De 455 voor allen
die modem in gezellig
willen wanen!
In New York is het publiek sterk
verontrust door de jeugdmoorden
PONT
Adverteren is geen toverkunst!
FORD
slagersleerling
Sociale toestandenzoals bijv.
in Harlemiverken behoefte aan
grootdoenerij in de hand
In Haarlem heerst
een broodoorlog
DR. KONRAD ADENAUER IS
10 JAAR BONDSKANSELIER
Vier resultaten
HARP-ORGEL
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Het broeit in New York. De zomer van 1959 is bijzonder warm. Wie zich een
kunstmatig gekoeld hotel kan veroorloven bij het Central Park heeft daar
weinig last van. Maar wanneer men op een van die broeierige avonden eens
rond gaat rijden door Harlem, wanneer men naar de wijk gaat die „Hel's
keuken" wordt genoemd of naar de Lower East Side, dan bemerkt men ineens,
wat die aanhoudende hitte betekenen moet voor die honderdduizenden, ja mil
joenen, die géén gekoelde huizen bezitten.
In Harlem zijn de straten tot laat in de avond vol mensen en vol kinderen.
Blanken ziet men hier nagenoeg niet. In de huizen is het kennelijk niet om
uit te houden. Iedereen loopt op straat of zit op de stoep, zo luchtig mogelijk
gekleed. Welk een verschil met de elegante wereld van Fifth Avenue. Maar
ook: hoeveel vrolijker dan hun blanke landgenoten zijn deze negers! Hier wordt
nog gelachen, véél gelachen, graag gelachen.
De kwaal zit diep, is moeilijk
te genezen
In het algemeen is het voor blanken
niet bijzonder gevaarlijk om in Harlem
rond te lopen (zeker niet voor blanke
buitenlanders).
Op zaterdagavond zijn hier verschei
dene godsdienstige bijeenkomsten aan
de gang. Eigenaardige samenkomsten
vaak waarbij meer gedanst wordt dan
gepreekt. Dat wilde, extatische dansen
schijnt deze negers een zekere ontspan
ning te geven. Na een uitputtende dans
kunnen ze er bijzonder gelukkig en te
vreden uitzien.
Niet gevaarlijk in Harlem? Eén uit
zondering moet men zeker maken: in
Harlem heeft zich een groep gevormd
van neger-mohammedanen. Vaak we
ten ze van het mohammedanisme
slechts weinig af, maar zij hebben gro
te belangstelling voor wat er op poli
tiek gebied in Noord-Afrika gebeurt en
de haat tegen de blanken zit hun hoog.
De politie houdt deze groep zorgvuldig
in het oog.
Ook in de achterbuurten verder naar
het zuiden ,aan de westkant en aan de
lage oostkant, zitten de bewoners tot
*s nachts twee uur op de stoepen. De
ene wijk is Portoricaans, de ander Sla
visch, weer een andere Grieks. Maar
overal is het donker, vies en broeierig
heet. Hier wordt minder gelachen dan
in Harlem van de negers. De kleine
(Speciale berichtgeving).
In een vergadering van de rayonale
bakkerijcommissie in Haarlem, waarin
vertegenwoordigd zijn de grootbedrijven,
de zelfstandige bakkers en de werkne
mers, heeft men gisteravond besloten
een bakker in Haarlem-noord te bewe
gen zijn witbrood weer voor 41 cent te
gaan verkopen, inplaats van voor 36 ct.
Door bemiddeling van de voorzitter van
de Nederlandse Bakkerij Stichting wil
men vandaag en morgen trachten de rust
te herstellen, maar wanneer dit niet lukt,
zullen alle bakkers in Haarlem en om
geving de broodprijs in navolging van
de bakker uit Haarlem-noord vrijdag
met vijf cent verlagen.
Daarmee komt men echter tot een
prijs, die ver beneden de van overheids
wege toegestane marge ligt en men ver
wacht, dat de overheid binnenkort zal
ingrijpen. Daarbij ligt het in de lijn der
verwachtingen dat uit het gepleegde
overleg een broodprijs van 40 cent per
witbrood tevoorschijn zal komen.
De bakker uit Haarlem-noord wil ech
ter van geen wijken weten. „Als de an
deren de witbroodprijs op 36 cent bren
gen, dan ga lk naar beneden tot 31 cent.
Ik houd ermee op, als het spaarzegel-
systeem bij de grootbedrijven wordt op
geheven. Ik zie dat systeem namelijk als
een stap van deze bedrijven op weg naar
de monopolie-positie. En wanneer zij
een dergelijke positie eenmaal hebben
verworven, dan wordt de klant de dupe,
want dan gaan die bedrijven de kapita
len, welke zij thans in hun fabrieken in
vesteren, verhalen op de klanten".
De bakker deelde ons nog mee, dat hij
van diverse jonge collega's adhesie-be-
tuigingen heeft ontvangen. Hij heeft zijn
collega's echter aangeraden voorlopig
nog niet over te gaan tot verlaging van
de witbroodprijs en wil eerst de komen
de besprekingen afwachten.
Overigens betekent deze actie van de
bewuste bakker volgens de statuten zijn
royement uit de Nederlandse Bakkers
Bond. B\j een eventuele prijsverlaging
van het witbrood door de andere bak
kers kan hij dan geen aanspraak maken
op een uitkering uit het weerstands
fonds.
Gewijzigde C.A.O. voor
beambten van Philips
Tussen de N.V. Philips en de vak
organisaties is overeenstemming bereikt
over verlenging van de op 30 september
a.s. aflopende C.A.O. voor de beambten.
De nieuwe C.AO. geldt van 1 oktober
1959 tot en met 31 december 1960. De
overeengekomen wijzigingen hebben al
leen betrekking op de salariëring van
de beambten. De nieuwe minimum jaar
inkomens, waarin zijn verwerkt een
reeds op 1 oktober a.s. ingaande alge-
onene verhoging van 6%, de bestaande
huufbiJSlag en een aantal extra verho
gingen, met name voor de jongere be
ambten, zullen op 1 januari 1960 van
kracht worden. De gewijzigde C.A.O. zal
thans ter goedkeuring aan het College
van Rijksbemiddelaars worden voorge
legd.
Nederlandse antiquairs
exposeren in Florence-
Acht deelnemers aan de Oude Kunst
en Antiekbeurs te Delft, die morgen
wordt gesloten, nemen thans deel aan
de internationale antiekbeurs, welke tot
en met 11 oktober voor de eerste maal
in Italië wordt gehouden en wel in het
Palazzo Strozi te Florence. Zij verzor
gen in een grote zaal de Nederlandse
afdeling, waarin zij zilver, Delfts aarde
werk, Chinees porcelein en schilderijen
exposeren.
De organisator van de Delftse beurs,
de heer Marcel B. Keezer, die pas uit
Florence is teruggekeerd, vertelde dat de
Nederlanders erin geslaagd zijn waarde
volle stukken in Florence te ton^n. Aan
de Italiaanse beurs nemen 110 handela
ren, van wie 60 uit het buitenland, deel.
kinderen zijn nog het vrolijkst. Die
schijnen weinig nodig te hebben om
zich te vermaken. De oudere mensen
zitten vermoeid en gelaten in het duis
ter te staren. Maar het ergst er aan toe
zijn de jongelui tussen de 15 en 19. Zij
slenteren geïrriteerd rond. Velen van
hen wonen nog niet zo lang in Ameri
ka. Op school hebben zij zich niet goed
kunnen aanpassen. Dikwijls zijn ze ach
ter bij de anderen in ontwikkeling: vrij
vaak zelfs kunnen de Portoricanen niet
eens lezen of schrijven.
Het is niet in de eerste plaats de hit
te, die hen tot excessen drijft. Zij voe
len zich minderwaardig en mislukt. In
dit warme weer slenteren ze over straat
en daar vinden ze hun soortgenoten.
Zij willen ergens bij horen en zoeken
zelfs een zekere „grootheid" die con
trasteert met hun vale bestaan. Zó
ontstaan hun „gangs" met fraaiena
men: de Vampiers, de Tijgers, de
Young Lords! Elke groep heeft haar
grondgebied, meestal niet meer dan een
paar armzalige huizenblokken. Daarop
duldt men geen leden van een andere
groep. Infiltraties en beledigingen moe
ten gewroken worden. Als de bende
leider het beveelt moet men bereid zijn
tot alles.
Men kan medelijden hebben met dit
allerpoverste huizenblok nationalis
me, dat soms aan deze jongens een sur
rogaat van menswaardigheid schijnt te
geven, maar dat al spoedig een doem
wordt, waar ze zich niet meer aan kun
nen onttrekken. Sommige buitenstaan
ders willen, die bende-moraal idealise
ren. Zij trekken vergelijkingen met de
erecode van de riddertijd. Maar op die
manier romantiseert en vertekent men
de zaak.
Dit zijn geen jongens, die sterk ztfn,
dank zij een leven van strenge ethiek
en zelf-discipline. Dit zijn jongens die
stoer doen, omdat zij innerlijk zwak
zijn en onzeker. Men kan medelijden
met hen voelen, men kan hun neigin
gen verklaren, doch bewonderen kan
men dit bende-wezen allerminst.
Sociale werkers wisten niet
veel te bereiken
In een broeierige zaterdagnacht wer
den er in „Hel's keuken twee jongens
met messteken^ vermoord .Om twee uur
's nachts zat daar nog een groepje jon
gelui van Slavische oorsprong op een
speelterrein. Plotseling werden ze over
vallen. De meesten konden nog vluch
ten, maar twee jongens werden zonder
meer overhoop gestoken. Een week te
voren waren er aan de lage oostkant
een jongen en een meisjes in een ben
de-strijd vermoord en op 15 augustus
werd de nog maar veertien jaar oude
Mary Harris in de Bronx doodgestoken.
Begrijpelijkerwijs is het Newyorkse
publiek zeer geschokt door deze ge
beurtenissen. Sociale werkers hebben
een tijdlang getracht om als raadsman
van bepaalde „gangs" geaccepteerd te
worden en soms zijn zij erin geslaagd
om' een oorlogstoestand te veranderen
in een wapenstilstand tussen twee groe
pen. Men prijst thans nog wel de goede
bedoelingen van deze jeugdleiders,
maar men begint zich toch af te vragen
of men door die groeps-veten au se-
rieux te nemen, niet min of meer
het bestaansrecht heeft erkend
van deze sinistere „gangs". De eerste
reactie van de stedelijke autoriteiten is
thans geweest: veel meer politie-pa-
trouilles in de beruchte buurten. Maar
men beseft dat dit slechts een lapmid
del is. De kwaal zit diep en zal moei
lijk te genezen zijn.
Opmerkelijke successen aan het begin van
een nieuwe periode voor de Duitse staat
(Van onze correspondent in Bonn)
Op 7 september 1949 ging in Bonn de première van de Westduitse Tweede
Kamer, de Bondsdag. Acht dagen later werd de toen reeds kras genoemde
74-jarige dr. Konrad Adenauer door die Bondsdag tot eerste kanselier van de
Bondsrepubliek Duitsland gekozen, met een meerderheid van één stem! Sedert
dien zijn tien jaar verlopen, tien jaar waarin West-Dultsland is uitgegroeid tot
een zelfstandige staat, tot een welvarend land, tot een trouw NAVO-partner, tot
een voorstander van Europese samenwerking. Tien jaar, waarin toch vóór alles
de oude heer, wiens carrière op die 15de september voor de tweede maal begon,
zijn autoritair stempel zette op een nieuw Duitsland.
In 1949 was West-Dultsland nog een
bezei land. Het zou het blijven tot de
herfst van 1954. Pas toen werd het een
soevereine staat, die vrij kon beschik
ken over de eigen binnen- en buiten
landse rechten! Maar toen reeds had
het sociaal-economisch afgerekend met
de ellende van het verleden uit de jaren
1933—1945. Nog in 1947 was de produk-
tiecapaciteit van wat toen West-Duits-
land was, niet groter dan om voor elk
van de goed 50 miljoen inwoners één
kostuum te maken inveertig jaar,
één hemd intien jaar. Thans -be
hoort West-Duitsland economisch tot
de sterkste landen ter wereld. Maar wat
waarschijnlijk toch wel het voornaam
ste is: de huidige welvaart, bereikt op
grond van een uiterst liberaal systeem,
wordt gesteund door vertrouwen van de
Westelijke wereld in de nieuwe staat
van de Westduitse bevolking in het
democratische systeem.
Men spreekt graag van het Duitse
„Wirtschafstwunder", en daarbij heeft
men dan het oog op de grote welvaart,
die in betrekkelijk korte tijd is bereikt.
Een derde van alle Westduitse gezin
nen woont in een eigen huis, 17 procqnt
heeft een eigen auto, 25 procent een
eigen koelkast, 20 procent een eigen
wasmachine. Er zijn bijna drie milj'oen
televisietoestellen. Ei- gaat een golf van
besteding over het land: steeds meer
„Sekt" (.Duitse champagne) wordt er
gedronken en tot ieders grote verbazing
is de afzet van kaviaar een winstgevend
bedrijf gewordenKortom, welvaart
ziet men hier alom en dat bij een werk
kracht, waarover geklaagd wordt dat zij
afneemt. Men is meer dan ooit op vrije
tijd, op kortere werkweken, op langer
vakanties. Dit zijn de schaduwzijden
van het „wonder".
Maar het heeft zeker ook iets van een
wonder weg wat bereikt is op politiek
terrein. De op 7 september j.l. tien jaar
oude Bondsdag, die een enorme hoe
veelheid werk heeft verzet, verkreeg een
goodwill onder de bevolking, zoals
Duitsland die in feite méér nodig had
in de Weimarse tijd van 1919 tot 1933!
Er is hierin stormachtig gediebktteerd,
men heeft er ware parlementaire veld
slagen geleverd, men heeft er gejam
merd. en geschreeuwd maar vooral is
men er in die Bondsdag in geslaagd te
breken met wat voor 1933 aan Duitse
democratie bestond. De politiek con
centreerde zich tenslotte op twee par
tijen, de CDU/CSU en de SPD, waarmee
wat het partijwezen aangaat een breuk
niet slechts met de Duitse parlemen
taire traditie, maar eigenlijk met de
gehele Europees-continentale traditie,
wat het partijwezen aangaat, werd be
reikt. Wat zich na tien jaar „Bonner"
demooratie heeft ontwikkeld, is een
duidelijke neiging tot het Britse twee
partijen-systeem, dat het voor Duits
land bijzondere voordeel heeft, dat het
kleine extremistische groepen geen kans
meer biedt, communisten noch neo
nazi's kunnen thans aan bod komen.
Nog te minder daar de welvaart een
groot vertrouwen heeft gegeven in de
„Bonner" democratie.
„Kanseliers-democratie"
„Bonner democratie? In de Westduitse
hoofdstad spreekt men liever van „kan
seliers-democratie", waarmee men het
ook heeft op de Ietwat autoritaire wijze,
waarop Adenauer tien jaar lang nu al
zijn ambt uitoefent. Autoritair de
Westduitse grondwet gaf Adenauer
daartoe alle kftnsl Alleen de Bondskan
selier, zegt de grondwet, is verantwoor
delijk. De ministers staan op de tweede
rang, omdat de grondwet vóór alles is
gemaakt om een sterke regering te
scheppen, in tegenstelling tot de repu
bliek van Weimar, die aan elkaar hing
van zwakke regeringen. -Voor een man
van allure school In 1949 in de grondwet
een kans om zelfbewust, autoritair,
maar democratisch de zaak in handen
te nemen. Welnu, de toen 74-jarige
Adenauer nam die kans, en haalde er
alles uit wat er in zat. Hij alleen is de
Bondsdag, die hem kiest, verantwoor
ding schuldig voor de gehele politiek.
Hij wijst de ministers aan. die de pre
sident formeel benoemt. Wat in geen
enkel democratisch Westeuropees land
voorkomt, kon daar gebeuren: West-
Duitsland behield tien jaar' lang, de
Duitsland behield 10 jaar lang, de eerste
regeringshoofd. Want Adenauer won
met zijn ODU/CSU niet slechts de ver
kiezingen in 1953 maar ook die in 1957,
verkiezingen, die geheel afgestemd leken
te zijn op één man, Adenauer, en daar
om ook „Adenauer-volksstemmingen"
werden genoemd.
Gelukkig begin
De voormalige burgemeester van Keu
len, die tijdens de republiek van Weimar
reeds de kans kreeg kanselier te worden
en die toen ook op de nominatie stond
voor de kandidatuur van president
deze thans 84-jarige politicus geldt in
de eerste plaats als de man die in
West-Duitsland stabiliteit gaf. Zijn
bijzondere persoonlijkheid, zijn uitge
breide politieke macht, zijn harde hand
en zijn gevoel voor tactiek dit alles
leidde er boe, dat hij zijn bewind tien
jaar lang hard maar volgens alle demo
cratische regels kon uitoefenen. Waar
de republiek van Weimar leed onder
labiliteit, daar kon Adenauer in de
Bonner .^kanseliers-democratie" rust
scheppen, 'rust en welvaart.
Het nieuwe West-Duitsland had in
deze eerste tien jaren van zijn bestaan
ongetwijfeld een president nodig, wiens
optreden geestelijk een resolute breuk
betekende met het dictatoriale gedoe
van voorafgaande decennia: die presi
dent bleek Heuss te zijn. En het land
had een regeringschef nodig, die moest
profiteren vai^ alle macht., die de grond
wet hem maar kon geven, die daaren
boven een persoonlijkheid was, een
harde onderhandelaar en een bekwaam
tacticus: die man was Adenauer. Slechts
zelden zal de start van een nieuwe
staat begunstigd zijn dioor het voorhan
den zijn van twee van dergelijke boven
allen uitstekende politici!
Dat Adenauer, in tegenstelling tot
Heuss, in die tien jaar menig gevecht
moest leveren tegen zijn omgeving, en
dat hij daarbij bepaald niet altijd een
gelukkige hand had wie vergeeft dit
niet een politicus, die onmiskenbaar een
groot man bleek te zijn bjj het leiden
in de moeilijkst denkbare omstandig
heden van een staat, toen die namelijk
uit het niets moest worden gecreëerd?
Met recht kon Adenauer dezer dagen
wijzen op vier fundamentele successen
uit de laatste tien jaar, die zijn bewind
bereikte: 1. economisch is het land ge
zond; 2. van werkloosheid is geen
sprake; 3. de D-mark is stabiel; 4. mil
joenen vluchtelingen zijn op bevredi
gende wijze In het arbeidsproces opge
nomen. Het zijn ondanks alle mogelijke
kritiek op „Bonn" erote successen!
Deze totaal nieuwe Beckers kolenhaard,
deze fraaie 455, is de gelukkige combina
tie van moderne vormgeving en de on
vervangbare ^"^aglijkheid van kolen-
stook.
Deze robuuste haard is mooi, méér dan
mooi. Hij is een formidabele brander
door zijn frontcirculatie - het befaamde
Beckers patent voor maximale warmte
straling. En zuinig: hij brandt met plezier
Alléén
Beckers haarden
hebben
frontcirculatie
Dit unieke systeem - een
gepatenteerde Beckers
vinding - is eigenlijk ver
bluffend eenvoudig. De
verbrandingsgassen wor
den door een kanaal dat
met het front van de
haard een geheel vormt
afgevoerd. De gehele
voorzijde vormt daar
door één grote stralings
bron. Alle warmte wordt
naar voren de kamer in
gestuwd; U haalt dus dc
maximale nuttige warm
te uit Uw kolen. Front
circulatie maakt elke
Beckers tot een lééuw
van een haard!
op de voordelige Nootjes IV! Hij staat op
pootjes, dus gemakkelijk reinigen! Geheel
van gietijzer, afgewerkt met gegaran
deerd onafbrandbare lak in ambergrijs
of zwart.
Capaciteit 15800 Kcal., nee
(grote gezinskamer) •WW."
In kleinere uitvoering: type 444 voor de
moderne fatkamer; cap. 12000 Kcal. f298.-1
Type 333
16.000 Kcal. f420.
BECKERS HAARDEN FABRIEKEN N.V. - BERGEN OP ZOOM
STENO EN/OF TYPEN
I Typen: deze week
nieuwe clubs.
Steno: laatste cursus
18 september.
ENGELS
IHandelscorr. 17 sept.
Spreekv.held 16 sept.
Beginners 16 sept.
NEOERL. 22 september
DUITS 23 september
FRANS 21 september
handelscorrespondentie.
Opl. „Associatie" dipl.
BOEKH.
Opl. „Associatie" dipl.
Aanvang 22 september.
MIDDENST.
Examen juni 1960.
Aanvang 18 september.
LEIDEN, UITSL.
BREESTRAAT 89A,
TEL. 23757
Gevraagd
AANK. KAPSTER
goed kunnende permanenten.
M. DE REGT, Zeemanlaan 19
Leiden - Telefoon 20793
GEVRAAGD een nette
of HALFWAS bij
Fa. A. W. v. d. POEL,
Hooglandse Kerksteeg 8,
Leiden - Telcf. 24193
Van particulier gevraagd
Opg. v. prijs en reg. aan ons
adres: Burg. Colynstr. 231,
Boskoop.
Customline 1954. Zwart, in
goede staat. J. H, VERHARD,
Tel. k 1718—2454 - Katwijk
J
Meer dan
21.500
abonnees.
Meer dan
6 van de 10
Leidse
gezinnen.
WANNEER U
le Artikelen verkoopt waar vraag naar is;
2e redelijke prijzen berekent;
3e het publiek prettig bedient;
4e Uw zaak in ons verspreidingsgebied ligt;
dan MOET U met Uw advertenties in DIT
blad SUCCES hebben.
Wij verstrekken U gaarne vrijblijvend inlich
tingen, ook voor de opstelling van een adver
tentieplan en/of de samenstelling van Uw
advertenties.
(Telefoon 25041 - toestel 4).
Directie LEIDSCH DAGBLAD.
