WEG UIT HET DAGELIJKS GAREEL!
Zullen de stijgende geldkoersen
de conjunctuur nu gaan remmen?....
Tekenen van onrust te Neiv York
VAN DORP'S KOLENHANDEL
Opge'/icht 1 maart 1860
Zaterdag 12 september 1959
Derde blad no. 29846
voor
oNehaarden
Lei deus Nut evi Vey-
maaW vievt
<3$ate verjaardag
1265 in het „Huis no 67" gebo
ren Heilige Notburga.
De legende vertelt van haar
sikkelwonder: toen een gierige
boer het meisje tijdens het
maaien van het koren in het ge
bed wilde storen, liet zij als
teken der goddelijke genade de
sikkel vrij in de lucht zweven.
Een tweede wonder zegt, dat
het water van de Inn uiteenging
voor het span ossen, dat tijdens
haar begrafenis de lijkkist voort
trok.
Een fijnzinnig beeldje van
deze Notburga staat op de fon
tein in het centrum van dit oer
oude, als verwezen aandoende
stadje.
IK heb er wat rondgezwor
ven. Ware ik filmregisseur, ik
zou niet aarzelen dit char
mante Rattenberg, met zijn vele
artistieke, bloemkleurige, scheef
hangende erkertjes en smeed
ijzeren uithangborden, in het
middelpunt van een middeleeuws
gebeuren te zetten.
Een ideaal décor ligt klaar!
Het is vreemd, de 20-ste eeu-
wers in hun moderne „wagens"
het kleine stadje te zien binnen
rijden om er een souvenir uit de
glasblazerij mee te nemen.
Wat U ook wenst, een wapen,
een opschrift of wat dan ook,
wordt binnen vijf minuten voor
U op het glas gegraveerd.
Anderen drinken er in een
van de vele „Gasthauser", waar
zelfs de gothiek in velerlei vorm
bewaard bleef, hun biertje
Rattenberg is niet meer van
deze tijd.
Zou het misschien juist daar
om zijn, dat het door vele toe
risten bezocht wordt?
Uit hevig verlangen naar een
zoveel minder rumoerig verle
den
F*VT ^TO
Amerikaanse discontoverlioging
thans een feit
(Van onze financiële medewerker)
De scherpe fluctuaties van de Newyorkse aandelenmarkt met een
tot dusver neergaande tendens» waardoor ook deze week zich heeft
gekenmerkt, signaleren de grote mate van onzekerheid, welke door
verschillende factoren ten aanzien van het economisch leven van de
V.S. is veroorzaakt. Als zodanig kunnen worden genoemd de staal-
staking, de toenadering tussen Amerika en Rusland en de stijging van
de rentestand. De dreigingen rondom de rebellie in Laos kunnen er
ditmaal aan worden toegevoegd en het een met het ander heeft het
indexcijfer voor industriële aandelen te New York, dat op 3 augustus
met 678.10 meer dan 100 punten hoger was dan de top van 1958, deze
week tot 633.38 doen dalen.
Aanvankelijk heeft men op de New
yorkse beurs de staalstaking gebagatelli
seerd en er af en toe zelfs een hausse
motief in gevonden. Nu ze reeds twee
maanden aanhoudt en er nog steeds geen
einde te zien is, begint men meer en
meer oog te krijgen voor de nadelen,
welke ze aan de Amerikaanse economie
toebrengt en als een haussemotief wordt
ze in elk geval niet meer beschouwd. In
sommige bedrijven begint de invloed van
de staalstaking merkbaar te worden. Ook
het feit dat de staalimporten van week
tot week toenemen wordt zowel voor de
staalbedrijven als voor de toch reeds
niet gunstige handelsbalans van de V.S.
als een bedreiging gevoeld.
De vraag op welke basis partijen ten
slotte elkaar zullen vinden, brengt boven
dien het gevaar voor 'n inflationistische
ontwikkeling telkens weer onder de aan
dacht en dat de President zich deze week
met een vaderlijke vermaning tot de
partijen heeft gericht, duidt er op dat
de regering dat gevaar niet denkbeeldig
acht. Want in het verleden heeft de tus
senkomst van de overheid doorgaans
voor de vakbonden gunstige resultaten
opgeleverd, waarop dan veelal een prijs
verhoging van staal is gevolgd. Teneinde
de spiraalbeweging van lonen en prijzen
te voorkomen, is zowel de regering als
de staalindustrie tegen een verhoging
van de staalprijzen gekant, waardoor
uiteraard de concurrentiepositie van de
Europese staalfabrieken nog meer zou
worden vergemakkelijkt.
Dat onder deze omstandigheden de
calamiteiten in Laos op de stemming
van Wallstreet van ongunstige invloed
zijn, ligt voor de hand, hoewel zij het
voordeel hebben dat Eisenhower allicht
minder ontvankelijk zal zijn voor de
sirenezang van Kroesjtsjef. Overigens
blijft de hoop bestaan dat de verwikke
lingen in en om Laos zullen kunnen wor
den gelocaliseerd en langs vreedzame
weg zullen kunnen worden opgelost.
Bleef de vorige week de verwachte
discontoverhoging uit, donderdag j.I. is
het er dan toch van gekomen. Het offi
cieel bankdisconto is van 3.5 op 4% ge
bracht, waarmee het in feite wordt aan
gepast bü de gestegen rentekoersen op
de vr|je markt. Als schokkend nieuws is
deze maatregel dan ook niet opgenomen.
Te minder omdat ze in Wall Street
reeds de vorige week werd verwacht en
men de koersbeweging erop is vooruit
gelopen.
Een feit is overigens, dat hoge geld
koersen een opgaande conjunctuur af
remmen, gelijk thans bijv. in het Ameri
kaanse bouwbedrijf reeds merkbaar is,
nu de hypotheekrente tot 6% is geste
gen. Het spreekt vanzelf, dat een stij
gende rentestand niet bevorderlijk is
voor een uitbreiding van de investerin
gen en de toeneming van de kredieten.
En daar deze in de laatste weken en
maanden wel in een wat al te snel tempo
zijn toegenomen, zou de discontoverho
ging ook bedoeld zijn om in dit opzicht
tot enige matiging te nopen. Aan de
andere kant wenst de Amerikaanse rege
ring geen terugslag van de conjunctuur,
waarop het trouwens in de VB. noch in
Europa lijkt.
Daar als vaststaand mag worden aan
genomen dat het grote begrotingstekort
van de Amerikaanse regering voor 1959/
'60 en de financiering daarvan met
schatkistpapier niet in de laatste plaats
tot de stijging van de rente heeft bijge
dragen, kan na verloop van tijd een ont
spanning op de geldmarkt intreden als
de regering erin slaagt voor 1960/61 bin
nen de aanmerkelijk besnoeide begroting
te blijven, waarvoor aanvankelijk zelfs
een overschot van $2 $5 miljard is
geprojecteerd. De stijgende belasting
opbrengsten over het lopende jaar, waar
in de inkomsten van de bedrijven aan
merkelijk groter zullen zijn dan men een
jaar geleden meende te mogen verwach
ten, zullen daartoe kunnen bijdragen.
De hoge geldkoersen in de V.S. laten
niet na ook de geldmarkten in Europa
te benvloeden. Canada heeft op dit punt
zijn eigen moeilijkheden, min of meer
gelijk aan die van de V.S. en de geld
koersen daar zijn zelfs nog hoger dan
in de V.S. Van beide gaat echter op de
Europese geldmarkten een zuigkracht
uit, zij het ook dat het effect daarvan
tot dusver niet meer dan matig is. Toch
trekken ook in Engeland de geldkoersen
aan, terwijl West-Duitsland de vorige
week het officieel disconto met 'A
heeft verhoogd. Blijkbaar voelt men zich
daar tot op zekere hoogte in eenzelfde
positie als in de V.S. Aan de ene kant
verheugt men zich over de opgaande
conjunctuur, die overal de industriële
bedrijvigheid doet toenemen en West-
Duitsland op de wereldmarkten de
andere Europese landen doet voorbijstre
ven. Met een aandeel van 20% staat het,
zoals men weet, ook onder de Neder
landse handelspartners bovenaan. Maar
aan de andere kant vreest men ook bij
onze Oostelijke naburen een overspan
ning van de conjunctuui', geleerd door
de ervaringen van het recente verleden
en de bescheiden discontoverhoging kan
daarom als een lichte waarschuwing
worden beschouwd de boog niet te strak
te spannen.
Een en ander is voor de fondsenmark-
ten uiteraard geen stimulans, tenzij men
de overtuiging heeft dat een verdere
ontwikkeling van de conjunctuur onver
mijdelijk een waardevermindering van
het geld met zich zal brengen. Hoge
geldkoersen in het eigen land remmen
de beleggingen in andere landen en zo
zijn dan ook de aankopen van Ameri
kaanse zjjde op de Duitse beurzen en
die van Amerikaanse en Duitse op onze
beurs de laatste weken zienderogen ver
minderd. Van die zijde hebben deze week
zelfs verkopen plaats gehad. De overtui
ging dat men ten onzent op de effecten
beurs een grotere mate yan voorzichtig
heid aan de dag heeft gelegd dan in
New York en op de Duitse beurzen, heeft
hier tot dusver angstverkopen van enige
omvang voorkomen en het algemeen in
dexcijfer voor de aandelen op de Am
sterdamse beurs, dat van 254.39 op 2
januari j.I. tot 321.67 op 31 augustus was
gestegen, is deze week niet verder dan
tot circa 300 teruggegaan, waarbij het
verlies dan nog grotendeels op rekening
van de internationale fondsen moet
worden gesteld.
Het is trouwens niet meer dan een
natuurlijk en heilzaam verschijnsel dat
de hausse op de effectenbeurzen, ook al
blijft de conjunctuur zich in opwaartse
richting bewegen, af en toe wordt on
derbroken. De beurswaarde van alle te
Amsterdam genoteerde gewone aandelen,
welke eind februari van dit jaar f. 20,7
miljard bedroeg, is in augustus tot een
recordcijfer van f. 25 miljard gestegen
en als men er ten onzent in slaagt een
inflationistische ontwikkeling te voor
komen, zal men bij de waardering van
aandelen toch enige voorzichtigheid
moeten blijven betrachten. Als gezegd,
heeft men dit in vergelijking met het
buitenland, ten onzent gedaan, zodat
een buitensporige waardering nauwe
lijks voorkomt.
Intussen hebben de rentekoersen ook
in ons land de laatste weken eerder een
neiging tot stijgen dan tot dalen, zoals
wel blijkt uit de koersdaling van de
41/4%. Nederland 1959 van 99 3/4% tot
beneden 99%, waardoor de kansen op
het welslagen van de 41/4% lening van
Gelderland tot die koers deze week er
niet beter op werden. De goede reputa
tie van de debitrice, het kleine bedrag,
dat werd aangeboden (f.10 miljoen) en
het feit dat de inschrijvers de stukken
provisievrij ontvangen, hebben tezamen
het experiment niettemin doen slagen.
Ook in ons land zijn als bekend de
loonsverhogingen aan de orde, waar
bij de regering als onverbiddelijke eis
stelt dat ze niet tot prijsverhogingen
mogen leiden.
Het is daarom moedgevend dat de
vijf werkgeversorganisaties in de me
taalindustrie in een circulaire aan
hun leden, een prijsverhoging blijk
baar niet noodzakelijk achten. Zij
wijzen er namelijk op dat in een tijd
van aantrekkende conjunctuur, waar
in ons land zich naar hun mening
bevindt, de invloed van de concurren
tie vermindert, waardoor de neiging
tot prijsverhoging wordt vergroot en
zij doen een beroep op hun leden om
aan deze verleiding weerstand te bie
den.
Men mag hieruit, dunkt ons, de con
clusie trekken dat het in de metaal- en
elektrotechnische bedrijven mogelijk is
de jongste loonsverhogingen door een
vergrote produktiviteit op te vangen en
de export van deze bedrijven de laatste
tijd gemakkelijker is geworden. De tus
sentijdse mededelingen van enkele on
dernemingen, trouwens ook 'de cijfers
van de Nederlandse buitenlandse han
del wijzen daar ook op.
Al moge worden betreurd dat de ver
hoogde produktiviteit niet wordt aan
gewend tot een verlaging van de prij
zen, welke in tegenstelling met de lo
nen, aan de gehele gemeenschap ten
goede zou komen, zo kan het voor de
Nederlandse conjunctuur toch als een
hoopgevende aanwijzing worden be
schouwd dat in deze tijd ons aandeel in
de wereldhandel kan worden vergroot.
In zoverre kan worden gezegd dat, hoe
wel ook ten onzent de aandelen in het
algemeen belangrijk in koers zijn ge
stegen, van een overwaardering niet
kan worden gesproken.
Voorlopig blijft het de vraag in hoe
verre de conjunctuur in het buiten
land en dan ook ten onzent door de
stijgende geldkoersen zal worden ge
remd.
Geen regeringsinmenging in
Amerikaanse staalstaking
De Amerikaanse staalindustrie heeft
gisteren een suggestie verworpen om een
regeringscommissie van onderzoek te
laten deelnemen aan het zoeken van
een regeling voor de nu reeds 59 dagen
durende staalstaking.
De suggestie is afkomstig van de Re
publikeinse Senatoren Javits en Aiken.
Zij menen dat president Eisenhower
een commissie zou kunnen benoemen als
over een week nog geen regeling in
zicht is.
Een woordvoerder van de staalindus
trie herhaalde gisteren het bekende
standpunt, dat de industrie tegen in
menging van de regering is.
JOH. H. BOELEE
LEIDEN LEIDERDORP
Morsweg 176 M. P. Splinterlaan 7
Tel. 21405 Tel. 26501
OLIEHANDEL A. BRANDT
LEIDEN
Maresingel 64 - Tel. 23684
P. M. P E Cl Q U f N
OEGSTGEEST
Hoge Morsweg 78 - Tel. 21584-21351
Ook voor ESSO OLIE naar
v. d. Waalsstraat 46 - Tel. 20471
Representativiteit van hoger
personeel
Het vraagstuk van de representativi
teit van de verenigingen van hoger per
soneel is opnieuw onderwerp van studie
geweest in de commissie ondernemings
raden van de Sociaal Economische
Raad.
De SER-commissie is van mening, dat
deze organisaties in het algemeen als
representatief zijn te beschouwen, indien
zij voldoen aan vier criteria, vastgelegd
in de daarvoor gegeven richtlijnen: con
stitutionele betrouwbaarheid, redelijke
spreiding over de betrokken sector van
het bedrijfsleven, financiële draagkracht
en constructieve medewerking.
De commissie die haar standpunt
heeft uiteengezet in een nota aan de
raad, is eenstemmig van oordeel, dat
aan het eerste criterium wordt vol
daan. Over de overige criteria lopen de
meningen uiteen.
Deense reders helpen
trouwlustige zeelieden
Deense reders hebben zich het lot
aangetrokken van de zeelieden, die hun
huwelijk in Denemarken lange tijd moe
ten uitstellen omdat zij soms 18 maan
den tot 2 jaar wegblijven. In de afgelo
pen zes maanden zijn meer dan vijftig
huwelijken gesloten in havens van Bang
kok tot Karatsji tussen Deense zeelieden
en hun bruiden. De meisjes zijn met een
vliegtuig naar de havens gebracht op
kosten van de reders om de mannen te
trouwen op wie zij anders wel twee jaar
gewacht zouden moeten hebben.
De Deense reders zorgen er nu voor,
dat de Deense bruiden naar de Verenig
de Staten of naar elders kunnen reizen
om daar in het huwelijk te treden en
daarna drie maanden de wittebroods
weken op zee door te brengen.
Vreemd gedrag
uuor uc stadspoort betreeai ma ui\ eeuwenoude Rattenberg.
petroleum
DE HAARDOUE
met hel hoogste rendement
zuinig - geen roet - meer warmte
Tragisch ongeluk op een
overweg in Amerika
De Amerikaanse mevr. James Zim
merman bracht gisteren welgemoed haar
zes kinderen per auto naar een school
te Wasega, in de Amerikaanse staat
Minnesota. Doch in de buurt van de
school werd haar auto door een goe
derentrein gegrepen. De zes kinderen,
tussen de leeftijd van twee tot dertien
jaar, werden op slag gedood. Mevrouw
Zimmerman werd ernstig gewond naar
het ziekenhuis overgebracht, waar ook
zij overleed. Het ongeluk geschiedde zo
dicht bij de school dat overblijfselen van
de auto in het schoolgebouw werden
geworpen.
Verscheidene kinderen zagen het on
geluk gebeuren en het duurde meer dan
twee uur voordat het onderwijzend per
soneel hen gekalmeerd had. De enige
overgeblevene van dit gezin, James Zim
merman, moest, toen hij de noodlottige
tijding vernam, in een ziekenhuis wor
den opgenomen.
we Uregew otete week
weeYvo\ov Wlastuiq-
vnje tcmwesckcju..
CW
De IJslandse ambassadeur te Wash
ington heeft gisteren in het ministerie
van Buitenlandse Zaken geprotesteerd
tegen een incident op het vliegveld
Keflavik van de Amerikaanse basis op
IJsland. Amerikaanse wachten dwongen
vorige week zaterdag twee IJslandse
functionarissen, van wie een in uniform,
in een plas te gaan liggen. De functio
narissen, die twee Duitse piloten naar
een hangar waar hun vliegtuig gerepa
reerd werd, begeleidden, moesten tien
minuten lang met uitgestrekte armen
stil blijven liggen. Toen zij de situatie
trachtten uit te leggen kregen zij van
de Amerikanen, die met hun vuurwa
pens dreigden, bevel hun mond te
houden.
De ambassadeur, Thors, noemde dit
een incident dat de vrienden van Ame
rika op IJsland zeer betreuren.
Het incident werd „op zeer vriend
schappelijke wijze" besproken in het
ministerie, dat de bezorgdheid van de
ambassadeur deelde en „onmiddellijk
een ernstig onderzoek" zal instellen.
Ned.Vév.vaviHui'sYTOu-
WCV1 kteld (een zonnige)
opevnVi<jSrtitdda<3
enLei'dse Jeugd Tour
orqavtiseevde ecvr
vlieqgr wedstrijd
pv
leiden heeft weerurote
en cjed«tA\llecra«
plannen
„Eyceisior" maakte
mays, door Wasse-
VAaar(mot collecte)
£W-
ZO'N reisje naar Oostenrijk
kan U plotseling van de mo
derne- in de héél oude tijd
doen duikelen.
Ik denk aan Rattenberg, het
oudste plaatsje van het land. in
een der schoonste delen van het
Tiroler Unterinntal.
Het ganse stadje staat nu on
der de bescherming van Monu
mentenzorg. Er mag geen huis
meer bij gebouwd worden, het
blijft bij 700 inwoners.
Het stamt uit de tijd der Ro
meinen: het nog bestaande Ser-
vitenklooster werd in 980 na
Christus al beschreven.
Stadsrechten verkreeg het in
1393, het stadje vierde intussen
onlangs reeds zijn 1000-jarig be
staan met veel luister.
zware, houten trappen te betre
den. Zij zijn nog geheel intact.
Eeuwen geleden gingen mensen
over precies dezelfde trappen.
Niets is veranderd, elk huis lijkt
een museum op zichzelf.
Als dan de jfcauchfangkehrer-
meister", of in heel gewoon Hol
lands de „schoorsteenveger" met
zijn zwarte hoge hoed en zijn
zwarte pak komt aanwandelen,
waant men zich volkomen in
vervlogen tijden teruggezet.
Rattenberg behoort m.i.
tot de schoonste, merk
waardigste en interessant
ste plaatsjes van Tirol.
Het ligt er droomverloren aan
de Inn, door de zon overgoten,
in felle kleuren.
De vierkante burchttoren rijst
omhoog op de berg en domi
neert de huizen aan de water
kant.
Nog altijd wordt de sfeer be
heerst door de figuur van de in
Rattenberg was in oude
tijden belangrijk voor het
grensverkeer tussen Oosten
rijk en Duitsland, waarom de
Graaf van Tirol, de Hertogen
van Beieren en de Habsburgers
afwisselend vochten.
Indertijd speelde de scheep
vaart op de Inn een belangrijke
rol: Rattenberg dankte er toen
maals een grote rijkdom aan.
In de 14-de en 15-de eeuw
ontstonden er talrijke renais-
sancehuizen, die nog steeds in
hun oorspronkelijke staat be
waard zijn.
Een middeleeuwse sfeer waart
er dan ook rond en is er het ty
pisch kenmerk.
Het geeft een merkwaardig
gevoel in de oude huizen de
ten der pittoreske straatjes.
Advertentie
