[et Nederlands geld kon Suriname
roots tien jarenplan op gang helpen
Kennis van „Gulden Regels" van
Veilig Verkeer in Katwijk getest
leroriëntatie na tussenbalans
Goede voorbeeld iverd beloond
gericht 1 maart 1860
Woensdag 17 juni 1959
Vierde blad no. 29771
Op weg naar zelfstandige ontwikkeling
II.
I eerste naoorlogse financiële hulp aan Suriname werd geboden
ivorm van een Welvaartsfonds van 40 miljoen Nederlandse gul-
Met dit geld zijn vele nuttige dingen gedaan zoals luchtkartering
ie noordelijke helft van het land, bosbouw- en geologisch onder-
aanleg van nieuwe polders, wegen, bouw, visserijbevordering,
{tering van het kredietwezen enz. Maar met 40 miljoen kan men
and van de grootte van Suriname niet openleggen. Het fonds is
>ok van de aanvang af gezien als een instrument om de ontwikke-
Ip gang te krijgen. Het was dan ook een verstandig besluit toen
irinaamse regering op Nederlandse aandrang er mee akkoord
om een deel van dit fonds te bestemmen voor de opstelling van
Tienjarenplan.
de Suralco een overeenkomst aan, die
de uitvoering van het project verzekerde.
De Suralco zal door renteloze lenin
gen Suriname tot f. 12 miljoen in staat
stellen de nodige nevenwerken uit te
voeren, zoals de aanleg van wegen, ver
plaatsing der bosnegerbevolking plm.
3000 gezinnen enz.
luw stuwdam in
urinamerivier
dddelen werden toevertrouwd aan
r de Surinaamse regering in het
(eroepen „Stichting Planbureau
pe". De door dit Bureau op grond
tpgaande studies ontworpen op-
list een uitgave van ruim 250 mil-
iden, een derde hiervan wordt ge-
erd door Suriname en 2/3 of 172
I door Nederland en wel voor de
Is gift en voor de andere helft in
D van een lening.
)lan is een bundeling van projec-
I economische, sociale en culturele
lig, het is een resultaat van een
lot systematisch doordenken van
lie's toekomst. Het doel is Suri-
(over te brengen, dat het, na het
ken van de planperiode, zelfstan-
l ontwikkeling kan voortzetten,
reekt vanzelf, dat zo'n beginsel
en onveranderlijk bestek kan zijn.
irend moet rekening kunnen wor-
bouden met opgedane ervaring,
luwe mogelijkheden en inzichten,
er de ervaring leert, dat de reële
e aan nieuw land geringer is dan
Ittingen aanwezen, terwijl een
fogrypend plan als het Brokopon-
,dringend voorzieningen vraagt in
Bere sector, dan dienen de mid-
bor die sector te worden verhoogd
londsen voor landaanwinning te
ibesnoeid.
jlan is nu ruim 4 jaar in uitvoe-
t is in die tijd voor ongeveer 74
Nederlandse guldens gereali-
(De wijze leert zelfs van een gek",
lelais, „hoeveel te meer dan van
paring".
TUSSENBALANS
de mening van de Surinaamse
is de tijd gekomen, om een tus-
op te maken en na te gaan of
idigheden, zoals die zich nu
een heroriëntatie nodig ma-
heeft prof. Lieftinck en prof.
kt uitgenodigd een studie te ma
li de huidige aspecten en pros
fan de Surinaamse economie.
Jus niet onmogelijk, dat binnen
d een herziening van het Tien-
In aan de orde komt.
lergelijke heroriëntatie ligt ook al
l hand door de „impact" van de
bg van het zo juist genoemde
Ondoplan.
t hier om de bouw van een
in de bovenloop van de Suri-
ier met bijbehorende elektrici-
SMELTERIJ
as dr. k Campo, toenmaals ad-
bn het Welvaartsfonds, die prof.
immestein uitnodigde de lucht-
ieën van noord-Suriname te be-
met het oog op de mogelijk-
het opwekken van energie door
icht. Prof. Van Biommestein
estudeerde de luchtfoto's en zag
Hjkheid van de vorming van een
tr ter grootte van de provincie
waardoor voldoende elektrische
zou kunnen worden opgewekt,
aluminium smelterij van een ca-
van plm. 40 ét 50.000 ton alumi-
voeden.
lien waren er mogelijkheden van
ng, door het betrekken van het
"iet van de Tapahahonyrivier by
eet.
:oa. die haar grondstof voor haar
improduktie voor 'n zeer groot
Suriname betrekt, bleek de enige
Ie te zijn voor de vestiging van
imindustrie in Suriname. Zy
ïendien bereid de kosten van de
n de dam en elektriciteitswerken
ir rekening te nemen. Zij richtte
iteronderneming, de Suralco, op,
ook de mynbouw-bedryven van
k werden opgenomen. In januari
lg de Surinaamse regering met
IMPLICATIES
Het spreek vanzelf, dat de uitvoering
van dit grote project, waarmee wel een
half miljard guldens zal zijn gemoeid,
implicaties heeft voor het Tienjarenplan.
Men kan nu eenmaal niet onbeperkt
geld in een land investeren, zonder span
ningen te veroorzaken. Het Brokopondo-
plan heeft de laatste jaren vooraan in
ae aandacht van Suriname gestaan.
iiniiiiiiiiM
Door de heer A. Jonkers,
raad-adviseur van het
Min. van Zaken Overzee
!lllllll!llllllllll]lllllll!lllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllllllll!!lilllll!llll!]IIIIIIIIIH
Men krygt wel eens de indruk, dat de
verwachtingen wel wat al te hoog zijn
opgevoerd. Het bedryf zal op den duur
aan plm. 15001800 man werk geven.
Bovendien opent het project mogelykhe-
den voor visserij en irrigatie en het
maakt een groot gebied bereikbaar voor
houtexploitatie. Dit alles kan het aan
gezicht van Suriname aanzienlijk ver
anderen.
De betekenis hiervan is dus zeer groot,
maar niet zo groot, dat de aandacht
voor andere ontwikkelingsmogelijkheden
mag verslappen. Ook hierom is het
uiterst nuttig, dat Suriname zich aan de
hand van deskundige adviezen opnieuw
gaat beraden over zyn toekomst.
WAGENINGEN
Een ander spectaculair project dat los
staat van het Tienjarenplan is het Wa-
geningenrapport van de SML.
Reeds vele jaren voor de laatste oor
log werd mechanisatie van de rystcul-
tuur gepropageerd, voor het eerst in
1922 door de heer Tj. Pytersen. Zyn ge
dachten bouwde voort op de ervaring
van een door de heer Sibinga Mulder
opgezet groot mechanisch rijstbedrijf bij
Palembang op Sumatra. Men trachtte
machines aan te passen aan de eisen, die
de natte rijstbouw daaraan stelde. Een
gedurfde opzet als het Wageningenpro-
ject, heeft deze pioniers nooit voor ogen
gestaan.
Het project is een typisch Nederlandse
bydrage tot de ontwikkeling van Suri
name, het wordt uitgevoerd in een ge
bied 40 km. stroomopwaarts van de
Nickerierivier, en het beoogt gebied, aan
oerwoud en zwampen, ontworstelde
grond, om te vormen tot bouwgrond
voor gemechaniseerde rystbedryven
Het project is een grootscheeps experi
ment van mechanische ontginning en
landexploitatie. Het plantmateriaal be
staat uit nieuwe hoogwaardige rystva-
riëteiten, geselecteerd op haar geschikt
heid voor mechanische bewerking.
In 1958 is een areaal van al 6000 ha.
ingezaaid, dat in het vorig jaar plm. 7
miljoen aan rystprodukten opleverde. De
investering beloopt plm. 65 miljoen Ne
derlandse guldens, gedeeltelijk gefinan
cierd uit door Nederland gegarandeerde
leningen, gedeeltelijk uit Nederlandse
kasvoorschotten
De investering bestrykt behalve de
ontginning en het cultuurryp maken van
de grond, de aanleg van een dorp, open
bare werken, gezondheidszorg en onder-
wys voor de opwonenden, een groot ge
maal, rijstsilo's, ultramoderne rystpelle-
ry, steiger voor de aanleg van zeesche
pen. enz.
Het spreekt vanzelf dat de kosten per
ha. in doorsnee minder zwaar drukken
naarmate ze strekken voor een groter
areaal.
Op het ogenblik is een onderzoek naar
de bedryfsgrootte, waarby een optimale
Tal van bosontsluitingswegen wor
den in het raam van het tienjaren
plan aangelegd.
rentabiliteit kan worden bereikt, aan de
gang.
PAPIER
Een bijzonder interessant project is ge-
entameerd door een grote Nederlandse
papierindustrie. Er zijn verschillende
zeer kostbare pogingen gedaan om tro
pische bossen te benutten voor papier
fabricage.
Een tropisch bos is over het alge
meen van zeer gevarieerde samenstel
ling. Daarom heeft men onderzocht in
hoeverre uit een mengsel van loofhout-
soorten pulp kan worden gefabriceerd,
geschikt voor de vervaardiging van pa
pier. Deze proeven zijn in zoverre ge
slaagd, dat bepaalde papiersoorten op
deze wijze economisch kunnen worden
gefabriceerd.
De betrokken papierfabriek besloot dit
probleem op andere wijze aan te vatten
nl. op de manier die in de dertiger jaren
in Indonesië is beproefd, maar door de
oorlog niet tot resultaten is kunnen ko
men. In samenwerking met 's Lands
Dienst van het Bosbeheer wordt een
proef genomen met het aanleggen van
een papierhout leverend bosareaal. Als
hoofdsoort is gekozen de Caraïbische
pijnboom, die onder gunstige omstandig
heden in korte tijd hoge houtprodukties
levert.
De boom is verwant aan de pynboom-
soorten in de zuidelijke helft der Ver.
Staten, die de grondstof leveren voor een
enorme papier- en cellulose-industrie.
BOSBEDRIJF
Wanneer deze niet-inheemse boom het
in Suriname doet, zal worden overge
gaan tot oprichting van een commer
cieel bosbedrijf, waarin Suriname en het
Nederlandse bedrijf participeren. Het
land stelt drieduizend ha. beschikbaar,
het Nederlandse bedrijf neemt op zich
in 10 jaren maximaal een miljoen in de
proef te investeren.
Zijn de resultaten bevredigend dan
wordt maximaal 160.000 ha, tot nu toe
onbenutte savannagrond beschikbaar ge
steld, waaruit het bosbedrijf 40.000 ha.
meest geschikte gronden kan benutten
voor de aanleg der boomplantsoenen.
Er zijn al twee volledig uitgeruste boom
kwekerijen gesticht, elk met een capaci
teit tot levering van circa 200.000 stuks
plantgoed per jaar. Een der oudste
plantsoenen, 4jaar oud, heeft nu al
bomen van omstreeks 15 tot 20 cm. dia
meter. Uit proeven in het Nederlandse
bedryf is gebleken dat de aangeplante
houtsoort een bruikbare grondstof ople
vert voor het massaprodukt der papier
industrie, het krantepapier.
Slaagt het experiment, dan krijgt Su
riname er een exportprodukt by. Het is
dan niet uitgesloten dat het in een ver
der verschiet komt tot de vestiging van
een pulpfabriek in Suriname.
Uitzettingsbevel legen
De Wit ingetrokken
De regeringsvoorlichtingsdienst van
de Ned. Antillen heeft bekend ge
maakt. dat een Antilliaans landsbe-
sluit is verschenen, waarby het uit
zettingsbevel tegen de heer A. de Wit
door de regering is ingetrokken.
In de overwegingen op dit besluit
wordt gezegd, „dat veranderingen in de
persoonlijke omstandigheden van ap
pellant grond opleveren om de bevolen
uiteenzetting niet in stand te laten bly-
ven".
De heer A. de Wit is de voormalige
hoofdredacteur van het te Willemstad
verschynende blad „Beurs- en nieuwsbe
richten".
De „Flavia" maakte kabel
vast aan de „Ocean Layer"
Twee man van het Duitse m.s. „Fla
via" zyn gisteren aan boord gegaan van
het Britse kabelschip „Ocean Layer" en
hebben een sleepkabel bevestigd. Het
weer werd echter slechter en gevreesd
werd, dat deze kabel het niet lang zou
houden. Zoals gemeld is een Westduitse
sleepboot op weg naar de „Ocean Layer".
De sleepboot werd hedenochtend ver
wacht in de buurt van het kabelschip,
waarop de vlammen thans gedoofd zyn.
Naar men weet, heeft de „Flavia" dezer
dagen 700 mijl van Ouessant de beman
ning (98 personen) overgenomen van de
„Ocean Layer", waarop brand was uit
gebroken.
De „Flavia" zal de bemanning naar
Falmouth in Zuid-Engeland brengen,
waar men vermoedelijk vrydag a.s. zal
aankomen.
Aanwinst strijdkrachten:
Nieuwe gepantserde wagen
voor personeelsvervoer
(Speciale berichtgeving)
Omdat niet zo lang geleden belang
rijke orders zijn geplaatst bij de DAF-
fabrieken in Eindhoven voor de serie-
produktie van een nieuw 6-tons voertuig
in verschillende versies ten behoeve van
de landmacht en voor een aanlooppro-
duktie van een nieuwe gepantserde wa
gen voor personeelsvervoer in het ge
vechtsterrein, werd gisteren in de leger
plaats Oirschot een overzicht gegeven
van het voertuigenbeleid.
Deskundige sprekers belichtten de
tactische en logistieke eisen, welke een
moderne oorlogsvoering aan de verschil
lende voertuigen stelt. Dat de opbouw
van dit deel van het militaire transport
systeem kan worden ontwikkeld en uit
gevoerd in samenwerking met een natio
nale automobielfabriek, stemt tot vol
doening en trots. Uitgangspunt van het
voertuigenbeleid is beperking van het
aantal typen tot het hoogstnoodzake
lijke. Het Nederlandse militaire voertui
genpark is opgebouwd volgens de alge
mene eisen, welke in NAVO-verband
zyn geformuleerd.
De autoriteiten toonden zich, gezien
de uitgebreide proeven, welke zyn geno
men, bijzonder enthousiast over de nieu
we aanwinst.
Om een indruk te krygen van de orga
nieke behoefte aan voertuigen, kan wor
den vermeld, dat een infanterie-divisie
moet beschikken over 1160 jeeps, 470
een-tonners, 910 drie-tonners en 60
zwaardere wagens. Een totaal aantal dus
van 2600 voertuigen, waarby nog komen
ongeveer 1700 aanhangwagens. Totale
waarde: 70 miljoen gulden.
Kerkelijk L
even
NED. HERV. KERK
Beroepen te Boven-Hardinx veld W. L.
Tukker te Rotterdam te Amsterdam
(Parkkerkgemeente) P. H. Quartel te
Delfshaven. Aangenomen naar Maastricht
(vac. A. Klamer) (toez.) J. van Oyen, le-
gerpredikant te Roosendaal. Benoemd tot
vicaris te Krimpen a.d. IJssel L. Verseput,
kand. te Zonnemalre. tot directeur bij
zondere gezinszorg te Rotterdam H. J. ter
Haar Romeny. voorheen predikant van de
Protestantse kerk in Indonesië.
Bedankt voor Ommen (vac. J. C. Kool
schijn) A J. de Jong te Schevlngen.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Wormer J. D. de Vries,
kand en hulppred. te Oostzaan te Rijs
wijk (Z.-H.) (3de pred. pl.) H. J. Kou-
wenhoven, evang. pred. te Rotterdam
Delfshaven te Voorburg (vac. C. W.
Thijs) L. Schuurman te Giessenburg
Aangenomen naar Putten A. IJkema te
Tweede Exloërmond, die bedankte voor
Ferwerd.
EVANG. LUTH. KERK
Na de mededeling van ds. P. Estié te
Zaandam, dat hij niet voor een beroep
naar Amstelveen in aanmerking wenst te
komen, vormde de kerkeraad van de Ev.
Luth. gemeente te Amstelveen een nieuw
drietal als volgt: ds. J. P. Boendermaker
te Eindhoven, ds. P. H. G. C. Kok te
Weesp en ds. J. A. Roskam te Beverwijk-
Velsen.
DS. J. H. GUNNING OVERLEDEN
Op 91-jarige leeftijd is te Zeist over
leden ds. J. H. Gunning Ebzn., emeritus
predikant van de hervormde gemeente
te Kesteren.
Ds. Gunning heeft nadat hy in 1893
door het provinciaal kerkbestuur van
Een bulldozer schuift de boven
grond van het terrein in Suriname
opzij. Het kreupelhout wordt tege
lijkertijd verwijderd.
Friesland toegelaten was tot de evan
geliebediening in de Ned. Herv. Kerk,
achtereenvolgens de gemeenten Leer-
sum. Capelle a/d. IJssel. Numansdorp.
Rijssen. Oud-Beyerland, Schoonrewoerd
Hoogeveen, Lage Vuursohe. Schoonho
ven en Kesteren en het ambt gediend.
Na 45 dienstjaren werd hem op 1 no
vember 1938 eervol emeritaat verleend.
De teraardebestelling'van het stoffe-
lyk overschot vindt morgenmiddag om
1.30 uur plaats op de begraafplaats
„Oud Eik en Duinen" te 's-Gravenhage.
DS. K. VAN DER MEULEN
MET EMERITAAT.
Ds. K. van der Meulen, geref. pre
dikant te Landsmeer, heeft aan de clas
sis Zaandam eervol emerits-at verzocht
met ingang van 1 september. Ds. Van
der Meulen werd in 1924 te Kommer
zijl in het predikambt bevestigd. Deze
gemeente verwisselde hy in 1948 met
die van Landsmeer.
In ons blad van j.l. zaterdag schreven wij reeds uitvoerig over de
grote zomeractie welke onder het motto „Verkeersveiligheid ook in
de vakantietijd", wordt georganiseerd door het Verbond voor Veilig
Verkeer en duurt van 15 juni tot en met 4 juli. In het kader van deze
actie worden, onder het motto „Uw goede voorbeeld wordt beloond"
door geheel Nederland die weggebruikers getest op hun kennis van
de z.g. Gulden Regels, die in het verkeer een opvallend goed voor
beeld geven. De gemeenten, waar deze steekproeven genomen zullen
worden, zijn bij loting vastgesteld.
Tot deze uitverkoren gemeenten be
hoorde ook Katwijk, waar gistermiddag
één van de vyf equipes van het Verbond
voor Veilig Verkeer arriveerde om op
verschillende punten in de gemeente de
tests af te nemen, die in de eerste
week van de actie geheel zyn gericht op
de voetgangers. Dank zy de welwillend
heid van het hoofdbestuur van het Ver
bond en de Katwykse gemeentepolitie
waren wij in de gelegenheid de tocht
door de gemeente mede te maken, zo
dat wy van zeer naby van dit interes
sante onderdeel van de actie getuige
konden zyn .Het in Katwijk opereren
de equipe bestond uit de heren M. Ma-
chielse, directeur van het Verbond voor
Veilig Verkeer, en de heer J. H. van
Geldere. inspecteur van de Katwykse
gemeentepolitie. Verder waren nog aan
wezig de heren D. Goedhart en R. P.
Brouwer, resp. voorzitter en secretaris
van de plaatseiyke afdeling van het
Verbond.
UITEENZETTING
Alvorens de tocht werd aangevangen
gaf de heer Machielse een korte uiteen
zetting omtrent doel en opzet van de
actie, die uiteenvalt in drie delen, t.w.
een week voor de voetgangers, een week
voor de fietsers en bromfietsers en een
week voor 't gemotoriseerde verkeer. Het
nut van deze acties ligt in de instruc
tieve waarde met als doel de weggebrui
kers vertrouwd te maken met de toe
passing van de verkeersregels. Of dit
doel werkelyk bereikt wordt valt moei
lijk direct te constateren. Wanneer ech
ter op lange termijn blykt dat ondanks
de grotere intensiteit van het verkeer
het aantal ongevallen afneemt kan men
hoogstens veronderstellen dat dit mede
het gevolg is van de activiteiten van het
Verbond. Gedurende de zomeracties
zullen de vyf equipes omstreeks 450
plaatsen in Nederland bezoeken. Voor
dat Katwyk aan de beurt was werd gis
teren reeds geopereerd in Koudekekerk,
Voorburg en Den Haag, terwyi na Kat
wyk nog een bezoek zou worden ge
bracht aan Hoofddorp.
DE TESTS
Op drie verschillende punten in de
gemeente, namelijk twee te Katwyk aan
Zee en één te Katwyk aan den Rijn,
werden vervolgens de tests afgenomen.
Als eerste punt was uitgezocht de krui
sing Kon. Wilhelmin astraat - Sluisweg-
Tramstraat, waar werd gewacht op de
eerste voetganger die een goed voor
beeld gaf. Lang duurde dit wachten niet
want reeds spoedig stak mevrouw L. C.
Jonker-van Duyn, wonende Duinpad
3, met haar dochtertje Corrie volkomen
haaks en goed lettende op het overige
verkeer de rijweg over. Onmiddellijk
werd zy opgevangen door inspecteur
Van Geldere die haar complimenteerde
met haar voorbeeldig verkeersgedrag en
onmiddellijk een drietal vragen op haar
afvuurde. De eerste twee, ontleend aan
de in de pers gepubliceerde „Gulden
Regels" voor voetgangers, werden vlot
en foutloos beantwoord, hetgeen door de
heer Machielse werd gehonoreerd met
twee boekenbonnen van f?.50. De derde
vraag was onvoorbereid en hiervoor
moest het „slachtoffer" enige bedenk
tijd hebben. Voordat zy echter haar
antwoord kon formuleren zag haar
dochtertje, die in de vyfde klasse van
de De Savornin Lohmanschool zit en
dus reeds profiteert van het verkeers-
onderwys. kans om de oplossing van
het probleem te fourneren, waardoor
In Katwijk aan den Rijn werd
mevrouw Vendel door inspecteur
f. H. van Geldere ondervraagd.
Rechts naast hem de heer M. Ma-
cielse, directeur van het Verbond
voor Veilig Verkeer, en geheel
rechts de heer R. P. Brouwer, se
cretaris van de plaatselijke afdeling
van het Verbond.
(Foto L.D./Jaap van Duijn, Katwijk)
nogmaals twee boekenbonnen van eige
naar verwisselden. Dank zij dit geza
menlijk behaald resultaat kreeg nu
mevrouw Jonker de gelegenheid om op
een vragenformulier een vijftal voor-
rangsvragen te beantwoorden, waardoor
zij mededingt naar een van de z.g. aan
moedigingsprijzen van f 250,—, f 150,—
en f50—. Ter bestudering hiervan
mocht zy zich enige tyd terugtrekken
in de Veilig Verkeerauto, die ter plaatse
was opgesteld.
Het volgende slachtoffer werd gevon
den op het kruispunt Secr. Varkevisser-
straat - Drieplassenweg - Koninginne
weg-Vuurbaakplein. Hier was het mevr.
Van der Plas, wonende Secr. Varkevis-
serstraat 71, die achter een kinderwagen
lopend behoedzaam de Secr. Varkevis-
serstraat overstak en zich daarbij van
het zebrapad bediende. Zij bracht het
er echter minder goed af dan haar
voorgangster. In leder geval was zij
echter één boekenbon rijker toen zij
haar weg vervolgde.
Het laatste controlepunt was de krui
sing Molentuinweg-Valkenburgseweg te
Katwijk aan den Rijn. Ook 'hier was
het weer een dame die de eer te beurt
viel om de test te ondergaan, namelijk
mevrouw Vendel. Molenweg 19. Daar
deze ondervraagde twee der vragen
goed beantwoordde en eerst op de derde
het antwoord schuldig bleef mocht zy
twee boekenbonnen mee naar huls
nemen.
Na afloop van de tests, die uiteraard
op de drie drukke verkeerspunten veel
belangstelling van de zijde der voorbij
gangers ondervonden, vroegen wij de
heer Machielse naar zijn oonJeel over de
resultaten te Katwijk, in vergelijking
met de andere reeds bezochte gemeen
ten. Deze gaf als zyn indruk te kennen
dat deze resultaten ongeveer overeen
stemmen met het tot dusver verkregen
gemiddelde.
