op de nieuwe staten, wier bevol
king weinig politieke ervaring heeft. In Azië en
Afrika en zelfs in sommige landen van Zuid-
Amerika zal dit simpelklinkende Russische voor
stel daarom wel enige indruk maken. De meeste
Westerse politici achtten Kroesjtsjefs rede echter
zeer teleurstellend, juist omdat zij zo uiterst ver
strekkend en daardoor onrealistisch is.
Verder zou men kunnen proberen of
Oost en West overeenstemming kunnen
bereiken over een zone van controle en
inspecties in West-Europa, waar de
vreemde troepen wellicht in aantal kun
nen worden verminderd. Hierover, als
mede over een eerste fase van het Sov-
Uitsluitend.de nieuwste modellen.
persoonlijke service
LANGE MARE 66 - TEL. 26500
Prettige betalingsvoorwaarden
Rustig weer
De Bilt meldde hedenmorgen om 10
Uur:
Gedurende het komende etmaal blijft
het weer in ons land nog onder invloed
van het hogedrukgebied, waarvan het
hoofdcentrum thans boven Engeland is
gelegen. De wind draait naar zuidelijke
richtingen. Het blijft droog, met plaat
selijk wolkenvelden, maar ook zonnige
perioden. De temperaturen bereiken
dezelfde waarden als vandaag of iets
hogere.
20 SEPTEMBER
Zon op: 6.21 uur; onder: 18.46 uur.
Maan op: 20.18 uur; onder: 9.56 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.07 uur en
17.25 uur.
Laagwater te 1.06 en 13.15 uur.
(21/9: hoogwater te 5.40 en 18.00 uur;
laagwater te 1.39 en 13.46 uur).
Dit blad bestaat uit 16 pagina's
cn een Bijvoegsel.
jetrussisöhe ontwapeningsplan, zou de
nieuwe ontwapeningscommissie kunnen
confereren. Die eerste fase zou o.a. ver
mindering van manschappen van alle
mogendheden inhouden. De eerste vraag
in het Westers kamp was: hoe moeten
wij op deze rede reageren? Al was men
uiterst sceptisch, in het algemeen was
men toch ook van oordeel, dat de offi
ciële reactie positief moet zijn en dat
men moet nagaan in hoeverre de Rus
sen bereid zijn hun plan te verwezen
lijken. dat op het eerste gezicht in
hoofdzaak propaganda bevat. In 1927 en
in 1932 deed Litwonof de toenmalige
Volkenbond een vrijwel gelijkluidend
voorstel
Controle nodig
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken Herter gaf de volgende
verklaring aan de pers: „Het ontwape
ningsvoorstel van premier Kroestsjef is
een voorstel, dat zeer zorgvuldige bestu
dering zal vereisen ook al schijnt het
een herhaling te zijn van de voorstellen
tot algehele ontwapening van de Sovjet-
Unie in 1932 en de meer gespecificeerde
voorstellen van 10 mei 1955. In alge
mene termen gesproken meen ik te kun
nen zeggen, dat de V.S. even ver op de
weg naar gecontroleerde ontwapening
zullen gaan als elk ander land. Ik leg de
nadruk op het woord „gecontroleerde"
omdat de vorige voorstellen totnutoe zijn
gestrand op de Russische weigering om
in te stemmen met doelmatige controle".
De New York Herald Tribune schrjjft
over Kroesjtsjefs speech: „Dit program
ma is verstrekkend. Het moet in te korte
tijd worden volvoerd om werkelijk reden
tot hoop te kunnen geven. Kroesjtsjef
zegt tot het Westen: als ge mijn onprak
tisch grote voorstellen niet wilt aanne
men, dan zult gij akkoord moeten gaan
met mijn onaanvaardbare kleine voor
stellen. Maar de propagandawaarde kan
aanzienlijk zijn. Al is dit een primitieve
manoeuvre, er zal waar staatsmanschap
voor nodig zijn om erop te reageren".
De New York Times verklaart in een
Hoofdzaken van
het Russische plan
Kroesjtsjefs voorstel in de VN
heeft de volgende inhoudt
In een periode van vier jaar
moeten alle landen volledig ont
wapenen. Zjj moeten na die tijd
geen enkel middel meer bezitten
om oorlog te voeren. Dit betekent,
aldus de Russische premier, dat er
geen strijdkrachten meer zijn, dat
de generale staven en oorlogsmi
nisteries worden afgeschaft, mili
taire academies worden gesloten en
dat tientallen miljoenen mensen
terugkeren tot vreedzame, schep
pende arbeid.
Buitenlandse militaire bases moe
ten verdwijnen, alle kernbommen
moeten worden vernietigd en ver
dere produktie verboden. Hun
energie moet voor vreedzame doel
einden worden aangewend.
Militaire raketten van alle soort
moeten verdwijnen. Raketten die
nen dan alleen nog te worden ge
bruikt voor transport en voor het
onderzoek van de ruimte.
De staten zouden alleen nog kun
nen beschikken over een beperkte
politiemacht of militie, voorzien
van lichte wapens, uitsluitend voor
het handhaven van de binnenland
se orde.
Kroesjtsjef achtte het ondenk
baar dat iemand ernstig kan me
nen, dat grote problemen kunnen
worden opgelost zonder Rood-Chi
na. Vroeg of laat zou Formosa met
de rest van China worden herenigd,
beweerde Kroesjtsjef. „Hoe eerder
dit gebeurt, hoe beter".
Premier Kroesjtsjef heeft gisteren
een bezoek gebracht aan mevr.
Eleanor Roosevelt. Van links naar
rechts mevr. Kroesjtsjef, mevr.
Roosevelt en Kroesjtsjef met links
op de achtergrond min. Gromyko.
hoofdartikel, dat de speech een propa-
gandaberg en een ontwapeningsmuis
bevatte. Herter beloofde de voorstellen
serieus te onderzoeken, doch wees ter
stond op de noodzaak van effectieve
controle bjj ontwapening.
Krans voor Roosevelt
Kroesjtsjef heeft gisterochtend een
autotocht van vijf uren gemaakt om een
grote krans te leggen op het graf van
president Roosevelt in Hydepark. Mevr.
Roosevelt was aanwezig om de Russen
te ontvangen, doch het bezoek was bij
zonder kort, daar de Sovjetrussische
leider op tijd terug moest zijn voor de
Assemblee van de Verenigde Naties. De
verre tocht moest getuigen van de grote
•erkentelijkheid, die de Russen voor
Roosevelt gevoelen en sommige Demo
craten in Amerika zullen de geste stellig
hebben gewaardeerd.
De krans van orchideeën, rozen en
chrysanten, waarmee Kroesjtsjef Sta-
lingsrad vroegere politieke commissaris,
hulde bracht aan de Amerikaanse leider,
die de omstreden stad en Rusland in
hun donkerste uren hulp had gebracht,
was ruim twee meter in doorsnee en
moest door twee forse Russen gelegd
worden. Aan de krans hing een kaart
met het opschrift: „Aan de eminente
staatsman der Verenigde Staten van
Amerika een groot kampioen van de
vooruitgang en vrede onder de volkeren,
Franklin D. Roosevelt".
Kroesjtsjefs enorme krans beheerste
het rechthoekige grasveld om de tombe
en overschaduwde de kleinere krans die
Prinses Beatrix er een dag eerder had
neergelegd.
5 9
n
De bevolking van de plaatsjes
in de Hudsonvallei heeft gisteren
Prinses Beatrix begroet met ge
juich, vriendelijke woorden en ge
schenken.
Langs de straten stonden school
kinderen met Nederlandse vlag
getjes, toen de autostoet zich een
weg baande door de dorpjes
Highland, New Paltz en Hurley,
waar zich in de zeventiende eeuw
Nederlanders vestigden.
De belangrijkste plaats, die bezocht
werd, was Kingston. Daar legde de
Prinses een krans voor een bronzen
beeld van Henry Hudson. Later lunchte
de Prinses in het Kingston Hotel met
twaalf studenten uit de omgeving. Aan
haar rechterzijde zat de 21-jarige ka-
det Robert Montgomery. Die had de
Prinses een dag tevoren reeds ontmoet,
toen hij haar rondleidde bij haar bezoek
aan de Amerikaanse militaire academie
van Westpoint.
Gail Jarvis, dochter vaneen directeur
van een oliemaatschappij, die donderdag
de gastvrouw van de Prinses was ge
weest, tijdens een kort bezoek aan Vas
sal- College in Poughkeepsie, zat aan
haar linkerzijde.
„Zij maakt op mij een zeer intelligente
indruk en een uiterst brede belangstel
ling te hebben", aldus Robert Montgo
mery. Gail Jarvis zei: „Zij wist, waar ze
het over had. Veel meer dan wij - dan
ik althans".
Een andere studente merkte op: „Ze
wist bijzonder veel. Ze kon over alles
praten. Ook over de economische aspec
ten van de KLM".
Chinese leger zou
Kristin Norstad, een dochtci van
de NAVO-opperbevelhebber, Lauris
Norstad, is in Frankrijk in het ha-
welijk getreden met de Amerikaan
Nicholas Wesson Craw. Rechts op
de achtergrond generaal Norstad.
ontevreden
zijn
Een hoge nationalistische Chinese
functionaris gaf gisteren als zijn
mening te kennen dat de vervan
ging van de Roodchinese maarschalk
Peng Teh-Hoeai als minister van De
fensie er op duidt, dat Mao Tse-Toeng
geleidelijk de macht over het leger ver
liest. De benoeming van het hoofd van
de veiligheidsdienst Lo Djoeitsjing tot
chef van de generale staf is een duide
lijke aanwijzing, dat de communistische
ideologische opvoeding niet langer vol
doende is om het leger in de hand te
houden. Volgens genoemde functionaris
moeten de Chinese communisten nu op
de geheime politie vertrouwen om de
ontevreden militairen tot gehoorzaam
heid te dwingen.
Talrijke militairen zouden herhaalde
lijk met boeren gemene zaak gemaakt
hebben tegen huns inziens al te ijverige
organisatoren van volkscommunes.
Dergelijke „afwijkingen" zouden vol
gens Chinese autoriteiten in de hand
zijn gewerkt doordat het leger tot wer
keloosheid is gedoemd.
Sedert het begin van dit jaar heb
ben zeventig generaals en meer dan
tienduizend officieren van alle rangen
gedurende een bepaalde tijd als gewoon
soldaat moeten dienen om de oude
geest van „strijders en kameraden" te
hex-stellen waardoor de communistische
troepen destijds in de strijd om de
macht werden bezield. De hervorming
van de legerorganisatie is een taak voor
maarschalk Ling Piao. Deze, een der
voornaamsten van de zeven hoogste
militaire leiders, is bekend om zijn toe
gewijdheid aan premier Tsjou En-lai
Hij zou evenals de premier de voor
keur geven aan gematigd optreden en
kwesties als die van de Chinees-Indiase
grens en Formosa.
Chinezen in Nepal?
Volgens premier B. P. Koirala van
Nepal hebben communistisch-Chinese
troepen in grote getale de grens met
Nepal overschreden. Ooggetuigen zouden
de hinese troepenbewegingen hebben
waargenomen. Koirala zei dit vrijdag op
een partijbijeenkomst te Kathmandoe.
Gejuich
De Prinses was de dag begonnen met
een bezoek aan de Methodistische Epis
copale Kerk aan het voornaamste plein
van Highland. Ruim vijfhonderd men
sen juichten, toen een plaatselijke func
tionaris symbolisch tien kisten appelen
aanbood, een specialiteit van het ge
bied. De appels waren gezonden naar
de bemanning van de „Gelderland", die
eerder uit New York was vertrokken.
Een groepje jongens en meisjes in Ne
derlandse klederdracht danste voor de
als steeds stralende Prinses.
In New Paltz werden haar op de
Kweekschool gekleurde platen van het
landschap en een bezoek over de ge
schiedenis van de stad aangeboden.
In Hurley kreeg de Prinses historische
werken, een kaart van het gebied en een
pot zoete mais, ook een symbool voor
een grotere gift die naar de „Gelder
land" was gezonden.
In Kingston bezocht de Prinses de
oude Nederlands Hervormde Kerk, die
onlangs 300 jaar bestond. Zij bekeek een
van de oudste registers van de kerk,
waarin nog in het Nederlands was ge
schreven.
In de stad Hudson nam de Prinses
een parade, die een uur duurde, in ogen
schouw. Deze werd gehouden ter her
denking van de tocht van Henry Hud
son. Daardoor nam het oponthoud lan
ger in beslag dan verwacht was.
Aan boord
Anderhalf uur bleef de Prinses in deze
plaats. Toen ging zij aan boord van het
jacht „Dauntless", die haar naar Alba
ny, de hoofdstad van de staat, bracht.
De vaart van Hudson naar Albany,
een afstand van 65 kilometer werd on
derbroken door een herdenking en een
plechtigheid. De herdenking was de
groet van de als InJir-cn geklede pad
vinders in een kano by het stadje Stuy-
vesant. Driehonderdvijftig jaar geleden
toen de „Halve Maen" met Henry Hud
son daar voor anke. ging, waren echte
Indianen naar het schip gepeddeld.
Verscheidene kilometers verder stroom
opwaarts heeft het jacht vier minuten
stil gelegen bij het plaatsje Casteltown-
cn-Hudson. Twee zeeverkenners, die met
een bootje naar de „Dauntless" waren
gebracht, boden de Prinses daar een ge
graveerde zilveren schotel aan, terwijl
een schoolorkest een muzikale hulde
bracht.
Kort voor de aankomst van de Prin
ses in Albany bleek, dat de Zuidslavi-
sche vlag wapperde om haar te verwel
komen. Deze heeft dezelfde kleuren als
ac Nederlandse vlag, maar in omge
keerde volgorde. De autoriteiten werden
spoedig op deze vergissing attent ge
maakt.
TE LAAT
Mevrouw Rockefeller stond op de lan
dingssteiger om Prinses Beatrix te be
groeten. Gouverneur Rockefeller kon
niet komen. Die was in New York, in
verband met het bezoek van premier
Kroesjtsjef.
„Het spijt my heel erg, dat wy te laat
zijn", zei Prinses Beatrix by de begroe-
ti.ng. Lachend legde zy uit, dat de pa
rade te Hudson langer had geduurd dan
was voorzien.
De Prinses reed in mevrouw Rocke
fellers auto naar de residentie van do
gouverneur, waai de Prinses het week
eind zal doorbrengen.
Later op de avond werd een klein
informeel diner gehouden.
Vandaag zal zij te Albany de hoofd
persoon zyn by de herdenking van het
feit, dat deze stad byna 350 jaar geleden
werd gesticht als een Nederlandse fac
torij voor de handel met de Indianen.
De Prinses zal de eerste steen leggen
van een planetarium, daarna lunchen
met hoge staats- en stedelijke autori
teiten en een parade zien.
Advertentie
3
verloochent haar dochter
Een stralende carrière
was haar meer waard
dan het samenzijn met
haar kind. Lees Lihelles
nieuwe vervolgverhaal
„En toch overwon de
liefde"Ontroerend,
bijzonder romantisch.
Natuurlijk in Libelle,
want
is nu eenmaal beter
Maandag nieuwe bespreking
over de grafische C.A.O.'s
Het College van Ryksbemiddelaars
heeft, ter bespreking van de ingediende
voorstellen tot wyziging van de grafi
sche C.A.O.'s, de betrokken werk
nemers- en werkgeversorgaisaties gis
teren ontvangen. Aangezien het stand
punt van het College van Rijksbemid
delaars afwykt van het gemeenschap-
peiyk standpunt van de grafische werk
gevers- en werknemersorganisaties, is
besloten op maandag 21 september een
vergadering van het Centraal Bureau
byeen te roepen tot nader beraad.
Geen hoop meer voor
Schotse mijnwerkers
Zeven en veertig man
opgesloten in vurige oven
Het reddingswerk in de Schotse
kolenmijn, 13 km. van Glasgow,
waar 47 mijnwerkers 300 meter
onder de grond sinds gisteren zijn
ingesloten achter een muur van
vlammen, is vandaag stopgezet.
In een officiële mededeling
wordt gezegd dat er nagenoeg
geen hoop op overlevenden is. Het
reddingswerk is stopgezet om het
verlies van nog meer mensen
levens te voorkomen. De redders
liepen gevaar door mijngassen.
Besloten is de brand te blussen
door een deel van de mijn onder
water te laten lopen. Over twaalf
uur zou het reddingswerk hervat
kunnen worden.
Zes ingeslotenen konden giste
ren worden gered, terwijl de red
dingsploegen totnutoe één lijk
hebben geborgen.
Er was brand uitgebroken in een on
dergrondse luchtververser. Deze kon
worden geblust, doch inmiddels waren
er andere branden uitgebroken.
Er zouden vrydag veel meer mannen
in de mijn zyn geweest, ware het niet
dat er een staking is geweest, die don
derdag j.l. eindigde. Vele mynwerkers
hadden besloten maandag het werk te
hervatten.
Honderden doden
door cycloon Sarah
Volgens de Zuidkoreaanse po
litie heeft de wervelstorm Sarah,
die donderdag Z u i d-K o r e a
trof, aan 240 mensen het leven
gekost; 500 personen worden nog
vermist.
In het gebied van Soerat, een stad in
India ten noordwesten van Bombay,
zyn de stoffelyke resten van 32 slacht
offers van het buiten haar oevers tre
den van de rivier de Tapti geborgen. De
autoriteiten achten berichten, als zou
den er 150 doden zijn, overdreven. Het
peil van het water in het overstro
mingsgebied daalt. Er zyn naar schat
ting 250.000 mensen dakloos.
Noq vijftien slachtoffers
in puin van Barletta?
Het aantal doden na het instorten,
nu twee dagen geleden, van een kort
geleden gebouwd flatgebouw te Barlet
ta, in Zuid-Italie, bedraagt thans 55.
Men vreest dat de arbeiders, die met
het opruimingswerk bezig zyn, nog vijf
tien stoffelyke overschotten zullen vin
den.
