Topgesprek: Macmillans troefkaart
bij verkiezingen op 8 oktober a.s.
Amerikaanse ruimtecapsule kwam
niet zo lioog als bedoeling was
V.N.- COMMISSIE NOG VOOR
HET WEEKEINDE NAAR LAOS
WEERBERICHT
Labour-leiders hebben getracht
dit te doorkruisen door eigen
bespreking met Kroesjtsjef
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 1959
No. 29843
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E, van Dishoeok
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
17.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.50 per week
Witte Singel i, Lelden Giro no. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 2150T
(Van onze Londense correspondent)
Overeenkomstig de verwachtingen van de afgelopen dagen zijn de
Engelse algemene verkiezingen thans definitief vastgesteld op donder
dag 8 oktober. Dit werd gisteren na afloop van de kabinetsvergadering
officieel aangekondigd. Macmillan legde tevens een verklaring af voor
de reden van deze vervroegde herfstverkiezing. Zoals men weet zou
het tegenwoordige parlement nog tot mei 1960 zitting kunnen houden.
Hoofdmotief voor de keuze van de datum zijn de komende belangrijke
Internationale onderhandelingen. Dit is een zinspeling, niet alleen op
de in aantocht zijnde gesprekken van Eisenhower en Kroestjsjef, maar
vooral op een spoedige topconferentie, waarin Macmillan, ondanks de
nog niet overwonnen bezwaren van Engelands bondgenoten, blijft
geloven.
Churchill weer kandidaat
Macmillan zegt, dat het Engelse volk
zo vroeg mogelijk gelegenheid moet
worden gegeven een uitspraak te doen
door wie het aan de top wil worden ver
tegenwoordigd, namelijk door de con
servatief Macmillan of door zijn socia
listische tegenspeler Gaitskell. Er is
geen twijfel aan dat Macmillan thans
het topgesprek als een politieke troef
kaart wil uitspelen. Gaitskell en Bevan
Labours schaduw-minister van Buiten
landse Zaken, hebben getracht dit te
doorkruisen door hun eigen gesprek
met Kroesjtsjef enkele dagen geleden.
Het nieuwe Lagerhuis aal op 20 okto
ber bijeen komen voor het kiezen van
een „speaker", dit is de bepruikte en in
toga gehulde voorzitter. De tegenwoor
dige populaire „speaker", W. S. Mor
rison, besloot af te treden omdat hij
last krijgt van doofheid. Deze Morrison
is conservatief en moet niet worden
verward met de Labour-veteraan Her-
bert Morrison, die tegelijkertijd het
Lagerhuis vaarwel zegt. Het nieuwe
parlement, bestaande uit de eigenlijke
volksvertegenwoordiging, het gekozen
Lagerhuis en het door het staatshoofd
benoemde Hogerhuis, zal op 27 oktober
worden geopend, echter ditmaal niet
door Koningin Elizabeth, die een baby
verwacht, maar door een speciaal daar
toe aangewezen commissie.
Overeenkomstig de gewoonte heeft
premier Macmillan de leider van de
oppositie, Hugh Gaitskell, vertrouwelijk
op de hoogte gesteld van zijn verkie
zingsplannen. Ook de liberale leider
werd ingelicht. Gaitskell, die in Mos
kou is, kreeg de aankondiging van het
verkiezingsnieuws per telegram, een
kwartier voordat het in Londen werd
bekend gemaakt. Vandaag zou Gaitskell
naar Londen terugkeren. Hij zal vrij
wel onmiddellijk een persconferentie
beleggen, welke het begin betekent
van de verkiezingsveldslag. James Grif
fiths, Labours plaatsvervangende leider,
verklaarde gisteren, dat Labour de ver
kiezingen met een voldoende meerder
heid zal winnen. Ook de liberalen zijn
vol goede moed. Jo Grimond, de libe
rale leider, merkte op dat zijn partij de
enige was, wier stemmenaantal bij de
tussentijdse verkiezingen (voor openge
vallen Lagerhuiszetels) gestadig is ge
stegen. Het is duidelijk, zei hij, dat de
kiezers een derde keus willen naast La
bour en conservatieven.
Beurs rekent op een
conservatieve zege
Niettemin blijft de algemene voor
spelling dat de conservatieven de ver
kiezingen met glans zullen winnen, hoe
wel misschien met een afgebrokkelde
meerderheid. Het zal daarom toch nog
spannend kunnen worden. De conser
vatieven zijn zo verstandig om te waar
schuwen tegen overmatig zelfvertrou
wen. De City het Londense financiële
centrum reageerde gisteren alsof het
verkiezingsresultaat reeds bekend was
gemaakt: staalaandelen, de beste aan
wijzing voor de verkiezingsbarometer
staal wordt namelijk opnieuw door La
bour met nationalisering bedreigd
vertoonden een sterke stijging. Op de
wereldmarkt liep ook het pond sterling
omhoog, hetgeen betekent dat het bui
tenland eveneens een conservatieve
overwinning verwacht.
Vermelding verdient, dat de conser
vatieve partij de 84-jarige Sir Winston
Churchill weer kandidaat heeft gesteld
voor de algemene verkiezingen. Sir
Winston werd in 1900 voor het eerst tot
Lagerhuislid gekozen.
Tot zover onze Londense correspon
dent.
De „Baltimore Sun" schreef dinsdag
naar aanleiding van de komende Britse
verkiezingen, dat de conservatieven er
op het ogenblik ongetwijfeld goed voor
staan, ook al hebben zij zich in de acht
jaar dat zij aan het bewind zijn „niet
met roem overladen". „Het fiasco van
Suez, het verschrikkelijke geknoei met
de kwestie van de Europese gemeen
schappelijke markt en ernstige vergis
singen op het gebied van de koloniale
politiek" stellen de conservatieven bloot
aan scherpe aanvallen zo meent dit
Amerikaanse blad.
De Zwitserse „Lausanne Tribune" wijst
erop, dat nog nooit een Britse politieke
partij driemaal achtereen de verkiezin
gen heeft gewonnen, doch tot op heden
zijn alle voortekenen gunstg voor de
conservatieven.
Amerika heeft vandaag een air
conditioned capsule bijgenaamd „Big
Joe" de ruimte ingeschoten. De lan
cering geschiedde in de neus van een
23 meter lange raket van het type
Atlas op Cape Canaveral. Het was
de bedoeling, dat de capsule in twin
tig minuten tijds een hoogte van 160
kilometer zou bereiken en dan naar
de aarde zou terugkeren. Men hoopte
haar dan uit de Atlantische Oceaan
weer te kunnen opvissen. Maar door
een verkeerd functioneren van een
onderdeel van de raket is de capsule
waarschijnlijk veel minder hoog ge
komen dan de bedoeling was en is
vroegtijdig in zee gestort.
De capsule, die geen levende wezens
bevatte, woog ongeveer 900 kilo en
diende om vast te stellen of een mens
levend van een baan om de aarde zou
kunnen terugkeren. Het was een proto
type van het ruimtevaartuig, waarmee
men over ongeveer twee jaar wil pro
beren een der „astronauten" van het
project-Mercury in een baan wil bren
gen. „Big Joe" was 2 m 85 lang en had
aan het dikste einde een doorsnede van
1 m 80, toelopend tot 50 centimeter.
Het voornaamste doel van dit expe
riment was vast te stellen, hoe de uit
glasvezel bestaande huid van de cap
sule zich zou houden bij de terugkeer
in de atmosfeer, waar zij een tempera
tuur van naar schatting 3000 graden
Fahrenheit zou moeten trotseren. De
verwachting was, dat het binnen de
capsule desondanks betrekkelijk koel
zou blijven, zo tussen de 80 en 100 gra
den Fahrenheit.
Bij de lancering van de capsule ging
alles naar wens. Zij werd o.a, gadege
slagen door de Marine-officier Alan
Shepard, een van de zeven astronauten,
uit wier midden de eerste ruimtevaarder
zal worden gekozen. Maar later werd
door een woordvoerder van het Bureau
voor Ruimtevaart medegedeeld, dat de
eerste trap van de Atlas zich niet heeft
losgemaakt van de rest en waarschijn
lijk is alles aan één stuk in zee terecht-
gekomen, niet ver uit de kust.
Eerste zending Amerikaanse vuurwapens
klein kaliber in Vientiane aangekomen
Ook wapenzending
uit Sianx gearriveerd
Het secretariaat der Verenigde
Naties heeft de regeringen van
Japan, Italië, Tunesië en Argen
tinië verzocht haar vertegenwoor
digers in de V.N.-commissie voor
Laos binnen 24 uur te benoemen,
opdat de commissie nog vóór het
komende weekeinde naar Laos kan
vertrekken.
De voorzitter van de Veiligheidsraad,
de Italiaan Ortona, heeft medegedeeld,
dat de Laotische regering de commis
sie officieel heeft uitgenodigd haar
land te bezoeken.
Ortona verklaarde voorts, dat aan de
commissie hoge ambtenaren, die een
bijzonder goede gezondheid genieten,
zullen worden toegevoegd. Eerst later
zal worden uitgemaakt of de commissie
en haar medewerkers de grensgebieden,
waar volgens de berichten is gevochten,
zullen bezoeken, of dat zij in de hoofd
stad Vientiane zullen blijven.
Ortona besloot met de mededeling,
dat men hoopt de commissie en haar
medewerkers donderdag as. volledig te
New York bijeen te hebben, om haar
zoveel mogelyk in te lichten over de
haar in Laos wachtende taak.
De Laotische onderminister van Bui
tenlandse Zaken, Sisoek na Tjam-
passak, zei gisteren in New York, dat
de Laotische regering gaarne zou zien,
dat de waarnemers der Verenigde
Naties zich zo spoedig mogelijk naar
het gevechtsgebied langs de grens met
Noord-Vietnam begeven „voordat de
Vietminh daar weer uit is getrokken".
Hij voegde hieraan toe te geloven, dat
de Noordvietnamese eenheden, die vol
gens Laos de communistische Pathet
Lao-opstandelingen hebben gesteund,
tich over de grens zullen terugtrekken,
wanneer zij weten, dat waarnemers van
de V.N. naar het gevechtsgebied onder
weg zijn.
In een commentaar op de beslissing
van de Veiligheidsraad tot instelling
van de V.N.-commissie voor Laos ver
klaarde Tjampassak, dat Laos dit be
richt met zeer veel voldoening heeft
ontvangen.
De Laotische minister van Buiten
landse Zaken, Kampan Panya, heeft
gisteren gezegd, dat 4.000 man commu
nistische troepen Laos zijn binnenge
drongen. Zij zijn volgens de minister
met Tsjechoslowaakse, communistisch-
Chinese en Russische wapens uitgerust.
Kampan, die op weg is naar de V.N.
in New York, zei voorts, dat hij over
„voldoende bewijzen" van communisti
sche agressie beschikt.
De minister beschuldigde Noord-
Vietnam ervan met kanonnen over de
grens geschoten te hebben.
Minister Kampan heeft in Bangkok
gesproken met de secretaris-generaal
van de Zuidoostaziatische Verdragsor
ganisatie (ZOAVO) over de mogelijk
heid van een beroep van Laos op de
ZOAVO als de V.N. geen hulp zouden
bieden of te traag zouden reageren.
Maar tot dusver is nog geen officieel
verzoek om hulp van de ZOAVO inge
diend, aldus Kampan.
De eerste zending Amerikaanse vuur
wapens van klein kaliber is gisteren uit
Amerikaanse bases in Japan per vlieg
tuig in Vientiane aangevoerd. De
wapens worden geleverd in het kader
van het Amerikaanse programma voor
hulpverlening aan belaagde staten De
zending bestond uit karabijnen van
dertig millimeter, revolvers, handgra
naten en seinuitrusting.
Van de zijde der Amerikaanse am
bassade is medegedeeld, dat vandaag
nog zeven vliegtuigen wapens zouden
aanvoeren. Ook na vandaag zal dage
lijks een zevental Amerikaanse vlieg
tuigen met wapens te Vientiane landen.
Voorts verwachtte men vandaag een
wapenzending, die per spoorweg uit
Bangkok (Siam) wordt aangevoerd.
VI R 6 l'W A SO. 1
CIGARETTE S
Mr. dr. C. N. M. Kortmann
Commissaris der Koningin
in Noord-Brabant
Bij K.b. van 7 september is met in
gang van 1 oktober 1959 benoemd tot
Commissaris der Koningin in de pro
vincie Noord-Brabant mr. dr. C. N. NL
Kortmann, burgemeester van Breda.
Mr. dr. C. N. M. Kortmann is 12 juli
1908 geboren te Weert. Hij bezocht het
gymnasium te Katwijk en later dat te
Nijmegen. Daarna studeerde hij rechten
aan de R.-K. Universiteit te Nijmegen,
aanvankelijk was hij ambtenaar ter se
cretarie te Cuyk.
In 1936 werd hij benoemd tot burge
meester van Neeritter en Ittevoort. Tij
dens de bezetting werden deze twee ge
meenten samengevoegd met Hunsel en
werd de heer Kortmann ontslagen. In
1942 promoveerde hij te Nijmegen en in
1945 werd hij achtereenvolgens waar
nemend burgemeester van Heer en van
Weert. Hetzelfde jaar werd hij definitief
benoemd tot burgemeester van laatstge
noemde gemeente. In 1952 volgde zijn
benoeming tot burgemeester van Breda.
De heer Kortmann behoort tot de
KVP, is gehuwd en werd dit jaar be
noemd tot officier Oranje Nassau.
Regeringsbeheer over
plantages in Indonesië
De Indonesische regering heeft nu
het beheer over 90% van de plantages
in Indonesië die uitvoergoederen pro
duceren, zo heeft de minister van pro-
duktie kolonel Soeprajogi gisteren in
Antara verklaard
Koninklijke route
op Prinsjesdag
Ter gelegenheid van de plechtige
opening van de zitting der Staten-
Generaal door H.M de Koningin op
dinsdag 15 september zal de Konink
lijke stoet onderstaande route volgen:
Koninklijk Paleis aan het Lange Voor
houtLange Voorhout (over het z.g„
Schelppad), Kneuterdijk, Lange Vijver
berg, Korte Vijverberg naar de Ridder
zaal op het Binnenhof.
Langs dezelfde route zal de Koningin
naar het Paleis aan het Lange Voor
hout terugkeren.
kredieten ver overtrok, maar heeft niet
opgemerkt dat hij fraudeerde.
Teneinde te voorkomen dat de
spaarders hun gelden bij de bank zul
len opvragen, heeft de Justitie on
middellijk na het bekend worden van
de verduisteringen surcéance van be
talingen voor de bank aangevraagd.
Het is overigens geenszins zeker, dat
de spaarders al te zeer zijn gedupeerd,
daar de bank nog verschillende bezit
tingen heeft. De directeur is voor
lopig ingesloten in de politiekazerne
te Murmerwoude.
Op de tweede dag van het
Koninklijk bezoek aan Amsterdam
bezocht H.M. de Koningin R.
Dooyes' Confectiefabriek N.V. in
de St.-Willibrordustraat.
Staatssecretarissen
Defensie blijven aan
De beide Staatssecretarissen van De
fensie, de heren M. R. H. CalmeUer
(Oorlog) en P. J. S. de Jong (Marine)
hebben H. M. de Koningin verzocht hun
ontslagaanvrage te mogen intrekken.
Dit verzoek is ingewilligd, zodat zij dus
in functie blijven.
(Zoals bekend was hun ontslagaan
vrage een normaal gevolg van het af
treden als minister van Defensie van
de heer S. J. van den Bergh. Red. LD.)
Advertentie
Geef mij maar...
Huis voor minister
president de Quay
(Van onze Haagse redactie)
Voor de veiling van onroerende goe
deren, die gistermiddag in het Ven
duhuis der notarissen te Den Haag
plaats had, bestond bijzondere belang
stelling. Het feit, dat verwacht werd,
dat de Rijksgebouwendienst een bod
zou doen op het pand herenhuis
Waalsdorperweg 161 de toekom
stige woning van de minister-presi
dent? deed vele belangstellenden
onder het normale biedcrspubliek
aanwezig te zijn.
Notaris Maaldrink, ten overstaan van
wie de veiling van dit huis plaats had,
las. alvorens tot de veiling werd over
gegaan, eeri groot aantal „bijzondere
voorwaarden" voor.
Grote hilariteit verwekte o.m. de
voorwaarde, dat het pand niet inge
richt mag worden als: winkel, slijterij,
dansgelegenheid, speelhuis, bordeel enz.
Toen tenslotte het huis in veiling
ging, werd als eerste bod genoemd
f. 50.000.—.
Al spoedig liep de prijs op tot f. 55.000.
Toen tenslotte de hamer van de af
slager viel. was f. 60.400 geboden door
de makelaar J. P. J. Doorschodt.
Over veertien dagen zal het huis
worden afgemijnd. Mocht de Rijksge
bouwendienst erin slagen dit huis,
dat negen kamers bevat, aan te ko
pen, dan zal het aan de minister
worden verhuurd.
Vrij warm
De Bilt verwacht van heden tot mor
genavond:
Aanhoudend droog, zonnig en vrij
warm weer. Zwakke, in de namiddag
nu en dan matige wind in hoofdzaak
tussen oost en zuidoost.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
10 SEPTEMBER
Zon op: 6 04 uur; onder: 19.09 uur.
Maan op: 14.48 uur; onder: 23.48 uur.
Hoogwater te Katwijk te 8.17 en 20.49
uur.
Laag water te 3.51 en 16.11 uur.
MM
Tijdens zijn verblijf te Griante in een aubade aan de Duitse bonds-
Italië bracht het karakteristieke kanselier Konrad Adenauer.
\tmulakkorpa La Banda (f Af fort11
Indiase stafchef
zondag naai* Assam
De Indiase stafchef van het leger
generaal Thimayya zal zondag een be
zoek brengen aan Sjillong in Assam om
besprekingen te voeren met militaire
autoriteiten over de verdediging van
India's noordoostelijke grens met Tibet,
aldus heeft een woordvoerder van het
ministerie van Defensie in Nieuw Delhi
meegedeeld.
Het Indiase leger heeft het toezicht
op de grens met Tibet overgenomen
nadat vorige maand Chinese troepen
herhaaldelijk de grens geschonden had
den .en met Indiase troepen slaags
waren geraakt. Een deel van het Indiase
gebied by Longdjoe, 3 tot 5 km ten zui
den van de Indiaas-Tibetaanse grens,
zou nog steeds door Chinese troepen
bezet zyn.
James Reston, de eerste correspon
dent van de New York Times te Wash
ington schryft, dat president Eisen
hower ernstig overweegt een bezoek
aan India te brengen na zjjn reis naar
de Sovjet-Unie aan het eind van het
jaar.
De president heeft een uitnodiging
van de Indiase premier Nehroe ontvan
gen. Er is nog geen beslissing genomen,
maar volgens Reston hebben medewer
kers van Eisenhower er bij de president
op aangedrongen de uitnodiging te
aanvaarden en zijn „vredeszending"
voort te zetten door bezoeken aan
Japan en de Philippijnen.
Baiiktekort van
kwart miljoen
Directeur in arrest
(Speciale berichtgeving)
In Driesum bij Dokkum (Fr.) is
gisteren de 55-jarige directeur van
de Boaz-bank voor Driesum, Wou-
terswoude en omstreken gearres
teerd, die ervan verdacht wordt
de bank voor ongeveer een kwart
miljoen te hebben benadeeld. Het
is niet bekend wat hij met het geld
heeft gedaan.
De directeur en zijn vrouw leefden
zonder enige overdreven luxe. Het echt
paar heeft geen kinderen. De malver
saties zijn aan het licht gekomen bij
een controle door een accountant van
de Ned. Bank, die de Boaz-bank op
grond van de wet op het kredietwezen
moet controleren. Daarbij viel direct op,
dat de bank veel grotere kredieten had
verleend dan verstrekt konden worden.
Het bleek dat de directeur verschillen
de kredieten, al dan niet met mede
weten van het bestuur, had verstrekt,
waarvan hy de terugbetaalde gelden
niet in de boeken had verantwoord,
maar in eigen zak had gestoken. Op
deze manier heeft hij zich in totaal
f 180.000.toegeëigend. Bovendien werd
een kastekort geconstateerd van f40.000,
terwijl de gearresteerde directeur voor
zichzelf een lening uit de bank nam van
f30.000.In hoeverre hy zich nog an
dere bedragen heeft toegeëigend vormt
thans nog een punt van onderzoek voor
de Justitie, die dit evenwel niet waar
schijnlijk acht.
De Groninger accountant, die de bank
regelmatig controleerde, heeft de direc
teur wel gewaarschuwd, dat hy zyn