DR. PAUL CZINNER
STAD VAN MARMEREN PALEIZEN
OP HELLINGEN BUITEN ROME
DE ADIANTUM OF VENUSHAAR
begint een revolutie
ZATERDAG 22 AUGUSTUS
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
De man, die „THE BOLSHOI BALLETmaakte
Culturele evenementen bewaren voor toekomst
Eeuwigdurende expositieals
een etalage van de wereld
mogelijkheid
Dr. Paul Czinner, die als pro
ducer en regisseur de verant
woording draagt voor de nieuwe
Rankfilm „The Royal Ballet", be
hoort tot die zeldzaam begaafde
mensen, die alles altijd vroeger
en beter doen dan anderen. Toen
Paul nog maar net vier was en
nog in zijn geboortestad Wenen
woonde, speelde hij reeds viool
uit het hoofd.
Toen hij negen jaren telde,
stond hij als een wonderkind op
het concertpodium.
Zeven jaar later schreef hij
een wekelijkse rubriek in een van
de meest gelezen bladen van
Wenen en nog voor zijn twin
tigste jaar vierde hij triomfen als
acteur. Het stuk „Satans mas
ker" werd in talrijke toonaange
vende theaters voor het voetlicht
gebracht.
Toen Paul Czinner zijn dertig
ste verjaardag vierde, kon hij
zich er op beroemen reeds een
klinkende naam te hebben ver
worven als schrijver en als film
regisseur en -producer.
Hij stond in de Jaren dertig bekend
als een zeer vooruitstrevend figuur. Hij
introduceerde het z.g. „Kammerspiel"
films met slechts enkele, maar dan
ook belangrijke karakters dat de
Duitse film weer sterk op de voor
grond plaatste. Voorts was het dr. Paul
Czinner, die een weg vond om het bal
let op de film over te brengen met be
houd van het eigene van deze kunst
vorm. Enkele jaren geleden presteerde
hij dat voor de eerste maal „The Bol-
shoi Ballet" en nu heeft hij het op
nieuw gedaan met „The Royal Ballet".
Zes jaar
Zes jaar lang heeft hij gedokterd aan
een methode om ballet te verfilmen
zonder de eigen waarde van deze kunst
geweld aan te doen. „The Bolshoi Bal
let" was het eerste resultaat. Hij ge
bruikte revolutionaire techniek. Met
vijf camera's filmde hij tegelijk. Maar
men moet dan over ijzeren zenuwen
beschikken om rustig te kunnen blijven
als men in de filmsnijkamer gecon
fronteerd wordt met die vele duizen
den meters film. Paul Czinner kon het
opbrengen. Hij wierp zich met enorm
geduld en groot artistiek gevoel op
deze berg celluloid en het resultaat van
zijn arbeid kon zowel de filmcritici als
de mogelijk nog argwanender ballet
liefhebbers bevredigen.
Maar dr. Czinner kijkt alweer ver
der. Als ballet rechtstreeks van een uit
voering op het witte doek gebracht kan
worden, waarom zou dat dan niet kun
nen met andere kunstuitingen? Met
een opera, een drama of een musical.
Waarom zouden de grote toneeluitvoe
ringen van deze en een volgende
eeuw als verloren moeten worden
beschouwd als het doek voor de laatste
maal is gevallen? In gevoelige celluloid
ligt volgens dr. Czinner de mogelijkheid
om deze culturele topevenementen te
bewaren voor het huidige en komende
geslacht.
Rechten verworven
Met het succes van „The Bolshoi
Ballet" als doorslaggevend bewijsmate
riaal trok hij er op uit om zijn revolu
tie een stap verder door te voeren. Hij
zwierf door Europa om zich de exclu
sieve filmrechten te verwerven van de
hoogtepunten in de Weense Staats-
opera, van het Salzburg Festival, van
Bayreuth en van Oberammergau. In
Engeland verkreeg hij deze rechten
van het Shakespeare Memorial Thea
tre, Stratford on Avon en Glynde-
bourne. De man, die ons dus eens het
.Kammerspiel" bezorgde, die Conrad
Veidt en Elizabeth Bergner bij ons in
troduceerde, biedt ons nu de befaamde
Russische ballerina Ulanova en haar
Britse evenknie Lady Margot Fonteyn.
En hU belooft ons in de toekomst de
beste zangers en zangeressen en de
knapste Shakespeare-vertolkers, die de
wereld vandaag de dag kent. Dr. Paul
Czinner is echter niet gauw tevreden.
„The Bolshoi Ballet" werd een univer
seel succes. Voor de maker echter niet
goed genoeg. In de laatste twee jaar
verbeterde hij zijn methoden steeds
weer. En tegen de tijd, dat hij gereed
stond om „The Royal Ballet" te ver
vaardigen, was zijn systeem dermate
uitgegroeid, dat hij maar liefst elf
camera's nodig had.
Bovendien werkte hij een uitgebreid
systeem van handsignalen uit, bijna
even ingewikkeld, maar ook even doel
treffend als dat van de bookma
kers, om zijn instructies door te geven
aan de vele cameramensen, toen de
film werd opgenomen in Convent Gar
den Opera House. Hij had wel een
megafoon gekregen om zijn bevelen
door te geven, maar Czinner houdt er
niet van om te gaan staan schreeuwen.
Perfectionist
Dr. Paul Czinner streeft altijd naar
het volmaakte, men kan hem een „per
fectionist" noemen. Dat merkt men
direct, wanneer men hem voor de eer
ste maal ontmoet. Niet groot van ge
stalte, maar feilloos gekleed. En hoe
wel hij al meer dan twintig jaar leeft
in Amerika en Engeland, spreekt hij
zijn Engels nog griezelig zorgvuldig uit.
Het lijkt wel of de zinnen er uitge
trokken worden. Maar de meeste men
sen mogen hem meteen. Hij heeft de
eigenaardige gewoonte om mensen met
wie hij in gesprek komt eerst openlijk
te prijzen en eerst later te zeggen, wat
hij werkelijk van hen denkt. Vindt hij
echter iemand sympathiek dan krijgt
men dat zonder enige twijfel binnen
enkele minuten te horen. Ondanks zijn
Britse nationaliteit geeft hij nog steeds
de voorkeur aan een continentale snit
voor zijn perfect passende kostuums.
Met zijn echtgenote Elizabeth Berg
ner leeft hij in een grijsgroen flatje te
Londen, dat uitzicht biedt op Eaton
Square. Een Duits dienstmeisje zorgt
ervoor, dat „Der Herr Doctor" zijn lie
velingsgerechten krijgt en de koffie,
zoals hij die wil hebben. Aan zijn schat
van boeken kan men zijn internatio
nale oriëntatie zien, er staan lijvige
werken in vele talen.
Verzekerde toekomst
Dr. Czinner huwde met Elizabeth
Bergner een twintig jaar geleden, toen
zij de wereld verbaasden met het ene
succes na het andere. Elizabeth ver
scheen nimmer voor de camera, als
haar man de regie niet voerde. Waar
schijnlijk kennen meer mensen de
naam van Elizabeth Bergner, hoewel
dr. Czinner haar ontdekte en haar die
grote bekendheid bezorgde.
Desondanks, di. Paul Czinners toe
komst lijkt wel verzekerd. Hij bewees
Vele dames blijken met de Adian-
tum of Venushaar, de bekende ka
mervaren met de fijn verdeelde lo
vertjes toch niet zo best overweg ie
kunnen. Er komen klachten binnen
dat de fijnverdeelde blaadjes ver
schrompelen, doch dat moet aan
een te droge atmosfeer toe geschre
ven worden. Bovendien zal de plant
ook onvoldoende water krijgen. In
de zomermaanden kan de Venus
haar heel veel water hebben en kan
éénmaal gieten per dag wel eens
onvoldoende zijn. De potgrond dient
men in ieder geval goed vochtig te
houden. U moet er ook maar een
beetje rekening mee houden, dat
varens van oorsprong uit eigenlijk
vrijwel allemaal echte bosplanten
zijn dat ze wel op de lichte plek
ken groeien, doch een hekel hebben
aan de felle zon. De Venushaar, die
dus bij u in de vensterbank op het
DE Venushaar
oosten of het zuiden staat, zal nu
tijdig beschermd moeten worden
Na half oktober kan ze de volle zon
echter best hebben en dat vindt ze
zelfs heel prettig.
Geef ze dus voldoende water en
vergeet de bemesting ook niet. Er
is bijna geen enkele plant, die zo
dankbaar reageert op een wekelijk
se of veertiendaagse bemesting. Als
kamerplantenkunstmest wordt ge
bruikt, mag men de concentratie
vooral niet te sterk maken; het is
al voldoende indien per liter water
één theelepeltje kunstmest wordt
opgelost. Die hoeveelheid is vol
doende om er twintig kamerplanten
mee te bemesten. De potgrond moet
echter vooraf met gewoon water be
goten worden; het is verkeerd vloel-
mest te geven als de potgrond aan
de droge kant is.
's Winters kan men de bemesting
wel stopzetten; de Venushaar groeit
dan niet zo hard en het is een hele
toer haar groen te Jiouden. Dat kan
wel, doch dan moet men haar niet
te warm zetten; een matig ver
warmde kamer is meer dan vol
doende voor de meeste soorten. Gie
ten moet u wel doen. In een droge
omgeving is sproeien beslist nood
zakelijk, doch doe dat in ieder ge
val met lauw water.
Vroeg in het voorjaar moet ver
pot worden. Varens houden van
een luchtige en voedzame grond
soort; de bekende bloemistengrond
is wel goed. doch die moet men toch
nog extra met een beetje turfmolm
mengen. Onder in de pot moeten
ook wat scherven komen. Na het
verpotten kan men de plant tijde
lijk wel iets warmer zetten.
G. Kromdijk
met „The Bolshoi Ballet", dat er een
ruime markt bestaat voor filmwerken,
die miljoenen dezelfde vreugde kunnen
bezorgen, die anders gereserveerd bleef
tot duizenden in de theaters.
BENITO MUSSOLINI heeft eens een grootse droom gehad.
Geïnspireerd door de cesars van het machtige antieke Rome zag hij
zichzelf een „Olympus van de beschaving" bouwen. Een prachtige
stad met geweldige gebouwen, overdadig voorzien van marmeren
zuilen en beelden, op de hellingen ten zuiden van Rome.
In 1935 werd een begin gemaakt met het gigantische werk. Uit de
steengroeven van Carrara werden dikke marmeren zuilen gehaald.
Eén van Rome's vele obelisken werd naar de hellingen gebracht voor
de versiering van het wijdse plein, dat temidden van de grote ge
bouwen zou komen.
Er werd hard gewerkt. In het jaar 1942 zou deze „Olympus van
de beschaving" door Mussolini worden geopend. Een stad van louter
tentoonstellingsgebouwen en musea. In deze stad zou een eeuwig
durende expositie van werelds produkten moeten worden gehouden.
Zélfs een prachtige metro, die de bezoekers uit het hart van Rome in
een recordtijd naar „Esposizione" moest brengen, werd ervoor aan
gelegd. Een prachtige ondergrondse spoorweg, die Rome inderdaad
snel en comfortabel met Esposizione verbindt. Want Benito's droom
wordt langzamerhand werkelijkheid. Een vreemde en vooral merk
waardig stille stad op de hellingen ten zuiden van Rome.
juke-box. En in het imponerende con
gresgebouw met zijn hoge koepelvor
mige dak vergaderen oudstrijders uit
de gehele wereld.
Voor de ingang van het ook alweer
gloednieuwe congreshotel is een rood
fluwelen baldakijn gehangen. Er wordt
hoog bezoek verwacht. Hoog op het dak
van het sportpaleis koepeldak met
een ronde opening als een Romeinse
schaal voor het binnenvallen van zon
licht werken bouwvakarbeiders.
In de tuinen van de in tere pastel
tinten gehouden moderne flatgebou
wen aan de rand van de stille stad
spelen kinderen. Het lijkt alsof er
langzaam leven ontwaakt in Esposi
zione.
Mooi stadion
HET CONGRESGEBOUW heeft
geweldige trappen aan de voorkant en
de achterkant. Achter hoge glaswanden
pralen kleurige fresco's en mozaieken
met symbolische voorstellingen, die op
de arbeid zijn gebaseerd. De mensen,
die in de hal lopen, lijken veel kleiner
dan ze eigenlijk zijn.
En overal borden van bouwonderne
mingen. „Hier wordt het sportpaleis
van de Olympische Spelen In 1960 ge
bouwd", staat er op één van die bor
den. „Ontworpen door prof. ir. Luigi
Nervi en Marcello Piacentini".
Het velodrome, een stadion voor
olympische wielerwedstrijden impo
neert. Ook dit stadion heeft zijn uit
bundige bord met Olympische ringen.
Het stadion is ontworpen door Ligini
Orlensi Cicci en het ligt aan de Via
dell Oceano Pacificio. Een straat, stil
genoeg voor de verliefde paartjes, die
met hun autootje het drukke Rome
ontvluchten.
Het is een fraai stadion. Ovale groe
ne kuip. Betonnen tribunes met grote
ruimten voor massage en andere zaken
eronder. Een ondergrondse gang naai
de kleedkamers aan een zijkant van
het stadion. Een tunnel voor de bin
nenrijdende wielrijders.
De Italianen doen werkelijk hun best
om de deelnemers aan de Olympische
Spelen in 1960 zo goed mogelijk te ont
vangen. Achter het wielerstadion
grommen bulldozers rond een enorm
gebouw, waarop de Italiaanse vlag
wappert. Ook al een gebouw voor de
Olympische Spelen. En natuurlijk is
mèn ergens in deze vreemde stad bezig
met het aanleggen van een monster
achtig groot zwembad.
Vlugge Zwitsers
DE STAD HEEFT voluit een mooie
naam: „Esposizione Universale Roma".
In sommige delen is zij protserig van
wege de aanwezigheid van een gewel
dige hoeveelheid marmeren zuilen. In
andere delen gedurfd en mooi. Het
plein Piazza d' Italia met de
prachtige obelisk in het midden maakt
indruk.
Een stille stad nog, die veel lijkt op
een filmdecor. Als je in de straten
loopt verwacht je elk ogenblik een
groepje filmmensen met hun apparaten
op wielen. Of decorbouwers, die een
gebouw verzetten. Maar het is allemaal
echt. Ook het vreemde gebouw, dat op
een Moors paleis lijkt.
De geweldige paleizen zijn verdeeld
in 126 tentoonstellingszalen voor het
exposeren van vrijwel alles wat de we
reld produceert. In de paleizen kun
nen zelfs vliegtuigen worden getoond.
Een gedeelte van deze paleizen is al
in gebruik genomen door een Zwitserse
corporatie voor de ontwikkeling van de
internationale handel.
De Zwitsers willen van „permindex"
zo heet het gedeelte van de tentoon
stellingspaleizen een etalage van de
wereld maken. Permindex betekent
permanente industriële tentoonstellin
gen. Het gehele jaar door zullen de
paleizen geopend zijn. Elke dag zullen
de zakenlieden van de wereld kunnen
zien wat er op deze aardbol te koop is
en waar.
EEN UITGEKOMEN DROOM van
Mussolini dus, maar dan zonder poli
tiek tintje. Het bestuur van Esposi
zione heeft bepaald, dat de tentoonstel
lingen niet door landen mogen worden
ingericht. Het moet een echte etalage
van de wereld worden zonder politieke
propaganda en pleidooien voor natio
nalisme. Het internationalisme zal
moeten zegevieren in Esposizione
Universale Roma. Alléén takken van
industrie mogen tentoonstellingen in
richten.
En zij zullen hier faciliteiten krijgen,
die nergens op de wereld overtroffen
zullen worden. Zó wil het bestuur van
E.U.R. het.
Men zal in Esposizione niet alleen
tentoonstellingsgebouwen, congreshal
len, sporthallen, zwembaden en prach
tige flatgebouwen aantreffen. Ook een
gedeelte van de Romeinse regerings
gebouwen zal men er straks aantreffen.
Bouwvakarbeiders maken elke dag
overuren om het gebouw voor het de
partement van Financiën op tijd ge
reed te kragen in Esposizione....
Tijdelijk vergeten...
DE OORLOG WERD spelbreker,
Mussolini's plan voor de „Olympus van
de beschaving" werd door de Romei
nen volkomen vergeten. Zij hadden wel
andere zorgen in die dagen.
Vergeten stonden de half voltooide
en met onkruid begroeide gebouwen op
de hellingen. Vergeten lag het station
van de metro. Vergeten lagen de tien
tallen marmeren beelden in de door
onkruid begroeide perken en plant
soenen.
Oorlogshandelingen lieten de „Olym
pus" niet onberoerd. Funderingen en
muren werden puinhopen. Nog kra
ken glassplinters en stukjes mar mei-
onder je voeten als je over de oude
fundamenten van de reusachtige ge
bouwen loopt.
En nóg liggen er tientallen mar
meren beelden in het plantsoen aan de
„Via Americana". Sommige beelden
verweerd door weer en wind. Anderen
weer prachtig glad geschuurd. Want er
wordt hard gewerkt, daór in dat
vreemde Esposizione.
Permanent centrum
ITALIË IS een land vol tegenstellin
gen. Geweldige sociale problemen: dui
zenden zijn niet in staat om op afbe
taling gekochte goederen te betalen;
onbegrijpelijk grote ellende in de slop
pen van Napels; vaak bedelaars in de
straten van Rome, die door een politie
agent worden weggejaagd. Een tege
lijkertijd geweldige plannen voor het
bouwen van gigantische gebouwen.
Mussolini's droom van een perma
nent centrum voor wereldtentoonstel
lingen, expositie van kunstwerken in
prachtige musea en massieve regerings
gebouwen is uitgekomen. In 1952 wer
den Mussolini's plannen opnieuw uit de
ambtelijke laden gehaald. En vandaag
is Esposizione vrijwel voltooid.
Een marmeren stad met brede lanen,
parken, plantsoenen en geweldige ge
bouwen. Een stad ook met een sport
paleis van typisch Romeinse architec
tuur. een geweldig velodrome, hoge
uitkijktoren en gebouwen en flats voor
de Olympische Spelen in 1960.
ALS DE BETONMOLENS niet draai
den zou het in sommige brede straten
van dat vreemde Esposizione doodstil
zijn. Je kijkt verbaasd als je een wan
delaar ziet gaan. Maar in een eenzaam
en ook al weer groots en moder.» res
taurant, dat eigenlijk erg veel op een
zwembad lijkt, klinkt het geluid van
een plaat van Elvis Presly uit een
Een kijkje op het prachtige Olympische stadion
