Conferentie in Genève wekt nieuwe hoop: na vrijdag geheime zittingen WEERBERICHT Gromyko in lijnvliegtuig naar Washington: Amerikanen sloegen een nogal vreemd figuur Koning Leopold hakt knoop door: hij hood aan Laeken te verlaten Vliegers van N.-Guinea-expeditie met geelzucht in ziekenhuis Meesterstuk Opgericht 1 maart 1860 WOENSDAG 27 MEI 1959 No. 29753 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f7.50 per kwartaal: f2.55 per maand: f0.59 per week Witte Singel i. Lelden - Giro no 67055 Telefoon Directie en Administratie: 25041: Redactie 21507 Instructies van Kroesjtsjef aan Gromyko (Van onze reisredacteurW. L. Brugsma) Genève, 27 mei Precies op de dag, waarop Nikita Kroesjtsjefs Berlijnse ultimatum-tijdbom af had moeten gaan (een tijdbom, waarvan de Sovjet-leider het uurwerk trouwens al had stopgezet) kreeg men in Genève het gevoel dat de lange moeizame praatmarathon van de Grote Vier eindelijk de top van de heuvel heeft bereikt en nu langs vlakker wegen naar een akkoord kan koersen. De voornaamste aan leiding voor dat gevoel ligt in Kroesjtsjefs nieuwe instructies aan Gromyko om 1) Dulles' begrafenis bij te wonen, en 2) over te gaan tot geheime besloten zittingen der Grote Vier. Wat Gromyko maan dag tijdens zijn gesprek met Couve de Murville nog op de lange baan schoof, daarover kwam hij gisteren met de Brit Lloyd onverwachts tot een onmiddellijk akkoord: van vrijdag af zullen bij toerbeurt in de villa's van de ministers der Grote Vier geheime zittingen worden ge^ houden met een zeer beperkte staf en zonder de Duitse delegaties. Dat Gromyko aan Lloyd, de soepelste onderhandelaar uit het Westelijke kamp, dit succesje gunde, is natuurlijk geen toeval, maar een Westelijk succesje is het, vooral door de afwezigheid der Duitsers. De vier ministers zijn gisteren in middels naar Washington vertrokken om Dulles' begrafenis bij te wonen. De drie Westelijken in een Super-Constel lation van de Amerikaanse luchtmacht, Gromyko met zijn assistent Soldatof en zün tolk Martinof ine en hjntoestel van de Swiss Air naar Londen, vanwaar hij met de B.O.A.C. verder zal reizen. Gro myko stapte zo maar tussen een gezel schap zakenlieden en vakantiegangers in en de steward moest zelfs even ruim te verzoeken voor de Sovjet-minister. Dat was dan het einde van de diplo matieke stoelendans, waarin de Ameri kanen over hun eigen benen struikelden. Daar doen al him pogingen tot nakaar ten (de officiële versie wil nu, dat Gro myko een Amerikaanse invitatie om in Herters vliegtuig mee te reizen botweg in de wind sloeg) niets aan af. Hier is de werkelijke toedracht van de stoelendans: Maandagavond: Gromyko belt Herter: „Ik ga naar Dulles' begrafenis. Is er in Uw vliegtuig plaats voor mijzelf en twee assistenten?" Herter: „Ik zal dat nagaan". Even later belde Herter terug: „Er is in mijn vliegtuig maar één plaats voor U beschikbaar, evenals voor de minis ters Lloyd en Couve de Murville". Gromyko: „Ik zal Uw voorstel graag in beraad houden". Stoelendans Men krijgt neiging geloof te hech ten aan mededelingen uit Poolse bron die zeggen, dat het Kroesjtsjef niet al leen ernst is, maar ook dat hij haast heeft met zijn topconferentie. Al moet men de Poolse uitleg van die haast Kroesjtsjefs binnenlandse positie zou verzwakt zijn en een spectaculair bui tenlands succes behoeven vermoede lijk wel met enige voorzichtigheid be naderen. KONINGIN ZAG ST. JOAN H.M. de Koningin heeft gisteravond in het gebouw voor Kunsten en Weten schapen in Den Haag de opvoering bij gewoond van Shaws "St. Joan", die ge geven werd door "The Dublin Gate Theatre". In de pauze liet H.M. onder andere de hoofdrolspeelster Sioghan McKenna aan zich voorstellen. Kroesjtsjef over raketbases in Italië en Griekenland De Russische premier, Kroesjtsjef, heeft gisteren in de hoofdstad van Al banië. Tirana, verklaard dat het duide lijk is dat de Westelijke ministers van Buitenlandse Zaken „niet tot overeen stemming willen komen" in Genève. Volgens Radio-Moskou zei Kroesjtsjef: „Het Russische standpunt wijst precies op het tegenovergestelde". Hij waarschuwde opnieuw: „Indien wij er niet in slagen een overeenkomst te bereiken over een vredesverdrag met beide delen van Duitsland, dan zullen wij een verdrag met Oost-Duitsland al leen sluiten". Hij voegde er aan toe dat de Sovjet- Unie zou trachten eveneens met West- Duitsland een vredesverdrag te sluiten. „Tijdig zal ook West-Duitsland begrij pen dat dit noodzakelijk is". Kroesjtsjef verwees naar de situatie in Italië en Griekenland en zei dat de Italiaanse regering toegestemd had in het aanleggen van raketbases die tegen Rusland en andere socialistische lan den, waaronder Albanië, gericht zijn. ,.Het lijkt er op, dat Griekenland ge neigd is een zelfde besluit te nemen, maar deze beslissingen getuigen van een onredelijke politiek en zijn in de eerste plaats van belang voor de bevol king van Italië en van Griekenland. Het zou voor het Balkanschiereiland verstandig zijn een schiereiland van vrede zonder raketten of atoomwapens te worden. Wij moeten de zaken zo re gelen dat er meer gebieden ter wereld zonder atoomwapens zijn". Over de raketbases zei Kroesjtsjef: „De Amerikanen legeren raketten voor middelgrote afstand in Italië. Maar in Albanië gelegerde raketten voor middel grote en zelfs voor korte afstand kun nen geheel Italië bestrijken. Korte-af- standsraketten zouden hier voldoende zijn. Is het niet zo, kameraad Maünof- ski?" De Russische minister van Defensie antwoordde: „Dat is volkomen juist". Kroesjtsjef zei toen: „En hetzelfde kan van Griekenland worden gezegd". Wisselend bewolkt De Bilt verwacht van heden- tot morgenavond: Wisselende bewolking met slechts een verspreid voorkomende bui. Matige wind tussen noordwest en noord. Dezelfde temperaturen als vandaag of iets hogere. (Opgemaakt te 11.15 uur). 28 MEI Zon op: 4.31 uur; onder: 20.44 uur. Maan op: 0.43 uur; onder: 11.15 uur. Hoogwater te Katwijk te 7.34 en 20.06 u. Laagwater te 3.13 en 15.41 uur. (Dit nummer bestaat uit 14 pagina's) Dinsdagochtend, Gromyko's assistent Soldatof belt de Amerikanen: „Wij zien van Uw vriendelijk voorstel af. De heer Malik (Russisch ambassadeur in Lon den) heeft zijn invloed bij de B.O.A.C. aangewend. De B.O.A.C. deelt ons mee dat wij net zoveel plaatsen kunnen krij gen als wij willen". Pas toen kregen de Amerikanen in de gaten, dat men als wereldmacht een beetje vreemd figuur slaat, wanneer men op stoelen in een vliegtuig gaat beknib- i beien, vooral wanneer er in zo'n vlieg tuig brave, maar niet zo verschrikkelijk belangrijke functionarissen zitten als de postmeester-generaal Summerfield en zijn vrouw, die van een vakantiereis te rugkeerden. De Britten, die de Russische diploma ten cirkeltjes zagen draaien om de on handige Amerikanen en hun partners de fraaiste kansen zagen missen om Gromyko zelf in verlegenheid te bren gen, glimlachten bii dit alles van de zeer superieure hoogte der Engelse om gangsvormen, die, zoals een goed Engels gazon, eeuwen zorgvuldig kweek vragen. De Russen accepteerden tenslotte be minnelijk een verlegen Amerikaans aan bod van twee plaatsen in Herters vlieg tuig voor de terugreis, een aanbod waarmee de Amerikanen in de haast ook nog hun eigen argument van ge lijke stoelendistributie aan gruzelemen ten sloegen. Slot pag. 2 Benevelde acteur reed vrouw dood Op de Kudelstaartseweg in Aalsmeer heeft een 41-jarige acteur gistermiddag met zijn auto de 40-jarige mevrouw Van 't Schip-van der Laan, moeder van vier kinderen, dood gereden. De politie, die vermoedde dat de ac teur onder invloed van sterke drank verkeerde, heeft hem ingesloten. Nog deze week zal hij voor de Offi cier van Justitie in Haarlem worden geleid. De automobilist was op bezoek ge weest bij familie in Wassenaar en om streeks half vijf reed hij met zeer hoge snelheid over de smalle Kudelstaartse weg in de richting Aalsmeer. Bij de watertoren schoot de wagen plotseling naar de linkerkant van de weg, waar juist uit de richting Aalsmeer mevrouw Van 't Schip op haar fiets naderde. De acteur trachtte weliswaai een aan rijding nog te voorkomen, maar hij ver loor de macht over zijn stuur en reed in volle vaart tegen de wieliijdster op, die onmiddellijk moet zijn overleden. De auto schoot de berm in en kwam na enkele boompjes omver gereden te hebben bij een hek tot stilstand. Vrij snel na het ongeluk was de politie ter plaatse, die de acteur in hechtenis nam. Zuivering van atmosfeer in Brussel Intriges van hovelingen hadden ernstige politieke malaise in België geschapen (Van onze Brusselse correspondent) De soms scherpe tegenstellingen tussen de Belgische regering en het Belgisch vorstenhuis kwamen gisteren even plotseling als onver wacht tot een climax: Koning Leopold heeft aangeboden om het kasteel van Laeken te verlaten en zijn residentie elders te vestigen. De regering beraadslaagt over dit verzoek. De Brusselse „Soir" juicht de geste van Koning Leopold toe en noemt het een belangrijke bijdrage tot de ontspanning van de sedert enkele maanden geladen atmosfeer. Nu zullen de Belgen weten, aldus het blad, dat Koning Boudewijn het enige staatshoofd is. In te vele gevallen is het grondwettelijk systeem vervalst geweest door het optreden van hovelingen uit de omgeving van de Koning, personen die ten opzichte van de grondwet slechts particulieren zijn, maar die allerlei initiatieven namen, waarvan de regering niets af wist en die handelden alsof de regering niet bestond. Nieuwe plaats van vestiging is nog niet bekend Al die intriges hebben een politieke malaise geschapen, die de indruk wekte dat er in België een nieuwe konings kwestie was ontstaan. Gelukkig, aldus de „Soir", is zulks niet het geval. De Belgen hebben namelijk bewezen, dat zij zeer goed onderscheid kunnen ma ken tussen de daden van de regerende vorst en de intriges van zijn omgeving, dat wil zeggen van zijn familie zowel als van de hovelingen. De beslissing van Koning Leopold is. naar gisteren in de Wetstraat (straat waar het parlement is gevestigd) kon worden vernomen, genomen na een te lefoongesprek tussen de premier Eys- kens en Koning Boudewijn, die zich gisteren nog in Californië bevond. Waar Koning Leopold, Prinses Lilian en hun kinderen zullen gaan wonen is nog niet bekend. Het meest verblijft de konink lijke familie in haar kasteel in de Ar dennen te Ciergnon of in haar villa te Oostende. Het kasteel van Ciergnon is enkele jaren geleden geheel gemoderni seerd. Prins Alberts huwelijk Zal men nu spoedig de rust zien weer keren. zodat het huwelijk van prins Albert en prinses Paola in een sfeer van feesten en recepties zal kunnen plaats vinden? Voorlopig ziet het er naar uit. dat er over dit huwelijk nog heel wat zal worden geschreven en gepraat. Maar de grote politieke spanning 6chijnt thans wel te zullen verlopen. De socia listische Tweede Kamer-fraotie heeft echter gisteren nog dringend een ver zoek tot interpellatie van de regering ingediend en eiste in een motie, dat Prins Albert burgerlijk in Brussel zou trouwen. Men weet echter thans reeds dat zulks onmogelijk is, daar de Paus aan dit verzoek niet kan voldoen. Men trouwt in Vaticaanstad religieus en, zo als overal elders in Italië, is dat huwe lijk ook burgerlijk rechtsgeldig. Er is dus maar één oplossing: het huwelijk zowel religieus als burgerlijk in Brussel voltrekken en bedanken voor de hoge eer om door de Paus persoon lijk te worden getrouwd. Maar dit zou bij de stand van de huidige onderhandelingen leiden tot diplomtieke verwikkelingen tussen de katholiek-liberale regering van België, het Belgisch vorstenhuis en vaticaan. Men zou het beschouwen als een per soonlijke belediging voor de Paus. Het is dus wel zeer onwaarschijnlijk, dat er op de beslissing zal worden terug geko men. Vanzelfsprekend is de achtergrond van dje kwestie niiet zo zeer het religieu ze huwelijk van de Prins, ofsohoon de socialisten in België in het verleden steeds grote verdedigers zijn geweest van het exclusief burgerlijk huwelijk en zij meestal niet voor de kerk trouwen, met uitzondering van vele socialistische arbeiders in Vlaanderen. Een andere uitzondering hierop maakte de Belgi sche staatsman Paul Henri Spaak, wiens twee dochters in de r.-k. kerk trouw den ofsohoon Spaak persoonlijk niet- katholiek is. Slot op pag. 2 Eert gedeelte van de regerings- >prof. dr. J. de Quay, gistermiddag tafel tijdens de regeringsverklaring afgelegd in de Tweede Kamer van de nieuwe minister-president, Complex van tegenslagen Voorlopig droppings van materiaal terwijl men andere helikopterbemanningen zoekt Hedenmorgen werd telegrafisch bericht ontvangen van de leider van de wetenschappelijke expeditie in Nieuw-Guinea, dr. L. D. Brongersma uit Leiden, dat de drie helikoptervliegers en de mecanicien van de technische dienst met geelzucht zijn opgenomen in het ziekenhuis te Hollandia. Hierdoor is de verdere opvoer naar het basiskamp Ok Sibil per helikopter geheel tot stilstand gekomen. Ook het transport per „Twin Pioneer" is door motorpech voorlopig onmogelijk. Ten einde de stagnatie in de opvoer zo veel mogelijk te beperken zal deze in de naaste toekomst worden uitgevoerd door middel van droppings, waarvoor de mogelijkheden reeds in een oorspronkelijk expeditieplan waren uitgewerkt. Voorraden :n basiskamp ruim voldoende voor levens onderhoud Van de zijde van de Stichting „Neder landse Wetenschappelijke Expeditie Nieuw-Guinea" vernamen wij, dat een regeling wordt getroffen met „Aero Contractors", de chartermaatschappij der helikopters, voor de uitzending op zo kort mogelijke termijn van vervangende helikopterbemanningen. Het is niet on mogelijk, dat de maatschappij een piloot kan sturen, die thans werkzaam is in Perzië, doch de andere reservebeman ningen zullen van verder weg moeten worden betrokken. Het is niet uitgeslo ten, dat de volledige inentingsprocedure tegen verschillende tropische ziekten dan nog moet worden gevolgd, hetgeen drie weken in beslag neemt. Overigens is inenting tegen geelzucht niet moge lijk. Deze ziekte kluistert de patiënten vele weken aan bed, zodat de oorspron kelijke bemanningen nog lang niet hun taak weer zullen kunnen opnemen. Het droppen van materiaal, waartoe „De Kroonduif" en de Nieuw-Guinea Petroleum Maatschappij bereid zijn ge vonden in noodgevallen zal ongetwij feld ook de Marine wel bereid gevonden worden kan slechts gedeeltelijk uit komst bieden. Droppings zijn moeilijk, en niet alle materiaal kan zo worden overgebracht. Bovendien zijn droppings nog sterker afhankelijk van de weers omstandigheden, die de aanvoer volgens het oorspronkelijke schema reeds be moeilijken. De voorraden levensmiddelen en brandstoffen in het basiskamp Ok Sibil zijn ruim voldoende voor het levens onderhoud van de expeditieleden, die echter door deze tegenslagen genood zaakt zijn hun wetenschappelijk onder zoek te beperken tot de directe omge ving van het kamp in plaats van door Verkeersrotonde rijksweg 13 Van vandaag af zal een gedeelte van de nieuwe grote verkeersrotonde bij Ypenburg ingeschakeld worden voor het verkeer over de beruchte Rijksweg 13 van Den Haag naar Rotterdam en over Rijksweg 4a van Amsterdam naar de Maasstad. Totnutoe was de nieuwe Rijksweg al leen nog maar in gebruik voor het ver keer van Den Haag naar Delft. Het be treft hier de westelijke baan tot aan het benzinestation. Van heden af gaat dus ook het verkeer van Den Haag naar Rotterdam over deze nieuwe weg. Bo vendien zal het verkeer van Amsterdam naar Rotterdam via een paar omleggin gen over de nieuwe rotonde worden ge- eid. Al dit verkeer bereikt dan ter hoog te van de Brasserskade in Delft weer de oude Rijksweg 13. Deze maatregelen zijn genomen om het eerste deel van de oude weg te ont lasten waardoor het mogelijk wordt aan dit deel verder te werken. te dringen naar het doelgebied in de Antares (overigens hemelsbreed slechts dertig kilometer van het kamp verwij derd!). De terreinmoeilijkheden zijn zo groot, dat uiterlijk circa 10 juli de tocht naar het Antaresgebergte vanuit Ok Sibil moet beginnen, wil men het doel gebied nog kunnen bereiken en explo reren. Voorlopig bestaat daarop dus nog alle kans, wanneer inderdaad de moei lijkheden met de helikopterbemannin gen binnen redelijke tijd worden op gelost. De motorpech van de Twin Pioneer is bijzonder ongelukkig. Dit toestel staat met een onherstelbare motor op de lan dingsstrip in Ok Sibil. Een nieuwe mo tor, die 600 kg. weegt, zal naar daar moeten worden vervoerd, doch daarvoor is momenteel geen vliegtuig beschikbaar. De combinatie van tegenslagen is thans dus wel bijzonder ongelukkig. Toch volgende week Van „Aero-Contractors" vernemen wjj echter nader, dat men thans bezig is, uit in Nederland, Afrika en Azië werkend personeel een nieuwe bemanning te selecteren. Men verwacht, dat deze in de loop van de volgende week reeds in Nieuw-Guinea kan aankomen. Kerkelijk protest in Frankrijk tegen de toestand in Algerije (Van onze Parijse correspondent) Voor het eerst in de geschiede nis van Frankrijk hebben de leiders door rooms-katholieke en protes tantse kerkelijke gemeenschappen zich gisteren in een gemeenschap pelijke boodschap verenigd om protest aan te tekenen en hulp in te roepen met betrekking tot zekere maatregelen, die in Algerije door het leger worden getroffen. Kar dinaal Feltin, aartsbisschop van Parijs, en ds. Boegner, president der protestantse federatie Frankrijk, hebben een SOS-brief wereldkundig gemaakt, waarin zij zich keren tegen de kampen, waar in meer dan een miljoen Algerij nen verenigd worden om aldus zekere militaire operaties te verge makkelijken en hen tegen de ge volgen te beschermen. Zonder natuurlijk het beginsel van die bescherming aan te vallen wordt in deze brief met grote bezorgdheid gewe zen op de onmenselijke omstandigheden, waaraan deze Algerijnen nu zijn onder worpen. Er bestaat een wreed tekort DE zojuist opgetreden regering De Quay heeft gistermiddag ten overstaan van de volksvertegen woordiging haar visitekaartje aangebo den en zij heeft daarbij niet volstaan met haar instelling te kwalificeren als „nationaal- christelijk- sociaal- liberaal internationaal", maar zij heeft boven dien een uitvoerige toelichting gegeven op de wijze waaróp zij ernaar zal stre ven zich deze kwalificatie waardig te betonen. Wij moeten lang teruggaan in de her innering om ons een Nederlands rege ringsprogramma voor de geest te halen, dat op 'n zó breed front een zo duidelijk inzicht gaf in de opzet van het toe komstig regeringsbeleid. Al moge „de brede basis" in werkelijkheid zijn ver laten, omdat één van de grootste rege ringspartijen niet langer deel uitmaakt van het kabinet, toch begroeten wij dit staatsstuk als een document, dat wij dere perspectieven opent dan enig an der regeringsprogramma, zeker sinds onze Bevrijding in 1945, ooit heeft ge daan. Natuurlijk, men dient zich ter dege te realiseren, dat het hier „slechts" de ontvouwing van een algemeen beleid betreft, waarvan de verwezenlijking in overwegende mate afhankelijk is van hetgeen in de komende jaren in verband met en als gevolg van de politieke bin nenlandse verhoudingen mogelijk zal blijken te zijn. Maar dat neemt niet weg. dat het betoog van de nieuwe mi nister-president de indruk maakt van een nationaal appèl, een openhartigheid en een werkelijkheidszin, welke welda dig aandoen. In deze aankondiging voelt men als het ware de bevrijding van de druk, welke het compromis tussen de belde coalitiepartners mét him bindingen aan de partij-politieke achterban, daarop ln de na-oorlogse jaren legde. ALS een van de meest karakteris tieke kenmerken en verdiensten van deze regeringsverklaring wil len wij signaleren het feit. dat zij, hoe wel vooral pretenderende algemene richtlijnen te willen aangeven en daar bij appelerende aan gevoelens van zul- ver-democratische instelling en aan onze verplichtingen jegens de nationale en internationale gemeenschap, toch nergens vervalt in gemeenplaatsen of frasen. Daarnaast verzuimt zij niet de aan dacht te vestigen op een uitzonderlijk groot aantal aspecten van het toekom stig regeringsbeleid, dat. ook al dient men daarvan uiteraard de gedetailleer de uitwerking af te wachten, in zijn al gemeenheid ongetwijfeld sympathieke weerklank zal ondervinden in brede lagen van het Nederlandse volk Er is in dit magistrale staatsstuk nau welijks een zinsnede te vinden, waar mede - naar onze mening - zelfs de meest oppositioneel ingestelde staats burger het principiëel niet eens zou kunnen zijn. Wanneer dit kabinet erin zou slagen zijn intenties in de hem gegeven bewindsperiode ook maar voor de helft te realiseren, dan nóg zal de geschiedschrijver dit tijdvak kunnen be stempelen als een van de vruchtbaarste van Nederlands parlementaire geschie denis gedurende de twintigste eeuw. Moge dat zo zijn! aan medische en sociale bijstand ln deze kampen, zo staat in de oproep te lezen, en daarom is het een elementaire plicht van christelijke naastenliefde deze Algerijnen nu te hulp te komen. Ook is er een nijpend gebrek aan voed sel en op vele plaatsen hadden rappor teurs kunnen constateren dat door vrou wen en kinderen gi^is wordt gegeten. De tbc maakt duizenden slachtoffers en de massale werkeloosheid werkt een alge hele morele ontreddering nog in de hand. De belde ondertekenaars van het ma nifest roepen hun geloofsgenoten nu op onverwijld geld, kleding, levens- en ge neesmiddelen te verzamelen en naar Algerije te verzenden. Dominee Boegner heeft als mondeling commentaar aan de oproep niettemin nog willen toevoegen, dat hij van de goede wil en de mense- lykheid van de resident-generaal in Al gerije Paul de Louvrier overtuigd was. Maar, zo merkte hy op. in naam van welke beginselen zouden wy het recht hebben Algerynen uit hun dorpen te verdryven om hen onder te brengen in kunstmatige kampen waar bovendien met hun elementaire behoeften geen of veel te weinig rekening wordt gehou den? We verlangen, aldus besloot de president der Franse protestanten, dat de leuze der Frans-mohammedaanse verbroedering hier in de eerste plaats in daden zal worden omgezet.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1