f
yerkeersongevallen
in België
1
DE MAN AAN DE TOP
I
idBE RICHT E
PANDA EN DE MEESTER-BESCHAVER
Bunno op zoek naar Luilekkerland
WTfSDAO n AtTGOTTPS W50
In 10 jaar verdrievoudigd
(Van onze Brusselse correspondent)
let aantal verkeersongevallen by het
jn van en naar het werk in België Is
10 jaar verdrievoudigd tot 30.500.
3rbij valt op dat de grootste stijging
het aantal ongevallen zich voordeed
arbeiders, die zich per bromfiets naar
werk begeven. Ook met scooters en
(orfietsen gebeuren er veel ongeval-
alrijke arbeiders, vooral dan de ge-
:oolde, hebben een kleine auto aan-
chaft, maar het gebeurt vaak dat zij
thuis laten om hem zo lang mogelijk
chikbaar te hebben voor het zondagse
ïilie-uitstapje. Zelf rijden zij dan met
bromfiets naar het werk. Er rijden
het ogenblik een-kleine 400.000 brom-
sen in België.
en enquete betreffende de arbeids-
evallen in de fabrieken en werk-
itsen leert dat persoonlijke onvoor-
ïtigheid oorzaak van de meeste let-
en verwondingen is. Zelden is een
technisch ongeval, zoals het afspringen
van een riem, een ontploffing of derge
lijke, de oorzaak. Om sneller en vlotter
te. kunnen werken, wordt de bescher
mende arbeidskleding in een hoek ge
hangen. In Waalse kolenmijnen heeft de
arbeidsinspectie met ontzetting gecon
stateerd, dat sommige Italiaanse mijn
werkers springstoffen gebruikten wel
iswaar in zeer kleine hoeveelheden
om de kolenmassa's in de galerijen te
doen neerstorten. Hierdoor produceren
zij natuurlijk veel meer kolen dan met
de pneumatische hamer mogelijk is,
maar wat een gevaar voor de gehele
mijn!
De Belgische werkgevers hebben jaren
geleden een gespecialiseerd bureau opge
richt, dat door praktische experimenten
in bedrijven merkwaardige resultaten
heeft verkregen op het gebied van de
arbeidsveiligheid. De publikaties en af
fiches van het bureau worden in tien
duizenden exemplaren in de bedrijfs
wereld verspreid.
Nog een feit, dat uit de statistieken
naar voren komt, is: trein-, tram- en
autobus zijn veruit het veiligst. Van de
verkeersongevallen van en naar het
werk waren er over 1958 gelukkig slechts
0.45 percent met dodelijke afloop, maar
bijkans 4 percent van de getroffen ar
beiders wordt permanent arbeidsonbe-
kwaam of circa 1.200 personen, wat toch
wel een angstwekkend hoog cijfer is.
Ons dagelijks vervolgverhaal
door CAMERON HAWLEY
m brief, die in 1761 geschreven werd
t een zekere W. Crayton aan Zijn
kende landgenoten in Philadelphia,
ft een beschrijving van het Mills
Kling van dat Jaar.
leëerde Heren,
jit schrijven is dienende om u te
p weten, dat u met de meeste spoed
ft komen en dat het op geen enkele
(e noodzakelijk is U voor dit deel
I de reis te belasten met allerlei ba-
t, daar U alles wat er nodig is voor
tocht naar het Westen hier kunt
en dank zij Mr. John Mills, die de
baar is van dusdanige zaken, dat U
Iteld zult staan. De winkels zijn on-
fstelbaar groot en het geluid van de
den is zo enorm en duurt zonder
prbreken voort, dat het is of er zelf
Kchts nog een grote strijd uitgevoch-
jwordt.
bze twee wagens zijn beloofd voor
negende dezer, maar de beide ta
bes zijn vol met lieden, die hier al
mij wachten, en ik durf dus nog
met zekerheid te rekenen op die
km. Teneinde ons vertrek te ver
pen, heb ik bij Mr. Mills diè arti-
b besteld die U vindt op de lijst, die
verzoek te willen controleren. De
[n en zeisen zijn van een superieure
jïiteit en de kisten zijn met ijzer be-
_fn en uitstekend gemaakt. Er is
kwestie, waarin ik mij niet vrij
flte handelen zonder Uw toestem-
j en dat is de kwestie van de paar-
|f Op zijn plantage, die hoog boven
Itad gelegen is, fokt Mr. Mills een
jhtig dier, dat het Conestoga Paard
Jaiemd wordt, en hoewel er heel wat
Uien te koop zijn, kan ik er niet
4 Ul| instaan, dat ze niet spoedig door
Ven opgekocht worden hetgeen
Xiuis één reden is, waarom ik U ver-
1U hierheen te haasten. Spreekt U
'de volgende kwestie niet tegen
D, V. maar ik heb zes kruiken spiri-
én op de kop getikt, die in Mr.
s distilleerderij gemaakt zijn. De
is ongelofelijk goed en ik ver-
4-piti dit even om U tot meerdere haast
gasraite sporen",
er, 1
itsohu-
Kocfl
en I
lllllllllllllll
Hlllllll
rhanj'Höe is hef ontstaan
izerkfl Dit woord: STOFFEN
Er zijn in het Nederlands twee
st0*- Het ene betekent:
ftterie en is evenals het Engelse
Doekuff ontleend aan het oudfranse
toffe, Frans étoffe. Het erbij be
kt. Surende werkwoord is: stofferen,
i f3. Het tweede woord stof betekent:
ten. e uivend zand. Het werkwoord dat
lnaUmee verwant is, luidt: stoffen,
lijnen*ls opjagen. Figuurlijk ge-
20cmuikt betekent stoffen: pochen,
scbji de Gysbrecht vragen de Am-
erdamse maagden: Waer is de
Piabis met al zijn stoffen, die Gys-
stad ter neer wou ploffen?
jfoOTi1 wanneer iemand geweldig zit
_25 p. i te scheppen, kan men uit zijn
straat ïgeving de opmerking verwach-
st ecïln: wat stinkt het hier (eigen
em stinkt) of: wat stuift het
t. Nog er.
itoelzl
11'lendV Mlllfllllinnn
sto
.48. Si
Het was in hetzelfde jaar, waarin
Cray ton's brief geschreven was, in 1761,
dat de stad officieel aangelegd werd en
de nieuwe naam kreeg van: Millburgh.
Vóórdien was alles in Mills Landing
persoonlijk bezit geweest van John
Mills, waaronder meer dan tweehon
derd stenen huizen, die hij voor zijn
personeel had laten zetten. De meest-
begunstigden van zijn mensen waren
de Engelse wagenmakers en 'timmerlie
den, wier emigratie vanuit Engeland
door John Mills was geregeld en hij
manipuleerde dusdanig met de verkoop
van de huizen en percelen, dat al zijn
landslieden in de noordelijke helft van
de stad kwamen te wonen. De zuidelijke
helft waar de molens en winkels langs
de rivier lagen, werd zodoende het te
huis voor de Duitse en Zwitserse oven
arbeiders, en dit deel van de stad noem
de men weldra „Dutchtown". De twee
hoofdstraten, die de stad oost-west
doorsneden, noemde men George en
Frederick, naar de toenmaals regerende
koningen van Engeland en Duitsland.
George Street en al, wat daar noorde
lijk van lag, werd het duurste deel van
Millburgh. De sociale positie van de
mensen werd afgemeten naar de grotere
of kleinere afstand, die er tussen de
woningen en de rivier lag. De heren
huizen van hen, die dank zij John
Mills rijk geworden waren, waren langs
de North Front Street neergezet en de
bewoners stonden bekend als „North
Front-families", heit. puikje van de Mill-
burghse gemeenschap. Ten- zuiden van
Frederick Street, in Dutchtown,' waren
de huizen, die door de arbeiders ge
bouwd waren, van rode baksteen in I
plaats van grijze kalksteen; ze stonden j
hier en daar bij kluiten bijeen op
kleine stukken land; vele waren neer
gezet op dezelfde manier als in Phila
delphia en Baltimore, waarbij er geen
andere afscheiding was dan een ge
meenschappelijke muur.
John Mills leefde ver verheven boven
het gespuis van zijn stad. Zijn plantage
besloeg drieduizend acres en liep langs
geheel de steile, rotswandige kom van
Millburgh, en in het midden had hij op
de rotswand zijn grote villa, Cliff House,
laten zetten, zodat hi) vanaf zijn veran
da zijn ganse domein kon overzien.
Men was met de bouw begonnen in het
voorjaar van 1760, maar. volgens een
legende, die door het huis nog steeds
bewezen wordt, vergde de afwerking van
het houtwerk binnenshuis negen jaar.
John Mills was één der rijkste mannen
in de kolonie en hij leefde overeenkom
stig zijn rijkdommen. Toen hij in 1784
stierf, volgden, volgens schattingen,
tweehonderd huisdienaren en plantage
arbeiders te voet zijn kist.
James Mills, John's oudste zoon, trad
in zijn vaders Voetsporen en bleef
voortgaan met het uitbreiden van de
fabrieken. Of het nu door inzicht kwam
of alleen maar door stom geluk, een
feit is het, dat zijn grootste expansie
in de timmerhoutbranche plaats vond,
en hiermede legde hij de grondvesten
voor de welvaartsperiode in Millburgh's
economische geschiedenis.
Na de oorlog van 1812 overlaadden
de Britten de Amerikaanse markt met
ijzerwerk en landbouwwerktuigen tegen
zulke lage prijzen, dat de smederijen en
fabrieken van Millburgh daar niet te
gen konden concurreren. De houthandel
ving de slag op. Het ter plaatse aanwe
zige hout was reeds lang gekapt; het
Posities Nederlandse
schepen
Aafftedjk p Ouessant n Antw.
Aagtelcerk 0 Amst. to Bremen
Aalsdyk p 9 de A zo ren n Tripoli
Aardenburgh p 8 Kiel n Stockholm
Adlne 10 te Rotterdam
Adonis 9 op 160 m WNW Jamaica
Advent p 8 Kiel n Skutskar
Aegis 8 v Mobile n Houston
Aeneas 1 te Rotterdam verwacht
Agamemnon 9 v Amst. te Dordrecht
A hoy 7 v Newcastle te Umulden
Alamak p 10 St. Paula Rocks uitreis
Alblaiaerdyk I op MO m O K. Race
Alcetas p 9 Blzerta n Palermo
Aldabl 10 Montevideo te B. Aire#
Aldebaraa p 10 Kiel n Stettin
Alderd Lp» HirsthaU n Zaandam
Algenlb 10 v Bahia te St. Vincent
Algol 9 t Santos n Montevideo
Albena 9 v Hamburg te Rotterdam
All Dambof 9 te Antwerpen
Alloth 9 v B. Aires n Bantoe
Almdyk 9 v Brownsville
Alpha 10 v Lelxoes te Londen
Alpherat 335 m NNW Fortaleza
Aludra 0 Its m N St. Vincent KV
Alwakl 9 v Marseille te Genua
Amalle B 10 te Port Said verwacht
Amatone p 9 Kiel n Kopenhagen
Amcrskerk 10 v Aden te Fremantlé
Ampenan 10 Penang te Belawan
Amalei borg p 9 Kiel n Domsjo
Amstelbrug 8 v Dakar n Leith
Amiteldyk 9 op 490 m ZO K. Race
Ainstellend 9 v B. Aires te Montevideo
Arastelmeer te Los Angeles
Amrielmolen 9 2» m O K. Canaveral
Amstelstad 7 v Tokyo n Hongkong
Amstelstroom 9 te Amsterdam
Amstelvaart 9 v Kandia te Adeb
Amyntas 9 v Gibraltar te Savona
Andromeda 9 v Maassluis te Boston
Andyk 10 v Bremen te Rotterdam
Angolakust 9 v Duala te Matadi
Ank Wlnsemius p 10 Ouessant
Anna B 9 v Plymouth te Dordrecht
Anna Henny p 9 Dover n Lubeck
Anncnkerk 9 op 150 m ZW Monrovia
Annie F p 9 Kiel n Kopenhagen
Annie G 0 v Gefle te Groningen
Antllls p 9 Goeree n Ronnskar
Antje Rott -Aarhuus p 8 Kiel
Applagedyk 9 op 50 m O Martinique
Ardeat 10 v Valencia te Malaga
Ardlto 8 v Stocka te Amsterdam
Arendskerk 9 v Hamburg te Antwer
pen
Argos 9 v Heraklion te Piraeus
Ariadne 9 v Lattakia te Izmir
Aries p 9 Svenska BJom n Londen
Arisona p 8 K. Matapan n Genua
Arkoldyk 9 v Djiboui te Suez
Arncdyk 8 op 370 m WZW Bermuda
Arnhem 9 v Dakar te Bordeaux
Amoudspolder p 9 Westhinder n
Lissabon
Arlemis 9 v Curacao n Matanzas
Aruba 10 te Grangemouth verw.
Asmidiske 9 op 000 m NNW Azoren
Asterope 9 op 600 m NW Azoren
Atlas 10 v Amsterdam te Hamburg
Attis 9 op 200 m NNW Inagua
Audrey 7 v ROtt. te Vesteras
Axeldyk 9 ran te Rio Janeiro
Baarn 10 v Curacao n La Gualra
Bab T 8 v Mnntyluoto n Zaandam
Bali 9 v Marseille te Barcelona
Balong 8 v Calcutta n Penang
Baltic 8 v Hamburg n Londen
Banda 9 op 310 m WZW Azoren
Banggai 9 v New Orleans n New York
Bantam 10 v Antw. te Hamburg
Barumun 10 v Bangkok te Singapore
Batavier 3, 9 te Kings Lynn
Batavier 5. 9 v Rott. te Londen
Batjan 9 v Hallfax te Boston
Batu 9 v Djeddah n Aden
Bawean 8 v Menado n Sangl eil.
Bengalen 9 v Madras n Chittagong
Bengkalis 9 v Sandakan n Manilla
Beninkust p 10 Finlsterre n Freetown
Berend N 8 v Amst n Shoreham
Bernard John p 10 Ouessant n Huil
Bcyerland 9 v Rott. te Kings Lynn
Blak 9 op 100 m W v Lissabon
Bianca p 8 Smith Knoll n Oslo
Bill S p 8 Dungeness n Galway
Birmingham 9 te Roterdam
Bloemgracht 9 te Zaandam
Bonaire p 9 Ouessant n Kalmar
Borculo 9 te Londonderry
Borneo 10 v Semarang te Surabaja
BOskoop 9 v Amsterdam n Trinidad
Ïrandsrla 10 v Yxplla te Londen
redt 10 v Emden te Bremen
Brinlo AntW.-Malmo p 8 Kiel
Britsum 9 op 250 m ZO Tokyo
Bruiser 9 te Vlaardingen
Cadans 10 te Londen verwacht
Caland 8 v Rotterdam te Sllloth
Camerounkust 9 v Gr. Bassa te Mon
rovia
Canada 8 150 m O May eiland
Carebck» p 8 Noordhlnder n Water
ford
Carrlllo 0 v Golflto n Los Angeles
Cartago 9 V P. Coriez te New Orleans
Casana 9 v Trepbrt te Ipswich
Castor 10 ran te Amsterdam verw.
Castor (M) p 9 Kiel n Kopenhagen
Catharinapolder 8 150 m ONO Moga
discio
Colytto 9 op 290 m O Nantucket
Coneepclon 8 175 m ZW Rio Janeiro
Congokust 9 180 m NNO Las Palmas
Contact 9 v Par te Utersen
Coolhaven 11 te Duinkerken verwacht
Coolsingel 9 160 m NNW AïOren
Cornelia B 2, 11 te Duinkerken verw.
Cornclis 8 v Raumo te Zwljndrecht
Corrie B 10 te Middlesbro verw.
Dajc Bohmer p 8 Blierta
Dalerdyk 9 op 330 m NW Azoren
Daniel p 9 Wight n Hogenae
DclfshaVen 8 te Immingham
Delfzijl 8 v Antw. n Esbjcrg
Diannel 10 V Delfzijl te Goola
Dicky p 9 Kiel n Sundsvall
Oido 9 v Kopenhagen te Gdynia
Diligentia 9 te Vlaardingen
Doflard 9 v Oruvon 9e Amsterdam
Doraburgh 9 v Londen te Rotterdam
Dongedyk 9 v Los Angeles te Balboa
Doria 10 Guanta n Carupano
Draco 9 Kopenhagen te Amst.
Drente 9 v Tjirebon te Djakarta
Duiveland 10 te Grangemouth
Duurt p 8 Umulden n Sete
Eagle 8 Antwerpen n Londen
Edison Delfzijl-Oulu p 8 Kiel
Eemdyk 8 op 375 m Z Halifax
Eemland 10 v Rio Grande te Itajahy
Eemstroom 10 v Amst. te Leith
Eenhoorn p 9 Oporto n Londen
Eljo 9 v Rotterdam n Londen
Ella p 9 Brunsb. n Halmstad
Elaa 8 d. Tyne n Gefle
Eos p 9 Cherbourg n Malta
Escaut p 9 Brunsb. n Karlahamn
Fambo p Bona n Piraeus
Favoriet p 9 Kiel n Kotka
Fem 9 v Kotka te Delfzijl
Fan I Umuiden te Dagenham
Flat 11 vm te Manchester verw.
Flduela 9 Maassluis te Londen
Fiducla 2, 10 te Maassluis
Flnlandla p 9 Brunsb. n Huil
Flvel p 8 Kiel n Karlsborg
Flcvo Amst-Odense p 9 Kiel
Flores 9 v New York te Savannah
Fortuna p 8 Brunsb. n Weymouth
F ram 8 v IJmuiden te Dagenham
Frans Böbmer p 8 Kiel n Keml
Frans v. Storneren p 9 Esbjerg naar
Gothenburg
Frans W 10 te HuU verwacht
Frem 9 v Skoghall te Delft
Frema 9 Holmsund te Sandwich
Friedl 8 v Eabjerg n Aarendal
Friendship p 9 Gibraltar
Friesland 9 op 150 m N Cuba
Friesland SSM 10 te Aalborg
Frigro 11 vm te Rotterdam verw.
Gaasterkerk 9 v Hamburg te Antw.
Gaasterland p 8 Lissabon n Recife
Gabonkust 9 v Freetown te Dakar
Geertje Bulsman 9 te Archangel
Gecstdam 9 te Maassluis
stdljk 11 vm te Maassluis verw.
Gemma 10 160 m NO Kaap Verd. eil.
Gerd 9 v Londen te Amsterdam
Gersom p 9 Brunsb. n Londen
Gezicna Ilcndrika p 9 Kiel n Karls
krona
Glessenkerk 9 v Kobe te Hongkong
Globe 8 v Antwerpen n Huil
Glory 10 v Hamburg te Rotterdam
Graveland 10 v Bahia te Las Palmas
Grcbbestroom 10 te Amst. verwacht
Groningen 10 v Bergen te Fowey
Groote Beer 9 570 m W Valentla
Grootckcrk 9 v Port Said n Antw.
Gruno Rott.-Korsor p 9 Kiel
Grutto 9 v Londen te Rotterdam
Gulneekust 9 v Amst. te Hamburg
Hada 2 p 8 Brunsb. n Trelleborg
llado 8 v Par te Temeuzen
Hathor p 9 Ouessant n Mostaganem
Hcclsum 10 v Bremen te Hamburg
Heem ra ad singel 8 te Rotterdam
Heemskerk 11 te Penang verwacht
Hclloo 8 v Londen te Rotterdam
Helicon 9 v Trinidad n C. Bolivar
Helvetia 9 v Rott. te Londen
Henja p 9 Brunsb. n Terborg
Hcnnlc p 10 Brunsb. n Shoreham
Henny T 7 v Gent te Gothenburg
Henrica Thekla 8 v Libreville naar
Dakar
Hera 9 op 460 m NO Trinidad
Hcrsilia 9 v Pampatar te Grenada
Hcrta p 9 Brunsb. n Holyhead
Hilda 9 v Goole te Antwerpen
Hinde 9 v Amsterdam te Londen
Holendrecht 10 v Loanda te 5mden
Holland (H) 8 v Esbjerg n Aalborg
Hoogland 10 v Stettin n Odense
Hoop p 8 Brunsb. n Londen
Hoop op Zegen 7 te Grouw (F)
Horizon p 9 Brunsb. n Helmond
Houtman 11 te Cristchurch verwacht
Houtman (V) p 8 Brunsb n Creeksea
Hunze 6. 9 te Brunsbuttel
Hunzeborg 9 v Goole te Amst.
Hydra 9 op 650 m W Finlsterre
Iberia 9 v Büely eil. n Igarka
Ida Jacoba p 9 Umulden n Drammen
Imke p 8 Kaap Bon n Algiers
Irene S 8 v Keml te Shoreham
Isis 9 op 300 m O Cape Canaveral
Isola Rott.-Malmo p 10 Kiel
Ivoorkust 9 v Lome te Duala
Jan Herman p 9 Noordhinder n Nantes
Jan Kreumer p 9 Kiel n Ronneby
Janny 8 v Yarmouth te IJmuiden
Jans 9 v Amsterdam te Londen
Japara 9 op 300 m W Sabang
Java 10 v Palembang te Singapore
Jean E 9 v Oporto te Bremen
Jell 10 v Londen te Delfzijl
Johan van Oldcnbamevelt 12 te Suva
verwacht
Johanca 7 v Oscarshamn n Norrsundet
Johanna te Velde 8 te Amsterdam
Johannes 7 v Penzance te Glasgow
Johnny 10 v Casablanca te Rouaan
Jonan 10 bij Psntland Firth n Man
chester
Joost 8 te Kristlnehamn
Joseph Frering p 9 Fimsterre
Jozef Swcndcn p 9 Kiel n Stockholm
Julia Mary p 9 Texel n Lelxoes
Jupiter 9 v Rhodos n Eleusls
Jura 10 te Rotterdam verwacht
Kaloekoe 10 te Timor Dill;
Jilly
O K
Race
ten anker Abu Flus
Karossa 10 v Sorong te Fak Fak
Karsik 9 op 350 m W Maladiven
Kattegat p 9 Kiel n Randers
Keizersveer 10 te Roterdam
Kemphaan 9 v Gdynia n Lubeck
Kieldrccht p 8 Kiel n Stettin
Kinderdyk 9 v Rotterdam te Bremen
Kohinoor p 9 de Noordkaap
Kreeft 8 v Rotterdam n Wabana
Kroonborg p 8 Brunsb. n Kings Lynn
Laagkerk p 9 Sabang n Singapore
LabotM 8 v Algeclras n Rotterdam
Laertes 9 v Rejang n Manilla
Langkoeas 9 op 750 m O Azoren
Larenberg 9 350 m ZZO Dakar
Europa
Laurenskerk 14 v Port Said te Catania
Lauwereborg 9 te Delfzijl
Lawak 9 op 353 m ONO Paramaribo
Leemans 8 v Bordeaux te Fedala
Leersum 9 op 130 m ZW Cape Fare
well
Leeuwarden 10 te Bal boa verwacht
Lekhaven 9 op 300 m NO Bahia
Lekkerkerk 9 op rede Koweit
Leliegracht p 9 Brunsbuttel
Lelykerk 10 op 600 m O Gibraltar
Lelystad I Bayonne n Plymouth
Lcmaterkerk p 8 K. Bon n Port Said
Leonldas 10 v Gothenburg te Delfzijl
Leopoldskerk I op 130 m NW Malta
Leto 10 v Bombay ta Colombo
Leuvehaven 10 te Kopenhagen verw.
Liberia» p 9 Ouessant n Rotterdam
Libert* 9 v Hamburg te Raumo
Liberty 8 Rott. n Southampton
Lien p 9 Brunsb. n Shoreham
Llea 8 v Requejada te Goole
Lieve Vrouwekerk 9 v Aden n Suez
Limburg 10 ta Port Said verwacht
Llmfjord 10 v Rott. ta Utersen
Lindekerk 10 v Assab n Massawah
Linge»troom 9 v Amst. te Londen
Llssekerk 9 op 382 m W Bombay
Lubox 7 v Fowey te Catania
Luna 9 v Sevllla n Algiers
Lutterkcrk 8 v Londen te Amst.
Lydla (W) 9 v Krsmfors te Rott.
Lyra 8 v Londen te Antwerpen
Maartje p 9 Lindesnes n Liverpool
Maas 9 v Kingston te Pto. Barrios
Maas (L) p 9 Brunsb. n Alphen
Maasdam 9 op 190 m ONO K. Race
Maas Lloyd 9 v Madras n Chittagong
Maaskerk 9 op 320 m ZZO Guardafui
Majorca p 8 Noordhinder n Garston
Makkum p Brunsb. n Oxelosund
Manto p 9 Flnlsterra n Amsterdam
Marcello 9 v Avonmouth te Havre
Maria W 10 te Vlaardingen
Mariekcrk 10 v Rott te Port Said
Marlscal Lopez p 9 Ouessant
Markab p 9 K. St. Vincent n Genua
Markelo p 9 Tanger n Aarhuus
Maria p 8 Brunsb. n Kopenhagen
Mars Amst.-Gefle p 10 Kiel
Martenshoek p 10 Sandhammem
Mascotte 10 v Stettin te Londen
Mataram 8 v Djakarta te Rotterdam
Matthew p 9 K. Wrath n Liverpool
Medon 9 v Cap Haitien te Pto. Veijo
Mecrdrccht 9 v Houston n Rotterdam
Meerkerk p 9 Socotra n Aden
Mees Cremer 8 te Rotterdam
Meliskerk 9 v Hamburg te Bremen
Memnoo 8 v New York n La Guaira
Mentor 9 v Nassau te Philadelphia
Merak N 12 te Paranagua verwacht
Mercurius 9 te Colchester
Meres N p 8 Texel n Bremen
Mersey L)oyd 9 v Rott. te Breiden
Merwe Lloyd p 9 Finlsterre
Merwcborg 10 v Huil te Delfzijl
Mcrwede 9 v Rott. te Hamburg
Mcrwchaven 9 te Rotterdam
Merwestad p 9 Brunsb. n Leeuwarden
Metropole 8 v Dundee te Rotterdam
Midsland 8 v Grangemouth te Rott.
Mimosa p 8 Delfzijl n Leerdam
Minos 8 v Helsinki te Kotka
Mira p 9 Kiel n Kopenhagen
Mlrfak N p 9 St. Helena n Rio
Mirzam N 10 v Barcelona te Tanger
Mississippi Lloyd B 1200 m ZO Hawaii
Mitropa 8 170 m N Benghazi
Modjokerto p 9 Cherbourg n Port Said
Montferland 9 op 323 m NO Madeira
Muphrid N p 9 Brunsb. n Rostock
Musi Lloyd 9 te Bangkok
Mynlas 9 v Venetië te Triest
Myra 9 v Wasklot te Cork
Nanusa 9 v Singapore ta Penang
Nassauhaven 10 te Rotterdam
Nautic 9 v Antwerpen te Londen
Necton p 8 Kalmar n Hartlepool
Neder-Elbe 9 te Ballk Papan
Nederland p 10 Kiel n Stockholm
Neeltje B p 9 Kiel n Sundsvall
Nelly 8 v Rotterdam n Bremen
Nero 9 v Aarhuus te Amsterdam
Nestor 9 v Paramaribo n Curacao
Nieuw Amsterdam 9 310 m O K. Race
Nike p 10 Brunsb. n Bridgewater
Noordam p 9 Wight n New York
Noorderhaven 9 te Rotterdam
Noordstad p 8 Kiel n Karlshamn
Noordster 7 te Deventer
Notos p 8 Ouessant n Genua
Nijenburgh 9 v Rott. te Landen
Oceaan 10 te Georgetown verw.
Odile R 9 v Londen te Temeuzen
Oldekerk 7 v Hondagua n Kobe
Olive 9 v Swansea te Amsterdam
Olympla p 10 Dungeness n Aaibar
Ommcnkork 10 v Suez te Djibouti
Oosterburgb p 10 Ouessant n Rott.
Oosterdlep p 9 Gotland n Amst.
Oostkerk 10 V Hamburg te Havre
Oranje 9 v Barcelona te Cannes
Oranje Nassau 9 1080 m ONO Martlr.i-
qua
Oranjestad 9 V Hamburg te Amst.
Orestes p 9 Wight n tolden
Orlon 9 v Piraeus te Tunis
Ouwerkerk 10 v Port Seld n Genua
Pacific 9 v Rott. n La Roehelle
Pamir p 8 Shipwash n Rouaan
Pandora 9 v Manchester ta Rott.
Patricia p 10 Kiel n Aarhuus
Peperkust 9 165 m ZZW Las Palmas
Pergo p 10 Brunsb. n Utrecht
Phidias 6 op 1» m WNW Cyprus
Piet Schipper v Hansweert naar
Engeland
Pietcr S 9 v Swanaea te Rotterdam
Pionier 8 v Amst. n Duinkerken
Plrola p 9 Wight n Hamlna
Planclus 11 te Amsterdam verw.
Plato 9 v Amsterdam te Bordeaux
Prins Alexander 6 v Toronto n Cleve
land
Prins Catlmlr 9 te Montreal
Prins der Nederlanden 9 330 m WO
Barbados
Prins Frcd. Hendrik 8 V Milwaukee n
Chicago
Prins Frcd. Willem p 9 Keep Wrath
Prins Joh. W. Friso p 10 Sardinië
Prins \V. G. Frederik 10 te Hamburg
Prins Willem 2 p 9 Belle Isle
Prins Willem 3, 9 te Rotterdam
Prins Willem 4. 9 170 m ZW Belle Isle
Prins Willem 5. 10 te Montreal
Prinses Irene 9 te Rotterdam
Progres p 8 Brunsb. n Ipswich
Provenicraslngel 13 te Yokohama
verwacht
Pygmalion 9 op 300 m N Azoren
Reggeborg 10 te Maassluis
Rempang 9 v Suez n Aden
Ridderkerk 9 v Antw. te Amsterdam
Riouw 10 v Nacala n Mozambique
Roebiah p 9 Ceylon n Singapore
Roepat 10 v Genua te Marseille
Reggeborg 9 te Rochester
Regina Ida 11 te Mancheeter verw.
Rema 11 te Kopenhagen verwacht
Rifo An p 10 Kiel n Leningrad
Rigcl 8 v Goole te Rotterdam
Rio 9 v Telgnmouth te Temeuzen
Ritornel Rott -Vejle p 9 Kiel
Robox 11 v Hamina te Rott. verw.
Roclf 8 v Amst. te Rotterdam
Roelof Bnlsman 9 te Rotterdam
Roggeveen 9 v Singapore n Mombasa
Rondo 10 te San Francisco
Roscmarie p 9 Kiel n Kopenhagen
Rotti 9 nm te Los Angeles
Rozenburgh 9 v Londen te Rott,
Rubato p 9 Kiel n Leningrad
Ruys 9 v Singapore n Hongkong
Rijnborg 9 v MantyluOto te Huil
Ryndam 9 op 700 m N Azoren
Rynkerk 10 v Tanga te Mombasa
Rynstroom 9 v Huil te Amsterdam
Saba p 9 de Pitboei n Gothenburg
Sabang 11 te Singapore verwacht
Salatiga 10 nm te New Orleans verw.
Saloum p 9 de Casquets n Dakar
Samarinda p 9 Algiers n Lissabon
Sambas 7 v Penang n Rangoon
Sanana 9 v Singapore n Saigon
Sandcnburgh 8 v Rott. n Aberdeen
Sarangan 9 op 200 m W Walvisbaai
Sarpcdon 10 v La Gualra n P. Cabello
Schelde Lloyd 8 v Manilla te Bulan
Schic 10 v Alexandrië te Beyrouth
Schippersgracht p 8 Kiel n Abo
Sheratan 9 v Ravenna te Beyroeth
Siaoc 11 nm te Bangkok verwacht
Siberoet 9 te Port Swettenham
Silindoeng 10 te Port Swetenham
j Silvretta 10 te Rotterdam
Skagcrrak p 10 Kiel n Helsinki
Slamat 9 op 120 m WNW K. St. Vln-
Sloterdyk 9 op 250 ra O K, Race
Solon 8 415 m ZO Jacksonville n Sa
vannah
Sommelsdyk 9 v Antw. n New York
Spaamestroom 9 te Amsterdam
Spirit 9 v Londen te Rotterdam
Spora p 9 lie de Yeu n Hamburg
Sporonia 10 te Barbados
Stad Alkmaar p 9 Brunsbuttel
Stad Amsterdam p 9 Dakar
Stad Arnhem 9 v Celta n Genua
Stad Gouda 9 130 m WNW Lissabon
Stad Leiden 9 v Las Palmas n Pepel
Stad Maassluis 9 100 m WNW Lissabon
Stad Schiedam 13 te Gent verwacht
Stad Utrecht 9 360 m W Scllly
start Point p 9 Brunsb. n Zwljndrecht
Statendam 9 370 m ZZW Kaap Race
Statcnsingel 8 90 m ZZO K. Canaveral
Steady 10 v Gefle te Zaandam
Steenbergen p 9 Goeree n Bremen
Steenwyk 8 280 m WZW Walvisbaai
Stella Maris 8 v Dakar n Burutu
Stella Prima 10 te Londen verw.
Stentor 9 op 680 m NNO Paramaribo
Steven 9 v Huelva n Gent
Straat Banka p 9 Timor
Straat Johore 9 te Colombo
Straat Madura 10 v Durban te Belra
Straat Malakka 8 v B. Papan n Hong
kong
straat Mozambique 10 te Rio Janeiro
Straat Torres 10 te Singapore
Straat van Dlcmen 7 te Durban
Strabo 9 v Amaterdam te Savon*
Surte 8 v Rott. n Schwarzenhutte
Suze Rott.-Ahus p 8 Kiel
Swallow 9 v Londen te Umulden
Tabian 9 v Hamburg te Amsterdam
Tabinta p 9 Sabang n Singapore
Tagri 8 v Rotterdam n Hamburg
Tamo p 9 Ouessant n Rio Janeiro
Tarzan 9 v Londen te Rotterdam
Tasmanic p 8 Terschelling n AarhUUS
Tempo 10 v Fowey te Amsterdam
Temate 9 op 120 m WZW Guam
Texel (V) 9 v Rotterdam te Londen
Thalassa 9 v Rott. te Delfzijl
Thalctas 10 v Amst. te Hamburg
Thallo 9 v Dublin te Rotterdam
Themis 8 v Amsterdam n Madeira
Theodora 8 v Gela n Napels
Thuban Amst-Hamina p 8 O land
Tiba p 9 St. Pauls Rocks n Hamburg
Tiny 9 v Halmstad te Huil
Titan 11 te Amsterdam verwacht
Tjibantjet 8 v Hongkong n Kobe
Tjibodas 10 te Lorenzo Marques
Tjiluwah 6 v Hongkong n Yokohama
Tjimcnteng 9 terug te Yokohama
Tjisadane p 7 Sabang n Mauritius
Tjiwangi 10 v Kobe te Hongkong
Trigon p 9 Brunsb. n Londen
Trito 10 te Amsterdam verwacht
Triton (B) 9 te Temeuzen
Trudc K p 8 Kiel n Mantyluoto
Tuko p 9 Brunsb. n Queenboro
Tweelingen 9 200 m WZW Kaap 8
Vincent
Twin p 9 Shetlands eil. n Garston
Ubbergcn 10 te Antwerpen
Urmajo 10 v Londen te Abo
Utrecht 8 V Penang te Belawan
Van Brakel 9 te Barcelona
Van der Hagen 10 te Takoradl
Van Linschoten 8 300 m ZO Tamatave
Van Noort 8 v Brisbane n Hollandia
van waerwycx s re rort swetiennam
Vedette 9 v Huil te Antwerpen
Vccnenburgh 10 te Middlesbro
Vests (B) 10 v Wlamar te Rott.
Vllestroom 9 v Fowey te Amst.
Vlist 9 op 380 m O ZO K. Sable
Vijgendam 8 v Boston te Rott.
Waal p 9 Kaap Bon n Tripoll
Waikelo 9 v Khorramshar te Abadan
Waiwcrang 9 270 m N Timor
Wandtbek 8 v Monrovia n Abidjan
Wegra 8 v Amaterdam te Tunadal
Weltevreden 10 v Aqaba n Aden
We.lcrdam 9 op 3» m ZZW HallfaR
Westerschelde p 9 K. Gria Nez naar
Westcrsingel 9 v Rott. te Gent
Westkust 8 v Drogheda te Glasgow
Wcstland 9 op 400 m NO Rio Janeiro
Wcstpoldcr 9 te Oporto
Whitsun 9 v Rotterdam te HuU
Wiekenburgh 8 v Rott te Casablanca
Wiebold Bohmer 12 te Amst verwacht
Wilja 7 v Mantyluoto n Venlo
Willem Cornells 9 te Antwerpen
Willem Ruys p 9 Finlsterre
Wlm I p 9 Brunsb. n Southampton
witmarsum 9 v Savannah n Havre
Woltersum 9 v Amst. te Bremen
Wonogiri 9 v Karachi te Dammam
Wonotobo p 9 Singapore n Surabaja
Wulp p 9 Lizard n Manchester
Wijmers P 9 Texel n Leningrad
Ysel 8 v Rotterdam n Havre
Yssel 9 V Ccuta te Rotterdam
Ystroom 8 v Amsterdam n Hull
Zeehaan 10 v Gdynia te HuU
Zeeland p 9 Ceylon n Belawan
Zephyr 9 v Fredericia te Hamina
Ze\cnl>crgcn p 9 Kaap Bojador
Zonnekerk 9 v Tanger te Antw.
Zonncwyk p 9 MUwaukee n Kingston
Zuidcrkerk 8 1160 m ZO Guardafui
Zuid land p 9 Kiel n Kopenhagen
Zuidpool 11 te Emden verwacht
Zus p 9 Kaap Sillelro n Livomo
Zwaantlena 9 v Vesteras te Delfzijl
Zwyndrecht 8 v Galveston n Santoe
Tankvaart
Ablda p 9 Aden n Abadan
Aclla p 9 de Azoren n Curacao
Alkmaar 10 v B Aires te PU Cardon
Ameland 8 op 600 m WZW Azoren
Area 10 v Thameshaven te Killing-
holme
Astrid Naes» p 9 de Burlings
Caltcx Arnhem 9 rede Bahrein
Callex Delft 8 v Madras n Calcutta
Caltex Delftijl 10 te Manchester
Callex Eindhoven p 9 Kreta
Caltex Gorlnchem 10 te Rotterdam
Caltcx Leiden 9 te Bombay
Caltex Nederland 9 te Gothenburg
Caltcx Pernis p 9 Little Quoin naar
Mombasa
Caltex Rotterdam p S K. VlUano
Caltex The Hague 9 v Bangkok n
Singapore
Caltcx Utrecht p 9 Karachi n Bahrein
Ceronla 10 v Pladju te Singapore
Clstula 9 v Pladju te Singapore
Cities Service Valley Forge p 9 Kaap
de Goede Hoop
Clavella 8 v Thameshaven te Rott.
Crania p 9 Sombrero n Rotterdam
Dulvendrecht 8 v Philadelphia naar
Trinidad
Etlraheth B 8 v Amst. n Texas
Ena 8 v Punta Cardon n Guayaquil
Esso Amsterdam p 0 Cherbourg naar
Aruba
Esso Nederland 8 100 m NW Alexan
drië
Jacob Verolme p 9 La Plata ell.
Johannes Fran* p 9 K. Hatteras naar
Cristobal
Kabylia 9 op 190 m ONO Trinidad
Kalinga p 9 Recife n B. Aires
Kalydon 8 v SUnlow te Trinidad
Kara 9 op 300 m N Azoren
Katelysla 9 v Miri n Singapore
Kellla II vm te Cabimaa verwacht
Kenia 10 te Thameshaven
Hermin 9 v Kllllnghölme te Rott.
Khaslella 9 v Lagos te PunU Cardon
Konlngswaard 9 470 m ZO Bermuda
Kopionella 8 v P. de Bouc n Abadan
Koratia 9 v Thameshaven n Stanlow
Korenia 9 op 370 m ZO Socotra
Korovlna 9 v Rio Grande te Belom
Koslcla 10 v Curacao te Trinidad
Krcbsla 9 op 1030 m NO Barbados
Krypton p 8 Barbados n Shellhaven
Kyllx 9 op 140 m W Yap
Liberty Bell 9 750 m ZO St. Helen*
Malea 9 op 170 m NW Madura
Maureen 9 v Rouaan n Houston
Mltra p 9 de Azoren n Good Hope
Moordrecht 9 te Bandar Mashur
Munttoren p 9 Ras al Hadd
Naess Commander 9 125 m O Malt*
Naess Lion 9 te Suez
Naess Tiger 8 v P. Said n Napels
Pcndrecht 8 op Camerounrivler
Perna 10 v B. Papan te Singapore
Phlllne 9 630 m ZZO Kaap Palmaa
Phlllppia 9 op 60 m ZO Durban
Purmercnd p 9 Sabang n Abadan
Rcza Shah The Great 10 125 m O
Massawah
Rossum p 8 Gibraltar n Constanza
Schelpwyk 9 op 260 m WZW Ouessant
Schcrpcndrecht 9 270 m NO Bermuda
Stanvac Djirak 9 te Buatan
Stanvac Pcndopo 10 te Djakarta
Stanvac Talang Akar 9 to S. Gerong
Statue of Liberty 9 HO m NNO Alda-
bra eil.
Sunetta 10 v Chittagong te Singapore
Tamara p 8 Kaap Bon n Port Said
Tarla 9 v Colombo n Calcutta
Tbelldomiu 9 op 330 m NW Bermuda
Tibia p 9 Kaap Bon n Abadan
Tomocyclus 0 op 540 m ZZW Bermuda
Vasum p 9 Khorya Morya ell. n Suea
Vlvlpara p 9 Aden n Montreal
Westertoren 9 op 460 m ZO SocOtr*
Wieldrecht 9 op 120 m N Paramaribo
Woensdrccht p 9 Umulden n Bremen
Zeesleepvaart
Blankenburg met baggermolen 8 te
Rotterdam
Gele Zee 10 v Lubeck 1
Poolzee Dover-Lubeck p 0 Kiel
meeste had gediend voor houtskool voor
de ovens; nu echter kwamen grote
vlotten van wit pijnbomenhout de rivier
afzakken, vanaf de bovenloop van de
Susquehanna. De zaagmolens van Mill
burgh stonden klaar en de stad werd
het centrum van de houtbevoorrading
van Philadelphia en heel zuid-oost
Pennsylvania. Het was een fantastische
tijd, waarin geld als water verdiend
werd. Millburgh had sedert z'n ontstaan
niets dan hoog-conjunctuur gekend,
maar het was er nooit zó ver geweest
als in deze dagen. In South Pront
Street stonden ae houtvlotters zes rijen
dik achter de toog in de taveernes. In
North Front Street beschermde de mi
litie de bewoners tegen de dronken la
waaierige riviermannen, die geen gren
zen kenden bij het zoeken naar haven
genoegens. Elke maand moesten er meer
huizen bewaakt worden. Nieuwe for
tuinen werden zo snel gemaakt, dat de
oude betekenis van een „North Front
familie" al gauw z'n waarde begon te
verliezen.
De houtwelvaart duurde tot in de
dertiger jaren van de negentiende
eeuw. Toen begonnen de zaagmolens
van Williamsport, Lock Haven en Re-
novo aan de bovenloop van de rivier
hun grote concurrentie en het getij
keerde voor Millburgh. De ijzer- en
staalindustrie verplaatste zich naar het
westen en de landbouwwerktuigen-in
dustrie volgde. De oude Mills Ploegen-
fabrlek werd volkomen onbelangrijk.
De looierij sloot zijn deuren en de
droogovens van de steenindustrie stort
ten in.
De Burgeroorlog bracht enige vertra
ging in de achteruitgang van de stad,
maar daarna voerde de weg almaar
verder omlaag. Slechts drie plaatselijke
industrieën van enig belang overleef
den de ineenstorting van 1873 dat
waren de Mills Wagenfabriek waarme
de geen enkele afstammeling van John
Mills meer geassocieerd was, de Mills
Ijzergieterij, nu eigendom van de fa
milie Krautz, en de Katoenspinnerij
v,59. „De rovers zijn weg", zei Panda. ..Ze zijn gevlucht
>iaats e let beven van de ridder nam nu snel af. hij besteeg zijn strijdros
?rofeheiep.' ..Haha. het schelmentuig vlood zeketlijk henen, wijl het ver-
van d dat ik mij in dit woud ophield. Ik. de wreker aller ondaden, de
Aanget'efferaar van het schavuitenbroedsell Komt. laat ons gezwind naar
nmaQhtige jonkvrouw tijgenvóór de briganten wederkerenl"
!uche'," let wederkeren der briganten was ook het onderwerp van gesprek
11 Briev tovershol. Een ongemakkelijk uitziende hoofdman luisterde daar
stijgend misnoegen naar, de verhalen van zijn rovers.
„Waarlijk, nobele aanvoerderkermde één der bandieten..de
baarlijke duivel heeft ons verdreven. Zijne ogen fonkelden als karbon
kelen en zijn adem riekte naar zwavel!"
Hij kwam in enen vurigen karoi,"riep een tweede.
„Vlammende pijlen van hels vuur!" verzon een derde.
..Nu. ende wat zou dat?" snauwde de hoofdman. ..Dat noemt zich
toveren! Bloodaards zijt gel Meikemmeren ende zeemledertnlappen!
Vooruit, ten aanval! Hebt maar genen vrees! Ikzelve zal ulieden aan
voeren!" Bij wijze van aanmoediging deelde hij enige forse schoppen
uit en leidde toen zijn mannen naar buiten.
Everett-English, die de regelrechte af
stammeling was van de weefloods, waar
John Mills het doek voor zijn huifkar
ren had laten maken. De Tredway
Meubelmaatschappij.stond toen nog niet
te boek als een belangrijke Millburghse
industrie, maar zijn advertentie-slagzin:
„Gevestigd in 1788" is historisch juist.
Josiah Tredway, een schrijnwerker van
beroep, kwam in 1766 uit Engeland om
het houtsnijwerk te verzorgen van de
schoorsteenmantels van Cliff House en
hij bleef in Millburgh. In 1788 opende
hij een winkel in de straat achter
Cromwell Street tussen de George en
de Frederick Street, waar thans de
Tredway-toren verrijst; hy maakte ta
fels, stoelen en kabinetten in Engelse
stijl en zoals hij zei „van de beste
kwaliteit". De winkel werd voortgezet
door zijn zoon George en gedurende de
eerste jaren van de negentiende eeuw
was het feit, dat één op de twaalf
kleine éénmans-winkeltjes in Millburgh
een meubelzaakje was, te wijten aan
het natuurlijke gevolg van het feit, dat
velen van de mannen, die John Mills
uit Engeland had meegebracht voor zijn
wagenfabriek, schrijnwerkers waren ge
weest. Sedert 1788 hebben verscheidene
Tredways in de Millburghse belasting
archieven te boek gestaan als „schrijn
werker". De omschrijving fabriekseige
naar verscheen pas met Oliver Tredway
in 1874.
Geholpen door de depressie, die een
gevolg was van de ineenstorting van
1873, wist Oliver Tredway een van de
oude stenen pakhuizen, die meer dan
honderd jaar geleden door John Mills
waren gebouwd, in zijn bezit te krygen;
het gebouw werd uitgerust met afge
dankte machines uit een van de oude
zaagmolens en hij haalde een stel ge
schoolde houtbewerkers uit de rijen
mannen, die dagelijks in South Front
Street stonden. De maatschappij gedijde
en in 1910. toen Orrin Tredway de lei
ding in handen kreeg, was deze Mill-
burghs grootste industrie; een onder
scheiding. die de maatschappij niet al
leen had verkregen door zijn expan
sie, maar ook door de gebreken van zijn
rivalen. De crisis van 1907 veroorzaakte
de sluiting van Mills Wagenfabriek.
Kort daarna verhuisden de eigenaars
van de katoenspinnerij hun machines
en vestigden zich in Noo'rd-Carolina.
Alleen Krautz Staalmaatschappij de
vroegere Mills Ijzergieterij bleef
over maar haar dagen waren geteld.
(Wordt vervolgd)
Vervolgverhaal voor de kleintjes
7576. Bunno was best in z'n schik met al die dingen. Het banaan
mannetje wees ook nog op een luidsprekertje aan de wand.
„Kijk," zei hij. „Als jemuziek wilt horen, druk je maar op de knop
naast je bed en dan speelt het. En ga nou maar lekker uitrusten; want
iets anders dan uitrusten en eten en drinken hoef je hier in Luilekker
land niet te doen!"
Het mannetje ging heen en Bunno hleef alleen in z'n huisje. Hij
keek glunderend rond en voelde zich best in z'n schik. Was het hier
even fijn!
