M
Gromyko wil de Duitsers betrekken
in liet geheim overleg van Genève
Kapitein Walker nog de
snelste in Bleriotrace
WEERBERICHT
Nieuwe Russische puzzel: ziet
Moskou nu af van eenzijdige
actie in Berlijnof niet?
Weer rode raket
met 2 honden
Nationale feestdag (14-de juli)
voor Parijs niet zonder zorgen
H. van Overvest had geen haast
Eerste crisis in nieuwe kabinet
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 14 JULI 1959
No. 29794
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma)
Genève, 14 juli De conferentie van Genève is gisteren hervat met
de langste zitting uit haar bestaan, maar niet de duidelijkste, want na
vier uur praten in de air conditionedzaal van het Paleis der Volkeren
zaten de Westelijke ministers met twee raadsels van Russische
makelij: 1) waarom wenst Gromyko plotseling de Duitse delegaties te
betrekken in het geheim overleg? 2) heeft hij nu beloofd, dat Moskou
na het anderhalf jaar, waarin de Sovjet-Unie voorlopig de Westelijke
troepen in West-Berlijn wil laten, geen eenzijdige actie zal onder
nemen, of heeft hij die sleutelvraag wederom ontweken? In ieder geval
heeft Gromyko met zijn wens de Duitsers in het geheim overleg te
betrekken een van de irriterende procedure-kwesties die de Russen
aan het begin van haast iedere conferentie met een stalen gezicht in
de schoot van hun gesprekspartners plegen te deponeren het
Geneefse overleg nieuwe vertraging bezorgd. Er zal vandaag dan ook
geen zitting zijn.
eerste instantie een tijdelijke overeen
komst voor Berlijn, gekoppeld aan een
of andere vorm van intern-Duits over
leg (al was het maar om tijd te winnen)
voort in het nog steeds tropisch hete
Genève. Zou het op de top koeler zijn?
het zoeken naar een oplossing, die in
Russische obstructie
wordt door niemand
tragisch opgenomen
Het Westen, dat volstrekt niet op
aanwezigheid van de Oostduitser Bolz
in het geheim overleg is gesteld, wenst
tijd om deze kwestie onderhands te re
gelen. Gromyko kwam met zijn surprise
aan het einde van de zitting, toen hij
inging op de Westelijke wens zo snel
mogelijk het geheim overleg te hervat
ten. „Akkoord", zei Gromyko, „maar
dan geen discriminatie tegen enigerlei
deelnemer aan de conferentie. Iedereen
moet er bij zijn". Tevergeefs argumen
teerde Herter dat Oost- en Westduitsers
niet volwaardige deelnemers aan de
conferentie zijn, maar adviseurs. Tever
geefs vroeg Lloyd, waarom de Sovjet-
Unie nu ineens afstapten van het tot
nogtoe gevolgde systeem van plenaire
zittingen der zes, afgewisseld door in
formeel overleg der vier. „Wij hebben
de Duitse deelneming aan het infor
meel overleg al eerder voorgesteld. Nu
moeten wij op vervulling van die eisen
staan. Het is nooit te laat om een fout
te herstellen", zei Gromyko.
Niemand neemt deze Sovjetrussische
obstructie overigens erg tragisch. Er
zal dezer dagen wel een mouw aange
past worden. Maar een vervelende noot
is het wel. Veel belangrijker overigens
is de andere diplomatieke puzzel, die
Gromyko zijn gesprekspartners opgaf.
Halverwege zijn lange, niet zeer vrien
delijke heropeningsrede raakte de Rus
aan het punt, waar het hele Westen op
zat te wachten: wat gaat de Sovjet-
Unie doen als in de achttien maanden,
waarin de Westelijke troepen voor*
hands in West-Berlijn zouden mogen
blijven, de door Moskou voorgestelde al-
Duitse commissie niet tot overeenstem
ming komt over de vraag van een
Duitse hereniging en een Duits vre
desverdrag? Hier is Gromyko's ant
woord, een denksportblad waardig:
„Sommigen beweren dat na afloop van
die tijdslimiet de enige weg, die de Sov
jet-Unie zou openstaan, die van eenzij
dige actie in Berlijn zou zijn. Maar het
is bekend dat wij voorstellen dan nieuwe
onderhandelingen te houden. Als de
Sovjet-Unie eenzijdige actie inzake Ber
lijn voor ogen zou staan, dan zou zij die
reeds nu kunnen ondernemen. Wij doen
dat echter niet, wij stellen voor een tij
delijke status voor West-Berlijn uit te
werken en een viermogendheden-or-
gaan in te stellen, dat over de vervul
ling van de wederzijdse verplichtingen
moet waken. Zoals Kroesjtsjef bij her
haling heeft gezegd, prefereren wy de
Berlijnse kwestie bij een akkoord met
het Westen te regelen".
Niets beloofd
U ziet het: Gromyko heeft de ge
dachte aan die eenzijdige actie een
beetje belachelijk gemaakt, maar ander
zijds niet met zoveel woorden beloofd,
dat de Sovjet-Unie zo'n actie niet zal
ondernemen. Voorlopig liggen deze
woorden bij de Westelijke delegaties nog
op een goudschaaltje. Men onthoudt
zich van definitief commentaar. Alleen
de Westduitse delegatieleider Grewe
sprak in de zitting reeds zijn voldoening
erover uit, dat Gromyko van de unilate
rale acties had afgezien.
Voor vandaag werd intensief intern
overleg verwacht, dat trouwens al gis
teravond begon aan het diner ten huize
van Sehvyn Lloyd, waar ook minister
Luns gast was, die door zijn Westelijke
collegae van de conferentie-stand op
de hoogte werd gebracht. En dan gaat
Droog weer
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Droog weer met zonnige perioden.
Dezelfde temperaturen als vandaag of
iets hogere. Matige tot zwakke veran
derlijke wind. (Opgemaakt te 11.15 uur).
15 JULI
Zon op: 4-36 uur; onder: 20.54 uur..
Maan op: 15.44 uur: onder: 0.44 uur.
Hoogwater te Katwijk te 10.14 en
22.46 uur.
Laagwater te 5.41 en 18.20 uur.
Volgens het Russische pers
bureau Tass hebben opnieuw twee
honden in een eentrapsraket een
uitstapje in de ruimte gemaakt,
waarvan zij behouden zijn terug
gekeerd. De berichten over deze
nieuwe lancering zijn uiterst sum
mier.
Volgens het bericht van Tass is de
eentrapsraket vorige week vrijdag ge
lanceerd. De twee honden en de instru
menten zijn in goede conditie met para
chutes naar de aarde teruggekeerd. De
nuttige lading bedroeg 2200 kilo.
Hoe hoog de raket is gekomen, werd
evenmin als bij de lancering op 2 juli,
bekend gemaakt. Zoals bekend gingen
toen twee honden en een konijn met
een raket de ruimte in en kwamen veilig
op de aarde terug. Een van deze hon
den, de „Dappere" heeft ook de vlucht
van vrijdag j.l. meegemaakt.
Met die lancering heeft men gegevens
verkregen over de infra-rode straling
van de aarde en de atmosfeer en over
de elektrostatische velden. Voorts heeft
men o.m. de beschikking gekregen over
foto's van uitgestrekte wolkenvelden.
Volgens Tass zouden de twee vluchten
alle gegevens geleverd hebben, die men
wilde hebben.
Grootse festiviteiten, maar de regering
van De Gaulle heeft het niet gemakkelijk
(Van onze Parijse correspondent)
Frankrijk viert vandaag de nationale feestdag van de veertiende juli (quatorze
juillet)de verjaardag van de inneming van de Bastille in 1789. Generaal De
Gaulle, nauwelijks teruggekeerd van zijn bezoek aan de landen van de Franse
gemeenschap in Afrika, nam vandaag een van de grootste parades af, welke ooit
ter gelegenheid van een nationale feestdag zijn gehouden. De eerste regering van
de Vijfde Republiek heeft trouwens gewenst, dat alles wat met de veertiende juli
samenhangt, dit jaar „groot" zal zijn. André Malraux kreeg opdracht de feesten
te organiseren, en hij heeft blijkbaar niet op een paar miljoen franken meer of
minder behoeven te kijken! Op de Place de la Concorde, rondom de befaamde
obelisk, heeft de architect Jean de Mailly een enorme stellage in de vorm van
een reuzenschelp, laten oprichten, waarop een officiële tribune werd opgericht.
Het ding meet tachtig bij veertig meter en een groot aantal van de oude gas
lantaarns, die sedert de tyd van het tweede keizerrijk op* het plein zyn opgesteld,
hebben er tijdelijk voor moeten wijken. De troepen, die kwamen aangemarcheerd
van de Are de Triomphe, defileerden van negen uur af voor de generaal, nadat
deze eerst aan de minister-presidenten van de landen van de Franse gemeen
schap hun nieuwe vlaggen heeft overhandigd. Een orkest van 1500 musici,
omvattend vijftien militaire muziekkorpsen, zorgde voor de muziek.
Socialisten zoeken naar
beste oppositie-standpunt
Dit blad bestaat uit 16 pagina's.
Gisteravond begonnen de feestelijk
heden overigens reeds met een grote op
tocht van de Bastille naar de Place de
la Concorde. Daarmee heeft de regering
waarschijnlijk de klassieke tocht van de
communisten, die als regel van de Bas
tille naar de Place de la Nation leidde,
de wind uit de zeilen willen nemen. De
tocht van de communisten zou trouwens,
ware zij dit jaar georganiseerd, zeker
zijn verboden. Verder worden er ook dit
jaar, zoals vroeger, voordat men het als
een gebaar jegens de Franse soldaten
die in Algerije vechten had nagelaten,
overal in de stad bals gehouden met als
hoogtepunt een dansfeest van gigan
tische afmetingen op de Esplanade des
Invalides.
Voor spelen is dus rijkelijk gezorgd,
maar voor de regering is deze veertiende
juli toch zeker niet een dag zonder zor
gen. De Gaulle zelf heeft tijdens zijn
jongste reis naar Afrika kunnen consta
teren, dat zijn persoonlijke prestige on
verminderd voortstraalt, maar wat be
treft de eensgezindheid van de Franse
gemeenschap is hy eigenlijk met lege
handen thuisgekomen. In Tananarive
(Madagascar) hebben sommige afge
vaardigden duidelijk laten merken, dat
hun landen nog geen definitieve beslis
sing ten aanzien van het al of niet blij
ven binnen de gemeenschap hadden
genomen en dat eerst half september te
Parijs tijdens de volgende bijeenkomst
van de uitvoerende raad van de ge
meenschap duidelijker zal blijken wat
de deelstaten eigenlijk willen.
Kritische Senaat
Terwijl De Gaulle in Afrika was, leed
zijn regering haar eerste parlementaire
nederlaag. Met 132 tegen 99 stemmen
verwierp de Franse Senaat het ontwerp
voor een wet, die de bevordering van de
mechanisatie van de landbouw beoogde.
Alleen de UNR, de Gaullisten dus, en
een deel van de Onafhankelijken, heb
ben voorgestemd. Alle anderen stemden
tegen en dat was een politiek scala, dat
loopt van de katholieke republikeinen
tot en met de communisten. Des te be
langrijker was deze tegenstand van de
Eerste Kamer, omdat het eigenlijk zui
ver een politieke stemming is geweest.
De Senaat heeft willen protesteren tegen
het besluit van de grondwettelijke raad,
die haar het recht had ontnomen te
stemmen nadat de ministers hun wets
ontwerpen hebben toegelicht. Wanneer
wij, zo is thans de opvatting van de
Senaat, niet mogen stemmen na de uit
eenzettingen van de ministers, doen wy
het van tevoren en verwerpen wij de
wetsontwerpen.
Tot slot nog een reden tot zorg voor
de regering: op hun congres hebben de
Franse socialisten er naar gezocht hoe
zij het beste hun oppositie tegen minis
ter-president Debré kunnen voeren.
Velen van hen schijnen daarby geneigd
zich ook tegen De Gaulle te gaan keren.
Dat schijnt trouwens vrijwel onvermij
delijk bij zoveel verschil in politieke
overtuiging tussen het staatshoofd en de
leiders van de socialistische partij. Bij
deze laatsten is het echter vooral Guy
Mollet die tracht De Gaulle de hand
boven het hoofd te houden.
Men ziet het, de veertiende juli is
voor de Franse regering een feestdag,
die niet geheel zonder zorgen is. afge
zien nog van de al jaren drukkende
zorg van de nog steeds niet beëindigde
strijd in Algerije. Het zal voor de Parij-
zenaars en voor de Fransen overal in
het land allemaal geen beletsel zijn uit
gebreid hun veertiende juli te vieren. De
meesten hebben er een lang weekeinde
van gemaakt en zijn naar buiten ver
trokken. Een miljoen Parijzenaars ver
liet zondag en gisteren de stad om op
het land verkoeling en ontspanning te
zoeken.
In Algiers is gisteren officieel mede
gedeeld dat ongeveer vijfduizend Alge
rijnen, die in kampen zyn gedetineerd,
vandaag, ter gelegenheid van de viering
van Bastilledag en het mohammedaanse
feest van Atsjoera, op vrije voeten zul
len worden gesteld.
Bedrijfstellingswet in 1963
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp regelen betreffende
algemene bedrijfstellingen (bedxijfstel-
lingenwet).
Deze zal in 1963 gehouden worden.
De ministers zeggen dat de keuze
van het jaar 1963 o.a. is beinvloed door
factoren van internationale aard. Vele
landen kampen met moeilijkheden op
het gebied van tellingen en daarom is
in een aanbeveling van de economische
en sociale raad van de Verenigde Na
ties .naast het verzoek om algemene
volkstellingen te houden omstreeks
1960, voor algemene bedrijfstellingen
het jaar 1963 naar voren gebracht.
Het verdient voorkeur de oude wet
te vervangen door een nieuwe, omdat
daarin dan tevens, voor wat betreft de
door de gemeente te verlenen mede
werking, de geheimhoudingsplicht en
de sancties op het niet nakomen van
verplichtingen tot het verstrekken van
gegevens, aansluiting kan worden ge
zocht op de wet betreffende de alge
mene woningtelling.
De 26-jarige Britse kapitein R. M.
Bamford-Walker, die gistermorgen
als eerste deelnemer aan de Bleriot
race de tocht van Marble Arch in
Londen naar de Are de Triomphe
binnen een uur volbracht, is tot nu
toe de snelste gebleven. Geen van de
andere mededingers, die gisteren de
sprong over het Kanaal waagden,
kan aan kapitein Walkers' tijd tip
pen. Vandaag wordt er echter weer
felle strijd verwacht.
Kapitein Fitzjames St. Clair Robinson
uit Ripon in Yorks maakte weliswaar
een tijd van minder dan een uur, maar
dit was slechts een oefenvlucht. Hij start
zaterdag. „Met goede weersgesteldheid
hoop ik het record van Walker te bre
ken", zei hij.
Ongemerkt
De Nederlandse vlieger H. J. v. Over
vest, instructeur bij de Nationale Lucht-
vaartschool, over wie men zich aanvan
kelijk een beetje ongerust maakte om
dat elk nieuws over hem uitbleef, kwam
KAPITEIN WALKER
nog de snelste.
gistermiddag om half drie plotseling op
dagen aan de finish bij Marble Arch.
Zijn tijd bedroeg 5 uur, 14 minuten, 41
seconden. Hij wandelde ongemerkt bin
nen en stempelde zijn kaart af. Hij had
niet de vermelde route gevolgd, maar
was in Manston in Kent geland, waar
douaneformaliteiten konden vervuld
worden en was toen doorgevlogen naar
Rochester in hetzelfde graafschap.
Vandaar per huurauto kostte dezelfde
tijd als drie of viermaal het Kanaal
overvliegen, zeide hij lachend. De heer
Van Overvest was vergezeld door zijn
gebreveteerde leerling Van Klep. Zij
vlogen om beurten de lichte Bucker. „Ik
ben niet geïnteresseerd in de race op de
grond", zeide Van Overvest. „Mijn doel
is enkel aan te tonen dat wat benzine
verbruik betreft, het goedkoper is per
licht sportvliegtuigje te reizen dan per
auto".
Oponthoud
Van Overvest was van de Are de
Triomphe per auto naar het vliegveld
Tonpoaise gegaan en omdat daar geen
Minister Luns in Genève
Minister Luns heeft gisteren in Ge
nève aangezeten aan een diner met de
ministers van Buitenlandse Zaken van
Engeland. Frankrijk en West-Duits-
land. Het diner werd gegeven door de
Britse minister Selwyn Lloyd.
douanepost was, vandaar verder gevlo
gen naar Beauvais. De douane in Man
ston betekende een oponthoud van 20
minuten. Daar was men kennelijk hele
maal niet op de luchtrace ingesteld, want
op de andere vliegvelden geloofde de
douane het wel. Eerst wilde Van Over
vest gisteren nog teruggaan, maar dat
betekende een nieuwe, lange en vermoei
ende autotocht naar Rochester, zodat hij
tenslotte besloot vandaag de terugreis te
maken. „Ik zal de hele week op en neer
blijven vliegen", zeide hij met grote be
slistheid.
Slot pag. 2
15.000 Nederlanders naar
Australië in 1959?
De Australische minister voor im
migratie, A. R. Downer, die pas in
Australië is teruggekeerd van een
reis door Europa, heeft gisteren in
Melbourne verklaard dat Australië
in de komende 12 maanden 11.000
Duitse en 15.000 Nederlandse
immigranten hoopt aan te trekken.
Ons land, aldus minister Downer, is
er zeker van dat er steeds meer emi
granten uit de Scandinavische landen
en West-Duitsland naar Australië zul
len komen, hoewel de Westduitse rege
ring weinig sympathie heeft voor emi
gratie van haar onderdanen.
Minister Downer verklaarde voorts
dat er meer activiteit in de vorm van
bijstand nodig is om de 15.000 Nederlan
ders naar Australië te laten komen.
Ondanks de hitte gaan de oefe
ningen van de Nederlandse mili
tairen in La Courtine in midden
Frankrijk gewoon door. Op de foto:
generaal-majoor A. V. van den
Wall Bake> commandant eerste di
visie, bespreekt met enkele staf
officieren de situatie.
f. 6.95.... f. 9.95. Wat?
Zijn dit prijzen? Prijzen
waarvoor XJ schoenen
kunt kopen? Lederen
schoenen Gelooft U
het niet Ga dan kijken.
Vanaf 15 juli a.s. in de
seizoen-opruiming bij
Luchtmacht verzet zich tegen Nasoetion
Op de eerste dag van zyn bestaan ziet het Indonesische kabinet zich gesteld
voor zyn eerste crisis doordat de Indonesische luchtmacht niet onder administra
tief beheer wil staan van de chef-staf van de landstrijdkrachten, luitenant-
generaal Nasoetion. De chef-staf van de luchstrijdkrachten, Soeriadarma, heeft
volgens Reuter een verklaring uitgegeven, waarin president Soekarno als opper
bevelhebber wordt gevraagd de directe leiding over de strijdkrachten op zich
te nemen.
binet werd geïnstalleerd, hoewel hij
ambtshalve daarin zitting heeft.
Gisteravond heeft minister-president
Djoeanda de Indonesische persbureaus
opdracht gegeven deze verklaring niet te
publiceren. De verklaring is echter reeds
naar alle bases van de luchtmacht ge
zonden en zij zou volgens kringen van
de luchtmacht vandaag in alle delen van
de Archipel aan de leden van de lucht
macht worden voorgelezen. Soeriadarma
deelde desgevraagd aan Reuter mede,
dat het bericht over de verklanng juist
was. Later kreeg een persbureau schrif
telijk van ir. Djoeanda opdracht het be
richt in te trekken. Andere agentschap
pen echter hebben vanochtend de volle
dige tekst van de verklaring verspreid.
Door de verklaring komt de achter
de schermen bestaande spanning tus
sen het leger en de luchtmacht naar
buiten over de benoeming van een lid
van de landstrijdkrachten in een
functie, waarin toezicht wordt uitge
oefend op de drie onderdelen van de
weermacht.
Soeriadarma verscheen vrijdag niet op
de plechtigheid, waarbij het nieuwe ka-
Opstand in Honduras
Opstandelingen onder leiding van een
voormalige legercommandant die de re
gering van president Ramon Villeda
Moreales willen verdrijven, houden een
deel van de hoofdstad van Honduras
bezet. Zondag zijn tenminste achttien
mensen gedood tijdens een gevecht dat
dertien uur duurde. Het hoofdbureau
van politie werd in brand gestoken.
Daarin bevonden zich 500 mensen.
De president zei in een radiorede dat
de regering de toestand meester is be
halve op het Comayagaplein dat nog
door rebellen onder leiding van de oud
commandant Armando Velasquez wordt
bezet. Velasquez kreeg politiek asiel in
de ambassade van Costa Rica.
Gisteren ontbrak hy toen in net paleis
in Bogor een foto werd genomen van de
nieuwe regering. Soekamo had hem een
boodschap gezonden om by het nemen
van de groepsfoto aanwezig te zijn.
Ook Engeland verwerpt het
Russische Balkan-plan
Ook Engeland heeft gisteren het
Russische voorstel van 25 juni voor een
kernwapenvrije zone in het gebied van
de Balkan en de Adrïatische Zee ver
worpen. De V.S., Frankrijk en Italië
hadden dit al eerder gedaan.
De Britse onderminister voor Buiten
landse Zaken Profumo verklaarde in
het Lagerhuis, dat Engeland het mo
gelijk doet om te komen tot een veel
omvattend ontwapeningsplan, maar dat
dit evenals elk voorstel voor een kern
wapenvrije zone. ondenkbaar is zonder
een passend controlestelsel. In dit licht
achtte de Britse regering het redelijk
te verwachten dat „de vrije landen in
de Balkan en het gebied van de Adria-
tische Zee. in afwachting van een al
gemeen akkoord en zonder een even
redige concessie van de zijde der Sov
jet-Unie. van geschikte defensieve wa
pens zullen afzien".
Uit officiële bron in Athene verluidt
dat de Griekse regering niet op het
Sovjet-voorstel zal antwoorden, omdat
bet Griekse standpunt reeds is uiteen
gezet in vroegere nota's en ook omdat
de Ver. Staten, die de zone zouden
moeten garanderen ,het voorstel reeds
hebben verworpen.
