Eensgezind Westen diende lieden
een nieuw compromis-voorstel in
Raket in werking: drie
doden op de vliegbasis
WEERBERICHT
Een burger sneller dan
militairen (41 min. 41)
barsten in geneve eindelijk gelijmd
Gromyko's onaanvaardbare eis
van al-Duitse commissie met
n
„tegen - offensiefbeantwoord
triest ongeval in eindhoven
Verrassing in Blériotrace
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 20 JULI 1959
No. 29799
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma)
Geneve, 20 juli De Westelijke eenheid in Genève is hersteld:
nadat in zeven weken onderhandelen voortdurend nieuwe barsten in
het Westelijk blok waren gekomen, is er, nu de ministersconferentie
het beslissende stadium van concrete onderhandelingen over Berlijn
en al-Duits overleg is ingegaan, eindelijk bij het scheiden van de markt
volledige eensgezindheid bereikt tussen Britten, Amerikanen, Fransen
en Westduitsers. Tezamen hebben zij een nieuw Westelijk plan uit
gewerkt, dat door sommigen als een tegenoffensief en door anderen
als een compromis-voorstel wordt aangeduid. Het plan omvat een
alternatief voor de al-Duitse commissie met gelijke vertegenwoordiging
van Oost- en West-Duitsland, die de Russen hebben voorgesteld en
die voor het Westen onaanvaardbaar is. Hoe onaanvaardbaar wordt
Gromyko vandaag nauwkeurig duidelijk gemaakt, eerst op het besloten
overleg tijdens een lunch bij Selwyn Lloyd, daarna op een plenaire
zitting, die op verzoek van het Westen reeds heden in plaats van
morgen wordt gehouden.
lische plaats hij ook de Oostduitser Lo-
thar Bolz aantrof!
Vandaag trokken de ministers uitge
rust met een nieuwe strategie ten strijde.
Waaruit bestaat die strategie? Ten
eerste: categorische en volledig met re
denen omklede verwerping van de al-
Duitse commissie, die Gromyko als prijs
eist voor het bestand om Berlijn, waar
het Westen op uit is. Nu begrijpt het
Westen heel goed, dat het een prijs voor
een tussentijdse regeling in Berlijn op
tafel zal moeten leggen en het nieuwe
Westelijke tegenvoorstel zal dus het al
ternatief daarvoor bevatten, dat door
Gromyko zeker als mogelijkheid was
aangeduid. Volgens hetgeen er over is
uitgelekt houdt het Westelijk plan vast
aan de uiteindelijke viermogendheden-
verantwoordelijkheid voor Duitsland,
vooral over de kwesties van vredesver
drag en hereniging. Die verantwoorde
lijkheid zou belichaamd kunnen worden
in een permanente viermogendheden-
commissie. Maar daarnaast ziet ook het
Westen ruimte voor een inter-Duits
overleg, waarbij afgevaardigden van
Bonn en Pankow dus aan één tafel zou
den komen te zitten. Als taak voor wat
bijvoorbeeld een al-Duitse subcommissie
zou kunnen zijn, zou het Westen in de
eerste plaats de technische contacten
zien, die, op het praktische plan van het
vrije verkeer voor personen en goederen,
het vreedzaam naast elkaar bestaan van
de twee delen van Duitsland zou kun
nen vergemakkelijken. Hoe het Weste
lijke plan er precies uitziet, is ondanks
alle speculaties nog niet bekend. Of het
direct in zijn geheel ter tafel komt of
slechts een uitgangspunt stelt, dat nog
een paar vervolgen kan omvatten, is
evenmin bekend.
Ministers ontspanden
zich gisteren in het
meer en op de bergen
Na een zaterdag var. intensief Weste
lijk beraad, waarin zelfs de Westduitsers
hun achterdocht jegens de Britse soe
pelheid lieten varen en waarin de eens
gezinde Westelijke conferentietactiek
eindelijk tot stand kwam, namen de
ministers de hele zondag vrij om zich
eens even te ontspannen. Lloyd ging
spelevaren op het meer van Genève,
Couve speelde golf en Herter besteeg
per kabelbaan Europa's hoogste top, de
Mont Blanc, op welke ongewild symbo-
Onlusten in noorden
van Irak: honderden
doden en gewonden
In Noord-Irak, in het gebied van Kir-
koek, is het vorige week tot ernstige
ongeregeldheden gekomen, waarbij veel
bloed gevloeid is. Dit is uitgelekt door
mededelingen van journalisten, die in de
Libanese hoofdstad Beiroet zijn gearri
veerd. Later werden deze ongeregeld
heden ook door president Kassem zelf
toegegeven. Het leger zou de toestand
thans geheel in de hand hebben. Ook in
Bagdad is het onrustig geweest. Woens
dag deden communistische groepen in
Bagdad een aanval op het huis van ko
lonel Sjamsoeddin Abdoellah, de voor
zitter van de eerste legerraad, die be
kend staat als anti-communist. Dit ge
beurde toen premier Kassem de parade
op de eerste verjaardag van de revolutie
van 14 juli gadesloeg. De kolonel vroeg
telefonisch om hulp en bestreed daarna
de aanvallers met zijn revolver waarbij
er ten minste vier werden gewond. Later
arriveerde een legereenheid die de aan
valler verdreef. Het huis van de kolonel
staat nu onder bewaking, aldus de cor
respondenten.
Volgens het semi-officiële Egyp
tische blad ,,A1 Gomhoeria" dreigt
er een volslagen burgeroorlog
Irak te ontstaan. Bij de gevechten
in Kirkoek zouden honderden
doden en gewonden zijn gevallen,
Eenheden van het leger zouden
zich bij het verzet tegen de rege
ring hebben aangesloten. Commu
nisten zouden een aantal nationa
listen aan lantaarns hebben opge
hangen.
Minister-president Kassem heeft gis
teravond op een massale bijeenkomst
gezegd in staat te zijn ieder te vernie
tigen, die tegen de zonen van het volk
in verzet komt. Wat in enkele steden en
dorpen, en in het bijzonder in Kirkoek,
is gebeurd, is een manifestie van wreed
heid en blinde dweperij. De premier zei
dat naïeve soldaten er van door zijn ge
gaan. Hij gaf alle militairen, ongeacht
hun rang, bevel alleen orders van het
hoofdkwartier op te volgen.
Londense politie zou
Podola onder handen
genomen hebben
Volgens het Britse blad „Sunday
Express" zijn er „verontrustende ge
ruchten" ontstaan over de toestand van
de Duitse Canadees Podola, die vorige
week is gearresteerd, verdacht van
moord op de Londense rechercheur Ray
mond Purdy. „Men kan zich niet voor
stellen dat deze geruchten (over mis
handeling van de arrestant door de po
litie Red. L.D.) waar zijn", aldus het
blad, „doch dit is een reden te meer om
er zo snel mogelijk een eind aan te
maken". Het blad verzoekt de politie een
door een onafhankelijke dokter onder
tekende verklaring over de lichamelijke
toestand van Podola uit te geven.
Een groep zakenlieden heeft de advo
caat Morris Williams verzocht de belan
gen van Podola te behartigen. De advo
caat heeft echter nog geen toestemming
gekregen om Podola op te zoeken in het
ziekenhuis waar hij verpleegd wordt.
Volgens krantenberichten ligt hij geboeid
op bed. Williams heeft van de politie de
mededeling ontvangen dat hij Podola
kan spreken zodra diens toestand dat
toelaat.
De leider van de Britse liberale partij,
Grimond, gaf, evenals een aantal Lon
dense bladen, hedenochtend uiting aan
zijn bezorgdheid over de omstandig
heden welke er toe hebben geleid, dat
Podola in een ziekenhuis is opgenomen,
nadat hij door de politie was onder
vraagd. De liberale leider zal de minis
ter van Binnenlandse Zaken, Butler, in
het Lagerhuis over de kwestie interpel
leren. Tegenover de pers verklaarde Gri
mond: „Ik geloof dat wij allen meer bij
zonderheden van deze zaak willen weten.
Het is tamelijk verontrustend".
Een woordvoerder van Scotland Yard
heeft meegedeeld, dat Podola niet ernstig
ziek is. Hij werd vrijdag, de dag na zijn
arrestatie, op raad van een politie-arts
naar een ziekenhuis overgebracht. Een
advocaat die hem juridische bijstand
wil verlenen, werd echter niet bij de ar
restant toegelaten, omdat diens toestand
een gesprek niet zou toestaan.
De socialistische „Daily Herald" is van
oordeel, dat „de bezorgdheid groeit bij
een ieder die het bewaren van de goede
naam van de Britse Justitie ter harte
gaat". Volgens dit blad moet het publiek
op de hoogte worden gesteld van Po-
dola's toestand. Bovendien zou er onver
wijld een advocaat bij hem moeten wor
den toegelaten. De rechtsgeoriënteerde
„Daily Sketch" schrijft dat er mogelijk
een volkomen aanvaardbare uitleg is
waardoor de arrestant thans half bewus
teloos in een ziekenhuis ligt. „Als dat
zo is, laat ons die uitleg dan horen",
aldus het blad.
Zonnig
De Bilt verwacht van heden tot mor
genavond: droog en overwegend zonnig
weer. Zwakke tot matige wind in hoofd
zaak tussen west en noord. Weinig ver
andering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
21 JULI
Zon op: 4.44 uur; onder: 20.48 uur.
Maan op: 21.12 uur; onder: 6.31 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.44 uur en
16.14 uur.
Laagwater te 11.58 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
Nog steeds zijn in Londen de won
den van de oorlog niet geheeld,
maar wel wordt er hard gebouwd
om de gevolgen van de Duitse
bombardementen te doen verdwij
nen. Deze foto toont het nieuwe
flatgebouw „Great Arthur House"
gezien door de ruïnes van de Welsh
Chapel aan de Golden Lane in het
hart van de Engelse hoofdstad.
(Van onze Londense
correspondent)
De held van de luchtrace werd
gisteren Eric Rylands, de 50-jarige
directeur van een particuliere
luchtvaartmaatschappij. Hij lever
de de geweldige prestatie door de
afstand van Londen naar Parijs in
41 minuten 41 seconden af te leg
gen en veroverde daarmee de top
van het algemeen klassement en
dat nog wel als burger-deelnemer.
Het kwam omdat de leidende mili
tair, de Hunter-piloot luitenant-vlieger
Williams, die zaterdag met 41 minuten
14 seconden de totnutoe laagste tijd no
teerde, gediskwalificeerd werd. Hij schijnt
de maximum-snelheid 50 km. te
hebben overschreden en bekeurd te zijn.
Grondregel van de race is dat alle nor
male voorschriften dienen te worden
geëerbiedigd. Meestal laat de politie
echter oogluikend toe, dat er hard gere
den wordt. In de meeste gevallen wor
den de deelnemers een eindweegs door
de politie begeleid, welke ruim baan voor
hen maakt.
Te bont
Maar Williams heeft het waarschijn
lijk te bont gemaakt, hoewel hierover in
de officiële mededeling wordt gezwegen.
Doch de algemene mening is, dat de po
litie het thans welletjes begint te vin
den en veel strikter is geworden. De
militairen zullen vandaag en de rest
van de week de race eindigt donder
dag al hun krachten inspannen niet
alleen om elkaar te overtroeven, maar
Kroesjtsjefs bezoek
aan Zweden afgelast
Het Zweedse nieuwsagentschap
meldt, dat het bezoek van premier
Kroesjtsjef van de Sovjet-Unie
aan Zweden, is afgelast.
Kroesjtsjef zou van 15 tot 20
augustus een bezoek aan Zweden
brengen. Officieel is nog niets ge
zegd over de redenen voor het
afgelasten van dit bezoek.
Het Deense ministerie van Bui
tenlandse Zaken heeft vandaag
bekend gemaakt, dat ook het be
zoek van premier Kroesjtsjef aan
Denemarken eveneens is afgezegd.
Van gezaghebbende zijde in Londen
werd vandaag medegedeeld ,dat de Sov
jet-Unie ook de regeringen van Noor
wegen en Finland heeft doen weten, dat
de bezoeken die Kroesjtsjef aan deze
landen zou brengen zijn afgezegd.
Uit genoemde bron is verder verno
men, dat de Russische regering het af
gelasten wijt aan de kritiek, die de voor
genomen bezoeken in de Scandinavische
landen hebben gewekt. Kroesjtsjef zou
evenwel de mogelijkheid hebben open
gelaten om later, als de sfeer verbeterd
zou zijn, nog eens terug te komen op
zijn voornemen, een reis door Scandina
vië te maken.
Kolonel Martadinata
vervangt Soebiakto
Kolonel Martadinata van de land
strijdkrachten, is vandaag benoemd tot
waarnemend chef-staf van de Indone
sische Marine.
HÜ volgt vice-admiraal Soebiakto op,
aan wie „op zijn eigen verzoek eervol
ontslag is verleend" en op een diplo
matieke post in het buitenland zal wor
den benoemd.
vooral om de burgers achter zich te
laten. Rylands blijkt op het ogenblik de
meest formidabele tegenstander te zijn.
Hij beschikt over dertig helpers op de
grond. Daartegenover staat de Royal
Air Force met zijn operatiecentrum, uit
gebreide grondorganisatie, reserve-vlieg
tuigen en helikopters. Op de tweede
plaats staat thans group-commander
Ryder van de Royal Air Fprce-ploeg, die
gisteren van Parijs naar Londen een
tijd maakte van 42 minuten 6 seconden.
Eric Rylands had voor de terugtocht
naar Londen 42 minuten 33 seconden
nodig en bezet daardoor dus ook de
vierde plaats in het klassement. De
derde plaats is nog voor squadron-leader
Charles Maugham met 42 minuten 30
seconden (Parijs—Londen)
9 Slot pag. 2
Regering bemiddelt
in de staalstaking
Regeringsbemiddelaarse zouden van
daag afzonderlijke besprekingen voeren
met vertegenwoordigers van de direc
ties van Amerikaanse staalfabrieken en
met vakbondsleiders om te trachten een
einde te maken aan de staking in de
Amerikaanse staalindustrie. Het hoofd
van de federale dienst van bemidde
laars, Finnegan, heeft gezegd, dat af
zonderlijke besprekingen met de beide
partijen betere resultaten zullen kun
nen opleveren dan gezamenlijke verga
deringen.
Aan de staking wordt deelgenomen
door ongeveer 500.000 arbeiders die ho
gere lonen eisen. Tot dusver betekent
de staking een verlies van anderhalf
miljoen ton staal, terwijl de loonder
ving op ongeveer vijftig miljoen dollar
wordt geraamd.
De stakers wensen een loonsverho
ging van 15 dollar cent per uur, met
handhaving van het beginsel van een
glijdende loonschaal. Vóór de staking,
die vijf dagen geleden begon, bedroeg
het gemiddelde 3.10 dollar per uur.
Leidenaar onder
de slachtoffers
Drie militairen onder wie de
21-jarige Leidse soldaat J. M. Hak
kaart zijn zaterdagmiddag ge
dood en één werd licht gewond,
toen omstreeks half vijf op de
vliegbasis Eindhoven de lanceer-
inrichting van een oefenraket, die
onder een vliegtuig was opgehan
gen. op mysterieuze wijze in wer
king trad. Daardoor werd de raket
afgevuurd. Zij boorde zich vijftien
meter verder in een berm, maar
had inmiddels een dodelijk spoor
over het vliegveld getrokken.
De bewuste F84 F Thunderstreak was
het laatste toestel van een reeks vlieg
tuigen, die in gereedheid werden ge
bracht voor de vandaag boven de Vlie-
hors te houden oefening. Alle raketten
hingen reeds aan het toestel, toen het
trieste ongeluk gebeurde. Het staat nog
niet vast, hoe het mogelijk was, dat de
Spaanse peseta is
sterk gedevalueerd
Het Internationale Monetaire Fonds
is met Spanje overeengekomen, dat de
peseta wordt gedevalueerd tot 60 pese
ta's per Amerikaanse dollar. Daar de
oude koers 42 pesata's was betekent dit
een aanzienlijke devaluatie. Deze maat
regel maakt deel uit van een ingrij
pend plan voor het stabiliseren van de
Spaanse economie.
Spanje verwacht onder dit plan bui
tenlandse kredieten van in totaal onge
veer 400 miljoen dollar te ontvangen.
Men hoopt dat de Spaanse regering
hierdoor in staat zal zijn de devaluatie
uit te voeren zonder de economie of de
werkgelegenheid in gevaar te brengen.
De Spaanse pers meldde gisteren bij
het vertrek van de minister van Econo
mische Zaken Ullastres uit Washington
naar Parijs, waar hij vandaag aan een
bijeenkomst van de OEES zal deelne
men, dat „Spanje zich voegt in de gro
te handelsstroom van de vrije wereld"
en dat de minister zeer tevreden is. Het
communiqué van het Internationale
Monetaire Fonds publiceerden de bla
den echter nog niet. Zij legden er de
nadruk op dat het monetaire program in
Madrid zal worden bekendgemaakt na
officiële verklaringen van de Spaanse
en Amerikaanse regering, het Interna
tionale Monetaire Fonds en de organi
satie voor Europese Economische Sa
menwerking, waarvan Spanje lid zal
worden.
Ned. echtpaar bij Turijn om
het leven gekomen
De heer en mevrouw P. J Baljeu uit
Zeist z\jn in de buurt van Turijn om het
leven gekomen. Zij hadden hun vakan
tie in Italië doorgebracht en op de te
rugweg kwam hun auto in botsing met
een Italiaanse sportwagen. De heer Bal
jeu vloog bij de botsing door de voor
ruit en was op slag dood. De Italiaanse
wagen werd beschadigd, doch de be
stuurder bleef ongedeerd.
lanceerinrichting in werking trad. Een
commissie van onderzoek is onmiddellijk
na het ongeval aan het werk gegaan om
het drama te reconstrueren. Men weet
zelfs niet eens, hoe de slachtoffers zijn
omgekomen of gewond geraakt. Dit was
nog niet nauwkeurig vast te stellen,
daar de enig overgebleven getuige van
het tragische incident, de licht gewonde
sergeant eersteklasse G. van Londen uit
Meerveldhoven (34 jaar, gehuwd), een
shock heeft en derhalve nog niet ge
hoord kon worden.
De gedachten van de deskundigen
gaan uit naar de veronderstelling, dat
de slachtoffers door vuur uit de lan
ceerinrichting getroffen zijn of door de
luchtdruk tegen de grond zijn geslagen.
In ieder geval werden twee mannen ter
stond gedood. Het waren sergeant H. B.
van Rossum uit Eindhoven (26 jaar, ge
huwd) en soldaat J. D. J. Maasakkers
uit Nuenen (21 jaar, ongehuwd). Waar
schijnlijk zijn zij door het vuur ge
troffen.
De Leidse soldaat J. M. Hakkaart
werd zwaar gewond aangetroffen. Ver
moedelijk is hij door de enorme lucht
druk tegen het beton geslagen. Hij werd
onmiddellijk naar het ziekenhuis in Til
burg overgebracht, maar voor men daar
kon ingrijpen waren de levensgeesten
reeds geweken. Soldaat Hakkaart was
ongehuwd.
Op de Verolmewerf te Alblasser-
dam is zaterdagmiddag het 33.000
ton metende tankschip „Presidente
Dutra" voor Brazilië te water ge
laten. De jongens, die aan de over
zijde van het water de gebeurtenis
gadesloegen, vonden het raadzamer
de benen te nemen, toen het ge
vaarte op hen afstevende.
(Foto LD/Van Vliet)
