BANKET IN FEEËRIEKE SFEER
HOOGTEPUNT VAN EERSTE DAG
Tien schepen met 561
kantjes thuisvarend
WEERBERICHT
Vreugde geuit over vriendschap
Ook de Bantoes geven de voorkeur
aan afzonderlijke ontwikkeling
Vier Katwijkers met 215 kantjes
Het aantal politieke partijen in
Indonesië moet kleiner worden
Opgericht 1 maart 1860
DONDERDAG 21 MEI 1959
No. 29748
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
STAATSIEBEZOEK SJAH VAN PERZIE
Het is een traditie, dat staatshoofden op de avond van de eerste
dag van hun staatsiebezoek, de gast van Koningin en Prins zijn bij een
galadiner in de Burgerzaal van het Koninklijk Paleis op de Dam.
Daartoe ondergaat deze statige zaal een ware metamorfose. Het is
een eer voor hen, die met de inrichting van het geheel, de verzorging
der tafels en vanzelfsprekend ook met het bereiden der exquise ge
rechten zijn belast, een resultaat te bewerkstelligen, dat het vooraf
gaande overtreft. En zo was ook gisteravond de aanblik van de Bur
gerzaal, waar meer dan tweehonderd gasten zich rond de lange tafels,
waarop naast het fonkelende zilveren bestek en kristallen glaswerk,
een weelde aan roze anjers prijkten, aan die van een sprookje gelijk.
Kleurige luister in
statige
Burgerzaal
Over de hoofdtafel, waaraan de
Koningin, haar hoge gast de Sjah van
Perzië, Prins Bernhard en de Prinses
sen Beatrix en Irene waren gezeten,
lag het smetteloos linnen, waarin het
Nederlandse wapen van 1878 was gewe
ven. Voor de lakens, welke de bijzetta
fels dekten, was het linnen gebruikt,
waarin als motieven een druivenboeket
van 1840, een landschap uit 1858 en
een kapel uit 1837 waren verwerkt.
De overdaad aan roze anjers, die zo
feeëriek contrasteerde met het wit der
lakens, bracht een lentesfeer in de
zaal, welke baadde in het geelachtig
licht, dat uit de lampen in de kronen
Frans-Duitse wrevel
over „zachte lijn"
van Herter
(Van onze reisredacteur
W. L. Brugsma)
Genève, 21 mei.
De praatmarathon in Genève gaat
onverdroten voort. Herter (20 minuten),
Lloyd (15 minuten) en Gromyko (59 mi
nuten) hebben gistermiddag nog eens al
hun argumenten herkauwd.
Geen nieuws dus uit het Paleis der
volken, maar wel over de bedrijvigheid
achter de coulissen, rondom de eettafels
en aan de-telefoons, bedrijvigheid waar
over gisteren de schaduw viel van de
doodsstrijd van John Foster Dulles, ver
weg in Washington. Niet alleen mense
lijke bewogenheid omtrent het naderend
einde van deze markante staatsman be
heerste de gedachten der Westelijke mi
nisters; het einde van de architect der
ontoegeeflijke politiek schijnt door de
mede-uitvoerders van dat beleid te zul
len worden aangegrepen voor een laat
ste poging het te redden: Adenauer en
Von Brentano staan gereed om de be
grafenis bij te wonen en naar hier
\erluidt tegelijkertijd Eisenhower te
bezweren zijn nieuwe minister Herter te
instrueren een hardere lijn in Genève
te gaan voeren.
Alle dementi's, alle verklaringen om
trent Westelijke eenheid ten spijt, wordt
ae breuk in het Westelijke kamp met de
dag zichtbaarder. Herter steunt Lloyd's
soepele aanpak. De Westduitsers raken
daarover bezorgd, de Fransen uitgespro
ken nijdig. Het gaat soms om kleine
dingen: De Gaulle had Couve de Mur-
ville opdracht gegeven zijn plan tot een
grootscheepse ontwikkeling der achter
gebleven gebieden in Genève ter sprake
te brengen. Herter. die niet ten onrech
te redeneerde, dat dit met de al reeds
gecompliceerde gespreksstof in Genève
niets te maken heeft, weigerde vierkant.
Het resultaat: verdere verkoeling tussen
partijen, die over het algemeen toch al
van mening verschillen. Op een ander
punt gaf Herter wat toe. De Fransen en
Duitsers eisten, dat men de Russen nog
geen geheime en beperkte zittingen
moet voorstellen, liever de Russen, die
de crisis veroorzaakten, met.zo'n voorstel
moet laten komen. Herter bleek bereid
tot komende maandag daarmee te
wachten. De Russen schijnen er trou
wens niet ongenegen toe ie zijn. Het
privé-overleg (o.a. over Berlijn en de
stopzetting van kernproeven) gaat in
middels wel voort: vanavond dineren de
vier ministers ieder met twee topadvi
seurs in Herter's villa. Er is zelfs dis
creet Russisch-Amerikaans overleg ge
weest over de vraag wat te doen als
Dulles komt te overlijden. Herter zal
zeker, al is het maar voor korte tijd,
naar Washington moeten maar kan
zijn delegatie door de inmiddels gearri
veerde minister van Defensie Mcelroy
laten leiden. Gromyko stelde voor de
conferentie dan enige tijd aoor plaats
vervangende delegatieleiders voort te
doen zetten. Men kwam niet tot een be
sluit, want de Amerikanen voelen niet
veel voor dit voorstel.
O Slot pag. 2
Dezelfde of iets hogere
temperaturen
De Bilt verwacht van heden tot mor
genavond: Zonnige perioden, maar in
hoofdzaak in het zuiden van het land
hier en daar ook een regen- of onweers
bui. Dezelfde temperaturen als vandaag
of iets hogere.
Matige tot vrij krachtige oostelijke
wind.
(Opgemaakt ts 11.15 uur)
22 MEI
Zon op: 4.38 uur; onder: 20.36 uur.
Maan op: 20.31 uur; onder: 4.53 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.39 uur en
15.08 uur.
Laagwater te 10.49 uur en 23.17 uur.
Dit blad bestaat uit 15 pagina's.
straalde. Het Sèvre porselein met rode
rand. het zogenaamde Amsterdams en
Haags glaswerk en het zilver waarin
was aangebracht het rijkswapen en dat
van de Prins van Oranje en erfprins
van Oranje en de Engelse en Franse
plateaus, welke ter completering van de
tafelversiering werden gebezigd, gaven
aan het geheel die voorname glans,
welke in een zo nuchter zakelijke tijd
als de onze welhaast niet meer denk
baar is.
Schitterende toiletten
De laatste creaties der internationale
modehuizen hadden toepassing gevon
den in schitterende toiletten der vrou
welijke gasten. Het stemmige der rok-
kostuums der heren hield een edele
wedijver met het kleurige van de gala-
tenues, die de vertegenwoordigers der
strijdkrachten droegen.
Het feestelijk karakter van dit banket
werd verhoogd door melodieuze klan
ken. welke ten gehore werden gebracht
door de Marinierskapel der Koninklijke
Marine, die in de naastgelegen krijgs
raadzaal een plaats had gekregen. Het
was ook deze kapel, die na de redevoe
ringen der staatshoofden de respectie
velijke volksliederen speelde.
De entree van het met zoveel zorg
samengestelde menue werd gevormd
door stukjes kip in gelatine, waarbij
champagne Moët Dom Perignon van
het jaar 1947 werd geschonken. Een ge
bonden champignonsoep ging aan de
schotel van gefileerde tong, met verse
groenten vooraf. Als wijn werd geser
veerd Batard Montrachit 1950.
Gegarneerd lamsvlees met een lichte
saus eveneens met diverse groenten ge
serveerd vormde het hoofdgerecht.
Daarbij werd Chateau Haut Bribn 1943
geschonken. IJs, frudt, mokka en likeu
ren vormden de afsluiting van dit kos
telijke menue
Streven naar vrede
In zijn antwoord sprak ook de Sjah
van de vriendschappelijke banden, die
tussen beide landen bestaan en de han
delsbetrekkingen. Hij wees erop, dat
reeds een in Nederland gebouwde Perzi
sche tanker vaart en hij sprak er zijn
voldoening over uit, dat hij tijdens het
bezoek de tewaterlating van de tweede
zal kunnen bijwonen. Voorts memo
reerde de hoge gast. dat honderden
Nederlanders in Perzië werkzaam zijn
voor de industriële ontwikkeling van
zijn land. Maar voor alles zijn Neder
land en Perzië verenigd in een streven
de wereldvrede te handhaven. ..Ik ben
er zeker van, dat wij bij de volvoering
van deze taak wederzijds kunnen reke
nen op eikaars innigste samenwerking",
aldus besloot Mohammad Reza Pahlavi,
Keizer der Perzen.
0 Slot op pag. 2
Znidafrikaanse ministers aan liet ivoord
„Elders is liet niets nieuws, dat gebieden
worden verdeeld tussen diverse volken"
Geen enkel geldig bezwaar
tegen wet op zelfbestuur
Het is onze taak de juiste kana
len te scheppen waarlangs het ver
langen van de Bantoegroepen
naar vrijheid verwerkelijkt kan
worden, aldus de Zuidafrikaanse
minister voor Bantoe-ontwikke
ling, de Wet Nel, bij het inleiden
van de behandeling in tweede le
zing van het wetsontwerp betref-
Veel gemeen
In haar toespraak had H M. de Konin
gin haar gast uit naam van het Neder
landse volk welkom geheten en haar
vreugde over zijn bezoek uitgesproken.
Zij wees op het vele. dat de beide na
ties gemeenschappelijk hebben. Beide
zijn zij in oorsprong een agrarisch volk.
beide zijn steeds zeevarende naties ge
weest. Ook heeft zowel het ene als het
andere land zich in het bijzonder toe
gelegd op de waterhuishouding op him
grondgebied. „Daarenboven hebben wij
gemeen de verdraagzaamheid voor de
verschillende vormen van religie, zodat
een ieder zich thuisvoelt zowel in Iran
als in Nederland". Met blijdschap stel
de de vorstin vast. dat een nieuwe
vriendschap zich tussen beide landen
ontwikkelt, waarvan het bezoek van de
Sjah als een zichtbaar en opvallend be
wijs moest worden gezien.
De Sjah koesterde gisteren zeer
grote belangstelling voor de werk-
zaamheden in het Shell-laborato
rium te Amsterdam.
i Democratie en goed eten
Premier Kroesjtsjef heeft in een 1
gesprek met Amerikaanse zaken-
lieden uit Florida, die hem in Mos.
kou een bezoek brachten, gewezen
op het verband dat er volgens hem
bestaat tussen democratie en
goed eten. Doelend op de ontwik
keling in de Sovjet-Unie zei hij:
„Wij worden rijker en wanneer
iemand meer te eten krijgt, wordt
hy ook democratischer".
fende zelfbestuur voor de Bantoes.
De minister zei, dat thans de tijd
gekomen was om ernstig aan
dacht te schenken aan het schep
pen van mogelijkheden voor de
Bantoe, die hem in staat zullen
stellen op eigen zaken toezicht te
houden. De ontwikkeling van de
Bantoe kan niet langer gekoppeld
blijven aan die van de blanke,
maar moet volgens een eigen koers
gaan op het stramien van de
Bantoecultuur. Niet alleen de
blanken wijzen integratie van de
hand. ook de Bantoe geeft de
voorkeur aan aparte ontwikke-
ling.
De minister zei verder, dat ook het
systeem van parlementaire vertegen
woordiging van de Bantoes veranderd
dient te worden. Volgens het ingediende
wetsontwerp worden de verschillende
nationale Bantoe-eenheden erkend in
de richting van zelfbestuur ontwikkeld.
Voor elke nationale eenheid zal een ter
ritoriale autoriteit worden gevestigd of,
zo dit nog niet mogelijk zou zijn, een
territoriale raad om de weg voor instel
ling van een autoriteit te effenen.
De Zuidafrikaanse eerste minister, dr.
Hendrik Verwoerd, verklaarde gisteren,
de derde en laatste dag van de behan
deling in tweede lezing van het ontwerp
tot bevordering van de totstandkoming
van zelfbesturende Bantoegebieden, dat
er geen enkel geldig bezwaar kan wor
den ingebracht tegen het ontstaan van
een Zuid-Afrika, dat bestaat uit een
aantal gebieden, die elk door verschil
lende volken worden bewoond en be
stuurd.
„De oppositie heeft het bij het ver
keerde eind, wanneer zij meent dat rege
ring en Nationalistische partijen ni e t
streven naar uiteindelijke volledige
onafhankelijkheid van de gebieden, die
voor de Bantoes zullen worden bestemd.
In Europa en elders in de wereld is het
niets nieuws, dat gebieden worden ver
deeld tussen verschillende volken. En
voor hen, die de regeringspolitiek niet
onderschrijven, ligt slechts één weg open
en deze leidt naar een land met vele
rassen, waar tegenover elke blanke drie
of vier negers zouden staan," aldus pre
mier Verwoerd.
Hij voegde hieraan toe: „Wanneer de
keus aan mij zou zijn, zou ik niet aar
zelen de voorkeur te geven aan een klei
nere, door blanken bewoonde staat,
waarvan de inwoners hun eigen gebied
besturen en kunnen werken voor hun
eigen levensdoeleinden, boven een grote
natie, waarin tenslotte het bestuur mo
gelijk door niet-blanken zou worden ge.
voerd."
Rode spionage in het
CDU-lioofdkwartier
(Van onze correspondent
in Bonn)
In West-Berlijn en in Bonn zijn
gisteren zeventien in opdracht van
de Oostduitse spionagediest wer
kende agenten gearresteerd. Tot
hen behoren enige personen, die
op ondergeschikte posten werk
zaam waren in het secretariaat
van de Westduitse regeringspartij
de C.D.U. De Westduitse autori
teiten konden met één slag deze
reeks medewerkers van de S.S.D.
(de Oostduitse geheime dienst)
grijpen, nadat een vooraanstaand
S.S.D.-agent was overgelopen en
een lijst met namen ter beschik
king had gesteld aan het West
duitse bureau tot bescherming van
de grondwet.
In West-Berlijn arresteerde men zes
personen, in West-Duitsland elf. Zij al
len hadden opdracht om informaties
aan Oost-Duitsland door te geven be
treffende de CDU en de nauw daarmee
samenwerkende Beierse partij van de
minister van Defensie Strauss, de CSU.
Terwijl Koningin Juliana een in
formele vraag stelt aan Prins Bern
hardbeantwoordt de Sjah van
Perzië de welkomstrede van burge
meester mr. G. van Hall van Am
sterdam in de Van Speyckzaal van
het Paleis op de Dam.
Directeur Reactorcentrum
(Speciale berichtgeving)
Met ingang van 1 september a.s. is be
noemd tot directeur van het Reactor
centrum Nederland in Den Haag ir. J. J.
van Rijsinge, thans onderdirecteur van
Philips Telecommunicatie-Industrie te
Hilversum. Ir. Van Rijsinge, die in zyn
nieuwe functie zich zal belasten met de
organisatie en de technische leiding in
het Reactorcentrum, heeft thans de lei
ding van de technische sector van de
industriegroep radio-radar van Philips
te Huizen (N,-H.).
Geregeld zouden de agenten inlichtin
gen over interne en persoonlijke zaken
van deze partij hebben verkocht aan.
SSD-functionarissen.
In West-Berlijn zijn twee ambtenaren
gevangen, van wie één voorzitter was
van een CDU-district! Voorts arresteer
de men hier een voormalige secretaresse
van een CDU-bureau. een voormalig
CDU-lid en leden van de Deutsche Par
tei en van de FDP. In CDU-kringen in
Bonn werd gezegd, dat de betrokkenen
slechts inzage gehad hebben iD tamelijk
onbelangrijke papieren van de partij.
Haringrace
n n
eclit
begonnen
Er is de afgelopen nacht goed gevangen door de haringloggers,
die voor het eerst in dit seizoen de vleet over boord hebben gezet.
Niet minder dan 561 kantjes zijn in de loop van de nacht scheep ge
haald. Een zo grote hoeveelheid in de eerste nacht maakt dat vele
schepen naar huis stomen om te trachten de eerste te zijn, die de Hol
landse Nieuwe in IJmuiden, Scheveningen of Vlaardingen aanvoert.
Wanneer de eerste aankomt is thans nog niet te zeggen; de verwach
tingen lopen nogal ver uiteen.
Het was mooi weer toen de schepen
de netten uit hadden staan. Inmiddels
is het wat briezig geworden en met een
n.o. bries jagen de tien schepen nu naar
huis. De vangsten zijn aanmerkelijk ho_
ger dan in de eerste nacht van het vorige
seizoen, toen men immers nog een nacht
Het regeringsontwerp voorziet in af
schaffing van de Afrikaanse vertegen
woordiging in het Zuidafrikaanse par
lement en geleidelijke totstandkoming
van zelfbesturende Bantoe-gebieden.
Vertegenwoordigers van de gebieden
zouden rechtstreeks overleg plegen met
de regering over op deze streken betrek
king hebbende aangelegenheden.
Geleide democratiein
irording
Dc Indonesische premier, ir. Djoean-
da. heeft vandaag in de Indonesische
grondwetgevende vergadering ver
klaard. dat een streng vergelijkend
onderzoek naar de politieke partijen
in Indonesië zal worden ingesteld, dit
met het doel het aantal partijen te
beperken.
„Hoeveel partijen er zullen overblij
ven zal afhankelijk zijn van beantwoor
ding der vraag, welke partijen zullen
kunnen voldoen aan de bij de wet ge
stelde eisen", zei hij.
Djoeanda sprak in een debat over
Soekamo's voorstel van 22 april j.l„
waarin de president pleitte voor een te
rugkeer naar de Indonesische „revolu
tionaire grondwet" van 1945
De vertegenwoordigers van op een na
alle partijen hebben indertijd hun in
stemming betuigd met Soekamo's voor
stel. De uitzondering was de (moham
medaanse) Masjoemipartij. waarvan
een aantal leiders zich heeft uitgespro
ken voor de tegen Soekamo's bewind
gerichte opstandige beweging.
Premier Djoeanda besloot. „De Indo
nesische regering is niet voornemens de
geleide democratie te verwezenlijken
door de volksvertegenwoordigers te
dwingen haar te aanvaarden, zoals een
dictatoriaal bewind dit op onwettige
wijze zou doen.
op de visgronden bleef eer men genoeg
kantjes had om naai- huis te gaan. Zelfs
toen nog was de aanvoer gering, zodat
aanvankelijk de prijzen opliepen tot
rond de f. 1000,per kantje. Dat zal dit
jaar wel niet het geval zijn. Morgen
komen 561 kantjes aan de afslag en dat
zal de prijs wel wat drukken.
Vier Katwijkers
Er zijn vier Katwijkers op weg naar
IJmuiden. De KW 7 „Arend" van de
combinatie Adeco heeft 78 kantjes aan
boord; de KW 40 „Everard Christina"
van de combinatie R.KP. heeft er 47.
Deze beide schepen zijn al eens eerder
de eerste Katwijker geweest, die in
IJmuiden aankwam, waardoor de rede
rijen dus de wisselplaquette van het
Leidsch Dagblad wormen. Zou een van
beide dit jaar weer het eerste zijn? Ver
der komen nog naar IJmuiden de KW 38
.Bertha" van de combinatie Dupa met
55 kantjes en de KW 16 „Willem Cor-
nelis" met 35 kantjes van de combinatie
Hapas.
Vlaardingen heeft 1 jager naar huis
gestuurd: De VL 85 „Bertina" met 73
kantjes van 14 schepen. Van Scheve
ningen zijn vijf schepen thuisvarend,
onder welke de SCH 55. die in totaal 105
kantjes aan boord heeft en met zijn
motor van 1000 p k. veruit de sterkste
jager van de vloot is. Verder zijn dan
nog op weg naar IJmuiden of Scheve
ningen de beslissing wordt mede be
ïnvloed door het tU de SCH 72 met 56
kantjes, de SCH 225 met 50 kantjes, de
SCH 121 met 29 kantjes en de SCH 21
met 33 kantjes. De gemiddelde vangsten
waren voor Katwijk 7 kantjes voor
Scheveningen 6 en voor Vlaardingen 5.
De schepen hebben gevist op ongeveer
56.30 noorderbreedte en hebben dus een
reis van ca. 250 mijl voor de boeg. Wie
zal de eerste zijn en wanneer? Het
wordt een spannende race!
