Het Westen boekt succes in Genève
met een elastische afweertactiek
VERMIJDT IEDER CONTACT
MET HET BUITENWATER!
WEERBERICHT
Nieuwe kabinet - op één
zetel na - thans gereed
Gromyko wil Pools-Tsjechisch
oorlogsleed (ds entreebewijs
voor de conferentie zien
Prof. Beel vandaag of morgen
voor verslag naar de Koningin
ernstige
Oorsprong en aard van
vergiftiging nog onzeker
Britse spoetniks krijgen „lift"
van de Amerikaanse raketten
Opgericht 1 maart I860
WOENSDAG 13 MEI 1959
No. 29742
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze reisredacteur, W. L. Brugsma)
Genève, 13 mei. Met de eis om Polen en Tsjecho-Slowakije ter
stond als volwaardige en gelijkgerechtigde deelnemers aan de ministers
conferentie over de Berlijnse crisis en het Duitse probleem in Genève
toe te laten, heeft Andrei Gromyko gisteren de tweede stormram
tegen het niet al te hechte Westelijke bastion in stelling gebracht.
Nadat de vorige Russische stormloop door de eerste bressen in dat
Westelijk bolwerk de Duitse delegaties als meepraters in de confe
rentiezaal bracht, probeerden Herter, Lloyd en Couve de Murville het
gisteren eens met een elastische verdediging, in plaats van hardnekkig
standhouden.
waarnemersrol genoegen kunnen nemen,
omdat z|j in de oorlog ook geen waar
nemers waren geweest en dat de kwestie
van liun aanwezigheid terstond geregeld
moet worden.
De Westelijke ministers, die zich
tijdens twee tactische bijeenkomsten
's morgens al op het probleem hadden
voorbereid, wezen Gromyko's aandrang
tot spoed van de hand met de in de
aanhef van dit artikel genoemde argu
menten.
Herter en Couve de Murville betoog
den, dat Italië of landen als Nederland,
België, Luxemburg en Denemarken ook
rechten hebben om aan tafel te zitten.
Waarom Italië? Dat het Westen in deze
onsmakelijke „lijdensgeschiedenis" ook
niet vrij bleef van cynisme, bleek uit
Lloyd's uitleg: Italië als het om pariteit
ging, Nederland en België als het lijden
van buurlanden het criterium moest
wezen.
Rus (loor nuchtere
vragen in tie war
Zij vingen de nieuwe Russische eis op
met het antwoord, dat het Westen wel
iswaar niet principieel afwijzend staat
tegenover toelaten der Polen en
Tsjechen, maar dat hun dit a. voorbarig
lijkt, b. dat zij in dat geval andere naties
uit het Westerse kamp aan tafel zouden
willen zien, c. dat al die later komende
delegaties eigenlijk alleen in een overleg
betrokken zouden moeten worden bij
onderwerpen, diie hun direct aangaan
en d. dat zij zo'n uitbreiding van het
deelnemersaantal willen laten afhangen
van een gunstig verloop der conferentie.
Dat laatste voorbehoud is een duidelijke
vingerwijzing aan de Sovjet-Unie. Blijkt
die tot constructief overleg bereid dan
wil het Westen van zijn kant ook de
kwaadste niet zijn.
Dat was geenszins naar de smaak der
Russen, die terstond een tegen waarschu
wing loslieten: een succes van de con
ferentie zal in grote mate afhangen van
een positieve Westelijke houding jegens
de Russische eis. Op de middagzitting
van gisteren kwam men, nadat de
wederzijdse standpunten uiteen waren
gezet, niet tot overeenstemming. De
conferentie, nauwelijks twee dagen oud,
is daarmee al in zijn tweede impasse
verzeild, maar die lijkt voorshands van
minder ernstige aard dan de eerste over
de status der Duitse delegaties.
Gromyko, die gisteren presideerde,
kwam zander dat men aan de openings-
speeches toe kon komen, al direot met
zijn eis ter tafel. Hij stelde, dat Polen
en Tsjecho-Slowakije als eerste slacht
offers van nazi-Duitsland en als buur
landen recht hebben mee te beslissen,
en dus mee aan te zitten, en ook dat dit
geen procedure-kwestie was, maar een
van aanzienlijk politiek belang.
Nieuwe aanval
Her ter zei, dat overeengekomen was,
dat de conferentie met vier deelnemers
zou beginnen en dat men dan later kon
zien, wie nog directe belangen te ver
dedigen had. Hij herinnerde er aan, dat
niet minder dan 45 naties tegen Hitler-
Duitsland gevochten hebben. Herter
Russisch cynisme
Gromyko verklaarde, dat zyn eis niet
de wens tot grondslag heeft om gelijk
heid aan de conferentietafel te bereiken,
aangezien er toch niet gestemd wordt,
maar dat Polen en Tsjecho-Slowakije
het meest van nazi-Duitsland te lijden
hebben gehad. Dat was een cynische
verklaring van de minister van een
land, dat eerst met Hitier pacteerde,
vervolgens zelf Polen binnenviel en dat
later zijn leger met opzet maandenlang
buiten Warschau liet wachten, totdat de
Poolse verzetsstrijders door de Duitsers
waren afgeslacht!!! In zijn vijftien mi
nuten durende verklaring zei Gromyko,
dat Polen en Tsjecho-Slowakije hun
grote belangen in een oplossing van het
Duitse probleem niet aan anderen kun
nen delegeren, dat zij niet met een
Terreur van Algerijnen
in Parijs neemt toe
De terreur van benden van Algerijnse
nationalisten in Parijs is in de laatste
tijd toegenomen. Volgens de Franse po
litie zijn in april in dit gebied 25 mo
hammedanen gedood. Als een van de
oorzaken noemt zij de groeiende macht
van de nationale Algerijnse beweging
MN A in Parijs. Aan de activiteit van
de meer militante FLN-organisatie al
daar werd in de herfst praktisch een
eind gemaakt. Voorts weigeren vele
Noordafrikanen de gevraagde contribu
ties voor de nationalistische organisaties
te betalen. Zij worden dan gebrand
merkt alsv eraders en worden (dikwijls
in de kelder van een Noordafrikaans
hotel) „berecht" en „terechtgesteld". De
FLN geeft daarbij volgens de politie de
voorkeur aan wurging als de eenvou
digste methode voor het „executeren".
Advertentl»
KOELKASTEN
vanaf f 198.
A. ZWART
HOOIGRACHT 18
LEIDEN
TEL. 23951
Overwegend zonnig
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond: Droog en overwegend
zonnig. Zwakke tot matige noordooste
lijke wind. Aan de kust iets lagere mid-
dagtemperaturen, elders weinig veran
dering in temperatuur.
Opgemaakt te 11.15 uur)
14 mei
Zon op: 4.49 uur; onder: 20.24 uur.
Maan op: 10.28 uur; onder: 0 44 uur.
Hoogwater te Katwijk te 7.07 en 19.37
uur. Laagwater te 2.48 en 15.09 uur.
(Dit nummer bestaat uit 14 pagina's)
wilde toelating van nieuwe gespreks
partners uitstellen tot een stadium,
waarin hun medewerking gepast, nuttig
en gerechtvaardigd zou zijn. Couve de
Murville herinnerde tenslotte aan het
feit, dat het de Grote Vier zijn, die de
verantwoordelijkheid over Berlijn dra
gen en dat men aan het sluiten van een
vredesverdrag met Duitsland momenteel
nog niet toe is. Deze elastische afweer
beviel Gromyko allerminst en hij ging
opnieuw tot de aanval over. Hij sprak,
voordat hij de vergadering tot heden
verdaagde, de hoop uit, dat het Westen
zyn voorstel aan een volledige en zorg
vuldige studie zou onderwerpen en
vandaag met „nuchterder en redelijker
ideeën" aan tafel zou komen.
9 Slot pag. 2
Een overzicht van de openings-
zitting van de conferentie in Ge
nève: de grote mogendheden om de
ronde tafel, de Duitse delegaties
aan aparte tafeltjes daaromheen.
(Telegrafisch overgebrachte foto)
MINDER WERK,
MEER GLANS!
CAVA
SEUL
schoencreme - wnjfwas
metaseul (voor alle metalen)
(Van onze parlementaire redacteur)
De heer J. W. de Pous (CHU) en mr. A. C. W. Beerman (CHU)
hebben vanmorgen definitief de portefeuilles van resp. Economische
Zaken en Justitie aanvaard.
Prof. Beel is thans zeker van de volgende ministers: minister-pre
sident: prof. dr. De Quay; Buitenlandse Zaken: mr. Luns; Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen: mr. Cals; Maatschappelijk Werk: mej.
dr. Klompé; Landbouw: mr. Marijnen (allen KVP); Binnenlandse
Zaken: mr. Toxopeus; Defensie: de heer Van den Bergh; Verkeer en
Waterstaat: de heer Korthals (allen VVD); Financiën; prof. Zijlstra;
Volkshuisvesting: mr. Van Aartsen (beiden AR); Economische Zaken:
de heer De Pous; Justitie: mr. Beerman (beiden CHU).
Alleen de minister van Sociale Zaken (KVP) ontbreekt nog.
De zetelverhouding in het nieuwe kabinet is: 6 KVP, 3 VVD,
2 AR, 2 CHU.
Wanneer prof. Beel vandaag of morgen naar de Koningin is ge
weest, om van zijn bevindingen verslag uit te brengen, zal een nieuwe
formateur (prof. De Quay) worden benoemd,! die formeel de nieuwe
ministers zal aanzoeken en het kabinet zal aanvullen met een aantal
staatssecretarissen. Er wordt op gerekend, dat het nieuwe kabinet voor
Pinksteren compleet is en dat de nieuwe ministers dan beëdigd
zullen zijn.
In geheel centraal Zuid-Holland:
Nog steeds heeft men niet met volledige zekerheid kunnen vast
stellen, waar de oorsprong ligt van de vergiftiging van het buitenwater
in de Rijnstreek en de verre omgeving van Leiden. De gedachten gaan
evenwel in sterke mate uit naar de storting in de Hollandse IJssel van
zeer giftige afvalstoffen van bedrijven in Pernis.
Zolang de oorsprong en aard van de vergiftiging niet definitief zijn
vastgesteld, dus zolang de consequenties niet zijn te overzien, moet
ernstig gewaarschuwd worden tegen alle mogelijkheden van besmet
ting, b.v. door zwemmen in buitenwater, contact met dit buitenwater
in iedere vorm, contact met vergiftigde vissen, gebruik van buiten
water voor besproeiing van gewassen en tuinen etc. Tot dusver zijn
honderdduizenden vissen in een afschuwelijke doodsstrijd het slacht
offer geworden van deze zeer intensieve vergiftiging, terwijl ook reeds
watervogels zijn gedood. Het is voor de volksgezondheid in het dicht
bevolkte westen van het land van het grootste belang, dat deze ver
giftiging zich niet verder verspreidt. Daartoe dient iedereen het zijne
bij te dragen door zich volledig te onthouden van alle niet noodzake
lijke contacten met het buitenwater.
Vermoedelijk
oorsprong Pernis
Zoals gezegd, bestaat het vermoeden,
dat de vergiftiging van het buitenwa
ter veroorzaakt is door het storten van
afvalstoffen in de Hollandse IJssel.
Vrijdag werden daar twee bakken
aangevoerd van een industrie in Per
nis. Onmiddellijk na de storting van
de eerste bak traden de eerste vergif
tigingsverschijnselen op. Duizenden
vissen kwamen naar de oppervlakte,
waar zy een korte hevige doodsstrijd
leverden. De controleur bij deze afval-
storting heeft toen onmiddellijk de
Aan boord van de kruiser ..De
Ruyter" vond gisteren de over
dracht plaats van het bevel over de
zeestrijdkrachten en de functie van
chef van de marinestaf. De afge
treden bevelhebber der zeestrijd
krachten, vice-admiraal H. H. L.
Pröpper (links) wenst zijn opvol
ger. vice-admiraal L. Brouwer ge-
I luk.
storting van de tweede bak met afval
stoffen verboden, doch heeft verder
geen alarm geslagen. Het gevolg was,
dat door de inlaat van water in deze
omgeving ten behoeve van het Hoog
heemraadschap Rijnland het vergif
tigde water in het poldergebied in het
hart van Zuid-Holland doordrong.
Toen zich daar zondag de eerste ern
stige vergiftigingsverschijnselen voor
deden. was men vanzelfsprekend niet op
de hoogte van de oorsprong hiervan.
Men besloot de vergiftiging te bestrijden
door sterke waterinlaat uit de Hollandse
IJssel en uitmaling in Katwijk. Op
zichzelf een zeer logische maatregel, die
echter in het onderhavige geval tot ge
volg had, dat de vergiftiging werd ge
stimuleerd en over een groter gebied
verspreid.
Het onmiddellijke gevolg was dat gis
teren de omgeving van Leiden was aan
getast en later op de dag ook wateren
meer naar het noorden. Dc visstand in
het gehele centrum van Zuid-Holland
wordt hierdoor met ondergang bedreigd.
Voorts zijn reeds watervogels omge
komen. Het gevaar is niet denkbeeldig,
dat de vergiftiging zich uitbreidt b.v. via
de katten, die vergiftigde vis eten en
andere dergelijke factoren, die nauwe
lijks zijn te beïnvloeden. Zolang echter
de ware aard van de vergiftiging niet is
vastgesteld, kan ook hierover niets met
zekerheid worden gezegd.
De meest verbreide veronderstelling
is dat de vergiftiging is veroorzaakt door
afvalstoffen van een in Pernis vervaar
digd verdelgingsmiddel voor insekten.
Vele instanties houden zich op het
ogenblik bezig met het onderzoek van
deze affaire .zoals de inspectie van de
Volksgezondheid, het Hoogheemraad
schap Rijnland, het Rijksinstituut Zui
vering Afvalwater etc. Morgenochtend
vindt in Alphen een bespreking tussen
deze instanties plaats. Men hoopt dan
zekerheid te heboen over de oorzaak
en aard van de vergiftiging en maat
regelen te bespreken om de gevolgen
op te vangen en herhaling te voor
komen. Het gemeentebestuur van
Oegstgeest heeft reeds opdracht ge
geven de Zweminrichting Poelmeer te
sluiten.
De Zweminrichtingen De Zijl en de
Overdekte worden niet gesloten, om
dat deze niet met buitenwater worden
gevoed.
De burgemeester van Warmond
heeft een verbod uitgevaardigd te
zwemmen in alle wateren in het ge
bied van de gemeente Warmond.
Vooralsnog moet echter nog
maals de nadruk worden gelegd
op de grootste zorgvuldigheid, die
iedereen in acht moet nemen om
besmetting te voorkomen. Zwem
niet en vermijdt ieder onnodig
contact met buitenwater.
Van Engelse geleerden worden bijzondere
prestaties bij ruimteonderzoek verwacht
Voorzichtige aanpak
(Van onze Londense correspondent)
De Britse regering zal een groep Britse
raketdeskundigen naar Washington stu
ren om na te gaan hoe Engeland en de
Verenigde Staten kunnen samenwerken
op het gebied van het ruimte-onderzoek.
Er zullen hierover ook met de andere
leden van het Britse Gemenebest be
sprekingen worden gevoerd. Macmillan
onthulde dit, toen hy gisteren in het
Lagerhuis de nog maar uiterst beschei
den Britse plannen inzake ruimte-onder,
zoek aankondigde. Het is slechts een
eerste stap, welke misschien later zal
worden gevolgd door geheel zelfstandige
Britse spoetnik-verrichtingen. Wat de
kosten betreft zei Macmillan dat het
eerder een kwestie is van enkele hon
derdduizenden ponden dan van miljoe
nen. Engeland gaat zich thans toeleggen
op de vervaardiging van in satellieten
mee te voeren instrumenten van een ge
heel eigen karakter, afwijkend van die
welke door Amerika of de Sovjet-Unie
zijn gebezigd. Dit is heel belangrijk, om
dat hieruit blijkt, dat Engeland er niets
voor voelt om geld en energie to verspil
len door werk te doen, dat reeds in de
Verenigde Staten of Rusland is gedaan.
Macmillan merkte op dat hij niet
iemand is, die alles slikt wat weten
schapsmensen hem voorspiegelen, maar
in dit geval was hij er toch van over
tuigd, dat van de Britse geleerden bui
tengewone prestaties mogen worden ver.
wacht. Het programma is al goedge
keurd, zodat onmiddellijk met de uitvoe
ring ervan zal worden begonnen. Op een
goede dag zal Engeland misschien in
staat zy helemaal op eigen houtje de
wereldruimte te verkennen. Dat wordt
natuurlijk een dure grap. De Britten be
zitten echter voldoende werkelijkheids
zin om te beseffen dat zij niet over de
hulpmiddelen van de Verenigde Staten
of de Sovjet-Unie beschikken. Zy pak
ken deze zaak dan ook voorzichtig aan.
Voorlopig gaat men niet verder dan
het ontwerpen van eigen instrumenten
en hun bloedeigen militaire raket, de
Blue-Streak, welke eind van dit jaar
voor het eerst zal worden beproefd, ge
schikt te maken voor het ruimte-onder
zoek. Maar de eerste Britse spoetniks
zullen voor de tocht naar het wereld
ruim een lift krijgen van de Amerikanse
projectielen. Daarover gaat het eerste
contact met de Verenigde Staten en de
overzeese gebieden. Macmillan heeft
door zijn opmerkingen over de weten
schappelijke betekenis van het Britse
onderzoek al duidelijk genoeg gemaakt,
dat de Britse regering niet alleen maar
het ruimtespel uit prestige-overwegingen
bedrijft, al wil Engeland ook op spoet
nik-gebied natuurlijk niet achterblijven.
In elk geval gelooft men dat reeds dit
eerste uitsteken van de Britse weten
schappelijke voelhorens in de kosmische
ruimte belangrijke resultaten zal ople
veren voor de ontwikkeling van radio en
andere elektronische systemen en ook
voor de weerkunde, zodat scheep- en
luchtvaart erbij gebaat zullen zijn.