Ministerraad stelde de spelregels vast voor de vrijere loonvorming WEERBERICHT Wijziging in de lonen eerst na afloop van de C.A.O.-contracten Mogelijk bezoek van Kroesjtsjef aan Y.S. overheerst Genève Opgericht 1 maart 1860 ZATERDAG 1 AUGUSTUS 1959 No. 29810 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: E. A. E. van Dishoeck Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week Witte Singel 1, Leiden Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 Extra loonsverhogingen in bepaalde takken Compensatie van 2.5 voor hum-verhoging (Van onze parlementaire redacteur) De ministerraad heeft gisteren de spelregels vastgesteld voor de onderhandelingen tussen werkgevers en arbeiders in het kader van de vrijere loonvorming. Er moet rekening worden gehouden met de com pensatie van 2.5 van het basisloon voor de huurverhoging per 1 april 1960. Loonsverhogingen die daar bovenuit gaan, zijn alleen toegestaan indien daarvan geen prijsstijging het gevolg is. Loonsver hogingen kunnen worden verleend op grond van stijging van de produktiviteit, maar ook op grohd van een gunstiger rentabiliteit, dus van betere bedrijfsuitkomsten door andere oorzaken. Door de vrijere loonvorming zullen in bepaalde bedrijfstakken, buiten de huur- compensatie, wel extra loonsverhogingen worden gegeven en in andere niet. In dien na verloop van tijd de loonver- schillen met de achtergebleven bedrijfs takken te groot worden, kan het college van Rijksbemiddelaars toch loonsver hogingen toestaan (met prijsstijgingen als gevolg), maar in 1960 zal dit waar schijnlijk nog niet gebeuren op grond van de overweging dat voorlopig de huurcompensatie royaal is. Indien in een bedrijfstak de voorge stelde loonsverhoging teveel de gemid- Nixon terug in Moskou De Amerikaanse vice-president, Ri chard Nixon, is vrydag in Moskou te ruggekeerd voor de laatste fase van zpn bezoek aan de Sovjet-Unie. In de afgelopen week heeft hy Siberië en de Oeral bezocht. Een lid van het gezelschap van Nixon heeft verklaard dat geen verdere bijeen komsten tussen Nixon en Kroesjtsjef georganiseerd worden. Nixon zal zondag naar Polen reizen. De Amerikaanse vice-president heeft voor zijn terugkeer de aanbouw van een kernreactor bij de Siberische hoofdstad in ogenschouw genomen. Voor zijn vertrek uit Swerdlofsk zei Nixon volgens „Tass", dat hij zeer on der de indruk was van de produktie van de fabrieken die hij had bezocht, van de energie van het Russische volk en de tekenen van vooruitgang, die hij had waargenomen. „Natuurlijk bestaan er verschillen tussen beide landen. Sommige daarvan gaan zeer diep, maar ik ben er zeker van, dat wij een weg zullen kunnen vin den om deze te overwinnen". Na zijn bezoek aan de kernreactor maakte NLxon de arbeiders een compli ment over hun werk. Hij zei: „Staatslie den moeten pogen de politieke geschil len uit weg te ruimen, opdat de geleer den kunnen werken voor het scheppen van betere levensomstandigheden en het ontstaan van een beter leven voor ons allen". Nixon zal zondag a.s. voor zijn vertrek naar Warschau, een persconferentie houden ih m Protest van de P.N.I. De grootste van de politieke par tijen in Indonesië, de Partai Nasio- nalis Indonesia, heeft verzet aangete kend tegen het aan hooggeplaatste landdienaren opgelegde verbod om lid te zijn van een politieke party, dat op 27 juli is uitgevaardigd. In een verklaring die het partijbestuur gisteravond uitgaf wordt gezegd, dat volgens de mening van de PNI, het ver bod indruist tegen de elementaire rech ten van de staatsburger, zoals deze in de grondwet zijn vastgesteld. De partij acht het een hard gelag, hooggeplaat ste landsdienaren als leden te moeten afschrijven. Advertentie delde loonstijging overtreft (waardoor een dergelijke bedrijfstak met zijn hoge lonen de arbeiders uit andere bedrijfs takken in verstorende mate zou weg trekken) kan het College van Rijksbe middelaars na overleg eventueel een kleinere loonsverhoging bindend opleg gen. De bedrijfstak moet dit financiële voordeel dan gebruiken voor prijsverla ging van het artikel op de binnenlandse markt of voor winstdeling wanneer het exportgoederen betreft. Loonsverbetering voor particuliere verpleeginrichtingen enz., die subsidie van het Rijk krijgen, zullen tot stand komen zoals dat ook in het verleden is geschied door middel van subsidieverho ging naar billijkheid. Inplaats van loonsverbetering kan in ondernemingen de voorkeur worden ge geven aan verkorting van de arbeidstijd van 48 tot 45 uur in etappes. Slechts on der bepaalde voorwaarden is een verkor ting met drie uur ineens toegestaan. Wijzigingen in de Ionen en andere ar beidsvoorwaarden kunnen pas ingaan op de datum van afloop van de CAO-con- tracten. Die na 31 maart 1960 aflopen, kunnen echter reeds worden gewijzigd per 1 april. Contracten die bepalingen bevatten omtrent een tussentijdse wijzi ging kunnen direct worden herzien, in dien althans niet tussentijds reeds een loonsverbetering is overeengekomen. Het College van Rijksbemiddelaars zal welwillend staan tegenover meerjarige contracten waarin wordt voorzien in op eenvolgende verbeteringen van de lonen of andere arbeidsvoorwaarden, die zijn afgestemd op de in de bedrijfstak op jaarbasis te verwachten ontwikkeling van de produktiviteit. Langlopende contracten bevorderen de arbeidsvrede. Het College van Rijksbemiddelaars zal onder bepaalde voorwaarden, waaronder begrepen een redelijkfe continuiteit van de regeling, zijn medewerking verlenen aan voorstellen tot het instellen of ver beteren van winstdelings-, gepremieerde spaar-, pensioen- of andere regelingen. Gromyko spreekt liefst alleen met Herter (Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma) Genève, 1 augustus De berichten over een mogelyk bezoek van Kroesjtsjef aan de Verenigde Staten overheersen momenteel het gehele beeld van de Geneefse conferentie. Hoewel de Westelüke delegaties zich byzonder zwijgzaam tonen op dit punt, kan aangenomen worden dat zy door de Amerikanen althans van de mogelijkheid van zo'n bezoek op de hoogte zyn gesteld. En die mogelijk heid alleen al is voldoende gebleken om het privé-overleg in de eindfase reeds zoveel mogelijk tot een Russisch-Amerikaanse gesprek te vernauwen. Nadat noch de experts plaatsver vangers van de ministers gisterochtend, noch de vier ministers zelf gistermid dag ook maar één stapje vooruit kwa men, werd besloten, dat Herter en Gro myko vandaag op een lunch bij Gromy ko het gesprek voort zouden zetten. Britse delegatiekringen gaven als hun indruk, dat Gromyko blijkbaar het liefste zaken doet met Herter alleen- Het mag dan zyn dat er tengevolge van de laatste oorlog vier Groten zjjn, van die vier zyn er twee toch zeker de grootsten en het schijnt, zo borrelden Britse bronnen bescheiden, dat het Gromyko helemaal niet aan staat steeds tegen drie Westelijke ministers te moeten praten, van wie er twee dan nog zulke onbelangrijke landen vertegenwoordigen. Een duidelijke vingerwijzing, dat een gesprek tussen Eisenhower en Kroesjt sjef tot de mogelijkheden behoort, kon den de Britten binnen de grenzen der diplomatieke zwijgzaamheid nauwelijks geven. Zouden zij zich in dat (hypothe tische) geval gepasseerd voelen? Wan neer zo'n gesprek een noodtoestand in Berlijn zou kunnen voorkomen, zal Londen er geen enkel bezwaar tegen hebben. En evenzeer laat Lloyd minis ter Herter nu in Genève graag zijn gang gaan in de hoop. dat Gromyko jegens hem mischien enkele concessies zal doen, die een bezoek van Kroesjt sjef aan de Verenigde Staten izouden kunnen vergemakkelijken. De dag van gisteren stond verder in het teken van een voortdurende totale impasse. Niet alleen kwamen de ministers over de principiële problemen van een Berlijns bestand geen stap vooruit, ook de ex perts, die zich gisterochtend voor het eerst over enkele gemakkelijke techni sche problemen van een Berlijnse rege ling moesten beraden, kwamen niet tot een gezamenlijk rapport. Zij brachten nu afzonderlijk verslag uit aan hun mi nisters over hun meningsverschillen omtrent vragen als: wat zijn atoom- en raketwapens?" Zij zullen niet meer bij eenkomen eer de ministers zelf enige toenadering hebben bereikt. Uit hoofde van dat alles zakte de Westduitse vrees voor een mogelijk akkoord ook weer wat. Von Brentano en Willy Brandt lunchten met Herter en gingen „vol komen bevredigd" heen. Lloyd en Cou- ve de Murville zonden slechts hun plaatsvervangers naar die lunch en ach ter de officiële vriendelijkheid ver moedde men enige ergernis jegens de Westberlijnse burgervader, die hier nu voor de tweede keer met een uitge breid gevolg neerstreek, om de Weste lijke ministers op de vingers te kijken. Brandt, die tot aanstaande woensdag had willen blijven, zal vandaag zijn va kantie dan ook maar hervatten. Ernstige toestand in Laos Beroep op Ver. Naties? Volgens berichten, welke vrijdag by officiële instanties in Londen zijn ontvangen, hebben communistische opstandelingen donderdagavond een grenspost in de provincie Phong Saly in Laos overweldigd, de garnizoens commandant gedood en zijn mede werkers gevangen genomen. Benden van 200 tot 400 man opereren tussen Phong Saly in het noordelijk gebied, dat aan communistisch China grenst, en de provincie Thakhek in het zui den. In de provincie Sam Neua, waar en kele dagen geleden gevechten opvlam den tussen communistische opstandelin gen en regeringstroepen, zijn verschei dene grensposten aangevallen en bezet. Daarbij zou een aantal mensen zijn om gekomen. De stad Sam Neua wordt be dreigd en regeringstroepen voeren ver sterkingen aan. Naar schatting 1200 opstandelingen zouden deelnemen aan de operatie, die de omvang aanneemt van rebellie op grote schaal. Volgens gewoonlijk betrouwbare krin gen zou de actie geleid en gesteund wor den door Noord-Vietnam. Uit gezaghebbende bron te Londen is vernomen dat de Britse en Russische ministers van Buitenlandse Zaken. Lloyd en Gromyko, binnenkort te Ge nève een onderhoud over de toestand in Laos zullen hebben. Voorts zou de regering van Laos van plan zijn de kwestie voor de VN te brengen, welke actie Engeland en India zouden steu nen. Men acht te Londen op het ogen blik de tijd nog niet rijp voor ingrijpen van de Zoavo. Deze Rijnsburgse Carmen zat gis teravond stralend op haar praal wagen in de Florahal van het bloemendorp. De jury van het corso, dat vandaag door Rijnsburg, Oegstgeest en Leiden trekt, had haar wagen, aangeboden door de buurtvereniging „Centrum", met een ereprijs bekroond. Elders geven wij meer foto's en gegevens over dit corso, dat gisteravond (droog en zonder windbinnenshuis te be wonderen viel en dat vandaag o.m. door de Sleutelstad trekt (Foto LD/Van Vliet) De Franse staatsfinanciën De Franse staatssecretaris van Finan ciën, Valery Giscard d'Estaing, heeft medegedeeld, dat de uitgaven ónder de gewone begrotingsdienst in 1960 100 150 miljard hoger zullen zijn dan in het lopende jaar. De uitgaven voor de na tionale defensie zullen met 50 miljard franken stijgen en de openbare investerin gen met 55 miljard franken. De begro tingsontvangsten zullen echter minstens 200 miljard franken meer bedragen dan in 1959. Hij bevestigde, dat dank zij de gunstige ontwikkeling van de belasting ontvangsten de regering dit jaar geen staatslening zal behoeven uit te schrij ven. Bijeenkomst economische raad der V.N. De 28ste bijeenkomst van de econo mische en sociale raad der Verenigde Naties, die een maand heeft geduurd, is gisteren geëindigd met de goedkeu ring van een aantal resoluties inzake het verlenen van hulp aan onder-ont wikkelde landen. Bij een dezer resoluties werd de se cretaris-generaal der Verenigde Naties, Dag Hammarskjöld, verzocht onder ontwikkelde landen te helpen hun olie reserves te exploiteren. Hammarskjöld werd uitgenodigd bijzonderheden mede te delen over de wijze, waarop pro gramma's, die onder auspiciën van de Verenigde Naties zijn ingesteld, kunnen bijdragen tot deze exploitatie. Nederland is een van de 18 landen, die aan de bijeenkomst deelnamen. LOODGIETERSBEDR1JF EN SANITAIRE INSTALLATIES Fa. D. KRET Zn. Hoge Rijndijk 71 - Leiden Telefoon 20023—24350 Bestendiger weer De Bilt meldde hedenmorgen om tien uur, dat het lagedrukgebied, dat over vloedige regenval in Nederland heeft gebracht, in oostelijke richting weg trekt. Op de Oceaan is een belangrijke wijziging in de circulatie gekomen, waardoor de depressies een noorderlijker baan gaan volgen en op grote afstand van ons land blijven. Een rug van hoge luchtdruk krijgt daardoor gelegenheid zich over West-Europa uit te breiden. Samenhangend daarmee zal de tempe ratuur morgen wat hoger worden, ter wijl er geen regen van betekenis meer zal vallen. 2 AUGUSTUS. Zon op 5.01. onder 20 30 uur. Maan op 3.03, onder 18.46 uur. Hoogwater te Katwijk aan Zee 1.48 en 14.25 uur, laagwater 9.16 en 22.11 u. Dit nummer bestaat uit pagina's, en een Bijvoegsel Aan boord van het s.s.Rotterdam in aanbouw bij de Rotterdamse Droogdok Maatschappij wordt hard gewerkt om het majestueuze schip in gereedheid te brengen voor de eerste vaart. Het 38.000 ton me tende schip voor de wal bij de R.D.M. Met een lengte van 228 meter en de breedte van ruim 28 nieter behoort het schip, aai een accommodatie heeft voor ongeveer 1400 passagiers, tot de grootste vijf passagiersschepen ter wereld. Uitspraak op 21 augustus Weer pleidooien in tabaksproces SievekingIndonesië schond volkenrecht Willner: De concessies waren verlopen Een van de raadslieden van de Verenigde Dehlimaatschappijen en de Senembah- maatschappij, dr. Sieveking, heeft er gisteren in zijn pleidooi in het kort geding om de Indonesische tabak voor het Oberlandesgericht het Gerechtshof van Bremen erop aangedrongen, dat de 4000 pakken tabak, waarover het proces gaat, in bewaargeving aan een beheerder worden gegeven, zolang nog niet is vastgesteld wie de eigenaar van de tabak is. De tabak is te Bremen ontscheept om daar door de Deutsch-Indonesische Tabak Handclsgesellschaft te worden geveild. Indonesië heeft, aldus het pleidooi van dr. Sieveking, oud-burgemeester van Hamburg bü de onteigening van de Nederlandse ondernemingen in Indonesië het volkenrecht geschonden. De Duitse rechter dient nu het recht een kans te geven door bewaargeving te gelasten. Anders kan de party worden verkocht, waardoor de eigenlijke rechthebbenden misschien met een schadeloosstelling in geld genoegen moeten nemen, aldus dr. Sieveking. Indonesië heeft, aldus pleiter, het volkenrecht geschonden door le geen serieuze maatregelen te nemen tot schadevergoeding aan de vroegere eigenaars van de ondernemingen, 2e door discriminatie, n.l. alleen Nederlandse ondernemingen zyn erdoor getroffen en 3e door de onteigening te gebruiken als middel tot politieke druk op Nederland in de kwestie-Nieuw-Guinea. Over de kwestie van de onteigening zei dr. Sieveking nog, dat de Indone sische regering steeds heeft gezegd, dat zü om politieke redenen tot de maat regel had besloten. Maar de laatste tijd laat zij een ander geluid horen, naar de oudburgemeester van Hamburg aan nam, met het oog op dit proces. Een andere advocaat van de Neder landse maatschappijen, dr. Delius, heeft gesteld dat Nederland voor de natio nalisatie in 1958 de eigendom had over de tabak. De tabaksondernemingen waren gevestigd op concessiegronden. Een landbouwconcessie is een zakelijk recht van een geheel eigen karakter, hetgeen o.m. bevestigd is door het Landgerecht van Medan, aldus het pleidooi. Volgens de Indonesische wet gever is de concessie nog eens onder de zakelijke rechten gerangschikt. Nadat de ondernemingen eind 1957 door Indonesië onder beheer waren gesteld, bestond het recht nog, ook al was de tijd. waarvoor de concessie gold verstreken. Het recht werd niet opgezegd. Steeds weer zeide Indone sië. aldus dr. Delius, dat zij het be heer op zich nam en het eigendom niet aan zich trok. Het was de be doeling, de Nederlanders te bescher men, ook hun eigendommen. Dr. Delius wees er verder op, dat de Indonesiërs de cijns voor de concessie- gronden in ontvangst zijn blijven nemen. Ook de raadsman van de tegenpartij, dr. Willner, beriep zich, toen hij wilde aantonen dat de concessie geen zake lijk recht maar een persoonlijk recht is, op een uitspraak van het Landgerecht van Medan, volgens welke bij deze con cessie pacht en hypotheek niet moge lijk is. De Nederlandse maatschappijen hebben zelf het persoonlijk karakter van het recht erkend, toen zij in 1950 hadden getracht het persoonlijk recht om te zetten in een zakelijk recht. Bij dit persoonlijk recht krijgt de gene die in feite het beheer heeft, de eigendom van de vruchten, net als by huur, aldus dr. Willner Het feitelijke bezit is dus in handen van de beheer ders, namelijk eerst de militaire auto riteiten en daarna dc PPN-Baroe, die speciaal belast werd met het beheer van overgenomen ondernemingen. In dit opzicht is het concessierecht met huur te vergelyken. Bovendien, zo zei hy, zijn de conces sies verlopen. Men kan niet stellen dat het recht automatisch wordt verlengd als het niet wordt opgezegd. Hier gaat de vergelijking met huur niet op. De veel langere looptyd geeft een geheel andere situatie. Verder wees dr. Willner erop, dat de maatschappijen het beheer nooit heb ben erkend. Daarom konden zü er zich nu ook niet op beroepen. Dr. Sieveking, zei in zün repliek, dat dr. Willner's be toog over de vruchten niet opgaat, daar het Indonesische recht een figuur kent volgens welke men namens een derde, zelfs zonder dat deze het behoeft te weten, vruchten kan plukken, die eigendom worden van die derde. De be heerders hebben de vruchten van de oogst 1958 geplukt voor de Nederlandse maatschappy, aldus dr Sieveking. De president van het Hof, dr. Hill- ger, heeft bepaald dat het Hof op 21 augustus uitspraak zal doen. Behalve door een talrijk publiek werd de zitting bijgewoond door de Nederlandse consul-generaal te Ham burg, mr. Th. Valck Lucassen, en di recteuren van de Deli- en de Senem- bah-maatschappyen. Schacht neemt het voor Indonesië op Dr. Hjalmar Schacht, de oud-pre sident van de Reichsbank, is gisteren tussenbeide gekomen in het tabaks conflict in Bremen. Schacht, die en kele jaren geleden als financieel raadsman van de Indonesische rege ring in Djakarta vertoefde, verklaar de in een expertiserapport dat de „manipulaties van de Nederlanders ten aanzien van de verkoop van de Indonesische tabak de pogingen van Indonesië om zich een plaats op de wereldmarkt te verzekeren hinder den". Hij voegde eraan toe dat het Indonesische bewind een échec zou kunnen lijden als Indonesië het zon der de mogelijkheid zou moeten stel- stellen zich de nodige deviezen te verwerven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1