AMERIKAANSE VICE-PRESIDENT SPRAK TOT RUSSISCHE VOLK WEERBERICHT „Wij hebben niet twee werelden nodig, maar één, zonder ellende" Koningin Elizabeth drukte 8000 handen en sprak 50 redes uit Concessies van Rusland in ruil voor reis Kroesjtsjef naar V.S.? Opgericht 1 maart 1860 MAANDAG 3 AUGUSTUS 1959 No. 29811 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: A. E. van Dishoeck Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week Witte Singel 1, Lelden Giro no 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 De Amerikaanse vice-president Nixon heeft zaterdag voor de Russische radio en televisie gezegd, dat Amerika zijn militaire bases niet in stand houdt om de Sovjet-Unie aan te vallen, maar om zichzelf en zijn bondgenoten te verdedigen. De oplossing van het militaire vraagstuk kan volgens Nixon uitsluitend worden gevonden in een gemeenschappelijke ontwapening en niet in een eenzijdige. Hij pleitte voor een openhartige samenwerking, „die ons samen naar de maan kan brengen". Verder sprak de Amerikaanse vice-president zich uit voor een regelmatige uitwisseling op allerlei gebied, voor een vreedzame concurrentie, voor een gezamenlijke strijd tegen honger en ziekte en voor een politiek van „open lucht, open stad, open geest en open hart". „Als Kroesjtsjef zich wijdt aan het scheppen van betere levensomstandigheden voor het Russische volk, zal hij de géschiedenis ingaan als één van de grootste Sovjet-leiders, maar als hij er naar streeft andere landen gelijk te schakelen, zal hij vrees, achterdocht en spanning scheppen", aldus Nixon. De toespraak is rechtstreeks door alle Sovjet-Russische radiozenders uitgezon den, alsmede door elf televisiestudio's binnen een straal van 400 km. van Moskou. Nixon zei dat hij zeer onder de indruk is gekomen van de efficiënte en moder ne inrichting van fabrieken, van de schitterende balletten in Leningrad en Novosibirsk en van het streven naar verbetering op alle gebied. De Russen waren harde werkers, vi taal en bezield met de wil om vooruit te komen. Verder was het Nixon opgevallen, in hoevele opzichten de Russen met de Amerikanen overeenkomen. „Wij houden allebei van humor en van sport, wij zijn allebei gastvrij en vriendelijk. Maar bo venal zijn de beide volken' één in hun vredeswil". De vice-president zei dat niets hem zo pijnlijk getroffen had als de woorden van een Russische ex-mili tair in Novosibirsk, die zei: „Ik geloof U niet als U zegt dat Amerika voor vre de is". Nixon gaf de verzekering dat alleen aanvallende landen iets van Amerika te duchten hebben. Nixon vervolgde: „De Ver. Staten heb ben meegedaan aan twee wereldoorlo gen, doch zij hebben geen vierkante centimeter grond noch een cent herstel betalingen van de voormalige vijanden geëist. De Amerikanen hebben de hoogste le vensstandaard ter wereld. Wy wensen slechts één ding van andere volkeren: in vrede en vriendschap met hen te le ven. Geen leider ter wereld kan de zaak der vrede meer toegewijd zijn dan onze president. En zijn broeder, dr. Milton Eisenhower, die ons de eer heeft aan gedaan deze reis mee te maken, kan U vertellen dat Eisenhowers leven en le venswijze een bewijs van deze eenvou dige, doch grote waarheid zijn: niemand haat de oorlog meer dan hij, die er veel van heeft gezien", aldus Nixon. Hij vervolgde: „Wij weten dat het onze beide landen in dit tijdperk van kernwapens onmogelijk is de ander aan te vallen zonder verschrikkelijke vergel dingsmaatregelen uit te lokken. Daarom zou elke leider, die zo krank zinnig zou zijn om slechts te denken aan het beginnen van een oorlog, steeds het spreekwoord voor ogen moeten houden: „Graaf geen kuil voor een ander, want U zou er zelf in kunnen vallen". „Waarom", sprak Nixon verder, „be staat er dan twijfel aan dat regering en volk der Ver. Staten evenzeer de zaak van de vrede zijn toegedaan als het Sov- jetrussische volk? Ik denk, dat een gedeelte van het ant woord kan worden gevonden in een an dere vraag, die mij op mijn reis her haaldelijk werd gesteld en die de heer Kroesjtsjef zelf stelde in de toespraak, welke hij 28 juli j.l. te Dnepropetrovsk hield, namelijk: „Indien de Ver. Staten in de vreedzame bedoelingen der Sov jet-Unie geloven, waarom achten zij het dan noodzakelijk de bewapeningswed loop voort te zetten en nieuwe militaire bases in het buitenland, rondom de Rus sische grenzen, aan te leggen?" Bij de beantwoording van deze vraag moet ik er in de eerste plaats op wijzen dat deze bases uitsluitend dienen ter verdediging van de Ver. Staten en onze bondgenoten, het zijn geen uitgangs punten voor een aanval op de Sovjet- Unie. En ik zal U vertellen waarom wij deze bases hébben gesticht. Na de tweede wereldoorlog heeft Amerika in snel tem po gedemobiliseerd. Toen deed zich een aantal gebeurtenissen voor, die een be dreiging voor onszelf en voor onze vrienden in het buitenland vormden. Eervol ontslag minister van den Bergh Het besluit, waarbij aan de minister van Defensie, de heer S. J. van den Bergh, op zijn verzoek ontslag wordt verleend, is door H.M. de Koningin ge tekend. Het ontslag is gegeven op de meest eervolle wijze, onder dankbetui ging voor de diensten, aan H.M. de Ko ningin en den lande bewezen. Opklaringen De Bilt verwacht van heden- tot morgenavond: Opklaringen maar ook enkele lokale buien. Zwakke tot imatige wind tussen west en noord. In het algemeen iets hogere temperaturen. (Opgemaakt te 11.15 uur). 4 AUGUSTUS Zon op 5.04; onder 20.27 uur; Maan op: 5-04; onder 19.58 uur; Hoogwater te Katwijk aan Zee: 3.02 en 15.29 uur. Laagwater 11.09 en 23.31 uur. Dit nummer bestaat nit 12 pagina's. De blokkade van Berlijn en de Kore aanse oorlog zijn kenschetsend voor ac ties, die de Ver. Staten en hun bondge noten tot herbewapening dwongen, op dat wij ons tegen een aanval zouden kunnen verdedigen. Een vierde gedeelte van de gehele Sovjetrussische produktie is voor bewa peningsdoeleinden bestemd. Dit betekent dus, dat elke arbeider in de Sovjet-Unie één van zijn vier werkdagen uitsluitend voor de bewapening werkt. Dit is één van de sprekende feiten, die de Ver. Staten noodzaken krachtige strijdkrach ten op de been te houden en de Ameri kaanse militaire bases in het buiten land te handhaven. En ook het Amerikaanse volk draagt een zware bewapeningslast. Denkt U zich eens in wat het voor onze beide landen zou kunnen betekenen indien wij onze volken van deze last zouden kun nen bevrijden", aldus Nixon. „Een andere vraag, die mij op mijn reis vaak gesteld is, was: „Waarom wil len de Ver. Staten niet instemmen met een staken der proefnemingen met kernwapens?" In het kort samengevat is het ant woord dat het niet alleen gaat om de totstandkoming van een Amerikaans- Russische overeenkomst hieromtrent, doch dat er deugdelijke waarborgen moeten worden gegeven, dat na het slui ten van een dergelijk akkoord „ook in derdaad geen kernwapenproeven meer zullen worden genomen". 9 Slot pag. 2 SOA Bezoek aan Canada ten einde Reis vroeg (te) veel van haar krachten (Van onze correspondent te Londen) Koningin Elizabeth, die gisteren van haar uiterst inspannend reis naar Canada, waar zy o.a. de St.-Laurens-zeeweg opende, is teruggekeerd in Londen. Ze zal vandaag of morgen by wijze van voorzorgsmaatregel door haar geneesheren wor den onderzocht. Het is geen geheim dat de Canadese tocht, welke 45 dagen duurde, en tydens welke zij en haar echtgenoot 24.000 km. aflegden, te veel van haar krachten heeft gevergd. Toen zy gistermiddag met een Comet op de Lon- dense luchthaven aankwam, en met de rest van de Koninklijke Familie verenigd werd, was zy uiterlijk opgewekt, maar het was een geforceerde opgewektheid. Duidelijk viel waar te nemen dat de reis sporen had achtergelaten. Haar gelaat was gespannen. Twee weken geleden waren de Britten reeds gealarmeerd door het bericht, dat de Koningin aan uitputtting leed. Haar werd slechts af en toe een rustdag gegund. Zij moest 8000 handen schudden, 136 plaats bezoeken, 50 redevoeringen afsteken en tweemaal voor de televisie verschijnen. De indruk, die men by haar terugkeer kreeg, was dat zij oververmoeid was, maar gelukkig niet ziek. Zij moet echter al meteen weer in staat zijn om met frisse moed een nieuwe officiële reis naar Schotland te beginnen. Het Engelse Koninklijk paar is na een vermoeiende reis door Ca nada in Engeland teruggekeerd. Het werd op het Londense vlieg veld verwelkomd door de koningin moederprinses Margaretprins Charles en prinses Anne. De Koninklijke adviseurs staan thans aan ernstige kritiek bloot. Koningin Eli zabeth had Canada reeds driemaal eer der als vorstin bezocht, maar toen was het programma slechts betrekkelijk kort. Dit was de eerste Koninklijke Canadese tournee op grote schaal sinds 1939. De enorme omvang van het land heeft de organisatoren parten gespeeld. Het was de "bedoeling dat de Koningin behalve de voornaamste steden ook vele uit hoeken zou bezoeken. Men wilde dat zij zoveel mogelijk zou zien en ook gezien worden. Dat had echter misschien beter door meer televisie-uitzendingen gekund. Men vraagt zich af waarom het nodig was dat bijvoorbeeld de bezichtiging van een nikkelmijn drie uur moest duren. Het is zo goed als zeker dat gezien het risico voor de gezondheid van Koningin Elizabeth dit de laatste maal geweest is, dat zij een dergelijke monsterachtige reis heeft ondernomen. De moeilijkheid is dat naarmate V Engeland zich meer moet inspannen hèt Britse Gemenebest bij elkaar te houden of de betekenis er van voor de buitenwereld te onderstre pen, deze taak voornamelijk op de schouders van Koningin Elizabeth komt te rusten, die immers ook het staats- Reina van der Mey, de ster van het Rijnsburgse corso, dat ook door Leiden trok. Zij troonde op de miniatuurpraalwagen, die de prijs voor de origineelste inzending ver wierf. Elders in dit blad schrijven wij uitvoeriger over dit bijzonder geslaagde corso, waarvan wij bo vendien in dit nummer vele foto's plaatsen. (Foto LD/Van Vliet) hoofd is van de afzonderlijke Britse Do minions, hoe onafhankelijk deze zich ook van het vroegere moederland mogen voelen. Engeland klampt zich, wat zijn vertoon van grootheid betreft en om een zekere onafhankelijkheid te demon streren vooral aan Canada' vast, niet in de laatste plaats om indruk te maken op de Verenigde Staten. Sinds Dievenbaker aan de macht is, kregen de Canadese conservatieven de wind mee door het verzet tegen al te grote Amerikaanse economische invloed werd de verhouding met Engeland inniger. Het is aan geen twijfel onderhevig, dat binnen enkele tientallen jaren Canada de meeste an dere Dominions in economische beteke nis zal overtreffen. Engeland, dat nog altijd schuw staat tegenover het Euro pese vasteland, vlucht zeker emotioneel in het Gemenebest, dat overigens een verheugende stabiele factor vormt in een wankele wereld. Maar na de ontmoedigende ervarin gen van de Canadese reis de Cana dezen staan bovendien nog altijd ietwat vreemd tegenover de koninklijke mythe zullen dergelijke monarchale mara thons waarschijnlijk voorgoed tot het verleden behoren. Opnieuw wordt het denkbeeld geop perd dat Koningin Elizabeth als veel vuldig staatshoofd van de in wezen ge lijkwaardige onderdelen van het Britse Gemenebest bij toerbeurt in de hoofd steden ervan enkele maanden zou moe ten resideren. Maar voor een roulerend koningschap voelt Londen heel weinig, al zou dit wegens de moderne verbin dingsmiddelen misschien technisch mo gelijk zijn. Ook de zwaar wegende ge zinsplichten van de Koninklijke Familie hotsen met een dergelijk vergaand plan, dat misschien ideaal zou zijn omdat Ko ningin Elizabeth dan in staat gesteld zou worden in haar Dominions een nor maal leven te leiden. Maar Londen zou in dat geval ophouden het hart er van te vormen De kwestie Laos Nieuwe bron van zorg Het Amerikaanse ministerie van Bui tenlandse Zaken heeft een officiële ver klaring uitgegeven waarin bezorgdheid wordt uitgesproken over de toestand in Laos, waar „de communistische impe rialisten proberen een ernstige crisis in het Verre Oosten uit te lokken". Volgens het „State Department" maakt men zich belachelijk als men verklaart dat Laos, met zijn bevolking van twee miljoen zielen, een gevaar is voor communistisch China met zijn 650 miljoen inwoners of voor Noord-Viet- nam. dat een bevolking van 14 miljoen mensen heeft. De communistisch gezinde Pathet Lao is er, met behulp van communistische samenzweerders van over de grens, op uit de rust te verstoren. De communis tische regimes in China en Noord- Vietnam wensen geen toestand van rust, zij geven de voorkeur aan beroering in Zuid-Oost-Azië, aldus deze verklaring. Radio-Moskou zegt dat de regering van Laos „op Amerikaanse advies bezig is de overeenkomst van Genève over Indo-China te saboteren en een burger oorlog op touw heeft gezet om de oppo sitie te vernietigen". Amerika had al lang geprobeerd Laos van de weg der neutraliteit af te brengen. Het blad eist, dat de internationale bestandscommis sie voor Laos haar werk onmiddellijk hervat. De Britse minister Lloyd en zijn Rus sische collega Gromyko hebben zondag in Genève de kwestie-Laos besproken. De Britse minister gaf uiting aan Enge- lands bezorgdheid over wat het als in menging van buitenaf in Laos beschouwt en drong er bij Gromyko op aan, dat er aan deze inmenging een einde wordt ge maakt. De Britse regering zou van me ning zijn. dat speciaal de communisten uit Noord-Vietnam de hand in de on lusten hebben. Gromyko zou het hiermee niet eens zijn. Later heeft Lloyd met de Ameri kaanse minister van Buitenlandse Za ken, Herter, de kwestie-Laos besproken. Laatste drie dagen Geneefse conferentie (Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma) Genève, 3 augustus. Hedenmiddag zou officieel bekend worden gemaakt, dat Nikita Kroesjtsjef door president Eisenhower is uitgenodigd een bezoek aan de Verenigde Staten te brengen, zo verneem ik hedenochtend in Genève. Nu het niet meer de vraag is of Kroesjtsjef uitgenodigd zal worden de Ver enigde Staten te bezoeken, die de Geneefse conferentie bezig houdt, ryst de kwestie of dat bezoek hem zal nopen in Genève by het scheiden van de markt nog enkele concessies te doen. De Amerikanen hebben inderdaad de laatste dagen hun geallieerden van de uitnodiging aan Kroesjtsjef in kennis gesteld en die hebben er in toegestemd. De Britten, die er niet zonder leedvermaak een analogie met het veelgesmade bezoek van Macmillan aan Moskou, maar ook een uitstekende voorbereiding voor een topconferentie der Grote Vier in zien, zelfs met onverholen enthousiasme. De Westduitsers hebben geen enkel bezwaar gemaakt, alleen de Fransen zyn wat minder geestdriftig, omdat zy menen, dat generaal De Gaulle eerder ingelicht dan geraadpleegd is. Dit nieuws neemt niet weg, dat de Britten met even grote hardnekkigheid als tevoren er naar streven reeds hier een beperkt akkoord over Berlyn te bereiken, en hoewel er nog steeds geen stap vooruitgang is geboekt en de Geneefse conferentie woensdag ophoudt, noteren de kansen van zo'n akkoord by de wedgrage Britten nog steeds één op vier. In tegenstelling tot anderen, die zeggen dat nu de laatste reden voor de Sovjets om concessies aan het Westen te doen is weggevallen, menen zij namelijk, dat de Amerikanen by het polsen van Kroesjtsjef over een bezoek aan Amerika wel degclyk geïmpliceerd hebben, dat een zekere mate van overeen stemming in Genève zo'n reis zeer zou vergemakkelijken. regeiing en zijn voor het Westen onaan vaardbare al-Duitse commissie moeten laten vallen. Inmiddels is dus de Geneefse schild padden-marathon, die in negen weken slechts centimeters heeft afgelegd, het laatste rechte eind naar de finish inge gaan. Lloyd, die gisteren met Gromyko over de toestand in Laos sprak en hem waarschuwde tegen de activiteiten van de Viet-Min in dat land, is vandaag door Gromyko voor de lunch uitgenodigd en zowel daarvoor als daarna komen de Westelijke ministers bijeen. Met span ning wordt nu afgewacht, of de Sovjet concessies in het laatste uur een betere basis kunnen leggen voor het bezoek van Kroesjtsjef aan Eisenhower) naar men hier meent in september) en een top conferentie der Grote Vier, die daarop direct of later (men gist hier in novem ber) aan zou kunnen sluiten. Officiële uitnodiging voor Kroesjtsjef Wat zyn de principiële punten voor een tussentijdse regeling van Berlyn. die Oost en West in Genève gescheiden hou den? Ten eerste de tijdsduur van zo'n rege ling, ten tweede de Westelijke positie in West-Berlijn na afloop van die termijn en een eventuele mislukking van nieuwe onderhandelingen, ten derde de Weste lijke troepensterkte in Berlijn. Wat het tweede en belangrijkste punt betreft, eist het Westen dat Gromyko er op een of andere manier mee instemt, dat de positie van het Westen door aflopen van de termijn en een eventueel mislukken van nieuwe onderhandelingen niet aan getast wordt. Als daarvoor in het eind document een bevredigende formulering wordt gevonden, zal de kwestie van de haar belang inboeten. Het probleem van de troepensterkte en de „technische punten" van het verbod op raketten en atomische wapens, beperking van pro paganda en subversieve activiteit, als mede de vrijheid van toegang zouden dan ook vrij wat van hun scherpte ver liezen. Al deze problemen schijnen welis waar te ingewikkeld om in drie dagen af te handelen, maar zij liggen op zo over bekend terrein, dat men, wanneer er bij de Sovjet-Unie ook maar enige wil tot toenadering zou bestaan, er, technisch gesproken, in een half uur overeenstem ming over zou kunnen bereiken. Er is nog een ander probleem, dat door een bezoek van Kroesjtsjef aan de Verenigde Staten overigens ook minder stekelig zal worden, de vraag in welke vorm het Ge neefse overleg opengehouden kan wor den, wanneer er geen akkoord bereikt wordt. Men heeft Gromyko over een verdaging gepolst, maar totnutoe nog zonder succes. Tenslotte zal Gromyko ook nog de binding tussen een Berlijnse Kroesjtsjef wil wel naar de V.S. De Russische premier Kroesjtsjef heeft zaterdag onverwacht een be zoek gebracht aan het vliegveld Vnoekowo om het straalvliegtuig de Boeing 707 te bezichtigen, waar mee de Amerikaanse vice-president Nixon reist. Kroesjtsjef zei met dit vliegtuig of een ander" naar de Ver. Staten te willen vliegen, „wan neer de tijd daarvoor ryp is". Vriendschapsverdrag IndonesiëAustralië Australië en Indonesië zullen moge lijk voor het eind van dit jaar een vriendschapsverdrag sluiten. Dit heeft gisteravond do premier van Australië, Menzies, lijden* een tele visie-uitzending verklaard. Hij zei dit jaar een bezoek aan Indonesië te zul len brengen. De datum moet nog wor den vastgesteld. Premier Menzies zei, dat Australië geen wijziging heeft gebracht in haar politiek tegenover Indonesië. Australië steun; 1e Nederlandse soevereiniteit :n Ned. Nieuw-Guinea. De premier hoopte dat eerstdaags geheel Ni^uw-Guinea zelfbestuur zal verkrijgen. Hij voegde aan deze verklaring toe, dat Australië geen andere geschilpun ten heeft met de Indonesische Repu bliek. Dc.- kwestie Nieuw-Guinea u nog nooit behandeld voor het internatio naal gerechtshof, aangezien de Indone sische eisen nier legaal. maar politiek zijn. „Wij nemen nog steeds aan rat deze eisen zullen worden gevolgd door een vergelijk, of door onderhandelingen of voor het Hof' aldus Menzies Eerste Oostenrijkse vliegtuig verongelukt (Van onze Weense correspondent) Het eerste vliegtuig van Oostenrijkse constructie, een M-222, is gisteren tij dens een proefvlucht bij Wiener Neu- stadt verongelukt. De twee inzittenden, een ervaren chef-piloot van de Oosten rijkse Luchtvaartmaatschappij en zijn boordmecanicien, kwamen om het leven. Het staat nog niet vast, of het ongeluk te wijten is aan een constructiefout of aan verkeerde navigatie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1