EEN FEESTELIJKE LUNCH MET
EISENHOWER IN WITTE HUIS
BIJ STIJGENDE UITGAVEN
EEN VERMINDERD TEKORT
WEERBERICHT
PRINSES BEATRIX IN WASHINGTON
Geanimeerde stemming aan tafel
HISTORISCH TAFREEL BIJ
HAAGSE RIDDERZAAL
KARAKTERISTIEK MILJOENENNOTA
Waarschuwing tegen herhaling overbesteding
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 15 SEPTEMBER 1959
No. 29848
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. vaD Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Gestabiliseerd
vertrouwen
Wij moeten ver teruggaan in onze
parlementaire geschiedenis om
ons een Troonrede voor de geest
te halen van een zodanige lengte als
die, waarmede H. M. Koningin Juliana
hedenmiddag in de historische Ridder
zaal het nieuwe zittingsjaar der Staten-
Generaal heeft geopend. Zij vormt een
logische en consequente voortzetting
van de op 26 mei j.l. afgelegde rege
ringsverklaring, waarin de voornaamste
richtlijnen van het toekomstig over
heidsbeleid waren neergelegd, nadat op
12 december van het vorige jaar een
einde was gekomen aan de coalitie, wel
ke sedert de Bevrijding in 1945 dat b.e-
leid in belangrijke mate had bepaald.
Bovendien sluit zij aan bij het debat,
dat in juni van dit jaar in de Tweede
Kamer is gevoerd met betrekking tot
het sociaal-economische beleid, zoals
het nieuw opgetreden Kabinet zich dat
voor de naaste toekomst voorstelde.
Het meest verheugende element in
het lijvige staatsstuk, dat thans voor
ons ligt, achten wij het feit, dat voor
het eerst sinds lange jaren de omstan
digheden het weer mogelijk maken te
gewagen van een politiek op langere
termijn, dan de voorgaande jaren ver
oorloofden. Tot dan werd het rege
ringsbeleid voor een belangrijk deel be
paald door de incidentele toestanden en
verhoudingen, welke mede als gevolg
van de internationale onzekerheden, de
uitstippeling van een welbewust, gericht
regeringsprogramma bepaald niet ge
makkelijk maakten. Men moest zich te
zeer aanpassen aan de wisselende om
standigheden en de weinig stabiele
structurele ontwikkelingen op interna
tionaal niveau dan dat het mogelijk zou
zijn een vaste lijn te volgen.
Het gematigde optimisme, dat de
Troonrede van het vorige jaar
kenmerkte en dat ook doorklonk
in de regeringsverklaring van 26 mei
j.l., is door de feitelijke ontwikkeling
van het sociaal-economische leven hier
te lande gerechtvaardigd gebleken. El
ders in dit blad schrijft onze financiële
medewerker uitvoerig over de aspecten
van de rijksbegroting voor 1960 en over
de verbeterde grondslagen van onze
staatshuishouding, welke het uitzicht
daarop openden. En al wordt een waar
schuwende vinger geheven tegen het ge
vaar van een nieuwe overbesteding,
welke andermaal de oorzaak zou kun
nen zijn van een ongewenste recessie,
anderzijds wordt duidelijk te verstaan
gegeven, dat bij de huidige constellatie
dit gevaar niet al te groot wordt geacht.
Mits uiteraard de spelregels door
werkgevers- en werknemersorganisaties
in acht worden genomen! Vanzelfspre
kend blijft daarbij een beleid, dat ge
richt blijft op de uitbanning van kunst
matige elementen uit ons economisch
bestel, zoals de afschaffing van de
subsidie op woningbouw en melk een
gebiedende eis.
Wanneer wij tenslotte ln vogel
vlucht deze Troonrede de revue
laten passeren, dan citeren wij
allereerst met instemming de passage,
waarin voldoening wordt uitgesproken
over de verhouding tussen de rijksdelen
onderling en het onveranderde stand
punt der regering ten aanzien van de
status van Nieuw-Guinea. Voor het
eerst sedert vele jaren wordt met geen
enkel woord gerept over onze verhou
ding tot Indonesië, hetgeen overigens
helaas allerminst wil zeggen, dat deze
in het afgelopen jaar verbeterd zou zijn!
Als de hoeksteen van onze nationale on
afhankelijkheid en veiligheid wordt
en terecht nog steeds het lidmaat
schap van de Noordatlantische Ver
dragsorganisatie beschouwd, terwijl uit
politieke en economische overwegingen
wordt aangedrongen op versterking
der Westeuropese samenwerking. Een
komende verlaging der douanetarieven
zal daartoe een bijdrage kunnen leveren.
Zoals reeds eerder werd bekend ge
maakt, blijft de verlaging van de loon-
en inkomstenbelasting vooralsnog be
perkt tot de categorie der vrijgezellen
en blijft de tijdelijke belastingverhoging
ook voor het jaar 1960 gehandhaafd.
Ter bestrijding van de nog steeds nij
pende woningbouw zal de particuliere
woningbouw, in het bijzonder van ar
beiderswoningen en goedkope huizen
voor middenstanders worden gestimu
leerd. Eveneens zal -financiële steun
steun worden verleend aan de vestiging
en uitbreiding van industrie in de noor
delijke provincies en andere „probleem
gebieden", waaraan onze parlementaire
redacteur in een recent verleden een
aantal artikelen wijdde.
Met bijzondere aandacht en be-
langstellihg "hebben wij kennis
genomen van de zinsnede, waar
in wordt gewezen op de noodzakelijk
heid om de vooraanstaande positie, wel
ke de Nederlandse zeehavens in West-
Europa innemen, te handhaven en, zo
mogelijk, te versterken. Wij hopen vu
rig, dat onder dit laatste ook wordt
verstaan de aanleg van een Katwijkse
vissershaven, waaraan reeds zo lang
dringend behoefte wordt gevoeld en
waarvan de verwezenlijking de gehele
Katwijkse gemeenschap in een nauwe-
lijk te schatten omvang ten goede zou
komen.
De regering streeft voorts naar uit
breiding van de particuliere bezits
vorming, waarover zij haar denkbeel
den voor de eerstkomende jaren binnen
kort bekend zal maken, evenals die over
een wijziging van de Loterijwet waarbij
dus de kwesties van de voetbalpool aan
de orde zal komen.
De aandacht van de volksvertegen
woordiging zal verder in het komende
jaar worden gevraagd voor tal van
onderwijsaangelegenheden, waarbij het
ontstellende gebrek aan (bevoegde)
docenten en de scholenbouw op de voor
grond zullen staan Vooral ten aanzien
van het docententekort is de grootst
mogelijke spoed geboden. De regering
heeft hier een achterstand van vele
jaren in te halen, welke bij het mid
delbaar onderwijs momenteel heeft ge
leid tot hoogst ongewenste toestanden
en tot blijvend nadeel voor de parate
kennis van de tegenwoordige leerlingen
generatie.
Blijkens het voorliggende regerings
programma, wacht ons parlement
inderdaad een druk bezet en moei
lijk zittingsjaar, dat veel van zijn kracht
zal vergen en waarbij de zegen van de
Allerhoogste onmisbaar zal zijn.
Het vangt zijn werkzaamheden noch
tans aan onder omstandigheden, welke
(Van onze Amerikaanse correspondent)
Prinses Beatrix heeft gisteren een kort bezoek aan Washington
gebracht, waar president en mevrouw Eisenhower haar hadden uit
genodigd voor de lunch. Daar de Prinses 's avonds weer in New York
terug moest zijn voor een galadiner aan boord van de „Rotterdam",
kon zij slechts een vluchtige indruk krijgen van de Amerikaanse
hoofdstad.
Voor de lunch heeft zij echter nog een korte autorit door de stad
gemaakt voornamelijk om de monumenten te zien, die hier zijn opge
richt voor Washington, Jefferson en Lincoln.
admiraal Arleigh Burke en echtgenote,
de chef van het protocol van het „State
Department", Willy Buchanan en echt
genote, Selden Chapin, voormalig Ame
rikaans ambassadeur in Nederland en
echtgenote, Clarence Morse, voorzitter
van de Federale Raad voor de Scheep
vaart en echtgenote, John Walker,
directeur van het New Yorkse Museum
„National Gallery of Art" en echtgeno
te, en de zoon van de president, majoor
John Eisenhower en diens echtgenote.
Onder de Nederlandse gasten bevon
den zich nog jonkvrouwe Catharina
Roëll, hofdame van Koningin Juliana
en Emile Schiff, functionaris van de
Nederlandse ambassade en echtgenote.
De lunch werd gegeven in de officiële
eetzaal. „Lavendelkleurige chrysanten
sierden de grote hoefijzervormige
tafel. De stemming was buitengewoon
geanimeerd.
Oran j ebloemen
Een grote groep Nederlanders, voor
namelijk leden van de ambassade, was
's ochtends tegen tien uur naar het
vliegveld gekomen om de Prinses te
begroeten.
Oranjestrikjes zijn in Washington
niet te koop, maar velen hadden
Oranjebloemen uit de tuin opgesto
ken. Verscheidene leden van het State
Department kwamen eveneens hun
opwachting maken op het vliegveld.
De voornaamste van hen was Robert
Murpliy, onderminister van Buiten
landse Zaken. Bovendien waren am
bassadeur en mevrouw Young reeds
vroeg op het landingsterrein versche
nen. Gelijk bekend is Young Ameri
kaans ambassadeur te 's-Gravenhage.
Ethousiasme
Voor de reis heen en terug uit New
York had de Canadese Shell Maat
schappij een eigen vliegtuig ter beschik
king gesteld, een Conva'ir 440, die met
ruime draaistoelen is ingericht voor
luxevluchten. Het vliegtuig landde pre
cies om tien uur.
Zoals steeds deze dagen was het
prachtig weer en Prinses Beatrix zag er
opnieuw charmant uit in een lichtbeige
complet, waarbij zij een oudroze hoedje
droeg.
Nederlanders zijn bij dergelijke gele
genheden niet uitbundig, maar toen een
vrijmoedig meisje van de ambassade in
eens heel luid „hoera" riep, stemde ieder
daarmee in en begon men enthousiast
te wuiven. De Prinses zwaaide vriende
lijk terug. Na aan de belangrijkste Ame-
Mr. A. A. M. Struycken
lid Raad van State
Naar wij vernemen is de bénoeming te
verwachten van mr. A. A. M. Struycken,
oud-minister van Binnenlandse Zaken,
Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie en
Bezitsvorming, tot lid van de Raad van
State.
Julianatop bereikt
in Nieuw-Guinea
De expeditie naar de Julianatop in
Ned. Nieuw-Guinea heeft op 9 septem
ber om 11.45 uur plaatselijke tijd het
doel bereikt. Alle deelnemers, ir. A. E.
Escher, dr. H. Th. Verstappen, Ltz arts
M. O. Tissing, serg.-maj. J. A. Dewijn
en cineast P. Terlaag namen deel aan
de bekliming van de top, die in te
genstelling met kaartgegevens 4640
meter hoog bleek te zijn. Een hevige
sneeuwstorm en harde wind stelden de
klimmers zwaar op de proef.
Zondag is deze groep teruggekeerd in
het bivak den Matta. Vrijdag wordt zij
in Ok Sibil verwacht. De volgende dag
zullen enkele deelnemers naar Hollan-
dia afreizen.
nationaal gezien stellig gunstig
mogen heten' en die, in het kader van
de internationale verhoudingen, een
hoopvoller perspectief bieden dan in
voorgaande jaren het geval was.
Moest toen nog, als gevolg van natio
nale en internationale onzekerheden,
worden gevaren „op gegist bestek",
thans maken de omstandigheden een
duidelijker koersbepaling mogelijk. En
het is de verdienste van de huidige be
stuurders van ons Schip van Staat, dat
zij in deze Troonrede op grond van een
gerechtvaardigd, zij het gematigd opti
misme en op de basis van reële en re
delijke opvattingen, een bestek hebben
opgesteld, dat het vertrouwen in een
„behouden vaart" alleszins billijkt.
Moge dat zo zijn!
Prinses Beatrix heeft gisteren als
gast van president Eisenhower en
diens echtgenote het middagmaal
gebruikt in het Witte Huis te
Washington.
Deze telegrafisch overgebrachte
foto toont de Prinses met haar
gastheer en gastvrouw.
rikanen en Nederlanders te zijn voorge
steld, vertrok de autostoet snel in' de
richting van de stad.
Bij het Witte Huis arriveerde de Prin
ses enige tijd vdor de andere gasten.
Ook na afloop van de lunch bleef zij
wat langer. Op die manier had zjj
gelegenheid rustig met de president
en diens echtgenote te praten. Deze
hebben haar een alleraardigste ont
vangst bereid. Voor de lunch hadden
zij zestig gasten genodigd, onder wie
minister Luns, de Nederlandse am
bassadeur dr. Van Roijen en mevrouw
van Roijen, de Amerikaanse minister
Herter en diens echtgenote, doch
tevens verscheidene jongeren, zodat
de Prinses ook tal( van leeftijdgenoten
kon ontmoeten.
Van de Amerikaanse gasten kunnen
nog genoemd, de chef Marine-operaties,
Moskou oppert
beraad over Laos
De Russische regering heeft een in
ternationale conferentie over Laos voor
gesteld, aldus meldt het Russische pers
bureau Tass. De conferentie zou de
toestand in Laos moeten normaliseren,
zjj zou onverwijld moeten worden bij
eengeroepen met als deelnemers de lan
den die in 1954 de conferentie over In
do-China te Genève hebben bijgewoond.
Van doorgaans welingelichte zijde in
Washington werd vernomen, dat de VS
zeer waarschijnlijk dit Russische voor
stel zullen verwerpen.
Naar de mening van de Russische re
gering moet de internationale commis
sie van toezicht voor Laos rapport aan
de voorgestelde conferentie uitbrengen
over het resultaat van het verrichte
werk en aanbevelingen doen ter verbe
tering van de toestand.'
De Sovjet-Unie is er van overtuigd
dat de spanning in Laos alleen kan wor
den opgeheven op basis van de akkoor
den van Genève, die de basis vormen
voor de vrede en veiligheid in Indo-
China.
De Russische regering is van oordeel,
dat het debat in de Veiligheidsraad over
het vormen van een subcommissie voor
Laos en de stemming van 10 september
in de raad over de ontwerpresolutie van
het Westen een duidelijke schending
van het handvest van de VN en het
reglement van de Veiligheidsraad vor
men. Het feit dat deze kwestie voor de
Veiligheidsraad is gebracht, is al onwet
tig, aldus de Russische verklaring.
De Sovjet-Unie stelt Amerika, Enge
land en Frankrijk de indieners van
de resolutie verantwoordelijk voor
deze gang van zaken, die „verstrekken
de gevolgen voor de vrede en veiligheid
in Indo-China" kan hebben.
Het optreden van de Westelijke mo
gendheden in de Veiligheidsraad, zo
gaat de verklaring voort, is een weer
spiegeling van de pogingen van bepaal
de kringen in die landen om de inter
nationale toestand tq bederven juist
toen er duidelijke tekenen waren van
ontspanning en de gehele mensheid
hoopte dat er als gevolg van de weder
zijdse bezoeken een eind aan de koude
oorlog zou komen,
(Aan de Geneeise conferentie van
ministers van Buitenlandse Zaken werd
in 1954 deelgenomen door Rusland,
Amerika, Engeland, Frankrijk, China
en de vier Indochinese staten).
ROZIG OPTIMISME,
DIEPE ARGWAAN
Uiteenlopende stemming
in V.S. jegens Kroesjtsjef
(Van onze Amerikaanse
correspondent)
Het zal niet gebeuren, maar het
zou heel toepasselijk zijn, wanneer
een Amerikaans vliegtuig vanmid
dag om half vijf (Ned. tijd) bij
Kroesjtsjefs aankomst in ^Vashing
ton een kolossaal vraagteken in de
lucht zou schrijven. Dan zou de
leider van de Sovjet-Unie ineens
weten, hoe raadselachtig zijn be
zoek voor de Amerikanen is. In
Washington hoort en leest m
aan de vooravond van Kroesjtsjefs
intocht de meest uiteenlopende
veronderstellingen. Het is moeilijk
te zeggen, wie het tenslotte bij het
rechte eind zal hebben. De menin-
De miljoenennota, welke de minister van Finan
ciën, prof. mr. J. Zijlstra hedenmiddag aan de
Tweede Kamer heeft aangeboden toont als geheel
een tekort van 782 miljoen gulden tegen vorig
jaar 1318 miljoen. Dit tekort zal door nu reeds te
voorziene verdere uitgaven, zoals 236 miljoen voor
de gezondmaking van het Ambtenarenpensioen-
fonds, waar tegenover enkele te verwachten mee
vallers staan, nog stijgen tot 951 miljoen gulden
(vorig jaar 1597 miljoen).
De staatsuitgaven zijn weer in belangrijke mate
gestegen en zullen waarschijnlijk boven de negen
miljard uitkomen. Defensie met 1702 miljoen
neemt daarvan het leeuwedeel voor zijn reke
ning. Voor Onderwijs en Cultuur heeft men bijna
anderhalf miljard uitgetrokken (1431 miljoen).
Minister Zijlstra is er bij het opstellen van zijn
begroting van uitgegaan, dat de Nederlandse
volkshuisvesting ook in het komende jaar een ver
dere groei te zien zal geven, maar hij waarschuwt
nadrukkelijk, dat een economische expansie geva
ren in zich bergt, indien de reële besparingen met
deze expansie geen gelijke tred houden.
De op gang komende beweging in het loonpeil
van verschillende bedrijfstakken en de hieruit
voortvloeiende toeneming van de bestedingen ver
scherpen de noodzakelijkheid de ontwikkeling van
de overheidsbestedingen binnen bepaalde grenzen
te houden. Zowel bij de overheid als in de parti
culiere sector moet grote behoedzaamheid in acht
worden genomen om te voorkomen, dat de situatie
uit de jaren 1956—1957 zich zou herhalen en op
nieuw door een sterke toeneming van de beste
dingen een overspanning onze volkshuishouding
ontwricht.
Loonsverhoging en substantiële belastingverla
ging tezamen zouden welhaast zeker tot overbe
steding leiden, meent minister Zijlstra. Maar een
verlaging van de inkomstenbelasting voor onge-
huwden kan volgens de regering thans geen
langer uitstel lijden. Daarnaast acht zij het nodig,
dat een aantal fiscale voorzieningen ter bevorde
ring van fusies van ondernemingen worden ge
troffen. Wetsontwerpen in die geest zijn thans bij
de Tweede Kamer ingediend.
Mede in verband met de gevolgen, die de inves
teringsaftrek en de vervroegde afschrijving ook
voor 1960 zullen hebben, is naar het oordeel van
de regering verdere belastingverlichting in het
komende jaar niet mogelijk. Dit houdt in, dat ook
niet kan worden ontkomen aan een verlenging
van de destijds tot stand gekomen verhoging van
enige belastingen. Voorts acht de regering, tegen
de achtergrond van een krachtig oplevende con
junctuur, deze verlenging noodzakelijk om het
tekort van de ontwerp-begroting 1960 tot een
zodanig bedrag te beperken, dat financiering daar
van op de kapitaalmarkt mogelijk is zonder het
bèdrijfsleven en de gemeente te schaden.
Voorgesteld wordt de verlenging voor één jaar
te doen gelden. Elders in dit blad schrijven wij
uitvoerig over de Troonrede en de miljoenennota.
H.M. Koningin Juliana, gevolgd
door ZiK.H. Prins Bernhard en
H.K.H. Prinses Irene, betreedt de
Ridderzaal voor het uitspreken van
de Troonrede.
gen variëren van rozig optimisme
tot diepe argwaan.
Kroesjtsjef, aldus de optimisten, wil
in korte tijd de levensstandaard van de
Sovjet-Unie zozeer verhogen dat alle
volken het succes van het communisme
moeten erkennen. Zou de wereld inzien,
dat het Russische communisme groter
welvaart brengt dan Amerika's kapita
lisme, dan zou zich zonder bloedvergie
ten de wereldrevolutie kunnen voltrek
ken. Kroesjtsjef zou het levensniveau
van zijn eigen onderdanen echter alleen
snel omhoog kunnen brengen, wanneer
hij de bewapeningslast rigoreus kan ver
minderen. Vandaar dat hij naar Wash
ington zou zijn gekomen om ontspan
ning te bewerkstelligen en daardoor de
ontwapening op gang te brengen.
De optimisten, die aldus redeneren,
zijn tevens zo optimistisch te geloven
dat het Kroesjtsjef desondanks niet zou
gelukken de Verenigde Staten voorbij te
streven in hun welvaart.
Anderen geloven, dat Kroesjtsjef even
als in de zomer van 1955 een poging zal
doen de wereld een schijngevoel van
ontspanning te geven. De Sovjet-Unie
zou, indien de rest van de wereld op
duiven veertjes ging rusten, des te snel
ler kunnen doorgaan en vooral op mili
tair terrein de superioriteit te bereiken.
Zou Kroesjtsjef kans zien de Amerika
nen een slaapmiddel toe te dienen, dan
kan het ontwaken na enige tijd wel
eens heel ontstellend zijn.
Waarom, aldus nog steeds deze arg
wanende groep, dit schot naar de maan
vlak voor Kroesjtsjefs aankomst? Het
zou erop kunnen duiden, dat de Rus
over bepaalde zaken wil onderhandelen
vanuit zijn pas gedemonstreerds machts
positie. Ook dan zou Kroesjtsjef natuur
lijk nog kunnen zeggen, dat zijn doel de
wereldvrede is, doch teneinde deze te
garanderen, zou hij van het Westen be
paalde concessies verlangen, bijv. een
regeling van de Duitse kwestie naar zijn
wens, opheffing van de Amerikaanse
bases enz. De accuraatheid van het
schot naar de maan zou moeten aanto
nen, dat men met de Russen maar het
beste zoete broodjes kan bakkenPas
gaandeweg zal blijken,' welke prognose
de juiste is geweest. Als sluw onderhan
delaar zal de Rus waarschijnlijk pas bij
Eisenhowers tegenbezoek aan Moskou
zijn kaarten op tafel leggen. Officieel
mag men niet eens zeggen, dat in de
conversatie tussen Eisenhower en
Kroesjtsjef zal worden onderhandeld
doch zulk een aftasten van de moge
lijkheden kan men toch in elk geval als
een eerste onderhandelingsfase ken
schetsen.
0 Slot pag. 2
Noordelijke wind
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Wolkenvelden, maar op de meeste
plaatsen droog weer Overwegend matige
wind uit noordelijke richtingen. Dezelfde
of iets lagere temperaturen.
i Opgemaakt te 11.15 uur)
16 SEPTEMBER
Zoo op: 6.14 uur; onder: 18.55 uur.
Maan op: 18.36 uur; onder: 5.28 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.39 en 15.02
uur.
Laagwaiter te 10.54 en 23.11 uur.
Dit blad bestaat uit 16 pagina's.
