nog door in volgende generaties Oostduitse film is ontmaskerd als armoedige gescliiedeiiisverdraaiing Gevaar van radio-activiteit werkt Het experiment van de vrede is een experiment voor het leven Afdeling Leiden Christelijke Metaalbedrijfsbond 55 jaar Generaal Speidel had niets met de koningsmoord in Marseille te maken (oktober 1934) ZATERDAG 25 APRIL 1959 Voorlichtingsavond in Leiden De afdeling Leiden van de Stich ting Anti-Atoombom-Actie hield gis teren in het Leidsche Volkshuis een voorlichtingsavond. Als eerste spreker trad op pater S. Jelsma MSC, die allereerst stelde, dat de mens beginselen en idealen nastreeft, maar daarbij blijft onderzoeken. Dit ge schiedt niet volgens een bepaald schema en er werken steeds invloeden van buitenaf op hem in. Het experiment van de vrede (aldus luidde ook het onderwerp van pater Jelsma) zal leiden tot gezonde verhou dingen tussen de volken en het zal ons zelf en elkander doen afvragen hoe een zo ver mogelijk verzekerde vrede op aarde te bereiken is. Spreker toonde aan, dat vele oude begrippen niet meer gelden tengevolge van de grotere onderlinge afhankelijk heid der volken en door de internatio nale ontmoetingen b.v. op godsdienstig en cultureel gebied. Een teken van het nieuwe tijdperk is de universaliteit van de mens. De on derlinge tegenstellingen doen in belang rijkheid onder voor de overeenkomsten. De volken voelen zich bijeen in dezelfde angst en dreiging. Het wezen in de Aan de rand van het IJzeren Gordijn Onder de titel „Vervolgden en Ver jaagden" heeft een tweetal sprekers gis teravond voor een slechts matig bezette Stadsgehoorzaal een lans gebroken voor het grote werk van naastenliefde, dat Oostpriesterhulp aan de grenzen van de vrije wereld uitoefent onder de ont heemden en vluchtelingen uit de lan den achter het IJzeren Gordijn. De uit nodiging tot het houden van deze avond ging uit van de afd. Leiden van „St.- Martinus", de vereniging voor kath. on derofficieren, van welke afdeling de voorzitter, de heer II. J. A. de Jongh, de aanwezigen begroette. Cees Griffioen was de eerste spreker, die staande onder een kolossale Eurazië- kaart zijn toehoorders confronteerde met de toestand van de Kerk in nood. Zo vertelde hij een verhaal van een Oost- duitse onderwijzer, die met vrouw en kind moest vluchten, nadat hem was opgedragen zijn leerlingen rijp te maken voor een opstelwedstrijd over het leven van Lenin. Het was de geschiedenis van een adembenemende ontsnapping aan een dreigend gevaar. Dit was slechts één uit het leger der tienduizenden. De vo rige week kwamen er 4000 vluchtelin gen binnen de Westerse veiligheid; per dag zijn het er gemiddeld 700. Iedere vierde inwoner van West-Duitsland is een vluchteling. Pater Richard Stoffels s.j., oud-aal moezenier van de RAF en geen onbe kende in Leiden, deed een hartstochte lijk beroep op de aanwezigen om hun onontbeerlijk gebed en offerbereidheid. „In de grote etalage van Rusland op de Expo zijn we geschokt door het zien van de communistische wereldmacht en massacultuur, we hadden medelijden met het Spoetnikhondje Laika. maar we hadden geen medelijden met de miljoe nen, die lijden onder de triomfantelijke vooruitgang der Sovjet-techniek", aldus pater Stoffels. Oostpriesterhulp, zo besloot pater Stoffels zijn betoog, is niet alleen een bedelorde voor geld, dat broodnodig is om de hulp in stand te houden, zij is de avant-garde van het christendom langs het IJzeren Gordijn, die smeekt om de achtergrond van liefde, want het is alleen de christelijke liefde, die de we reld kan redden in christelyke eenheid. De uitstekend geslaagde avond werd opgeluisterd door het Alma Materkoor uit Leiden en Vox Laeta uit Roelof- arendsveen onder de directie van Jan van der Meer met aan het orgel Bram Martijn. De bijeenkomst werd om. bijgewoond door deken W. P. M. Haring en aalmoe zenier F. Gitmans. Voor de vervolgden en verjaagden is een kledingactie geor ganiseerd; kleding, dekens e.d. kan men bezorgen aan het secretariaat van „St. Martinus", Marnixstraat 66, Leiden. BURGERLIJKE STAND VAN LEIDEN GEBOREN. Dorothea Johanna Elisabeth, dr. van C. J. de Boer en J. H. de Vries; Roeland Lodewijk Maria, zn. van F. J. G. Wijdicks en M. J. P. T. van Arendonk; Jacoba He lena HendrLka, dr. van H. R. Smakman en M. A. van der Zon; Marco, zn. van P. H. Marks en C. H. M. Langezaal; Jaco bus. zn. van G. F. Scheffer en J. J. Par don. ONDERTROUWD. H. C. Romer e». G. A. M. Jansen; A. G. de Langen en M. M. van Diemen; W. H. Stuurop en K. Beens; J. Zwart en A. A. M. van Goozen; M. van Dam en H. T. Semp; A. P. Tims en J. PhilLppo; J. P. Luurssen en J. G. Kluivers; C. van der Born en J. Smit; N. van Duuren en C. M. Witlox; J. W. D. Boelee en M. W. van der Blom; J. Thiebout en M. C. Relj- senbach de Haan; D. T. de Groot en P. M. L. van Leeuwen; W. F. Jongeleen en C. A. M. Leeflang; J. Lacouirt en R. Teu- nissen; H. J. Mink en G. Vervoorn; J. de Wolf en G. Harmsen. OVERLEDEN. A. L. de Neijs, 86 Jr., man; «J. de Boer, 17 jr.. zoon. IJ MUIDEN, 25 april. Besommingen: 1 Officiële publikaties ONTEIGENING. De Burgemeester van Leiden maakt be- i kend, dat ter voldoening aan artikel 72 a in verband met de artikelen 64 en 15 der Onteigeningswet, een afdruk van het Koninklijk Besluit van 6 maart 1959, no. 69 tot aanwijzLnig van de percelen welke moeten worden onteigend voor demping van de Uiterstegraoht in de gemeente Leiden, welk Koninklijk Besluit is opge nomen in de Nederlandse Staatscourant van 20 maart 1959. no. 56, van 27 april 1959 af tot en met 18 mei 1959 ter inzage van een leder is nedergelegd ter secreta- I rie der gemeente, afdeling Openbare Wer ken (Stadhuis, kamer 111). Lelden. 24 april 1959. De Burgemeester voornoemd. F. H. VAN KINSCHOT. mens verbindt, terwijl hij in zichzelf verscheurd blijkt te zijn. Spreker was van mening, dat deze mens, die met zichzelf in de knoop zit, nooit het recht kan hebben het kwade en het verkeerde achter een of ander gordijn te lokaliseren. Pater Jelsma wees vervolgens op de tegenstellingen in de wereld, welke reeds een dreiging inhouden of een dreiging zullen gaan veroorzaken, zoals de blok ken Oost en West of het blok Noord waar welstand en het blok Zuid, waar geen enkele welstand heerst. Voor 300 miljoen kinderen is er een toekomst, voor 900 miljoen echter niet. Miljarden worden er aan experimen ten voor oorlogsvoorbereiding besteed in de gedachte dat hiermede de vrede wordt gediend doordat de bewapening de eventuele tegenstander zal afschrik ken. Spreker achtte het gebruik van het NAVO-6child of -wapen voor de vrede niet geoorloofd ornaat het middel het doel (de vrede) niet heiligt. GEEN EENZIJDIGE ONTWAPENING! Pater Jelsma zette tenslotte uiteen, hoe in grote lijnen het experiment van de vrede zich zou moeten voltrekken. Eenzijdige ontwapening wees spreker daarbij van de hand, want dan kunnen de wapens te eniger tijd toch weer te voorschijn komen, maar hij bepleitte al zijdig afstand doen van de vernietigen de kracht der ABC-wapens. Hiervoor moet elke gelegenheid tot een intensief gesprek worden aangegrepen. Of u°t tweede München zou worden? Wij zijn by een Keerpunt gekomen. JOuifc Zjju; vindingrijkheid, volhard in en geduld, yver, fantasie en initiatieven. Een nieuwe houding en vernouding van het publiek en leiders is nodig. Spreker kwam daarby terug op de universaliteit van het menselyk wezen. De verwach ting van mooiere dingen die door de toepassing van atoomenergie mogelijk worden en waarvan alle mensen zullen profiteren, zal een stimulans zijn. Dit experiment van de vrede geeft geen scherpomlijnd schema en zal als elk pogen moeilijk zyn. In ieder geval zal er geen oorlog zijn door onze schuld. Dit experiment van geloof en vinding rijkheid. dit experiment voor het leven wens ik U van harte toe, aldus besloot pater Jelsma. GEVAREN VAN KERNPROEVEN Na de pauze besprak de heer G. A. de Bock. voorzitter van de Stichting A.A.A.. de gevaren van de na de staking der kernproeven in oktober nog twintig jaar lang neervallende radioactieve deel tjes. Spreker, die onlangs in Japan is geweest, vertelde dat aldaar waterreser voirs buiten gebruik waren gesteld om dat het water in plaatst van 70 nu 40.000 tikken in de Geigertellers gaf. Men drinkt nu ander water, maar, zo vroeg spreker zich af. hoe staat het met de rijstvelden? Een Belgisch laborato rium constateerde in februari een 68% hogere radio-activiteit dan in januari, maar in het 20 km. noordelijker gelegen Eindhoven was geen bijzondere afwij king gevonden. Volgens spreker deed dit denken aan onjuiste voorlichting. In de Verenigde Staten was het graan in de staat Minnesota radioactief tot l/2 maal de toelaatbare grens. Er wa ren zelfs monsters met 6 maal. ..Het gaat er wel uit als je het maalt", werd er gezegd. Vreemd vond spreker het bo vendien, dat de toelaatbare grens thans tweemaal zo hoog is gesteld. Bij ons. aldus spreker, heeft men toch recht te weten wat het radio-actieve gehalte van de melk is. SCHADELIJKE GEVOLGEN. De schadelijke gevolgen worden on derscheiden in de genetische (in vol gende geslachten optredend) en de so matische .welke laatste zich bij de thans levenden openbaren. Welke de gevolgen voor ons nageslacht zullen zijn weten we niet, wamt de tyd is nog te kort om wetenschappelijke conclusies te trek ken. maar als wy de toelaatbare grens te hoog hebben gesteld, dan zou het wel kunnen zijn. dat ons nageslacht ons zal vervloeken, aldus spreker. De bom boven Hirosjima heeft vele mensen tot een wrak gemaakt, maar wat w nu door de radio-activiteit be rokkenen, blijft doorwerken in de volgende generaties. Het moet worden voorkomen, dat. om belangen van deze tijd, schade wordt toegebracht aan het toekomstige menselijke ras, aldus besloot de heer De Boek. VOORSCHOTEN VOOR LANGDURIG ZIEKEN MEER „ZONNEHUIZEN". Van 27 april tot 2 mei 1959 wordt een collecte gehouden ten bate van de Vereniging „Het Zonnehuis", de vereni ging die christelijke verpleging beoogt van langdurig zieken in „Zonnehuizen", ongeacht hun godsdienst of gezindte. Deze „Zonnehuizen" zyn speciale zie kenhuizen voor chronische patiënten. De Vereniging „Het Zonnehuis" is een grote landeiyke vereniging die zich in spant om haar doel, de verpleging van steeds meer hulpbehoevende chronische lijders, te verwezenlyken. Medische dienst Dokter F. J. M. Tonino, Voorstraat 23. tel. 2493. Voor wijkverpleegsterGezondheidscentrum, telefoon 2177. Het Leidsch Dagblad Als van ouds de MEEST GELEZEN COURANT van Leiden en Omstreken. Organisatie doet prachtig werk De afdeling van de Chr. Metaaibe- drijfsbond heeft in het gebouw Prediker feestelijk haar 55-jarig bestaan her dacht. De belangstelling voor deze vie ring was zo groot, dat zelfs twee avon den moesten worden georganiseerd. Tij dens de avond van gisteren, welke werd ingeleid met een woord van welkom van de voorzitter, de heer A. L. Ver hoog, voerde de vice-voorzitter van de CMB, de heer H. Bijker, het woord. Spr. had grote waardering voor het werk. dat de Leidse afdeling ook in het afgelopen jaar weer heeft verricht in het belang van de organisatie en de christelijke be langen in ons land. Ook in dit jaar zal door menigeen de vraag zijn gesteld, aldus spreker, of het werk van de or ganisatie op het brede vlak van maat schappelijk- en sociaal leven van groot nut is geweest en wat alzo is bereikt. In fabrieken en werkplaatsen vragen de ongeorganiseerden vaak aan de leden van een vakbond welk nut een lidmaat schap nu heeft. Zelfs de georganiseer- den vragen soms, of het werk van een organisatie nog dezelfde betekenis heeft als voor 25 jaar. Toen werden er vol gens hen. acties gevoerd en belangrijke resultaten bereikt. Ook nu. aldus spre ker. gebeurt er nog veel. Zie b.v. naar de recente periode van bestedingsbeper king. toen de hiermee gepaard gaande werkloosheid enorm toenam. De bestu ren van de organisatie trokken er op uit om de gevolgen van de bestedings beperking op te vangen, mee als gevolg dat menige werkgever, die zonder nood zaak had ontslagen, na een onderhoud de ontslagen weer introk. Gelulökig is die periode weer achter de rug en is er in het algemeen weer voldoende werkgelegenheid. Een com missie uit de vakbonden bestudeert thans de verkorting van de werktijd. In het najaar van 1958 is de C.N.V. in samenwerking met de K.A.B. en het N.V.V. begonnen om een C.A.O. tot stand te brengen voor bedrijven, waar deze nog niet bestaat. VERKORTING WERKTIJD Met de werkgevers in de grote bedrij ven is reeds principieel overeengekomen, dat in drie jaar tijd naar een werktijd van 45 uur zal worden overgeschakeld, met onverminderde inkomsten voor de werknemer. Dank zij het krachtig op treden van de organisatie zyn de moei lijkheden voor de beambten en de tech nici in het metaalbedrijf grotendeels opgelost. Helaas, aldus spreker, is dit alles nog niet het geval in de kleine metaalbedrijven. Toch zyn ook hier, on danks de stroef lopende onderhandelin gen, door de organisaties suggesties ge daan tot principiële overeenstemmingen, die voor die bedryven aanvaardbaar zyn. De resultaten, welke bereikt en nog moeten worden bereikt zijn het gevolg van een goede en sterke organisatie. Nog steeds is ca. 50% van het aantal werknemers in ons land ongeorganiseerd. Laten de christelijk gezinden onder hen bedenken, dat ook zy geroepen worden om de christelyke vakbeweging groot en sterk te maken. Het nieuwe kantoorge bouw van de C.M.B., dat binnenkort in Utrecht zal worden geopend, zal er mede toe bijdragen, dat het werk van de orga nisatie beter kan worden voortgezet. In de overtuiging, dat het spoedig tot de weifelaars zal doordringen, welk een zegen de CM.B. voor allen betekent, be sloot spreker zijn toespraak. Het feestelijke gedeelte van de avond werd verzorgd door de toneelgroep van „Sempre Avanti". Onder regie van Henk Glazenwassers in Delft hebben dikwijls moeilijke constructies nodig om hun werk te doen! v. d. Broek werd opgevoerd het blyspel van P. G. Wodehouse, getiteld: „Slag om de duiten". Over spel en opvoering gaven wij nog kortgeleden een uitvoe rige beschouwing. Aan het slot van de avond dankte de voorzitter het gezelschap voor de mede werking aan het welslagen van deze avond. (Van onze correspondent in Bonn) In Londen heeft de Westduitse generaal, dr. Speidel, opperbevel hebber van de NAVO-landstrijdkrachten in Midden-Europa, onlangs een aanklacht ingediend tegen een Britse filmmaatschappij die de Oostduitse film „Operation Teutonenschwert" in roulatie brengt. In deze film wordt beweerd, dat generaal Speidel iets te maken heeft gehad met de moord, die op 9 oktober 1934 in Marseille gepleegd werd op de Joegoslavische Koning Alexander I en de Franse pre sident Barthou. zoek inzake de aanslag. Met geen woord of beeld wordt gewag gemaakt van de werkelijke moordenaars. Speidel en düs de N.A.V.O. moesten belasterd worden en „Operation Teutonenschwert" doet dat dan ook grondig. Rood sprookje Het was op 9 oktober 1934 in Mar seille een groot feest: de Joegoslavische Koning kwam. Er waren vliegtuigen aan de hemel, grote oorlogsschepen in de haven, de vlaggen wapperden en dat alles om Frankryks positie in de Balkan te helpen verstevigen. Een grote auto, waarin de Koning en de president alsmede een chauffeur en een Franse generaal zaten, reed des namiddags de beroemde Rue Cannebière in, zonder dat er veel bewaking was te bespeuren. De mensen juichten. En ook een man in een donker kostuum, zonder hoed, juichte terwyl hij op de auto toesnelde en uit riep „Leve de Koning!" De man sprong evenwel op de brede treeplank van de auto. haalde een pistool te voorschijnen vuurde daaruit verscheidene malen op Alexander en Barthou. Pas daarna ge lukte het militairen de moordenaar on- schadeiyk te maken. Alexander stierf op de plaats van de aanslag, Barthou inde loop van de avond, de moordenaar iets later De Oostduitse filmmaatschappy „De- fa" werpt voor deze aanslag de schuld op generaal Speidel en zy boekt daar mee. getuige de vele voorstellingen van de film in alle Oosteuropese landen èn in Britse filmclubs bepaald veel resul taat. De toeschouwers slikken blykbaar zonder meer de reeks onjuistheden in deze film, die evenwel in West-Duits- land direct zyn opgemerkt. In de film wordt als voornaamste argument tegen Speidel aangevoerd, dat hy die in 1934 assistent was van de Duitse militaire attaché in Parys aan Goring, toen gesierd met de titel gene raal, een brief zou hebben geschreven over de voorbereiding van de konings moord. Hitler-Duitsland zou zeer gebaat zyn geweest bij de moord en Speidel zou daar de hand in hebben gehad. In Bonn wijst men op een in de film als origineel voorkomende .brief' van de toen malige kapitein Speidel aan Göring, een brief die volkomen vals wordt genoemd. Noch het opschrift, noch de aanspreek titels noch andere kleinigheden die van zo groot belang zijn, maken deze brief tot een historisch document, zo wordt Omstuwd dooi politiemannen ver liet de beroemde balletdanseres Margot Fonteyn het platform van het Londense vliegveld waar zij arriveerde na haar Panamese avon tuur. Panama heeft gisteren meege deeld dat het overweegt, haar uit levering te vragen. De gemiddelde toeschouwer slikt de fouten echter zonder meer. Voor zyn ogen rolt niet zo zeer een avonturenfilm als wel een reeks gefilmde paperassen en journaals uit 1934 af. Men ziet de voormalige Duitse anti-spionageofficier Barnier, die zich tydens de oorlog by de Russen aansloot, een verklaring tegen Speidel lezen. En men hoort dat het Görings bedoeling was een verdrag tus sen Frankryk en Joego-Slavië te voor komen. Met geen woord rept de film over het resultaat van het Franse onder- Steun van Mussolini Dezer dagen is over dit geval in Bad Godesberg een boek verschenen: „Der Köningsmord von Marseille" van Vla- deta Milicevic, eens chef van de Joego slavische geheime dienst, later minister van de Joegoslavische anti-communisti sche regering-in-ballingschap. Milicevic rekent grondig af met alle schone ver halen over de aanslag, die hy een daad noemt van de door Mussolini onder steunde Kroatische fascistenorganisatie der Oestasji's, wier doel het was de Joegoslavische monarchie uit de weg te ruimen. Dit laatste is de Oestasji's ge- deeltelyk gelukt. Met steun van Hitier oefenden zy van 1941 tot 1944 een bloe dig regime 111 Joego-Slavië uit onder leiding van de beruchte dr. Pavelic. De moordenaar van Alexander en Barthou heette KerinDimitrof en beschikte over een reeks valse namen, waaronder Vlado Makedonski. Kerin was door de Macedonische geheime organisatie, de Imro, „uitgeleend" aan Pavelic' Oesta sji's. Tezamen met zes anderen, onder wie een mysterieuze blonde vrouw, had hij de moord goed voorbereid. Drie van de medeplichtigen konden later echter worden gevat en werden in 1936 tot levenslang veroordeeld, in een proces dat veel opzien baarde omdat eruit bleek, dat de Franse regering niet van plan was opening van zaken te geven over de achtergrond van de moorden. Men was destyds in Parijs bang Musso lini te zullen belasten, want de toen malige Italiaanse regering zat, althans via achterdeuren, welzeker in het kom- plot. Mussolini steunde de Kroatische terroristen, in de hoop eens in het bezit te worden gesteld van de Dalmatische kustgebieden. Trainingskamp in Italië Milicevic heeft Mussolini's steun aan de Oestasji's uitvoerig in zijn boek be schreven. In Noord-Italië bezaten de Oestasji's een eigen trainingskamp, waar ze schietoefeningen hielden <op een beeld van Koning Alexander!) en waar moordenaar, Kerin, werd opgeleid voor zyn bloedige werk. Van enigerlei band van Berlyn via Speidel naar de aanslag is volgens Milicevic geen sprake. De schryver ontmaskert voorts alle by de aanslag betrokken Kroaten: de blonde dame was een Kroatische uit de Ver enigde Staten, die gehuwd was met een zekere Anton Godina. ook al betrokken by de aanslag. Deze Godina heeft lange tijd voor de beruchte Amerikaanse gang ster Al Capone gewerkt als specialist op het gebied van valse papieren! Onder haar kleren heeft mevrouw Godina in 1934 de wapens, waarmee de aanslag werd gepleegd, van Italië naar Frankryk gesmokkeld. De film „Teutonenschwert" is hiermee alle luister ontnomen, zegt men in Bonn. Men noemt haar hier nog slechts een slechte vervalsing en een armoedige geschiedenisverdraaiing, die desalniette min in Oost-Europa, en blykbaar ook in Engeland, succes kon boeken GEEN VERLICHTING BIJ BINNEN EN BUITEN DE BEBOUWDE KOM Niet altijd behoeft een geparkeerd voertuig 's avonds verlicht te zijn. Als het voertuig geheel buiten de rijbaan staat, is verlichting niet noodzakelijk. Een voertuig, dat binnen een af stand van dertig meter, direct verlicht wordt door een brandende straatlan taarn, behoeft niet verlicht te zijn, mits het gehele voertuig binnen die dertig meter staat. Deze regel geldt alleen binnen de bebouwde kom. Ook op een aangeduide parkeer plaats is verlichting van het voertuig niet voorgeschreven. Geparkeerde motorrywielen, scoo ters en bromfietsen, aldus de ANWB, behoeven geen verlichting te voeren. En, zegt de ANWB. rood reflecte rend materiaal aan de achterzijde van ex voertuig is onder alle omstandig heden een beveiliging. Studenten van de Universiteit van Edinburgh hebben gisteren bekend het ..huweiyksaambeeld" uit de smedery van Gretna Green gestolen te hebben. Zij wil len het gebruiken voor een „huwelijk" op Anti-Atoombom-Actie PROF. DR. OORT LID „ROYAL SOCIETY" De „Royal Society", het meest voor aanstaande Britse wetenschappelijke genootschap heeft prof. dr. J. H. Oort, directeur van de Sterrewacht tot lid ge kozen, tezamen met nog een Ameri kaans, een Duits en een Zweeds geleerde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 9