WINTIGSTE EEUW KWAM OP RUG VAN
400 SCHAAPJES NIEUW-GUINEA BINNEN
Pitmansdiool
HOOGCONJUNCTUUR
DOET VELE MENSEN BESLUITEN
EEN HOND AAN TE SCHAFFEN
VAN STRIJDBIJL
TOT HERDERSSTAF
7ij brachten WELVAART en VREDE!
Hebt U een keeshondje voor mij
Anderhalf miljoen keffertjes
bevolken ons kleine Nederland
Haringvangsten bij Schotland
zijn onverwacht overvloedig
jpgericht 1 maart 1860
Zaterdag 29 augustus 1959
Zesde blad no. 29834
Twaalf jaar geleden hadden de Papoea-stammen van Austra-
sch Nieuw-Guinea nog nooit een schaap gezien. Maar nu heeft dit
ier, dat overigens al bestond toen de mens overal nog met stenen
ijltjes hakte, hen niet alleen een middel van bestaan, maar ook voed-
kleding en een stap dichter bij de beschaving gebracht.
In twaalf jaar van het Stenen Tijdperk naar de twintigste
euwHet moet wel een verbijsterende ervaring zijn voor de
ergstammen van 's werelds op één na grootste eiland.
Van lendedoek naar nette broek, van slecht eten en ziekte naar
oed voedsel en gezondheid. Dat zijn de veranderingen, die zich
ïans in Nieuw-Guinea voltrekken. Waar tot voor kort de stammen,
oor hongersnood gedreven, elkaar voor een hap eten nog bevoch-
:n, daar heeft nu het schaap al blatend verandering envrede
ebracht.
Lucerne en kukuyugras herschiepen de ongastvrije wildernis in
vruchtbare weiden.
Het begon met een Australische offi-
:r, die tijdens de tweede wereldoorlog
panse guerrilla's in de Waghi-vallei
hternazat, een door hoge bergen om-
ïgde vlakte, ongeveer 300 mijl ten
ordwesten van Lae, de grootste ha-
van oostelijk Nieuw Guinea. De
in merkte toen op, dat verscheidene
len van Nieuw Guinea er nogal wei-
•achtig uitzagen en wel eens uiter-
ite geschikt konden zijn voor de pro-
ktie van wol.
De oorlog liep op zijn eind en de
icier, kapitein Ned Blood, was met
inboorlingen en hun problemen in
uw contact gekomen. Zodoende zag
heel goed hoeveel moeite de berg-
voners hadden om in leven te blij-
Eigenlijk waren zij nog niet ver-
dan het Stenen Tijdperk. Kleren
)egen zij praktisch niet, alleen een
felig lendendoekje, dat op 4000 voet
ogte maar een armzalige beschutting
Dd. 's Nachts kropen zij dicht bij el-
ar om warm te blijven, maar des-
danks was de sterfte door longont-
king en andere kwaadaardige ziek-
die onder hen woedden, ontstel-
id groot.
üet enige vlees, dat zij door de jacht
wilde zwijnen en ratten konden be-
ichtigen, dwong hen tot een iets
akelijker, zij het plantaardig diëet,
arin de nodige voedingsstoffen ech-
ontbraken.
Sommige stamleden hielden er wel
paar varkens op na, maar daar
rd er alleen eentje van geslacht, als
een heel groot, heel bijzonder feest
rd aangericht. Varkensvlees was dus
luxe voor deze mensen.
Us gevolg van deze toestanden von-
er geregeld stamoorlogen plaats,
arbij het doel was de wederzijdse
idselvoox-raden zo grondig mogelijk
plunderen. Honger, ziekten en roof-
:hten maakten op die wijze het leven
inboorlingen maar kort en tot een
serabel bestaan.
fed Blood, die alles wilde doen om
nieuwe vrienden het bestaan wat
verlichten, had zich _echter gereali-
rd dat op de met gras bedekte hoog-
kten het schaap wellicht de vol-
akte oplossing voor deze ellendige
ijd om het bestaan zou zyn. Als er
lapen waren zo redeneerde hü
iden er immers kleren, dekens en
komen en ware uitbanning van
moordende hongeroorlogen wellicht
gelijk. Een comfortabeler leven en
hogere levensstandaard zou voor
uitgeteerde stakkers bereikbaar
rden.
fort na de oorlog deed kapitein
>od een poging het Australische
ivernement voor zijn plan, in de
ighi-vallei schapen te fokken, te
eresseren. Maar de regering zei
ee!" Bij een dergelijk riskant ex-
iment wenste zij niet betrokken te
rden.
Jaar Blood had het geluk dat zijn
iport, dat inmiddels was gepubli-
rd, onder ogen kwam van de Austra-
he miljonair van Zweedse afkomst,
Edward Hallstroem, een bioloog en
mtroop, die wegens zijn hulp aan
eedse expedities naar Nieuw Guinea
geridderd. De woeste schoonheid
het eiland, dat ook door hem be-
ht was, had een diepe indruk op
a gemaakt. Het plan van Blood in-
reerde hem dan ook en daar hij de
te overtuiging had dat het voor
werkelijking vatbaar was, besloot
het waagstuk alle financiële steun
geven.
Iet duurde niet lang, of alle onder
in van het plan waren tot in de
ïtjes uitgewerkt.
ten van de voornaamste eisen was
vestigen van een schapenfokstation
de Waghi-vallei, met Blood als ad-
ïistrateur.
tan die eis werd voldaan en in 1947
ren alle voorbereidingen getroffen
de eerste schapen op te nemen,
'ngeveer 1650 acres waren van strui-
en hooggroeiend Kunaigras ont-
i, een vegetatie die als schapen-
voer onbruikbaar was. De inboorlingen
hadden met het grootste plezier aan
dit karwei gewerkt en het ondanks hun
primitieve gereedschap in uiterst korte
tijd „gefixd". Daarna werd er Lucerne
en Afrikaans Kukuyu-gras gezaaid en
weldra zag dit stukje Nieuw Guinea er
al uit als een weelderige schapenweide.
Minstens even belangrijk was de aan
leg van een vliegveld, omdat de scha
pen alleen per vliegtuig aangevoerd
zouden kunnen worden.
En zo was alles in Nondugl geleide
lijk aan klaar gekomen om de eerste
400 schapen, die al naar Lae verscheept
waren en daar op hun luchtdoop
wachtten, te ontvangen.
De ontmoeting tussen de schapen en
de inwoners van Nondugl verliep niet
helemaal glad. Iedereen was uitgelopen
om de vreemde, zilveren vogel, die
ging neerstrijken, te bekijken en hoe
wel de meesten wel een vliegtuig had
den zien overkomen, waren er maar
enkelen die zo'n groot ding van nabij
hadden gezien. Op het moment dat het
toestel met een fraaie duik hun wereld
binnendrong, waren zij dan ook echt
niet op hun gemak. En toen ook nog
een horde schapen uit de buik van de
„vogel", al bierend naar buiten drong,
was het hek helemaal van de dam. In
paniek vluchtte het grootste deel van
het „ontvangstcomité" de bossen in.,
Pas nadat kapitein Blood de enkele
dapperen, die trillend van schrik wa
ren blijven staan, nadrukkelijk had
verzekerd, dat noch de schapen, noch
de metalen Vogel boze bedoelingen
hadden, kwamen de anderen tevoor
schijn om al gauw en op een ent
housiaste wijze tot het uitladen te
helpen.
En zo begon voor deze stammen van
Nieuw Guinea een nieuw tijdperk, het
tijdperk van de twintigste eeuw. Stapje
voor stapje leerde Blood zjjn vrienden
hoe zij hun schapen moesten verzorgen
enhun geestdrift overtrof zijn
stoutste verwachtingen. Maar daar
naast moest hij hen ook spinnen en
weven leren, werkzaamheden waarvoor
zü gelukkig een al niet minder grote
ijver aan de dag legden.
Even zag het er naar uit, dat het
experiment op een fatale mislukking
zou uitlopen en wel door de tegenwer
king van de schapen zelf. De dieren
bleken niet goed aan hun nieuwe om
geving te kunnen wennen en zeiden
hun aardse leven alras, de een na de
ander, vaarwel. Maar Blood en Hall
stroem gaven de moed niet op. Zij lie
ten vakkundige experts overkomen, die
er tot aller opluchting en zeker ook
van de in leven gebleven schapen zelf
voor zorgden dat de abnormale
sterfte onder de dieren weldra onder
de knie was gebracht.
De fokkerij is thans overgedragen
aan het Australische gouvernement,
maar Hallstroem heeft zijn belangen
in de onderneming behouden. Voor de
fokkerij in Nondugl stelt hij nog jaar
lijks een bedrag beschikbaar. De oor
spronkelijke 400 schapen zijn inmiddels
uitgegroeid tot een volkje van enkele
duizenden. Zelfs bestaat er in Nondugl
al een fabriekje, waar de inheemsen
nu wollen kleding weven. Daarbij vond
het experiment ook in andere delen
van Nieuw Guinea navolging. Schapen
en wol brachten een revolutionaire
ommekeer in het leven der primitieve
bergbewoners.
De strijdbijl werd vervangen door de
herdersstaf.
In twee maanden.
Aclit jongens namen
100 bromfietsen weg
(Van onze Haagse correspondent)
Acht jongens uit Scheveningen, scho
lieren in de leeftijd van veertien tot
achttien jaar. zijn de afgelopen dagen
door de kinderpolitie aangehouden. Zij
hebben samen in de vakantieperiode
Advertentie
PLANTSOEN 65 - TELEF. 26558
TYPEN
STENO in 4 talen
BOEKHOUDEN
DUITS - ENGELS
FRANS SPAANS
NEDERLANDS
MIDDENST.OPL.
SECRETARESSE
van de laatste twee maanden ruim hon
derd bromfietsen weggenomen. In vele
gevallen zal hen niet meer dan joy
riding ten laste kunnen worden gelegd,
in andere gevallen moet het wegnemen
toch wel als diefstal worden geclassifi
ceerd.
De jongens namen de bromfietsen
weg, waar zij deze maar zagen staan
in alle delen van de stad. Zij maakten
er ritjes op, lieten de vervoermiddelen
ergens staan als ze hen niet bevielen,
sloopten er delen af en verfraaiden
daar andere fietsen mee of bleven er
ook wel zonder meer geruime tijd op
rijden. In geen enkel geval is echter
gebleken, dat de bromfiets te gelde werd
gemaakt.
De jongens biechtten alle feiten
nauwgezet op. De „topscorer" van de
club heeft al 25 gevallen bekend! Het
is voor de politie een moeilijke opgave
om elke diefstal of joy-riding volledig
te reconstrueren. Sommige brommers,
die de jongens meestal in de omgeving
van het Belgisch Park lieten staan,
moeten daar weer door anderen gesto
len zijn. Andere fietsen werden door de
politie of de omwonenden gevonden en
aan de eigenaar terugbezorgd, zonder
dat men wist wie deze had weggenomen.
De zaak kwam aan het licht, doordat
een jongen, die niet tot de acht behoor
de en ook te goeder trouw was, met
een kleine motor thuis kwam. Hij had
deze van een vriendje gekregen De
vader wilde daar meer van weten en
ging met de zoon naar de politie.
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Meneer, hebt u een keeshond voor mij?" „Wij hebben geen honden,
maar ik zal u het adres geven van de betreffende fokkersvereniging. Daar
kan men u vertellen, wie een nest keeshonden heeft". „Meneer, waar kan ik
een Schotse collie krijgen?" „Schotse collies bestaan niet, mevrouw. U bedoelt
misschien een collie of Schotse herdershond
Het zijn dagelijks terugkerende gesprekken op het bureau van de Raad
van Beheer op Kynologisch gebied, dat gevestigd is in de Emmalaan 16 te
Amsterdam. En het hoofd van het bureau verzucht: „De mensen denken wel
eens, dat wij hier honden uitreiken. Maar wij zijn niet meer dan een soort
bevolkingsregister voor rashonden. Wij sturen de liefhebbers dan ook door
naar de secretarissen van de diverse fokkersverenigingen. Maar de vraag
overtreft het aanbod. Er is een enorme vraag naar rashonden, vooral naar
boxer en poedels
aal alles doen om degeneratie van het
ras te voorkomen. En gelukkig mogen
de Nederlandse rashonden er over het
algemeen best zijn".
Nederland staat goed aangeschreven
in de kynologische wereld. Reeds eind
vorige eeuw bestonden er drie belang
rijke fok kers verenigingen: de jachtver-
eniging Nimrod, die zich specialiseerde
in jachthonden, de kynologenvereniging
Nederland en de kennelclub Cynophilia,
welke laatste een register van honden
rassen bijhield. Omstreeks 1900 zocht
men naar coördinatie, die tenslotte
Dat „bevolkingsregister" geeft negen
man personeel de handen vol werk. Ne
derland heeft, 150.000 geregistreerde
rashonden. Hoeveel honden ons land
dan in totaal wel telt? Het is moeilijk
te schatten maar als wij zouden aan
nemen, dat slechts 10 procent van alle
honden aanspraak kan maken op een
stamboom, dan zou Nederland dus zo'n
anderhalf miljoen honden hebben!
Conjunctuur
En de vraag neemt nog steeds toe.
Op de stamboekadministratie van de
Raad van Beheer werd in het tijdvak
1952/'53 een aantal van 14.000 stam
kaarten ingevuld. In 1954/"55 noteerde
men 15.000 nieuwe aanmeldingen, in
1956/'57 waren er 20 000 en men ver
wacht de periode 1958/59 met 30.000
nieuwe honden af te sluiten.
't Is de conjunctuur, meent de bu
reauchef. Hij is al zo'n dertien jaar bij
de stamboekadministratie betrokken en
heeft de ups en downs in de honden
sport na de laatste oorlog van nabij
meegemaakt.
„In 1951 bijvoorbeeld daalde het
aantal aanmeldingen. Het was een
slecht jaar met betrekkelijk veel
werkloosheid Bovendien werden
toen de laatste distributiebonnen af
geschaft, waardoor de mensen hun
geld gingen omzetten in kleding enz.
Op het ogenblik beleven we een
hoogconjunctuur. De mensen heb
ben er geld voor over om een mooie
hond aan te schaffen. En vergeet de
bevolkingsaanwas niet: hoe meer
mensen, hoe meer vraag naar hon
den".
Geen lucratieve bezigheid
Het aantal fokkers van honden neemt
ook steeds toe. Nederland telt op het
ogenblik 18.000 fokkers, georganiseerd
in 120, bij de Raad van Beheer aange
sloten verenigingen welke laatste zich
onderscheiden in plaatselijke en ras
verenigingen.
Een jong rashondje kost gemiddeld
f 125,een lucratieve bezigheid dat
fokken? Vergeet dat maar. zegt men
bij de Raad van Beheer". De honden
fokkerij is een sport en geen geldma-
kerijtje. Integendeel, zij kost dikwijls
vrij veel. Een ware hondenliefhebber
ln Nondugl staat thans een klein fabriekje. De rafelige lap om de
heupen is nu vervangen door een lekker warm wolletje.
werd gevonden in de Raad van Beheer
op Kynologisch gebied die op 1 januari
1902 met de stamboekregistratie begon.
Van de drie oprichters is alleen nog
Cynophilia over.
Internationale organisatie
Nederland heeft ook de stoot gegeven
tot de oprichting van de Federation
Cynologique Internationale, waarbij
thans 25 landen zijn aangesloten. En in
de vele commissies van deze FCI komt
men steevast Nederlanders tegen.
Het doel van de Raad van Beheer
is „De bevordering van de kynolo-
gie in Nederland" en men beperkt
zich niet uitsluitend tot het houden
van een hondenstamboek. Men be
last zich ook met het houden van
een registratieboek van honden en
kennélnamen en het vaststellen der
voorschriften bij kampioenschappen,
bij hondententoonstellingen, bij
véldwedstrijden en hondenrennen.
De Raad van Beheer deelt zijn voor
zitter met Cynophilia: de honden
kenner bij uitstek prof. dr. W. K.
Hirschfeld uit Utrecht.
Enige malen per jaar timmeren de
hondensporters luidruchtig aan de weg,
namelijk als de internationale honden
tentoonstellingen worden gehouden. En
het moet gezegd, dat de Nederlandse
prestaties dan op internationaal niveau
blijken te liggen. Het is daarbij ook ge
bleken, dat de hondenliefhebbers hun
sport niet om het gewin beoefenenin
de loop der jaren moest alleen al Cy
nophilia f 100.000 op die tentoonstellin
gen toeleggen!
In het midden van augustus waren de vangsten van de Schotse en Engelse
vissers zo groot, dat men moeite kreeg om op tijd te lossen en deze haring
verder aan de wal te verwerken. Zo werden er te Fraserburgh in de 2de week
van augustus 13.300 cran haring aangevoerd (1 cran is circa 1.7 kantje). Deze
plaats heeft wel in bijzondere mate van deze rijke vangst meegedeeld. De aan
voer in deze haven in de overeenkomstige week van het vorige jaar was 2470
cran. Dit jaar is dus in de week van 1015 augustus meer dan het vijfvoudige
aangevoerd.
De andere havens, welke ook een be
hoorlijke aanvoer hadden, waren Peter
head, Aberdeen en Lerwick aan de oost
kust en Stomoway en Peil (eiland Man)
aan de westkust.
De haringvisserij die door de Schot
ten en de Engelsen wordt uitgeoefend,
geschiedt praktisch op dezelfde wijze als
bij ons; alleen de verwerking van de
haring is anders. Op onze schepen wordt
de haring gelijktijdig gekaakt, daarna
gezouten en in tonnen gepakt. Dit ge
beurt ook op de Duitse en Poolse log
gers. Bij de Engelsen en de Schotten
wordt de haring vers aangevoerd en aan
de wal verder verwerkt, hetzij gezouten,
gekaakt of als verse haring naar het
binnenland of de rokerijen verkocht. De
reisduren zijn dus altijd zeer kort. Door
gaans komen deze schepen idere dag
binnen. De Engelse driften beginnen
vaak al in April met de haringvisserij.
Zij brengen deze haring dan in Aberdeen
aan land. Doch daar deze schepen
meestal op een grote afstand uit de kust
vissen, wordt altijd ijs meegenomen om
deze haring een paar dagen te kunnen
bewaren. De meeste haringvissers zijn
vleetvissers, zoals in ons land. Ook treft
men hier ringnetters aan, vooral in de
Ierse Zee. Denkt men dat men zich bo
ven een school haring bevindt, dan
wordt het net uitgestoomd en later van
onderen dicht gehaald. Deze visserij ge
schiedt meestal met kleine vaartuigen.
Grote blijdschap
De vangsten waren de afgelopen ja
ren altijd beneden de verwachtingen
gebleven ,zo werden deze ruime vang
sten dus met grote blijdschap ontvan
gen. Alleen had men aan de wal
moeite om alles te verwerken.
De visverwerkende industrieën, de ex
porteurs, de vismeelfabrieken, waren
ook niet berekend op zulk een aanvoer.
Zo hadden de exporteurs nietvoldoen-
de personeel om alles gekaakt en verder
verwerkt te krijgen. De laatste jaren
hadden deze bedrijven steeds werk te
weinig gehad, vandaar dat men voor
zichtig was met het aannemen van per
soneel. In al deze bedrijven is dan ook
veel overwerk verricht.
In verband met de grote aanvoer is
bjj de vissers ook nog de vraag gere
zen of het niet nuttiger zou zijn het
aantal netten te beperken. Voorlopig
is het niet zo ver gekomen.
Er is tussen de schippers onderling
altijd een wedstrijd wie in één nacht de
meeste haring heeft aangevoerd. Zo
wordt in Fraserburgh een beker alseer-
s'te prijs beschikbaar gesteld. Deze heet
de Maitland Hearing Trophy. De schip
per die momenteel de beste kans maakt
heeft in één nacht 189 cran (ca. 320 kg.)
aangevoerd.
In Peterhead is dit de Boothy Trophy.
De meest serieuze kandidaat voor deze
prijs is een schipper, die 152 cran aan
bracht (is 260 kg.).
Het uitreiken van deze prijzen is veel
al een festijn, waarin de gehele beman
ning meedeelt. Van het begin van het
seizoen tot medio augustus was in Fra
serburgh aangebracht 117.650 cran voor
een waarde van £412.300. In de over
eenkomstige periode van het vorige jaar
was de aanvoer 53.350 cran met een op
brengst van 230.950.
Top-aanvoer
Zo had Peterhead in de 2de week van
augustus ook een top-aanvoer. Deze be
droeg 4250 cran met een opbrengst van
12.840. In de overeenkomstige week van
augustus 1958 bedroeg deze 1865 cran
voor £8009. Vanaf begin seizoen tot me
dio aug. j.l. was was de totale aanvoer
41.150 cran (v. j. 19.832) met een op
brengst van 141.400 (v. j. £87.750).
In Aberdeen werd aangebracht 4334
cran voor een waarde van 16.970. Vanaf
begin seizoen tot midden augustus
44.580 cran voor £229.883 in 794 aan
voeren.
Lerwick (Shetlandse eilanden) heeft
dit voorjaar ook een gunstiger seizoen.
Tot medio augustus bedroeg deze 40.174
cran (v. j. 33.258 cran) met een op
brengst van £120.318 (v. j. £99.824).
Behalve in de hierboven genoemde
Schotse havens begint er thans ook
meer leven te komen in havens als
North-Shields en Whithy. Over een paar
weken zal de visserij om de Noord
schraler worden en zal de vloot zich
zuidelijker gaan verplaatsen. Het ge
beurt ook dat sommige Schotse vissers
de haringvisserij gaan beëindigen en
overschakelen naar de visserij op verse
zeevis. De haringvisserij op de Engelse
wal was voor hun een teleurstelling ge
durende de laatste jaren.
De havens North-Shields, Whithy
worden gedurende de weekeinden vaak
bezocht door onze Hollandse vissers.
Wanneer er behoefte aan drinkwater
ontstaat loopt me i deze havens dan
even aan
In de tweede helft van augustus visten
ook diverse vleetloggers benoorden de
57 NB en verschillenden hebben ook
van ruime vangst mede geprofiteerd.
jappo]
V SCHOOL
de meeste vakant ies
toyevj alweer op zVi
emde o o o u o o o
wat we jammens
met ruik ecu^ecord)
zomen
CW«"wv)
MUSEUM VOOR
VOLKEN KUNDE
m Letdevi kwwt U «og
tot 5 octobev naar cte
Zuidzee-expositie
BDAAROENCÊNTRIM
öeqvbqeester biümd
weer hadeen vlotte
oefovn'nQ
teide«s Chr. Reisver.
maakte gister een
strand uiandeUnq.
.-—«-TV/?
W'TTE BROOD
en vawdaaq kunt
Uweer inschrijven
!0uuroo8
