TERWIJL KIGONMEDIP DANST, BEREIDT
N.-GUINEA-EXPEDITIE TERUGTOCHT VOOR
UKUNT NOG MEE MET DE
PUZZELRIT VAN HET L.D.
ZATERDAG 12 SEPTEMBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 4
Kunnen de ministers niet voetballen?
Geen nieuws over klim- en doorsteekploegen
Eentonig festijn van ritme
boeide slechts tot schemering
VARIA
AUTOMOBILISTEN
Inschrijvingsform ulier
(Door dr. L. D. Brongersma, wetenschappelijk leider der expeditie)
Al twee nachten lang was het feest in Kigon
medip. Van de overkant van het dal drong het
gezang en het geluid van de Tifa's tot ons door.
Het nieuws dat er een groot feest zou zijn werd
door boodschappers naar andere dorpen gebracht
en daarbij werd verzocht om bepaalde dansen
achterwege te laten zolang de varkens nog niet
waren geslacht, want anders zou het wel eens mis
kunnen gaan met het feest en de deelrfemers. Van
wijd en zijd kwamen de deelnemers toestromen.
Zo zagen wij op de eerste feestdag al groepjes
mannen en vrouwen langs ons kamp trekken om
naar Kigonmedip te gaan.
Een groot dansfeest is niet iets dat je elke dag
ziet en zo konden wij ook de verleiding niet weer
staan om de derde dag eens te gaan kijken.
Het is de laatste tijd nogal regenachtig en het
pad was modderig en glad. Waar je niet tot over
je enkels in de weke modder zakte, of van de
spekgladde hellingen naar beneden glibberde,
struikelde je nog wel over de boomwortels. Op
twee plaatsen moest de Ok Sibil doorwaad wor
den, maar gelukkig stond de rivier niet erg hoog
en het water kwam niet boven onze knieën uit.
Niettemin blijft het nog steeds een onaangenaam
gevoel om dan nog uren in volgelopen schoenen
door te sopperen.
Het feest zou deze dag vrij vroeg aanvangen
en zo togen wij al om half vier op weg. Er waren
reeds vrij veel mensen in Kigonmedip, maar er
viel nog niets van feestvieren te bespeuren. Kigon
medip bestaat uit verscheidene buurtschappen.
De voornaamste is die waar het Iwool (het
sacrale mannenhuis) staat. Daar werd dan ook
het feest gehouden. Iwool, Bogaam (mannenhuis)
en vijf gezinswoningen staan in een kring om een
pleintje. Tussen de huizen is een lage omheining
aangebracht van liggende stammetjes. In het ge
wone leven mogen de vrouwen niet op dit plein
komen, maar op dansavonden maakt men een uit
zondering.
Fraaie beschilderingen
Men was zich al aan het klaar maken
voor het bal, toen wij arriveerden. De
meeste mannen waren al fraai opge
schilderd met een mengsel van rode
aarde en varkensvet. Sommige mannen
hadden het gehele gezicht en een deel
van de romp met deze glimmende licht
rode verf besmeerd, andere hadden er
alleen het voorhoofd en de wangen mee
bedekt en weer anderen hadden een ver
ticale streep op het voorhoofd en stre
pen van de ooghoek naar het oor. Een
man had binnen een kring van rode
verf een laag okerkleurige verf op zijn
gezicht aangebracht, hetgeen hem in het
halfduister een lijkkleur bezorgde. Be
halve rood waren ook glimmend zwarte
6trepen in trek. Bosjes van casuaris- of
paradijsvogelveren, rechtopstaand op
het voorhoofd, armbanden van varkens
tanden met daaraan een snoertje kra
len gemaakt van Jobstranen (een gras
soort), ringen van casuarispennen met
snaveltjes van loeris eraan om de hals
gedragen, een gevlochten zwarte band
vele malen om het middel gewonden,
kettingen van varkenstanden om de
hals, een koord met hondetanden om
de heupen en de onmisbare kalebas vol
tooiden het tenue van de mannen.
De vrouwen dragen schortjes van riet
stengels. een voor en een achter, opge
hangen aan een koord om de lendenen.
Dikwijls zijn vele lagen stengels over el
kaar aangebracht en de schortjes heb
ben dan iets van stevige boenders. Om
de hals kettingen van mosselschelpen, of
gevlochten gele banden gemaakt van de
bast van een orchidee, een voorhoofds-
versiering van gele paradijsvogelveren
voltooien de kleding van de vrouwen.
Een enkele maal dragen de vrouwen
kettingen van varkenstanden, maar die
waardevolle dingen zie je vaker bij de
mannen. Ook de vrouwen hebben zich
beschilderd. Zij gebruiken geen varkens
vet en daarom is de rode kleur bij hen
dof en donker. Ook hier allerlei va
riaties in het patroon van de beschilde
ring en naast rood ook dikwijls een
zwarte kring als begrenzing van het ge
laat. De vrouwen die mee gaan dan
sen hebben als een staart een dikke
bundel rietstengels boven het achter
schortje.
De gasten komen
Terwijl wR zo nog eens in het dorp
rondkijken, weerklinkt van ver weg een
luid gezang. Het zijn de mensen van de
kampong Ebonatera, die naar het feest
komen. Iedereen stroomt naar de rand
van het dorp om deze intocht gade te
slaan. Op een heuvel aan de overkant
van het dal zien wij de optocht aanko
men.
Van tijd tot tijd houdt de gehele groep
stil en heft een luid gezang aan en
daarbij wordt al even gedanst. Lang
zaam komt de stoet door het dal, zo nu
en dan met een luid gebrul van „Oewah,
oewah" snel herhaald, de roep die men
overal hoort als een groep een dorp
nadert, als er een boom omgehakt wordt,
of waar ook maar enige emotie bij te
pas komt.
Onderaan de helling bij Kigonmedip
houdt de groep weer stil en wij kun
nen nu beter zien wat zich afspeelt.
Vooraan dansen vier of vijf vrouwen,
daarachter komen de mannen. De vrou
wen veren zacht in de knieën op en
neer en daarbij zwiept de dikke bundel
rietstengels op en neer en maakt een
ruisend geluid. Zes mannen slaan met
de vlakke hand op de zandlopervormige
Tifa's. De rest van de mannen dromt
bij elkaar. Er is een voorzanger en de
rest valt in met een lang aangehouden
galm. Zo nu en dan zien wij de mannen
op en neer springen en bewegingen ma
ken of zij pijlen afschieten.
Naarmate de stoet nader komt, wordt
ons beduid dat wij beter naar het dorp
terug kunnen gaan om daar de intocht
op het plein te zien. Wie niet meedanst
zit voor de huizen of op de omheining
te kijken. Eerst komen de danseuses van
Ebonatera op het plein en dan de man
nen. Zij komen niet door dezelfde in
gang, want dat hoort niet.
De danseressen van Kigonmedip
staan inmiddels ook opgesteld. Zij vor
men dwarsrijen, de rechterarm voor de
borst gekruist omvat de rechter elle
boog van de buurvrouw. De linkerarm
wordt voor de borst van de buurvrouw
gehouden en ondersteunt haar linker
elleboog. De hele dans bestaat voorna
melijk in een zacht op en neer wippen,
waarbij zij zacht in de knieën op en
neer veren en daarbij wippen de riet
staarten steeds maar op en neer en
maken hun ruisend geluid.
De danseressen van de gasten staan
opgesteld rechts en links van het Iwool
en daar blijven zij blijkbaar het gehele
feest op en neer wippen.
De mannen komen in een lange rij
binnen. In de linkerhand de boog met
een bundel pijlen en in de rechterhand
rechtop een pijl met een paar kleine
veertjes bij de punt. Achteraan of naast
de rij van mannen de zes mannen met
de Tifa's. Zij voeren een soort danspas
uit en geven het ritme aan. Deze trom
melaars hebben achter een dansschortje,
gemaakt van casuarispennen en door
het op en neer wippen maken zij een
ratelend geluid.
Langs de rand van het plein gaan de
mannen tot voor het Iwool en daar
drommen zij tezamen met mannen van
Kigonmedip op een kluitje bij elkaar. De
vrouwen dansen tot bij dit groepje en
blijven daar weer op en neer wippen.
Dan heft een man weer het gezang aan
en alle anderen vallen in.
Langs de rand van het plein, dat door
de plassen die erop staan, langzamer
hand in een smeuige modderbrij is her
schapen, gaat de groep naar de over
kant, tegenover het Iwool en daar her
haalt zich hetzelfde gezang. Zo gaat het
heen en weer zonder enige variatie.
Geen enkele emotie
De mannen kijken strak voor zich uit
en slechts een enkele, die wel eens by
ons in het kamp komt, geeft een flauwe
glimlach van herkenning. Merkwaardig
genoeg zijn de dansers niet alleen vol
wassen mannen en geinitieerde jongens,
maar er loopt ook aan de hand van zijn
vader een jongetje van een jaar of drie
vier mee. Zijn gehele kleding bestaat uit
vier witte veren in het haar.
Terwijl wij dit alles staan te bekij
ken trachten de mannen en jongens, die
niet meedansen ons sigaretten af te zet
ten. Zij proberen ons ook wel eens tot
een gesprek te verleiden, maar als zij
merken, dat onze woordenschat wel heel
erg beperkt is, zien zij maar van ver
dere conversatie af.
Retour door modder
In het schemerdonker staan wij zo
drie kwartier naar de dans te kijken en
dan wordt het gauw eentonig. Het gaat
allemaal volgens hetzelfde patroon en
dat uren lang tot in de vroege morgen.
Er vallen wel eens dansers af en er gaan
andere meedoen, maar het blijft steeds
gelijk van bewegingen en gelijk van
zang.
De meesten van ons krijgen er dan
ook gauw genoeg van en wij maken dan
ook maar gebruik van het beetje dag
licht dat er nog is om de terugtocht te
aanvaarden.
Snel valt de duisternis en met onze
staaflantaarns wandelen wij achter onze
jeugdige gids aan. Er is inmiddels nog
een fikse regenbui gevallen en het pad
is nog soppiger en nog gladder dan op
de heenweg. Het gaat echter grootdeels
dc heuvel af en zo glibberen en strui
kelen wij weer naar beneden.
Een levend zoogdier, een [raai
exemplaar uit de „buit" van de
biologen uit de binnenlanden van
Nieuw-Guinea, wordt in een vlieg
tuig geladen voor vervoer naar
Nederland.
Wij nemen een iets andere weg dan
heen, omdat daar het pad heel dicht
langs een niet erg stevig deel van de
steile rivieroever loopt. Op de heenweg
ben ik daar al bijna naar beneden ge
gleden en in het donker worden de
moeilijke plekken nog riskanter.
WU gaan nu maar drie keer door de
rivier. Het blijkt dat die inmiddels wat
is gestegen en het water komt mij nu tot
ver over de knieën.
Doornat en onder de modder, maar
wel voldaan, komen wij tegen acht uur
In het kamp terug. In de verte horen wy
nog steeds het gezang en het gedreun
van de Tifa's.
Het hoogtepunt van het feest is het
maal van varkensvlees, dat volgt na de
laatste nacht van dansen. Zo is deze
zwelgpartij vandaag aan de gang. Ki
gonmedip zorgt zelf voor een stuk of
vier varkens en de gasten brengen ook
nog wat mee. Het varken wordt met een
poot aan een paal gebonden en dan met
een pijl doodgeschoten. Een varken weet
tc ontsnappen en een groep jongens
gaat er met veel lawaai achteraan. De
varkens worden geslacht, een groot vuur
wordt aangelegd en in de hete as wordt
het varkensvlees geroosterd. Bij ons is
het gebruikelijk, dat wij na een redelijk
portie vlees verzadigd zijn, maar dat
geldt niet voor Papoea's, die blijven door
zwelgen totdat alles op is.
Zoenoffer
Een deputatie, waarby een van de
mannen die hier uit onze opslagplaats
heeft gestolen, komt als zoenoffer twee
varkenspoten aanbieden. Het is een lof-
feiyk gebaar, maar feitelijk komen zy
er goedkoop af, want wat er nog aan
bylen zoek is, was genoeg om vier grote
varkens te betalen!
Voorspoedig onderzoek
Een aantal mensen keerde na ge
slaagde tochten in het basiskamp terug.
Op 22 augustus kwam de linguist An-
ceaux na een voorspoedige tocht van
Mindiptana naar Sibil het basiskamp
binnenwandelen.
Onderweg had hij gegevens verzameld
over veertig talen en dialecten. De dag
daarna kwam de anthropoloog De Wilde
na een tournee door het westelijk deel
van de Sibilvallei in het kamp terug. Hij
bezocht tal van afgelegen kampongs,
waarbij enkele, die nog nooit eerder
door een blanke waren bezocht. Op al
zyn tochten heeft hij nu meer dan 900
mensen gemeten en hij is nu weer ver
trokken om de duizend vol te maken.
Op 25 augustus kwamen de etnoloog
Pouwer en de Amerikaanse reporter Do-
minis uit de West-Sibil terug. Ook zij
hadden veel succes gehad.
Geen nieuws
De klimploeg van de Julianatop is nog
steeds onderweg en wij hebben over hun
vorderingen nog geen nieuws. Hetzelfde
geldt voor de groep, die aan de door
steek bezig is.
Einde nadert
Langzamerhand nadert het einde van
de expeditie. Iedereen is bezig met pak
ken en onze preparateur Staats ziet het
einde van de expeditie zo nabij dat hij
vandaag zijn baard heeft afgeschoren;
het is een hele verbetering! Half sep
tember zullen de meeste mensen wel op
d( terugweg zijn. Eind september is al
onze bagage wel verzendklaar en dan
zullen ook de laatste deelnemers de te
rugreis wel aanvaard hebben.
Heel Nieuw-Guinea slooft zich uit om
nog geld voor de doorsteek bijeen te
brengen. Het laatste nieuws is dat de
Vereniging Voor Vreemdelingenverkeer
van Kaimana een gekostumeerde voet
balwedstrijd in het stadion organiseert.
Waar men in Kaimana vreemdelingen
en een stadion vandaan haalt is ons
niet duidelijk. In Hollandia zullen le
den van de raad van diensthoofden
voetballen tegen een elftal van zending
en missie.
Misschien is dit een voorbeeld dat In
Nederland navolging verdient door de
raad van ministers
Opvoer staat stil
Onze opvoer staat nog steeds stil.
Sinds 17 juli kregen wij drie ladingen
uit Hollandia en twee uit Tanah Me-
rah. En dat waar wij op vijftien ladin
gen hadden gerekend! Was het de vo
rige week een mankement aan de Twin
Pioneer, thans zit het weer ons dwars.
Gisteren kon de Twin er niet doorko
men, vandaag hadden wij 35 mm. regen
en dus was de regenlimiet (20 mm. in
een etmaal) ruim overschreden. Zelfs de
Cessna van de Zendingsluchtvaart Ver
eniging kon er vandaag niet doorkomen.
Eten hebben wij nog genoeg, maar wij
hebben niet voldoende benzine voor onze
helikopter en dat betekent dat wij maar
sporadisch contact kunnen hebben met
Julianabivak by Denmatta. het bivak
dat als basis dient voor de groep die
naar de Julianatop onderweg is.
Hoezeer wij ook door de natuur met
oneindige variatie bedeeld zijn, toch
lopen er anderen met vrijwel gelijke
gezichten rond. Een vrouw van een
kastelein in een klein Engels plaats
je zat met smart te wachten op de
nieuwe barkeeper, die zij bij de solli
citatie maar even gezien had. Plot
seling zag zij een man door de rui
ten gluren, die verbazend geleek op
de nieuweling. Zij stapte daarom
naar buiten en nodigde hem uit
meteen achter de bierkranen te gaan
staan, want er viel genoeg te doen.
Tot haar verbazing gaf de man er
geen gehoor aan, maar verklaarde
geen gebruik van haar uitnodiging
te kunnen maken, omdat hij nog het
een en ander te regelen had, hoewel
zyn eigen zaak reeds gesloten was.
Het bleek de leider van de Labour-
party Gaitskell te zijn, die met
vakantie in het plaatsje vertoefde en
voor de ramen van het café het
het vraagstuk te bepeinzen stond of
hij nog een biertje zou nemen of
niet!!
Zo zien de bivaks er uit voor de
helikopter piloten, die voor de be
voorrading van de werkgroepen
van de expeditie zorgen.
„De inschrijvingen moeten
uiterlijk maandag 21 september
in ons bezit zijn".
Zeer nadrukkelijk hebben wij
dat gesteld, toen wij vertelden
van ons besluit om op zaterdag
26 september de Hutspot-puz-
zelrit, die vorig jaar zo'n succes
is geworden, te herhalen.
En nogmaals wijzen wij erop,
dat de inschrijving onherroepe
lijk sluit op die maandag.
Maar de mogelijkheid is
niet uitgesloten, dat wij er eer
der een punt achter zullen moe
ien zetten. Want het aantal
deelnemers is gelimiteerd. Velen
hebben het risico van een te
leurstelling niet willen nemen
en hébben onmiddelijk een in
schrijvingsformulier ingevuld.
Het totaal aantal deelnemers,
dat zich nu reeds heeft opgege
ven, nadert ons maximum van
vorig jaar. Ditmaal ligt dat ma
ximum echter iets hoger. Maar
niet veel. Daarom willen wij de
automobilisten, die voor onze
puzzelrit voelen, met klem aan
raden niet nog langer te wach-
ten. Vul nu het onderstaande
formulier in, dan is men eraf en
is men verzekerd van een ge
zellige zaterdagmiddag op 26
september. Met een kans op een
van de vele aantrekkelijke prij
zen, die 's avonds in Avifauna
uitgereikt zullen worden.
Ondergetekende
Adres
Woonplaats
schrijft hierbij in voor de HUTSPOTRIT 1959.
A.-klasse (geroutineerden)
S.v.p. starten in B-klasse (beginnelingen) x
Kaartlezer (es)
Kenteken auto
Is een van beiden lid van een auto- of motorclub? Ja/neen.
is op giro 57055 gestort
Het inschrijfgeld f.5. gaat hierbij (aantekenen) X
Leiden1959
(handtekening)
s Doorhalen wat niet van toepassing is.
