SANDEMAN
BOSCH
Niet één clir. democratische partij!
Oorzaak reactie in liet koerspeil:
ruime marge in de rendementen
SCOTCH WHISKY
Voorstellen der nieuwe regering
niet niet huid en haar slikken
Economische ontwikkeling in V.S.
en in ons land is bevredigend
Algemene schooltandverzorging
een onbereikbaar ideaal?
,Kantliaros van Stevensweert"
in cassatie van Hoge Raad
Opge/icht 1 maart 1860
Zaterdag 20 juni 1959
Derde blad no. 29774
Voorzitter Berghuis op A.R.-Partijconvenl:
„Wij zijn niet mismoedig geworden!"
(Speciale berichtgeving)
De moderne levensontwikkeling, die zich steeds meer op de steden
toespitst, wordt in afnemende mate door de christelijke politieke
gedachte gevoed.
Tot deze constatering kwam gisteravond dr. "W. P. Berghuis, voor
zitter van de AR Partij, in zijn openingsrede tot de voorjaarsvergade
ring van het AR Partij Convent, waarvoor gisteren en vandaag talloze
leden naar het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen te Utrecht
waren getrokken.
De teruggang voor de ARP bij de verkiezingen in de grootste steden
Is immers zorgwekkend, ook al houdt men er rekening mee, dat juist
daar geestelijk niet aan de ARP-verbonden kiezers in het verleden op
de ARP hebben gestemd en thans zijn afgevallen.
Wakker geschud!
De jongste stembusuitslag verder
analyserend noemde dr. Berghuis het
een fout, als men eenzijdig zou letten
op de na de oorlog geleden verliezen.
Dat zou niet alleen onbillijk zijn je
gens de wezenlijke, de dragende kern
van de partij, die trouw is gebleven.
Voorzitter dr. W. P. Berghuis
maar ook een miskennen van de fei
telijke positie, die de A.R. Partij nog
steeds in het Nederlandse volksleven
bezit. De ernst van de ondervonden
teruggang, als symptoom van een
geestelyke afbrokkeling, heeft, naar
dr. Berghuis meende, echter menig
een wakker geschud. Hij gelooft dan
ook dat het A R.-front daardoor weer
hechter gesloten is geworden.
De soms pijnlijke slagen die de
A.R-P. in de na-oorlogse periode heeft
moeten incasseren, zijn de A.R. uiter
aard niet in de koude kleren blijven
zitten. „Men is er echter", aldus dr.
Berghuis, niet mismoedig onder ge
worden. Ook al moge in het verleden
door sommigen wel eens onduidelijk
heid van beleid zjjn verweten, dr.
Berghuis meende dat men elkander
in de A.R.P. de laatste tijd op het
punt van de praktisch-politieke rich
ting heeft hervonden. Alen zal zich
daaraan nu samen moeten houden.
„Het kan ons", zo zeide de A.R.-voor-
zitter verder, verdriet doen, wanneer
soms ook van de eigen geestverwante
kring uit publikaties verschijnen, waar
in de keuze van onze A-R.-Partij wel heel
sterk dubieus of op losse schroeven
wordt gesteld. Ik zou hen, die op deze
wijze niet alleen kritiseren, maar die in
feite voor de kiezer de betekenis van de
organisatorische arbeid van onze partij
geestelijk relativeren, willen zeggen:
neem u in acht. want gij weet wellicht
wel, waarvoor gij terecht wilt waar
schuwen, maar zijt gij u ook bewust,
wat ge in een tijd, dat vastheid nodig is,
gaat losmaken?
Ook in moeilijke en va'ak afbrekende
omstandigheden heeft de A.R.P. nog
steeds een grote schare achter zich, die
innerlijk gegrepen is door de geestelijke
Inhoud van de politieke opdracht, die
de anti-revolutionairen als politieke
partij in alle gebrekkigheid voorstaan
en trachten te beleven. Het besef daar
van zal de anti-revolutionairen er steeds
voor bewaren om tengevolge van teleur
stellingen en tegenslagen te gaan twij
felen aan de kracht van de zaak van de
A.R.P. of zich inzake de grote lijnen in
de war te laten brengen, nu de A.R.P.
niet in de mode is. Het gevaar, dat
dreigt, is juist dat men zich van zijn a
propos laat afbrengen, door de consta
tering, dat men niet in de mode is.
Het anti-re volution aire k propos is
de christelijke belijdenis en dat is nu
eenmaal geen modeverschijnsel."
Niet richting van C.D.U.
zoeken
Zonder dat men zirh zonder meer aan
elkaar mag ophangen en zonder de
werkelijke verhoudingen der Neder
landse partijen ten opzichte van el
kaar ooit zwart-wit te stellen, zyn in
het bijzonder op elkaar aangewezen
die partijen, die openlijk en officieel
de christelijke grondslagen voor een
goed staatsbestuur en een goed volks
leven als uitgangspunt nemen. Dat deze
partijen elkaar met betrekking tot de
hoofdlijnen van een aardse politiek
nastaan, is uiteraard niet toevallig. Zij
belijden, zij het ook soms op belang
rijke punten met ernstige en nimmer
uit het oog te verliezen dwalingen, de
zelfde bron, waaruit de uitgangen en
de normen des levens ontspringen.
Dit betekent volgens de ARP-voorzit
ter echter nieit, dat als doelsitelling voor
de toekomst de oprichting van één
christelijk-democratische partij in de
zin van de West-Duitse CDU moet wor
den genomen.
Wat in het na-oorlogse Duitsland ze
genrijke gevolgen heeft gehad, past
voor ons land niet. De eigen en zelf
standige organisafcorisch-politieke ge
stalte van de reformatie is historisch en
feitelijk in het staatkundig bestel van
ons land een wezenlijk element, waar
voor wij ook al lijdt zij aan het euvel
der gespletenheid ontzaglijk dank
baar zijn en waaraan wij ook voor de
toekomst zeer grote waarde hechten.
Een poging tot realisering van de één-
partij-droom zou volgens dr. Berghuis
alleen maar ontbindend en verwar
rend werken. Een doelbewust samen
spel en het op elkaar afstemmen van
het beJeid der drie daarvoor in aan
merking komende christelijk-demo
cratische partijen moet gezocht wor
den. Het is zaak om in duidelijke zin
met behoud van ieders partij-organi
satorische zelfstandigheid en met in
achtneming van de mogelijkheid van
uiteenlopende standpunten over be
langrijke zaken, op een gecoördineer
de taakstelling uit <e zijn, hetgeen op
een gegeven ogenblik in de richting
van een wezenlijk team zal kunnen
gaan. Deze doelstelling, zo voegde dr.
Berghuis er nog aan toe, is wenselijk
en opportuun, indien wij een zo sterk
mogelijke praktische doorwerking van
de fundamentele uitgangspunten in
de politieke ontwikkeling van de mo
derne tijd willen bereiken.
De A.R.P.-voorzitter sprak vervolgens
de hoop uit, dat het afgesplitste gere
formeerd politiek verbond weer tot de
partij zal terugkeren.
Vrij tegenover het kabinet
„Zonder te stellen", aldus dr. Berg
huis, dat de gedachte van een kabinet
met sterkere parlement aire binding dan
thans doorons onder alle omstandighe
den wordt afgewezen, juichen wij dit
extra-parlementair karakter op dit
ogenblik bepaaldelijk toe. omdat het,
mede in verband met in de afgelopen
maanden duidelijk gebleken controver
sen op dit punt met de P.v.dA., ge
wenst is de eigen positie van regering
en staten-generaal ten opzichte van el
kaar duidelijk tot uitdrukking te bren
gen.
Uit deze situatie vloeit voort en
dat zal. als het goed is, trouwens even
zeer gelden voor een wél zuiver parle
mentair kabinet dat de komende
voorstellen van de regering zeker niet
zonder meer met huid en haar behoe
ven te worden geslikt. Er is b-v. zorg
over het hangende ontwerp-mammoeth-
wet inzake het voortgezet onderwijs,
terwijl ook omtrent het punt voetbal
toto principiële tegenstellingen in en
buiten het kabinet bestaan.
Met betrekking tot de ongelukkige
huurblokkering sprak dr. Berghuis de
Nederlands schip in
Scarborough
Het is een symbolisch toeval, dat tij
dens de Dutch Festival Week te Scar
borough het grootste Nederlandse schip,
dat ooit de haven van Scarborough
heeft aangedaan, daar binnenliep en dat
het bovendien nog de naam „Friend
ship" droeg. Kapitein L. Ketelaar uit
Voorschoten, van nature toch al een
vrolijk man, was daarover uitermate in
zjjn nopjes. Hij stelde deze prachtige,
nieuwe kustvaarder voor bezichtiging
open tegen een entree ten bate van de
Engelse organisatie voor het reddings
wezen en droeg daardoor het zijne bij
tot het welslagen van de Nederlands-
Engelse verbroedering.
Scarborough bezit een haringvloot, die
juist enig zeebanket had aangevoerd.
Maar de Engelsen lusten geen gezouten
haring en de meesten kennen het be
staan ervan zelfs niet. Kapitein Kete
laar slaagde erin, dank zij een oud
vaderlands vriendschapsgebaar waartoe
de borrel zich leent, voor zijn beman
ning verse haring te bemachtigen, die
onmiddellijk aan boord van de „Friend
ship" werd gekaakt en mettafelzout
verder tongklaar gemaakt, zodat wij ons
tijdens het bezoek aan boord nu toch
werkelijk in Nederland waanden.
wens uit, dat op de kortst mogelijke
termijn een einde .wordt gemaakt aan
dit uit politieke nood geboren compro
mis. „Het gaat overigens thans", zo
verklaarde de A.R.P.-voorzitter. „niet
direct om een spectuculaire „roer-om"-
politiek, maar wel om een waarneem
bare accent-verlegging.
In het algemeen gesproken zal in de
komende periode tot uiting moeten
komen een beleid, dat:
1. een christelijk-sociaal stempel
draagt, gericht op versterking van het
ve ran t woord el ij kheidsbesef
2 de eigen aard en positie der over
heid erkent en
3. gericht is op een zo verantwoord
mogelijke vrijmaking van het leven
van de staat.
(Van onze financiële redacteur)
Het is voor de Nederlandse belegger geen geheim, dat een omme
keer in het koersverloop aan de Newyorkse beurs meestal ook zijn
terugslag vindt op de Europese beurzen. Dit bleek in de afgelopen
weken ook weer duidelijk uit het koersverloop van onze internationale
fondsen en van vele lokale waarden. Uitzonderingen deden zich echter
ook deze keer weer voor, als van een maatschappij een goed verslag
verscheen, zoals dat van Lucas Bols, Overzeese Gas en Elektriciteitsmij
(Ogem), Albert Hein e.d. of als bekend werd dat bij een onderneming
een qrote order aan de portefeuille was toeqevoeqd (Amsterdamsche
Ballast Mij).
De oorzaak van de reactie moet men dan ook niet zoeken in ver
minderde conjuncturele vooruitzichten van het bedrijfsleven, doch in
andere feiten, die zich voordeden. Reeds lang bestond er in de V.S.
een vrij ruime marge tussen het rendement op obligaties en dat van
aandelen.
De discontoverhoging in de V.S., die
zeker niet onverwacht kwam, was de
vierde in een veelbetekende reeks van
verhogingen. Nog geen jaar geleden
(augustus 1958) was het percentage
1% In die maand volgde een verho
ging tot 2 in oktober 1958 en in
maart 1959 kwamen verhogingen van een
half procent en onlangs volgde jeen
verhoging tot 3% Deze verdubbeling
van het disconto in nog geen jaar tijds
toont dus wel op zeer duidelijke wijze
de vaste wil van de monetaire autoritei
ten in de V.S. om de inflatie zoveel
mogelijk te bestryden.
Dit was echter niet alleen de reden
het disconto drastisch te verhogen. Ook
het goudverlies van de V.S. heeft hier
aan meegewerkt. Van een hoogtepunt
van 23 miljard dollar is de voorraad on
langs wederom met 51 miljoen dollar ge
slonken tot 20.1 miljard dollar. Sedert
het begin van dit jaar zijn de goudvoor
raden in de V.S. dan ook met 397 mil
joen dollar gedaald.
Bijzondere factoren hebben bij deze
goudafvloeiing een rol gespeeld. Men
denke aan de vele aankopen van par
ticulieren in de V.S., maar ook in het
bijzonder van de Amerikaanse beleg
gingsmaatschappijen van vooraan
staande Europese fondsen, verder aan
de omvangrijke investeringen op het
Europese continent, terwijl ook de
Amerikaanse penetratie in de Euro-
markt, door het vestigen van dochter
ondernemingen op het vasteland van
Europa, met veel kapitaal gepaard
gaat.
Deze discontoverhogingen zijn. zoals
te begrijpen valt, ook van veel invloed
geweest op de rentestand in de V.S.
President Eisenhower heeft het Congres
dan ook verzocht de rentelimiet van
ZVa voor „saving bonds" en het „rente
gamma" van 4Vi voor leningen met
een langere looptijd dan 5 jaar te willen
opheffen.
Vertrouwen niet aangetast
Het zijn vooral deze feiten geweest,
welke het koersverloop in Wall Street
hebben beïnvloed. De reacties welke
zich voordeden hebben het vertrouwen
van de meeste beleggers echter niet
aangetast en van een verontrusting in
Wall Street was dan ook zeker geen
sprake en evenmin was dit het geval
voor onze en andere Westeuropese
beurzen. Een inzinking als deze is
in aanmerking genomen de maanden
lange koersstijging van bijna alle
fondsen niet anders dan gezond te
noemen. Tevens kan zij het uitgangs
punt vormen voor een nieuwe opbouw
Omgeven door een grote menigte
verkoopt Willy Brandt' burgemees
ter van West-Berlijn, speldjes voor
het herstel van de Brandenburger
Poort
van de fondsenmarkt op een steviger
basis.
De economische toestand in de V.S.
laat zich immers nog steeds goed aan
zien. De industriële verkopen nemen
nog steeds toe, de bouwbedrijvigheid
werkt op zeer hoge capaciteit en het
indexcijfer van de industriële produktie
komt thans uit op circa 147 tegen 126
een jaar geleden. De staalproduktie be
weegt zich op het hoge peil van circa
95 der capaciteit.
Over de gevolgen van een eventuele
staking in de staalindustrie in de V.S.
per 1 juli a.s. maakt men zich nog niet
ongerust. In het laatste overzicht van
de First National City Bank wordt aan
gaande deze staking nog opgemerkt dat
de staalverwerkende industrieën voorra
den hebben gevormd tot ongeveer 11
miljoen ton. Deze hoeveelheid komt
ongeveer overeen met de produktie van
een maand. Door dit stootkussen zullen
de verwerkende industrieën gedurende
een zestal weken zonder moeilijkheden
Advertentie
Verlaagde prijs: f 13.65
VERKRIJGBAAR BIJ
UW WIJNHANDELAAR-SLIJTER
(Advertentie)
Voor de bestrijding van
roos, haaruitval en vroeg
tijdige vergrijzing.
Voor het gezond en veer
krachtig maken van dor,
droog of brokkelig haar.
Geef uw haar die soepele gezonde glans
die u jaren jonger maakt. Begin nu met
Stilbépan en binnenkort kijkt u tevreden
en voldaan in de spiegel! Want....
Stilbépan geeft radicaal herstel
Zelfs in de meest hardnekkige gevallen.
Stilbépan is een biologisch haartonicum
met hormonale werking! In AA landen
door specialisten voorgeschreven.
vooruit kunnen. Mocht de staking niet
doorgaan, dan zijn deze aangelegde
voorraden niet van dien aard dat men
verwachten moet dat de orders van de
staalindustrie belangrijk zullen terug
lopen. Is de druk op de aandelenmarkt
van thans deels een gevolg van de ver
hoging van het rendement op de obli-
gatiemarkt, anderzijds wyzen de nog
steeds toenemende geldbehoeften van
overheidslichamen en semi-overheids-
lichamen op grote investeringsuitgaven
met de mogelijkheid van een toeneming
van de orders voor verschillende takken
van industrieën, welke dan ook weer
hausse-motieven vormen voor de aan
delenmarkt.
Wisselend verloop
Men weet ook dat het publiek en
vooral het beleggend publiek in de V.S.
de gewoonte heeft snel te reageren op
verschillende gebeurtenissen. Meestal
volgt hierop een spoedige reactie, het
geen ook nu min of meer weer het geval
is geweest. Deze feiten hebben zich ook
immers voorgedaan in de tweede helft
van november 1958 toen het Dow Jones-
gemiddelde voor industriële fondsen in
enkele dagen daalde van 566.24 tot
540.52. In twee beursdagen klom het
percentage weer op tot 557.48. In fe
bruari 1959 deed zich hetzelfde feit voor
en ook by de jongste reactie kan men
hetzelfde al weer constateren. Het blijkt
dan ook dat de ervaringen, welke men
in het recente verleden omtrent het
koersverloop opdeed, ook thans weer
hebben gespeeld en nog zullen spelen,
als men de eerste dagen nog van een
wisselend verloop zal moeten spreken.
Hogere dividenden
Over de ontwikkeling van de econo
mische situatie hier te lande mag het
beleggend publiek wel tevreden zyn.
Een groot deel van de Nederlandse
maatschappijen heeft thans het jaar
verslag over 1958 gepubliceerd. De
resultaten die werden behaald, enkele
uitzonderingen daargelaten, kwamen
Tekort aan tandartsen twijfelachtig
Toch stimuleren van studie
Op de slotdag van het ledencongres
der Nederlandscne Maatschappij tot Be
vordering der Tandheelkunde, gehouden
in het Koninklyk Instituut voor de Tro
pen te Amsterdam, zyn vanochtend in
leidingen gehouden over de sociaal-
organisatorische zijde van de tandheel
kundige verzorging van de jeugd.
De vice-voorzitter der maatschappij,
de heer N. A. K. M. van Erp, sprak over
het vraagstuk van de mankracht in de
tandheelkundige verzorging van de
jeugd. Wanneer thans m het streven
naar sociale zekerheid een begrijpelijk
verlangen is ontstaan tot landelijke in
voering van de schooltandverzorging,
maar daarnaast een tot nu toe byna
onbeperkte gelegenheid is gegeven tot
gebits-sanering voor het gehele verze
kerde bestand der bevolking mag, aldus
de heer Van Erp, met recht de vraag
worden gesteld of hier niet iets beloofd
is, waarvan van tevoren vaststond, dat
het niet te realiseren was.
De gerechte twijfel aan de werkelijke
tandverzorgingsgezindheid van onze
jeugd en van heel ons volk is de reden,
aldus de heer Van Erp, dat onze maat
schappy niet ten volle overtuigd is van
een werkelijk ernstig tekort aan tand
artsen in ons land. In het rapport-Wes-
ter van de gezondheidsraad wordt een
tekort als vaststaand aangenomen, maar
daarbij is, zo merkte spreker op, geen
rekening gehouden met de factoren die
de verhouding van potentiële tot effec
tieve vraag in zo sterke mate beïnvloe
den.
Desondanks is het standpunt der maat
schappij met betrekking tot een vergro
ting van het aantal tandartsen niet
negatief. In minderheid hebben wy, al
dus spreker, ons akkoord verklaard met
maatregelen tot stimulering van de
tandheelkundige studie en met uitbrei
ding van het aantal faculteiten. De
maatschappij is een voorstander van
vrouwelijke hulpkrachten en wel zij die
op preventief gebied werkzaam zullen
zyn.
Thans is 63% van de Nederlandse jeugd
in de gelegenheid om deel te nemen aan
de georganiseerde jeugdtandzorg. Men
mag echter niet aannemen, zo voegde
de heer Van Erp er aan toe, dat de
niet daaraan deelnemende
geen tandheelkundige verzorging deel
achtig worden.
Kapitein-luitenant ter zee tandarts
J. Hoekstra, inspecteur der tandheel
kundige dienst zeemacht, sprak gisteren
over de tandheelkundige verzorging dei-
militairen als sluitstuk van die van de
jeugd. De algemene toestand van de ge
bitten der in dienst tredende militairen
(per jaar 60.000) blijkt wel mee te val
len. Verder blijkt dat 40 507* van de
jongelui een verzorgde mond heeft. Het
is ons streven iedere militair zo spoedig
mogelijk na zijn indiensttreding „den
tally fit" te maken en daarna conse
quent aan de halfjaarlijkse controle vast
te houden. En voorts na het verlaten
van de dienst hem dusdanig te hebben
opgevoed, dat hy voortaan zijn gebit
verzorgt!
meestal boven de verwachtingen uit.
Uit een gepubliceerde dividendstatis
tiek over de eerste vijf maanden van
1959 blijkt dan ook dat in deze periode
de dividenden van 279 maatschappijen
zijn bekend gemaakt. Het vorige jaar
bedroeg dit aantal 261. Hiervan kwa-
m 87 (v.j. 74) maatschappijen met een
hoger dividend, 151 (v.j. 123) keren
hetzelfde percentage uit, terwijl 41
(v.j. 64) genoodzaakt waren met een
lager percentage uit de bus te komen.
Het is jammer, dat voor een goed in
zicht in de winstcapaciteit van vele
ondernemingen, aandeelhouders nog te
weinig cijfermateriaal wordt verstrekt.
Ook ziet men nog herhaaldelijk of
leest men het tussen de repels door, dat
voor dat het exploitatie-resultaat op de
verlies- en winstrekening wordt opge
voerd. reeds diverse interne boekingen
hebben plaats gevonden.
Te geringe
nieuwsvoorziening
In tegenstelling met Amerika ko
men aandeelhouders hier te lande in
lande in de publiciteit van het wel en
wee in de vennootschap nog veel te
kort. Regelmatige nieuwsvoorziening,
zoals in Amerika, treft men hier nog
weinig aan, uitgezonderd dan de grote
internationale maatschappijen, die
ieder kwartaal of per halfjaar iets
van zich laten horen en dan tevens
komen met een resultatenoverzicht
over de verstreken periode. Het slechte
nieuws van een vennootschap wordt
hier nog vaak verbloemd tot het tyd-
stip, dat het jaarverslag wordt uitge
bracht. Waarom aandeelhouders tus-
tentijds niet ingelicht? Moeten deze
in het boekjaar steeds blijven steunen
op de vooruitzichten, zoals deze in het
begin van het boekjaar worden gezien?
Advertentie
BOUGIES
voor iedere motor
Imp. N.V. Willem van Rijn
Haarlemmerweg 475, Amsterdam
Tei. 185222 (10 lijnen) Telex 12282
Vroegere eigenaresse in
ongelijk gesteld
Voor de Hoge Raad is een proces ge
voerd over een zilveren beker, die in 1943
bij baggerwerken in de uiterwaarden
langs de Maas ter hoogte van Stevens-
weert opgedolven en door de vinder ver
kocht is aan de kunstschilder L. H.
Rulkens te Roermond. Toen de nieuwe
eigenaar van deze beker, de z.p. Kantha-
ros van Stevensweert. in 1949 overleed
is het voorwerp eigendom geworden van
mevrouw P. van der Linden te Roer
mond. Deze heeft het weer verkocht aan
L. Brom, edelsmid te Utrecht. Later
heeft de verkoopster voor de rechtbank
te Utrecht vernietiging gevraagd van de
koopovereenkomst op grond van bedrog,
subsidiair op grond van dwaling. De
eiseresse stelde namelijk, dat Brom op
de hoogte moest zyn geweest van de
uitzonderlijk hoge artistieke en histori
sche waarde van de beker. Had de
eigenaresse deze waarde gekend of ware
haar die medegedeeld, dan zou zij een
kinderengeheel andere pry's hebben gevraagd.
De rechtbank heeft de subsidiaire eis,
dus op grond van dwaling, toegewezen.
Het gerechtshof te Amsterdam ver
nietigde echter dit vonnis. Het overwoog,
dat de verkoopster had kunnen beseffen,
dat de beker een antiek voorwerp was,
dat meer waard kon zijn dan het ge
wicht in zilver. Voorts werd overwogen,
dat de conservator van het Ned. Goud
en Zilvermuseum, keur en ambacht te
Utrecht, die de beker voor de heer Brom
kocht, slechts deskundig was op het ge
bied van zilverwaarde en -gehalte en
allerminst op het gebied van antiek-
waarde of sierkunst. De koper behoefde
dus niet op de hoogte te zijn geweest
van de uitzonderlijke waarde van het
kunstvoorwerp, dat van Griekse oor
sprong was. De heer Brom. die de uit
zonderlijke betekenis van het stuk ont
dekte, stelde deze in het licht in een
uitgave van de mededelingen van de
Kon. Ned. Akademie van Wetenschap
pen.
Eiseresse is van de uitspraak van het
Hof in cassatie gekomen, doch de Hoge
Raad heeft dit beroep thans verworpen.
