de quexquemell
Knappe Belgische restauraties van
meesters uit vorige eeuwen
Koken met Joke
ONS MENU
EEN HANDIG KLEDINGSTUK:
ZATERDAG 15 AUGUSTUS
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 3
In laboratorium te Brussel
Thans niet langer met ivas doch synthetische harsen
XVII
VAN DE WEEK
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand
DE MODERNE ATOOMDUIKBOTEN
ALS DE„SKATE"EN DE..NAUTILUS1
HEBBEN EEN AANTAL ZEER
NAUWKEURIGE INSTRUMENTEN -
OM IN ALLE RICHTINGEN
WAARNEMINGEN TE DOEN BIJ «-
HET VAREN ONDER IJSVELDEN -
EEN ONDERZEEBOOT JAGER
ZENDT NET ALS BIJ EEN
ECHOLOOD TRILLINGEN UIT
MET EEN OSCILLATOR
(TRILLER) EN VANGT DE
ECHO-S OP; MAAR DAARBIJ
WORDT DE OSCILLATOR
RONDGEDRAAID EN ZO
HOORT MEN UIT WELKE
RICHTING DE ECHO KOMT
signaal
DE ONDERZEEBOOT KAN
OEZELFDE INSTALLATIE
GEBRUIKEN OM TE
BEPALEN WAAR HET
SCHROEFGERU1S
VAN BOVEN WATER
VARENDE SCHEPEN
VANOAAN KOMT. a
(AFSTANDMETING
DOOR GELUID
DE VLEERMUIS. DIE SLECHT KAN ZIEN. W&k
MAAKT EEN PIEPEND GELUIDJE VAN ZÓ\ Op
HOGE TOON, DAT EEN MENS HET NIET lp
KAN HOREN DIT ULTRASOON GELUID «0
KAATST TEGEN ALLE OBSTAKELS EN DE W
TERUGGEKAATSTE ECHO WORDT DOOR DE\
VLEERMUIS OPGEVANGEN, ZODAT HU DE 1
OBSTAKELS KAN ONTWIJKEN. OOK DE
TRILUNGEN VAN INSECTENVLEUGELS NEEMT
HIJ WAAR. ZODAT HIJ ZIJN PROOI KAN VINDEN
OOK DE ZEEVAARDERS
GEBRUIKTEN VROEGER
EEN GELUIDSECHO
VOOR HET SIGNALEREN
VAN IJSBERGEN DOOR
TIJDENS MIST TE
ROEPEN
Bij restauratie gaat het
voor de kunstkenner om
de historische waarde
voor de eigenaar om de
schoonheid te idealiseren
en bij de technicus om
verval te voorkomen.
Prof. Coremans slaagde
erin een gulden midden
weg te kiezen.
HET ENGELSE ASDIC (ALLIED SUBMARINE
DEVICES INVESTIGATION COMMITTEE) EN
HET AMERIKAANSE SONAR (SOUND NAVIGATION
AND RANGING) ZIJN INSTALLATIES VOOR
HET BEPALEN VAN DE RICHTING EN DE
AFSTAND VAN EEN VOORWERP ONDER WATER
DOORMIDDEL VAN ULTRASONE TRILLINGEN
dat een sterk beschadigd kunstwerk,
dat als museumstuk is bedoeld, het
beste zoveel mogelijk ln zijn oorspron
kelijke staat wordt gehandhaafd. De
restauratie dient aldus te worden be
perkt tot het reinigen, het verwijderen
der in de loop der eeuwen begane fou
ten bij de restauraties o.m. het over
schilderen of vernissen, om daarna zo
veel mogelijk de oorspronkelijke kleu
ren op het schilderij of beeld bloot te
leggen. De ..Verovering van Jeruza
lem". een doek uit de zestiende eeuw,
wordt behandeld met tempera of
eiwitverf om de versombering der tin
ten te beletten.
Gulden middenweg
Veel hangt natuurlijk af van de ver
ven. die de oorspronkelijke artiesten
hebben gebruikt of van de schade,
welke door onoordeelkundige bewer
kingen werden veroorzaakt. Bij de res
tauratie tracht prof. Coremans een
gulden middenweg te volgen tussen de
diverse ideeën waardoor het werk van
de restaurateur beïnvloed kan worden
De kunstkenner is slechts bekom
merd om de historische waarde van
het stuk. de eigenaar wil het zo mooi
en zo geidealiseerd mogelijk hebben en
de technicus wil het kunstwerk slechts
voor verval behoeden.
Een speciaal probleem ryst nu reeds
met sommige doeken van de Vlaamse
expressionistische meesters zoals Con
stant Permeke en Albert Servaes die
in hun eerste armoe-periode rond de
Het beschadigde en in de loop der eeuwen vaak slecht geres
taureerde en overgeschilderde beeld van moeder en kind.
eigendom van een bedevaartskapel te Vilvoorde bij Brussel.
eerste wereldoorlog prachtige werken past van het ver-doeken, d.w.z. dat het
hebben geschilderd op doek, dat niet schilderij achtereen een dikke laag was
veel beter is dan juteweefsel voor zak- of hars krijgt en op nieuw linnen
kenHier wordt de methode toege- wordt vastgezet.
Gedurende de eerste wereldoorlog werd dit triptiek. ..De Kruisafneming", waarschijnlijk
het werk van de onbekende meester van Frankfort, op verscheidene plaatsen in Neder
land in veiligheid gebracht.
(Van onze Brusselse correspondent)
Na de zeer geslaagde restauratie van de schilderijen ,,Het Lam Gods"
van de gebroeders Van Eyck en de ,,Kruisaflegging" van Bosch zijn het
Centraal Laboratorium van de Belgische Musea en het Instituut voor het
Nationaal Kunstpatrimonium te Brussel, onder de leiding van prof. Paul
Coremans, bezig met de restauratie van de kopie van het doek ,,Het laatste
Avondmaal" van Leonardo da Vinei, een kopie die niet vermoede, prachtige
kwaliteiten schijnt te bezitten en aldus een waardevol bezit van de abdij
van Tongerlo in de Belgische Kempen mag worden genoemd. Maar de
meeste zorgen baart 'n vrij beschadigde triptiek van 'n onbekend meester uit
Frankfort, een kruisaflegging, die ook wel eens aan de Vlaming Quinten
Metsijs of aan Gossaert wordt toegeschreven. Het doek is eigendom van
de kerk van Watervliet, een Vlaams dorp.
Men staat steeds verbaasd te kijken
ln de grote zalen en kelders van het
laboratorium van prof. Coremans. De
rijkdom aan kunstschatten der oude
matisch weigerden al hun schatten be-
Vlaamse kerken, voornamelijk de
kloosters en abdijen, is veel groter dan
men kan vermoeden. Er zijn klooster
gemeenschappen, die tot nu toe syste-
kend te maken. Natuurlijk kent men
de grote meesterwerken in Vlaanderen,
maar het mag niet worden uitgesloten
RESTANTEN SLAATJE
dat een groot aantal beelden en schil
derijen nog ontdekt kan worden. Het
prachtige triptiek, dat thans wordt ge
restaureerd, was bijvoorbeeld vrij on
bekend.
Bij bijzondere gevallen
nog was
De nieuwe methode, die thans meer
en meer op de voorgrond komt, is de
behandeling van schilderijen met syn
thetische harsen in plaats van was en
lijm. Men heeft o.m. geconstateerd, dat
lijm vocht opslorpt, zwelt en afschil
fering veroorzaakt. Op oude houten
beelden wordt ook wel gewerkt met
paraffine, maar dit produkt versom
bert de tinten, zodat de synthetische
verven, vernissen en harsen langza
merhand veld winnen. Het is echter
eigenlijk pas over een halve eeuw, dat
men zal kunnen zeggen of synthetische
hars werkelijk het beste chemische res
tauratiemiddel is. Bij zeer delicate
beelden, zoals het thans onder behan
deling genomen houten maagd-beeld
uit een bedevaartsoord te Vilvoorde bij
Brussel, wordt nog de voorkeur gege
ven aan was. Het beeldje was overge
schilderd en beschadigd en heeft bij
kans alle bezettingen en plunderingen
van de stad sedert de middeleeuwen
meegemaakt.
Prof. Coremans en zijn medewerker,
de heer Marijnissen, zijn van oordeel
De quexquemetl, van Mexicaanse
oorsprong, is een handig en apart
kledingstuk voor koele middagen en
kille avonden, voor zomer en winter,
voor binnen en buiten, voor de
vakantie en voor de daagse omgeving.
Deze exotische schoudersjaal, die
altijd goed valt, en die een even
goede aanvulling is van een eenvoudige
rechte japon als van pantalon en
kortere strandkleding, kunt U zelf
heel gemakkelijk maken, zelfs wan
neer U nooit tot de diepere geheimen
van de naaikunst bent doorgedrongen.
U heeft er niet meer dan een recht
hoekige lap stof van 100 bij 90 centi
meter voor nodig. Die lap zoomt U om
en/of U garneert ze rondom met
franje of bolletjesgalon van de een of
andere soort. In het midden van de
lap, ln lengterichting, knipt U een
split van 40 centimeter lengte: de
halsopening. Deze split werkt U af
met een gewoon zoompje, met boor
band aan de binnenkant of franje of
galon, dat de buitenkant garneert.
Al naar gelang de omstandigheden
waaronder U de schoudersjaal gebrui
ken wilt, en al naar gelang de stof
van het tenu, waarbij U hem dragen
wilt, kunt U hem maken uit:
handweefstof (of materiaal dat
daarop lykt zelfs uit een wollen
tafelkleed of het nog goede deel van
een oud divankleed);
badstof (voor strand en waterkant)
ripsfluweel of effen fluweel;
transparante, harige mohairstof, zo
als die momenteel zozeer in de
mode is;
soepele, wollen stof van niet te
lichte kwaliteit, ofwel
zware katoenen stof, die U zonodig
met soepele katoen voert.
En afhankelijk van het gekozen
materiaal besluit U vervolgens of U
uw sjaal al dan niet gameren wilt met
franje, galon, tres, soutache, of mis
schien wel broderie van de een of
andere soort, en of U terwille van een
aardig kleurcontrast een voering wilt
gebruiken, die U bovendien de moge
lijkheid verschaft de sjaal .reversibel"
te maken, zodat hU dus aan beide
kanten gedragen kan worden
De tyd is er nu, dat de ouden
er met hun kinderen op uittrek
ken. Of het nu met een tent is
voor langere tyd, of dat het uit
voerige dagtochten worden, dik
wijls betekent zo'n uitgang toch
zelf buiten een maaltijd berei
den. Een feest op zichzelf, dat
primitieve koken op primus of
houtvuurtje! Voor degene die de
maaltijd bereidt betekent het: in
een gemakkelijk klaar te ma
ken vorm alle nodige voedings
stoffen, dus eenpansgerechtent
stoofpotten, stamppotten met
rauwe groenten, dikke soepen,
een of andere voedzame sla. In
onze verschillende weekmenu's
kunt U voldoende schotels vin
den die voor dit doel zeer zeker
ln aanmerking komen!
MAANDAG:
rest ossehaas, gebakken aard
appelen, stoofsla; wentelteefjes.
DINSDAG:
gepocheerde eieren, tomaten
saus, rijst; tweekleurenvla.
WOENSDAG:
spitskool, rauw gebakken aard
appelen met kaas; rijst met
bessencompóte.
DONDERDAG:
nierragofit, andijvie, aardappe
len; muesli.
VRIJDAG
visgoulash èf paprika-schnit
zels, aardappelpure, sla; fruit.
ZATERDAG:
tomatensoep, huzarensla.
ZONDAG:
zomergroentesoep; ossehaas,
prinsessenbonen, aardappelen;
eiergelei met vruchtensap-
saus.
Recept: Eiergelei met vruchten-
sapsaus.
4 eieren, 4 dl. melk, 50 g.
witte basterdsuiker, zout, 2
dl. frambozesap, maïzena
of aardappelmeel, suiker.
De eieren met de melk, de
suiker en het zout los. maar
niet schuimig kloppen. Metalen
vormpjes of kopjes dik met
roomboter besmeren, de eimassa
erin overdoen en ze ln kokend
water zetten. Het water tegen de
kook aanhouden en de eiergelei,
wanneer ze gaar is, d w z. wan
neer een ln het midden gestoken
mes er schoon uitkomt, keren.
Het vruchtensap met aange
mengde maïzena of aardappel
meel binden tot een saus en met
suiker op smaak afmaken. Het
gerecht warm of koud opdienen.
Recept: Visgoulash.
400 g. vis, 2 uien, 1 paprika,
60 g. roomboter, bloem, zout.
De vis wassen en met zout in
wrijven. De gesnipperde ui en
fijngesneden paprika in de room
boter licht fruiten. De vis in
blokjes snijden en aan alle kan
ten ln dit mengsel lichtbruin
bakken. Zoveel water toevoegen
dat de vis half onder water
staat. Hierin de vis 10 min.
stoven. Het vocht met wat aan
gemengde bloem binden. Het
geheel met wat zout op smaak
afmaken.
a. Er staan in de kelderkast nog aller
lei etensresten, waarvan wij nu een
lekker slaatje gaan maken. Er zijn
wat koude gekookte aardappels, wat
doperwtjes, wat sperzieboontjes en
worteltjes en nog een stukje koud
vlees. Nu nog wat slasaus, een beetje
gehakte peterselie, een tomaat, een ei
en wat slablaadjes. Ziezo we gaan be
ginnen!
b. Kokkie snijdt voorzichtig de aard
appels in blokjes en doet ze in een
schaaltje .doe er meteen maar wat
slasaus overheen, Kok! Ik heb onder
tussen het vlees heel fijn gesneden en
de tomaat en het ei in plakjes ver
deeld. Dolf, doe Jij de groenten in een
schaaltje en giet er dan ook maar wat
slasaus over.
c. Van het fijngesneden vlees draaien
we nu met wat slasaus een mooie ron
de bal en leggen die midden op een
platte schaal, die Annemieke, al met
wat slablaadjes heeft bedekt. Dolf legt
nu met een lepel de groente als een
krans om het vlees, netjes doen, Dolf!
d. Kokkie, schik jij nu je aardappe:
tjes om de groente; wat ziet het er
lekker uit. hé? Maar we zijn er nog
niet! Ik versier het vlees met een
schijfje tomaat en de groenten mei
afwisselend een plakje tomaar en een
plakje ei. Nu nog wat peterselie over
de aardappels, jongens, wat een feest
schotel is dat geworden?.
