Britse pers oefende felle kritiek
uit op Adenauer en De Gaulle
Beatrix": Nederlands
nieuwste mijngebied
WEERBERICHT
Schachten in eerste fase gereed
Kroesjtsjef uitgenodigd voor
toespraak tot de Ver. Naties
Dr. Van Houten staatssecretaris
van Buitenlandse Zaken
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 12 AUGUSTUS 1959
No. 29819
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dlshoect DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Wltte smgel 1 LÖIleD Glro D0 07055
Hoofdredacteur: J. Brouwer £7.50 per kwartaal; £2.55 per maand; £0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Gisteren passeerde de vijfmiljoen
ste bezoeker sinds de opening op
2 juli 1952 de loketten van de
miniatuurstad Madurodam in Den
Haag. Het was de heer H. J. Stuur
man, betonwerker van beroep, uit
Leerdam. De heer W. P. I. Wilde,
wnd. voorzitter van Madurodam,
toont de heer Stuurman en diens
echtgenote, een lijst van geschen
ken, waaruit zij een keus konden
doen. De heer Stuurman koos éen
bromfiets. Vóór de heer Stuurman
staat de 9-jarige Lida v. d. Berg
uit Beverwijk, die als 5.000.001ste
de loketten passeerde en een fiets
kreeg.
(Van onze Limburgse correspondent)
Geef mij maar.
Wisselvallig
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Half- tot zwaar bewolkt met op de
meeste plaatsen enige regen. Dezelfde
temperaturen als vandaag of iets hogere.
Overwegend matige wind tussen zuid
oost en zuidwest.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
13 AUGUSTUS
Zon op: 5.19 uur; onder: 20.10 uur.
Maan op: 15.53 uur; onder 00.05 uur.
Hoogwater te Katwijk 9.48 en 22.26 uur.
Laagwater 5.13 uur en 17.46 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
Gelijk in een gedeelte onzer oplage
van gisteren gemeld, zal dr. H. R. van
Houten, directeur-generaal politiek
zaken van het ministerie van Buiten
landse Zaken benoemd worden tot
staatssecretaris van dit Departement.
Dr. H. R. van Houten is op 13 augus
tus 1907 te Den Haag geboren.
Hij bezocht het gymnasium in Den
Haag. kreeg voorts privé-onderw ijs,
deed in 1926 Staatsexamen A en stu
deerde rechten aan de Rijksuniversiteit
te Leiden. Hij promoveerde op het
proefschrift „Egypte's internationaal
statuut".
De heer Van Houten werd in 1932 tot
gezantschapsattaché benoemd met als
standplaats achtereenvolgens Kopenha
gen, Stockholm en weer Kopenhagen.
In 1935 werd hij tweede gezantschaps
secretaris en in 1939 eerste gezant
schapssecretaris. Van 1935 tot 1940 was
Berlijn de standplaats van dr. van Hou-
Dr. H. R. van Houten
ten. Van 1940 tot 1945 was hij verbon
den aan de diplomatieke vertegenwoor
diging van Nederland in Washington,
eerst als gezantschapssecretaris en se
dert 1944 als gezantschapsraadVan
1945 tot 1948 was hij gezantschapsraad
te Brussel.
De heer van Houten werd in 1948 be
noemd tot chef directie Buitenlandse
dienst van het ministerie van Buiten
landse Zaken met de rang van gezant.
Van 1951 tot 1957 heeft hij Nederland
in Mexico vertegenwoordigd, tot 1954 als
gezant en daarna als ambassadeur.
In 1958 is dr. van Houten directeur-
generaal politieke zaken geworden.
Dr. van Houten is een kleinzoon van
mr. Sam. van Houten die minister van
Binnenlandse Zaken is geweest in het
ministerie-Röell van 1894 tot 1897.
De Britse minister-president, Macmillan, is verstoord over de regelingen
van president De Gaulle van Frankrijk voor de komst van president Eisenhower
naar Europa, aldus schrijft het Amerikaanse tijdschrift „Newsweek" deze week.
De Gaulle heeft Macmillans eerste voorstel tot een bespreking van de
Westelijke Grote Drie te Londen kortweg van de hand gewezen. Macmillan
is „woedend", aldus het blad.
Het Britse Labourblad „Daily Herald" heeft woensdag in een artikel onder
de kop „Een bedenkelijke alliantie steekt achter de Franse-A-bomplannen"
felle kritiek geleverd op generaal De Gaulle en bondskanselier Adenauer.
Britse persstemmen
„Geesten van het verleden spoken in
Europa", zo schrijft de „Daily Herald".
Tegen de achtergrond van hoop op ver
mindering van de koude oorlog en het
wegnemen van de kernbommen staan
„twee koppige, jaloerse, ambitieuze en
misleide oude mannen, vastbesloten om
hun gezag en macht in West-Europa te
laten gelden". Samenwerking tussen
Frankrijk en Duitsland is van levens
belang voor de vrede, aldus het blad,
„doch de alliantie van machtspolitiek
tussen de 68-jarige generaal De Gaulle
en de 83-jarige Duitse kanselier
Adenauer is een bedenkelijke ontwikke
ling. Het brengt Duitsland door de
achterdeur in deelgenootschap in De
Gaulles atoombom, die deze haastig
voltooit om de Ver. Staten en Engeland
te dwingen hem een overheersense stem
te geven in de zaken van de Noord-
atlantische verdragsorganisatie".
„Tijdens de gehele duur van de on
derhandelingen te Genève hebben
Adenauer en De Gaulle samen met suc
ces verhinderd, dat topbesprekingcn
werden gearrangeerd. Tussen deze twee
mannen bestaat een band: een vastbe
slotenheid om de Britse invloed op het
Hongaarse schrijvers
niet vrij
De Hongaarse regering heeft het ver
zoek van de PEN - de internationale or
ganisatie van dichters, essayisten en ro
manschrijvers - om de Hongaarse schrij
vers Tibor Dery en Gyula Hay in vrij
heid te stellen, afgewezen, zo heeft de
PEN in Londen meegedeeld. De Hon
gaarse regering zegt in haar antwoord
dat de beide schrijvers gevangen zitten
wegens „misdaden tegen het Hongaarse
volk begaan. Gratie is slechts mogelijk
als aan de vereiste voorwaarden voldaan
is", aldus het antwoord. Dery en Hay
werden in november 1957 veroordeeld tot
resp. 9 en 6 Jaar gevangenisstraf.
De schoolstrijd in Little Rock
Hardnekkige tegenstandere van ras
senintegratie op de middelbare scholen
in Little Rock zien uit naar stappen
van gouverneur Faubus om de toelating
van zes negerleerlingen te weigeren.
Vandaag zou een demonstratie wor
den gehouden om hem ertoe te bewegen
„iets te doen". Maar Faubus heeft ge
weigerd te zeggen wat hij van plan is
zo hy al iets van plan is om de
integratie tegen te gaan.
Het hoofd van politie heeft alle ver
loven van zijn personeel ingetrokken.
Het schoolbestuur van Little Rock
heeft de leerlingen gewaarschuwd, dat
met onruststokers „krachtig, eerlijk en
doelmatig zal worden afgerekend".
Gouverneur Faubus, heeft enkele uren
voor twee middelbare scholen in Little
Rock negerleerlingen zouden toelaten,
in een televisierede gewaarschuwd, dat
de moeilijkheden voor de voorstanders
van opheffing der rassenscheiding „i
beginnen". Faubus, die in 1957 de natio
nale garde te hulp riep om rasseninte
gratie te verhinderen, voegde hier
echter aan toe. dat men niets kan win
nen door geweld te gebruiken. De bur
gers van Little Rock moeten hun strijd
•«tegen de opheffing van de rassenschei
ding op de scholen bij de verkiezingen
beslechten en alleen functionarissen
kiezen, die hen niet zouden verraden,
zo zei hij.
Spoedig jaarlijks 15.000
immigranten naar Australië
(Van onze Haagse redactie)
De Australische regering heeft beslo
ten, het vastgestelde aantal immigran
ten te verhogen van 115.000 tot 125.000
per jaar. Deze quantum-verhoging zal
voor de Nederlandse emigranten van
enige betekenis kunnen zjjn: het aantal
Nederlanders, dat jaarlijks naar Aus
tralië emigreert, ligt thans rond de
9000, maar breidt zich jaarlyks uit. zo
dat men in Australië over enkele jaren
hoopt 15.000 Nederlandse immigranten
per jaar te kunnen verwelkomen.
vasteland te verminderen, zowel politiek
als economisch", aldus de „Daily
Herald".
De onafhankelijke rechtse „Daily
Express" verklaart onder de kop „Deze
man is gevaarlijk", dat bondskanselier
Adenauer „de ruzie tussen Rusland en
de Ver. Staten wil laten voortduren,
alleen maar om Oost-Duitsland en de
gebieden verder naar het Oosten, die
na de oorlog aan Polen zijn gegeven,
terug te krijgen. De politiek van
Adenauer zou tot oorlog kunnen leiden"
aldus de „Daily Express".
Franse reacties
Verscheidene Franse bladen hebben
woensdag schamper gereageerd op een
bericht in de „Daily Herald", dat Duitse
geleerden zouden meewerken aan de
ontwikkeling van de Franse atoombom.
Zo wijst het rechtse radicale blad
„Aurore" erop, dat de Britten over „een
zekere Fuchs" de beschikking hebben
gehad en dat Einstein en Oppenheimer
in Amerika hebben gewerkt.
Paris Journal" (gematigd links) ver
klaart, dat de Duitse atoomgeleerden
tot de kostbaarste „oorlogsbuit" van de
Amerikanen, Britten en Russen hebben
behoord.
Voorbereiding van
Eisenhowers bezoek
Functionarissen van het Witte Huis
en van de veiligheidsdienst komen van
daag naar Europa in verband met
Eisenhowers bezoek. Onder hen bevindt
zich James Hagerty, de perschef van
het Witte Huis. Hij zal in Bonn, Parijs
en Londen het bezoek helpen voorbe
reiden. Zondag keert hij naar Amerika
terug.
Van gewoonlijk welingelichte zijde
wordt in Londen vernomen, dat presi
dent Eisenhower waarschijnlijk ook
Koningin Elizabeth in kasteel Balmoral
zal bezoeken. Het zou een niet-offïcieel
bezoek worden.
Het Amerikaanse tijdschrift „News
week" wijdt deze week een beschouwing
aan „de gedaanteverwisseling van de
man. die nog slechts enige maanden
geleden werd afgeschreven als „de on
gelukkige, invalide president van een in
neergang zijnde regering", tot „de
nieuwe Ike". Het blad noemt dit ver
schijnsel „een van de zeldzaamste ge
daantewisselingen in de gehele Ameri
kaanse geschiedenis".
Waarnemers in Washington geloven,
dat het verlies van zijn nauwe mede
werkers Foster Dulles en Sherman
Adams een van de redenen was waarom
Eisenhower opnieuw aandacht is gaan
wijden aan de buitenlandse politiek. Zijn
instinctief gevoel voor de juiste actie op
het juiste ogenblik is beter dan die van
Dulles en Adams, aldus „Newsweek".
Het Witte Huis heeft gisteren be
kendgemaakt, dat president Eisenhower
vandaag om 15 uur Ned. tijd een pers
conferentie zou geven te Gettysburg,
waarheen hij dinsdag voor een „werk
vakantie" is gevlogen.
Eisenhower heeft nooit eerder een
officiële persconferentie belegd als hij
buiten de hoofdstad vertoefde. Het
Witte Huis voegde aan de mededeling
toe, dat de president evenwel niets
buitengewoon belangrijks heeft mee te
delen.
De ontmoeting tussen president Eisen
hower en president De Gaulle in sep
tember a.s. zal vandaag onderwerp zijn
van een bijzondere kabinetszitting in
Parijs, waarvoor generaal De Gaulle zijn
vakantie heeft onderbroken. Uit welin
gelichte bron te Parijs verluidt, dat de
houding van de Franse regering dan
gebaseerd zal zijn op De Gaulles memo
randum aan Eisenhower van 24 septem
ber 1958, dat in feite nog steeds onbe
antwoord is gebleven. Hierin stelde De
Gaulle sterkere Franse deelneming voor
aan „een stelsel van politieke en strate
gische beslissingen". Voorts zou De
Gaulle nadruk leggen op het belang van
Amerikaanse steun aan Frankrijks zaak
in Algerije op de komende V.N.-verga-
deringen.
Zal Kroesjtsjef V.N.
toespreken
De secretaris-generaal der V.N., Dag
Hammerskjöld heeft de Russische pre
mier, Kroesjtsjef, uitgenodigd de zetel
der V.N. te bezoeken en de algemene
vergadering toe te spreken tijdens zijn
bezoek aan de V.S., zo is in welingelich
te kringen vernomen.
Hammerskjöld zond kort na de be
kendmaking van het bezoek aan
Amerika een telegram aan de Russische
premier, waarin hij de hoop uitte, dat
Kroesjtsjef het woord zal richten tot de
Assemblee.
Hongaarse vluchtelingen zijn van plan
Kroesjtsjef „met vragen te bombarderen
en niet met eieren of granaten" als hij
volgende maand een bezoek aan de stad
brengt.
„Alles wat wij wensen is een kans om
Kroesjtsjef enkele vragen te stellen,
zodat het Amerikaanse volk de antwoor
den kan horen", aldus een lid van de
„Vereniging van strijders voor de vrij
heid".
Zaterdag of zondag a.s. zal in het mijnveld Vlodrop de eerste
fase beëindigd zijn voor het ontsluiten der kolenlagen van de nieuw
ste Nederlandse kolenmijn, de Staatsmijn Beatrix. Het overwinnen
van de talloze moeilijkheden om door een 480 meter hoog dekterrein
te boren naar de bovenste kolenlaag op rond 500 meter diepte, was
een experiment van technisch vernuft en overwogen doorzetten. Inge
nieurs en schachtbouwers uit alle windstreken en uit alle delen der
aarde, tot uit Amerika en Rusland toe, zijn in de loop der laatste jaren
dit Nederlandse staal van knap mijnbouwwerk komen bezichtigen en
hadden grote bewondering voor de doelmatigheid van de door de
Staatsmijnen zelf ontworpen, ontwikkelde en uitgevoerde boor-appa-
raturen.
De Beatrix zal tenminste een 80 tot
100 jaar geëxploiteerd kunnen worden
met een aanvankelijk op 1.2 miljoen
ton, later op 1.8 miljoen ton jaarpro-
duktie geraamde opbrengst.
De kolen welke men er zal aantreffen,
variëren tussen antraciet ongeveer
een derde van de te ontginnen voor
raad en verder gasarme vetkolen. De
kolen liggen in lagen tot 1.70 meter
dikte op alleszins ontginbare diepte, en
al is de kolenvoorraad per kubieke
meter grond in dit concessie-gebied
wellicht minder dan in Zuid-Limburg,
ze is ruim voldoende om deze mijnaan-
leg meer dan te rechtvaardigen.
De exploitatiemogeüjkheid van de
Beatrix gaat uiteraard van groot belang
worden, voor een brede groep van de
bevolking, niet alleen, maar ook voor
de hele Nederlandse economie.
Daarom ook zijn zo zeide men ons
de enorme bedragen welke met een
mljnaanleg gemoeid zijn, volkomen ver-
Dr. Van Houten blijft
onderhandelingen leiden
(Van onze Haagse redactie)
De Nederlands-Duitse onderhandelin
gen over alle, nog tussen beide landen
hangende vraagstukken, zullen begin
volgende maand in het ministerie van
Buitenlandse Zaken te Den Haag wor
den voortgezet. De nieuwe staatssecre
taris, dr. H. R. van Houten, die binnen
kort als zodanig zal worden benoemd,
zal als leider van de Nederlandse dele
gatie blijven optreden.
Nu de besprekingen in het laatste sta
dium zijn gekomen, acht men het in Den
Haag niet nodig om tot de benoeming
van een nieuwe onderhandelaar over te
gaan. De heer van Houten heeft trou
wens zelf de wens te kennen gegeven om
deze taak tot een goed einde te brengen.
De ministers Luns en Von Brentano
zullen in ieder geval nog dit jaar tot
parafering van de overeenkomst kunnen
overgaan.
V.N.-commissie veroordeelt
Z.W.-Afrika
De V.N.-commissie voor Zuid-west
Afrika heeft een rapport over de om
standigheden in dit gebied aanvaard.
Hierin wordt gezegd, dat de Unie van
Zuid-Afrika niet haar taak ingevolge
de mandaatregeling en het Handvest
der V.N. heeft volbracht, die haar
verplichtte bij te dragen tot het welzijn
van de bevolking in Zuid-west-Afrika.
Zuid-Afrika wordt verweten in dit
gebied zijn politiek van rassendiscrimi
natie te hebben toegepast en onder
dwang bevolkingsgroepen naar andere
plaatsen te hebben overgebracht.
antwoord: alleen al het boren van de
beide schachten, welke later de twee
hoofdschachten van de Staatsmijn
Beatrix zullen worden, kostte totnutoe
de kapitale som van rond 30 miljoen
gulden. En het is moeilijk te ramen,
hoeveel de totale kosten zullen bedra
gen, hoewel de ervaring wel wijst op
enkele honderden miljoenen
De nieuwe mijn zal niettegenstaande
een vèr door te voeren mechanisering
der kolenwinning naar schatting toch
altijd aan een vijfduizend mensen een
belangrijke en zeer lonende arbeid
geven, ongeacht het veelvoud van de
gezinsleden, van de neringdoenden en
zakenlieden, van de nevenbedrijven en
gerichte industrieën, welke rond en
bij deze nieuwe mijnzetel een behoor
lijk levensbestaan aan tienduizenden
anderen zullen opleveren.
Commissie naar
Nieuw-Guinea
Vooronderzoek schending
van briefgeheim
(Van onze Haagse redactie)
Naar wy vernemen heeft de minister
van Zaken Overzee a.l„ de heer Kort
hals, vier personen uitgenodigd zitting
te nemen in de commissie, die begin
september naar Nieuw-Guinea zal
vertrekken om een onderzoek In te
stellen naar de kwestie van de schen
ding van het briefgeheim.
De commissie zal bestaan uit:
Jhr. mr. G. Witsen Elias, president
van de Haagse rechtbank; mr. J. P.
Hustinx, officier van Justitie te Arn
hem; prof. dr. L. W. G. Scholten,
oud-lid der Tweede Kamer, thans
hoogleraar aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam; de heer M. van Veen,
oud-burgemeester van Enschede, die
vorig jaar nog twee maanden Staats
secretaris van Oorlog Is geweest.
Minister Korthals zal de commissie
nog deze week formeel installeren.
Eerwacht wordt, dat het onderzoek In
Nieuw-Guinea een of anderhalve
maand in beslag zal nemen. De com
missie wordt dus in de loop van
oktober terug verwacht; en zal dan zo
spoedig mogelijk rapport uitbrengen.
De onrust op Cuba
Volgens het Amerikaanse blad .Miami
News" heeft de Cubaanse minister-pre
sident, Castro, in het weekeind zelf een
einde gemaakt aan een by eenkomst van
contra-revolutionairen. Castro maakte
daartoe gebruik van adjudanten, die
hadden voorgegeven tot de samenzweer
ders te behoren.
De samenzwering had, aldus de .Mia
mi News", het punt bereikt, waarop een
tegenregering werd gevormd. De deel
nemers waren voornamelijk zakenlieden,
die zich gedupeerd voelden door Cas
tro's economische hervormingen en mi
litairen,die trouw zijn gebleven aan de
afgezette president Batista.
Agenten van Castro hadden micro
foons en bandrecorders in het huis aan
gebracht, waar de contra-revolutionaire
leiders bijeenkwamen. Toen de bijeen
komst was begonnen, stonden Castro's
adjudanten, Meoyo en Morgan, op en
zeiden, dat allen in hechtenis genomen
waren. Daarop kwam Castro de kamer
binnen. Hij vroeg verscheidene van de
samenzweerders spottend welke minis
tersportefeuille zij zouden gaan beheren,
aldus de .Miami News".
Volgens sommige berichten zou Castro
by de recente verwikkelingen door een
kogel zijn verwond, doch men weet niet
of deze verwonding van ernstige aard
zou zijn.
De veiligheidstroepen van de regering
hebben dinsdag in geheel Cuba arresta
ties verrricht en meer dan een ton wa
pens buitgemaakt.
Maandagnacht en dinsdagochtend
vroeg is in verscheidene voorsteden van
Havanna schieten gehoord, doch verder
is het rustig gebleven.
Nieuwe geheime Cyprische
organisatie
In de ommuurde stadswijk van Nico
sia, de hoofdstad van Cyprus, zijn dins
dagavond pamfletten verspreid, waarin
de oprichting van een nieuwe geheime
organisatie voor aansluiting van Cyprus
bij Griekenland wordt bekendgemaakt.
De organisatie. „Het enisisfront van
Cyprus", zal met alle middelen, waar
over het beschikt, en zonodig met ge
weld. strijden voor de verruiling van de
Grieks-Cyprische nationale wensen en
rechten, aldus de pamfletten. De over
eenkomsten met Engeland en de oprich
ting van een Cyprische republiek be
schouwt het front als een eerste stap
naar aansluiting bij Griekenland „Als
aartsbisschop Makarios de nationale
weg bewandelt, zal hij ons als fana
tieke aanhangers aan zijn zijde vinden",
aldus de bekendmaking, „doch als hij
maar even hiervan afwijkt zal hij in
ons krachtige critici en zelfs, wellicht,
tegenstanders vinden".
l'ISO IN i A H ,0.
N8lWHl 6ARETTES
