GENEVE MAAKTE RUIM BAAN
VOOR GESPREK GROTE TWEE
WEERBERICHT
Grote Vier voor 't laatst bijeen
„Iteii vriendelijke mislukking
In aantal gevallen onwettige
postcensiiur op Nieuw-Guinea
Collectief Westelijk voor-overleg
met Ike?
1&ohI/UU&-
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 6 AUGUSTUS 1959
No. 29814
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: A. E. van Disüoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma
Genève, 6 augustus Een gezelschap van goedgemutste ministers en gedele
geerden drentenle gistermiddag de Spaanse zaal van het Paleis der Naties binnen,
schudde handen, keuvelde en glimlachte tegen elkaar en hield toen de langste
en laatste zitting van de tweede fase der Geneefse conferentie, alvorens opge
lucht aan de afscheidschampagne te beginnen. Na negeneneenhalve week
vruchteloos onderhandelen over Berlijn en Duitsland konden de viereneenhalf
uur van gistermiddag er nog best af om alle argumenten, die in die tijd ter
tafel kwamen, nog eens uitgebreid te herkauwen. Toen werd de conferentie ver
daagd met een communiqué van 149 woorden, dat zei: „Er heeft een openhartige
en veelomvattende discussie over Berlijn plaats gehad en de standpunten van
de partijen zijn nader tot elkaar gekomen. De discussies zullen nuttig zijn voor
verdere onderhandelingen, die nog nodig zijn om een overeenkomst te bereiken.
De conferentie schonk tevens gelegenheid voor nuttige gedachtenwisseling over
andere vraagstukken van gemeenschappelijke interesse. Datum en plaats van
hervatting van het werk van de conferentie zullen via diplomatieke kanalen
geregeld worden".
Nóg een communiqué
Een uur later kwam er nog een com
muniqué, dat zowaar wat nieuws be
vatte: „De vier ministers hadden een
nuttige gedachtenwisseling over de me
thode om onderhandelingen over het
ontwapeningsvraagstuk te bevorderen.
Zo gauw als de nodige beraadslagingen
hierover voltooid zijn, zullen de resul
taten daarvan bekend worden gemaakt".
Dit betekent in feite, dat de Grote
Vier in de afgelopen dagen gedurende
het privé-overleg overeengekomen zijn
om de kwestie der ontwapening uit han
den te nemen van de 82 Uno-leden, waar
zij geheel en al op dood spoor was ge
raakt en een handzamer instrument te
scheppen, vermoedelijk een tienmogend-
hedencommissie binnen het kader van de
Uno, waarin Oost en West, alsmede mo
gelijk ook de neutrale landen vertegen
woordigd kunnen zijn, daarmee is er een
paratuur voltooid, die na eventuele sti
mulansen uit de Eisenhower-Kroesjtsjef-
gesprekken drie van de belangrijkste
openstaande problemen kan aanpakken:
a) Berlijn en Duitsland (op later da
tum te hervatten ministersconferentie)
b) stopzetting van kernproeven (de
conferentie daarover in Genève gaat nog
steeds voort)
c) ontwapening (een nieuwe commis
sie).
De slotzitting van de tweede confe
rentie-fase stond trouwens sterk in het
teken van de komende confrontatie der
Russische en Amerikaanse regerings
chefs. Gromyko, die het bezoek van Mac
millan aan Moskou en de reizen van
Kozlov en Nixon als nuttig en belang
rijk kwalificeerde, werd in zijn rede
haast lyrisch over de komende ontmoe
tingen tussen de Grote Twee. „Onmoge
lijk te overschatten", zei hij. „Van werke
lijk historische betekenis". Zijn woord
voerder deed er na afloop van de zitting
nog een schepje bovenop: ,De komende
generaties zullen ervan profiteren".
Lloyd refereerde eraan en noemde het
een opvallend voorbeeld van de manier,
waarop de internationale atmosfeer is
verbeterd. Wat de rest van de speeches
der zes delegatieleiders betreft, durf
ik het geduld van mijn lezers nauwelijks
verder op de proef te stellen. Alle argu
menten passeerden om der wille van de
diplomatieke archieven nog eens de
revue. Herter schiep nog verwarring door
te verklaren, dat de Westelijke rechten
in Berlijn zó voor zichzelf spreken, dat
zij helemaal geen Russische garantie
Tommy Steele naar
Moskouse festival
Tommy Steele, de afgod van de En
gelse teenagers, rijk geworden met zijn
wilde jazzliedjes, vertrok gisteren uit
Londen als lid van een Britse culturele
delegatie, welke het eerste Moskouse
filmfestival zal bijwonen. In Moskou,
zei hjj, spelen ze alleen maar klassiek.
Daarom heb ik mijn nieuwste plaat
meegenomen om haar op een of andere
klandestiene jazz-bjjeenkomst te laten
horen.
Het zou geweldig zijn als ik de Sov-
jetrussische jeugd rock-and-roll kon le
ren, aldus Tommy Steele. Rock-and-roll
trok intussen ook de aandacht van me
dische kringen. Een hoofdartikel in het
tijdschrift „Medical Press" verklaart,
dat hoe meer er rock-and-roll gedaan
wordt, hoe minder er geknuppeld en ge
stoken wordt.
De stelling wordt verworpen, dat de
moderne dancing verantwoordelijk zou
zijn voor de toenemende jeugdcrimina
liteit. Juist het omgekeerde is het ge
val, aldus het artikel. Rock-and-roll en
andere danserupties vormen juist een
veiligheidsklep voor een teveel aan fy
sieke energie.
Opklaringen
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond: Bewolkt en op de mees
te plaatsen droog weer. Morgen enkele
opklaringen. Zwakke tot matige wind
uit westelijke richtingen en dezelfde
temperaturen als vandaag of iets ho
gere.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
7 AUGUSTUS
Zon op 5.09, onder 20.21 uur.
Maan op 8.34, onder 21.22 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee 4.14 en
16.40 uur, laagwater 0.09 en 12.26 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
behoeven. Aangezien het juist de eis tot
zo'n garantie was, waarop uitgerekend de
hele conferentie is gestrand, wekte dat
grote verbazing. De Amerikaanse minis
ter had zich echter alleen wat onduide
lijk uitgedrukt. Ten behoeve van de
duidelijkheid haastten woordvoerders
zich daarom nog eenmaal het Westelijke
standpunt te definieren: de Westelijke
positie in Berlijn vloeit de jure en de
facto voort uit de Geallieerde overwin
ning op Nazi-Duitsland en de daarop
volgende viermogendhedenakkoorden.
Aan die positie kan juridisch nooit door
eenzijdige actie getornd worden. Aange
zien het Westen uit politieke overwe
gingen bereid om een oplossing voor de
Berlijnse kwestie te vinden geneigd
was toe te stemmen in een interim
regeling voor Berlijn, wenste het echter
een bevestiging van Gromyko, dat zo'n
regeling niet na afloop een automatische
wijziging in die Westelijke positie zou
impliceren. En die bevestiging was Gro
myko niet bereid te geven.
Ziedaar de laatste druppels van de
Geneefse woordenstroom. Een ieder
sprak gematigd, neigde ertoe de kleine
toenaderingen te accentueren en zo wei
nig mogelijk over het gebrek aan ak
koord te spreken. Ook Gromyko sprak
zjjn waardering uit voor de zakelijke
toon, waarop de onderhandelingen wa
ren gevoerd. De crisis-atmosfeer is voor
lopig weg en nu de bazen bij elkaar op
visite gaan, past het de knechten niet
elkaar op de tenen te trappen.
Intieme viering van
Prinses Irene's verjaardag
Prinses Irene vierde gisteravond haar
twintigste verjaardag met een intiem
feestje in de villa te Ravello bij
Napels waar zjj met Koningin
Juliana, Prins Bernhard en Prinses
Beatrix op vakantie is. Een lid van
het gezelschap zei, dat slechts de
enkele Nederlandse vrienden die ook
in de villa verblijven, het feestje bij
woonden. Er waren geen bijzondere
festiviteiten.
Persen in Groot-Brittannië
draaien weer
Overal in Groot-Brittannië zijn
gisteravond de persen weer gaan draaien
nadat de staking in de drukkerijen, die
zeven weken heeft geduurd, was afge
lopen.
Door de staking werden ongeveer
4.300 drukkerijen en 1.100 provinciale
bladen getroffen.
De 150.000 werknemers, die aan de
staking hebben deelgenomen, hebben
het werk hervat op grond van een
vorige week aangegane overeenkomst.
De tien betrokken vakbonden bereiden
nu een stemming onder hun leden voor
over de overeenkomst.
Regering dankbaar voor Verolme's garantie
(Van onze Amsterdamse correspondent)
„De postcensuur op Nieuw-Guinea is een ernstige zaak. Wij kunnen niet vol
staan met het voorlopige onderzoek, dat reeds heeft plaats gehad. In overleg met
de heer Platteel is dan ook besloten een commissie van onderzoek in te stellen,
die de klachten over censuur ter plaatse zal onderzoeken en met grote spoed te
werk zal gaan." Dit verklaarde de minister van Zaken Overzee ai., de heer H. A,
Korthals, gisteravond op Schiphol, waar htf tezamen met zijn secretaris-generaal
mr. B. Krijger, gouverneur dr. P. J. P. Platteel, uitgeleide deed bij diens terug
keer naar Nieuw-Guinea.
Advertentie
SCHILDER MET
SIKKENS-TJALLEM A PR0DUKTEN
vraag gratis boekje 'gezelligheid door kleur'
(32 pagina's in kleuren) bij postbus 2 - Leiden
Nederland en overleg
op hoog niveau
Het ministerie van Buitenlandse
Zaken heeft desgevraagd meegedeeld,
dat de Nederlandse regering op de
hoogte is van de suggestie tot overleg
op hoog niveau en in Navo-verband
met president Eisenhower te Parijs.
Het Amerikaanse blad „New York
Times" heeft gemeld in diplomatieke
kringen vernomen te hebben, dat er in
de loop van deze maand misschien een
conferentie van regeringsleiders van de
Navo-landen zal worden gehouden.
De Nederlandse regering zal, indien
tot een dergelijke conferentie wordt
besloten, daaraan gaarne haar mede
werking verlenen. Zij aoht dit voorover
leg nuttig, doch heeft over het niveau
waarop dit het best zal kunnen ge
schieden, vooralsnog geen uitgesproken
oordeel.
Italiaanse suggestie vindt
weinig steun
Italië heeft voorgesteld, dat president
Eisenhower een bijeenkomst van de
NAVO-ministerraad bijwoont ter be
paling van een gemeenschappelijke
tactiek voor zijn besprekingen met
Kroesjtsjef, aldus meldt Reuter uit
Rome. In doorgaans welingelichte
kringen in Washington meent men
echter, dat Eisenhower er niet veel
voor voelt om tijdens zijn verblijf te
Parijs besprekingen te voeren met
vertegenwoordigers van alle NAVO-
landen.
Men kon zich wel voorstellen, dat de
president in de NAVO-raad mededeling
zal doen van zijn plannen, maar een
debat of een conferentie acht men niet
waarschijnlijk. Onder deze omstandig
heden zal 'n NAVO-bijeenkomst op am
bassadeursniveau voldoende zijn. zo
meent men.
De Franse regering zou helemaal met
warm lopen voor de Italiaanse sugges
tie. Het Italiaanse voorstel zou voorts in
de'permanente NAVO-raad op diploma
tieke wijze onder tafel zijn gewerkt on
der het voorwendsel, dat er totnogtoe
geen data zijn vastgesteld voor het be
zoek van Eisenhower aan Europa.
Overname van de Italiaanse suggestie
zou overigens de NAVO-raad in een
moeilijk parket brengen. De leiders van
de NAVO-landen zijn er immers mee
akkoord gegaan, dat Eisenhower met
Kroesjtsjef overlegt als hoofd van ce
Amerikaanse regering en niet als
woordvoerder van de NAVO-landen. Een
bijeenkomst van de regeringsleiders van
de NAVO-landen zou tengevolgde heb
ben, dat Eisenhower met Kroesjtsjef za1
gaan praten als woordvoerder van de
NAVO-landen.
In Parijs hoopt men dan ook, dat
Italië het met deze visie eens is en dat
Het heeft mij ten zeertse bevreemd",
aldus de minister, „dat er uit Nieuw-
Guinea berichten zijn gekomen over de
inhoud van het advies, dat het Hof van
Justitie over de zaak Van Beek heeft
uitgebracht. Dit is namelijk in een ver
zegelde enveloppe aan de gouverneur
overhandigd."
Over de inhoud ervan wenste de mi
nister zich niet uit te laten. „Wij zullen
eerst in de toekomst conclusies kunnen
trekken".
Wel gaf de minister toe, dat de com
missie van onderzoek tijdens haar werk
ongetwijfeld op bepaalde facetten van
de zaak Van Beek zal stuiten.
Gouverneur Platteel, die in de inter
continentale wachtkamer toevallig
kwam te zitten tegenover een op tafel
liggende briefopener, maar zorgvuldig
vermeed er aandacht aan te schenken,
wees erop, dat de gouverneur sinds en
kele jaren wettelijke bevoegdheden heeft
tot het censureren van brieven. Hij
Advertentie
men de Italiaanse suggestie niet verder
in overweging zal hoeven nemen.
De GaulleEisenhower
In Parijs verluidt dat De Gaulle aan
president Eisenhower twee data 27
augustus en 3 september heeft voor
gesteld voor het bezoek aan Parijs. Hij
zal zich neerleggen bij het besluit van
Eisenhower en hij zal eventueel zijn
bezoek aan Algerije eind augustus uit
stellen, indien dat noodzakelijk mocht
zijn.
De betrekkelijke koelheid, waarmee
de eerste aankondiging van de bezoe
ken van Kroesjtsjef en Eisenhower ont
vangen werd, overheerst nog in de
semi-officiële commentaren.
Met uitzondering van het communis
tische blad „Humanite" en de pro-com
munistische „Liberation" waarschuwen
de dagbladen in verschillende mate
tegen buitensporig optimisme. Deze
voorzichtigheid wordt gedeeld door de
meeste functionarissen, die vrezen dat
president Eisenhower enkele van de
Westelijke meningen zou kunnen prijs
geven in ruil voor lege woorden.
Volgens hen bestaat ook in Bonn en
in Rome deze vrees. De ontmoeting tus
sen generaal De Gaulle en president
Eisenhower zal moeten aantonen m
hoeverre een dergelijk wantrouwen ge
rechtvaardigd is, zo menen zij.
AdenauerEisenhower
Bondskanselier Adenauer heeft presi
dent Eisenhower meegedeeld, dat hij be
reid is de president op elk gewenst
tijdstip en elke gewenste plaats te ont
moeten.
Men voegde hier echter aan toe dat
Bonn het zeer op prijs zou stellen als
Eisenhower mocht besluiten naar de
Westduitse hoofdstad te komen.
Nog enkele weken
Nieuwe mantels
tegen
ZOMERPRIJZEN
Ook voor repareren en
moderniseren.
NIEUWE RIJN 54^
Onderzoek vliegtuigongeval
Goa vergt nog veel tijd
Het Tweede Kamerlid de heer Rit
meester heeft op 15 juni aan de minis
ter van Defensie schriftelijke vragen
gesteld over het ongeval met een Martin
Mariner vliegtuig van de Kon. Marine,
dat op 15 juni bij Goa gebeurde.
De heer De Jong, Staatssecretaris van
Defensie, deelt in zijn antwoord o.a.
mee:
Alvorens een definitief schriftelijk
rapport kan worden ingediend, moeten
niet alleen de nog ontbrekende gegevens
uit Bombay en Madras worden ontvan
gen, doch ook het resultaat van aan de
Commandant zeemacht Ned. Nieuw-
Guinea opgedragen proefnemingen moet
worden afgewacht.
Daarnaast zal onderzoek plaats heb
ben van opgezonden, doch nog niet hier
te lande ontvangen, motoren en appa
ratuur. Met een en ander zal nog ge
ruime tijd gemoeid zijn.
Huwelijken zijn door de eeuwen heen feestelijke gebeurtenissen ge
weest. die altijd veel publieke belangstelling trokken. Wanneer er in
onze eeuw plotseling een Oudhollandse trouwpartij plaats vindt, is de
belangstelling enorm. Nico Eybergen en Woutertje van Essen hadden
ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van Amersfoort hun huwe
lijksfeest een Oudhollands karakter gegeven. Zijzelf en al hun gasten
waren gekleed in kostuums van enkele eeuwen geleden. Vele Amers-
dient hiertoe voor ieder geval een mach
tiging te geven.
Hij is echter tot de conclusie ge
komen, dat er in een aantal gevallen
censuur is toegepast buiten deze
machtiging, dus op onwettige wijze.
Om tien over half elf vertrok het
KLM-toestel, dat gouverneur Platteel
via Tokio naar Biak zal brengen.
Op een vraag inzake de financiële
garantie van de heer Verolme voor de
expeditie naar het Sterrengebergte
antwoordde minister Korthals bij het
vertrek van gouverneur Platteel, dat
de overheid reeds belangrijke bijdra
gen in geld en in natura had ver
strekt. Hij was zeer erkentelijk voor
de garantie, welke de heer Verolme
wenste te geven aan de Stichting en
hij juichte dit initiatief op particulier
niveau ten zeerste toe.
Hij hoopte, dat dit een nieuwe impuls
zou zijn om het verdere verloop van de
expeditie tot een goed einde te brengen.
De minister maakte nog gewag van
de actie, welke op Nieuw-Guinea is in
gezet om een belangrijk bedrag bijeen
te brengen.
Uitnodiging
van Oostduitse minister
De minister van Buitenlandse Zaken
van Oost-Duitsland, Lothar Bolz, heeft
gisteren Gromyko, Herter. Lloyd en
Couve de Murville uitgenodigd Oost-
Duitsland te bezoeken.
In de uitnodigingen aan de Westelijke
ministers zegt Bolz, dat het werk van
de mihisters op de conferentie te Ge
nève bemoeilijkt is door het feit, dat
sommige ministers de toestand in Oost-
Duitsland niet persoonlijk kennen.
Hij verklaart er van overtuigd te zijn,
dat een bezoek van de Westelijke minis
ters aan Oost-Duitsland „zal bijdragen
tot de toenadering tussen de volken".
foorters liepen gisteren uit om deze fraaie bruidsstoet te zien. Er zijn
gisteren echter meer huwelijken voltrokken, zoals dat van Louky Horna
en Jaap Klijnbeiden verbonden aan het Nederlands Ballet. Zij waren
in tegenstelling tot het Amersfoortse bruidspaar, modern gekleed. Als
getuigen bij dit huwelijk, dat in Den Haag werd voltrokken, fungeer
den Willy de la Bije. onze oud-stadgenoteen Jaap Vliereveneens
goede bekenden in de balletwereld.
MINDER WERK,
MEER GLANS!
CAVA
SEUL
schoencreme - wrijfwas
metaseul (voor alle metalen)"
Verolme investeert
10 miljoen gulden
In Noorse werf Sarpsborg
De heer Verolme heeft gisteren op een
persconferentie in Oslo verklaard dat
zjjn concern 80% van de aandelen van
de Noorse scheepswerf „Sarpsborg Me-
kaniske Verksted A/S" zal venverven
door het kapitaal van de maatschappij
van 200.000 Noorse kronen uit te breiden
tot een miljoen kronen. Voorts heeft hij
beloofd minstens 19 miljoen kronen (10
miljoen gulden) tijdens het eerste sta
dium van een groot uitbreidingsprogram
te investeren.
De werf, waar 600 man werkt, ligt te
Sarpsborg, een stad in het uiterste zuid
oosten van Noorwegen, vlak bij de
Zweedse grens.
Men verwacht dat de Noorse regering
op haar wekelijkse bijeenkomst op mor
gen de overeenkomst goed zal keuren. De
heer Verolme had gisteren een bespre
king met de Noorse minister van in
dustrie Kjell Holler. Kort daarna zei hij
op een persconferentie dat de minister
zich goedgezind had getoond. „Ik ben
niet naar Noorwegen gekomen om de
Noorse werven concurrentie aan te doen
maar om te helpen meer schepen in
Noorwegen te bouwen", aldus zei de
heer Verolme. Zijn plannen vormden
een uitbreidingsprogramma in fasen voor
de werf van Sarpsborg. Er zullen geen
revolutionaire veranderingen worden in
gevoerd. De dagelijkse leiding van de
maatschappij blijft onveranderd. De
huidige leiders blijven in functie. De lei
ding wordt echter uitgebreid met twee
vertegenwoordigers van de Verolme-
groep namelijk de directeur van „Norsk
Philips A/S, Hans Cappelen, en de reder
Roald Nerdrum. Sarpsborg Mekaniske
Verksted gaat zich meer toeleggen op
het bouwen van grotere schepen en wel
in zo groot mogelijke mate in samen
werking met andere Noorse firma's. De
werf beschikt over orders die volledige
werkgelegenheid tot 1961 waarborgen
maar daarna zou werkloosheid gedreigd
hebben gezien de mindere vraag naar
schepen van de 7500 ton klasse. De ge
dachte is geopperd dat de werf schepen
tot een grootte van 70.000 ton zou gaan
bouwen. Als dat waar zou zijn, zouden
de investeringen van Verolme veel groter
moeten zijn dan de tien miljoen gulden
die hij voor het eerste stadium van het
uitbreidingsprogram heeft toegezegd.
