- ADENAUER KANDIDAAT VOOR
WESTDUITSE PRESIDENTSCHAP
Minister Amory strooit pepernoten:
vier miljard belastingverlichting
WEERBERICHT
Politiek van Bonn zalzowel naar binnen als
naar buiteneen wat ander accent gaan krijgen
Andere houding jegens Moskou?
Krachtige aansporing voor liet
bedrijfsleven Wereld moet
het Britse voorbeeld volgen
Ministerskeuze
thans knelpunt
voor formateur
3 Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 8 APRIL 1959
No. 29714
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
UAUBLAU VUUK LtlL>t.IN LI
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Bonn)
Als een sensatie van de eerste rang ontving Bonn gistermiddag
totaal verbluft de mededeling, dat de 83-jarige Bondskanselier dr.
Konrad Adenauer zelf kandidaat voor de CDU-CSU zal zijn bij de
verkiezingen voor het Bondspresidentschap als opvolger van prof.
Heuss, op 1 juli a.s, in West-Berlijn. Radio en televisie waren er
gisteravond urenlang vol van en de dagbladen verschenen met extra-
edities. Met deze sensationele stap zetten de regeringspartij en
haar voorzitter Adenauer een dikke streep onder het nu reeds twee
maanden durende debat in eigen kring over de CDU-kandidatuur.
Daarmee ook kwam bijna definitief vast te staan, dat West-Duitsland
op 15 september a.s. een man, die dan precies tien jaar lang het heft
van de actieve politiek in handen heeft gehad en wiens invloed reikt
tot ver buiten de Duitse grenzen, naar een rustiger ambt ziet ver
dwijnen. En daarmee ook tenslotte staat vast, dat de Westduitse
politiek zowel naar binnen als naar buiten in de loop van dit en het
volgende jaar een ander accent zal krijgen en waarschijnlijk een iets
tegemoetkomender houding ten opzichte van Moskou zal gaan
innemen.
Mengeling van spijt
en voldoening
In totaal 56 leidende figuren uit de
CDU en de CSU, die samen de grote
regeringspartij in Bonn vormen, waren
gistermiddag in Palais Schaumberg, de
ambtszetel van Adenauer, bijeengeko
men orngéén beslissing te nemen!
Er zou slechts, zo dachten de meesten,
overleg plaats vinden over de kandida
tuur voor het presidentschap. De voor
zitter van de Bondsdag en vice-voorzit-
ter van de CDU, dr. Gerstenmaier, ver
klaarde na afloop van de bijeenkomst,
dat hijzelf tot eergisteravond aan een
kandidatuui>Adenauer niet had ge
dacht. Integendeel het was een ieder
bekend, dat men juist Gerstenmaier
naar voren had willen schuiven, die
overigens zelf niet wilde. Op 4 5 leden
van het CDU-CSU kiescollege na, gin
gen de 56 dus zonder plan vergaderen.
Maar reeds sedert Pasen was er in zeer
kleine kring overleg met Adenauer over
zijn kandidatuur aan de gang geweest.
De minister-president van Sleeswijk-
Holstein Von Hassel heeft toen de naam
Adenauer laten vallen, waarop iedereen
gistermiddag „ja" zei! En eensgezind
stelde het kiescollege hem direct daarop
voor om de kandidatuur te aanvaarden.
De kanselier verwijderde zich toen en
in de korte tijd tussen zijn weggaan en
zi.in terugkomst polste men van CDU-
zijde de liberale oppositiepartij FDP en
de regeringsgetrouwe Deutsche Partei.
Bij zijn terugkeer in de vergadering
Djoeanda:
„Niet onderhandelen"
ACTIES GAAN DOOR
De Indonesische premier, ir. Djoeanda
heeft herhaald, dat de regering acties
op grote schaal tegen de overgebleven
opstandelingen in geheel Indonesië
zou ondernemen, zelfs als dit grote
sommen geld kost.
De premier zei dit tegen een groep
Westsumatraanse leiders die hem
kwamen bedanken voor het neerslaan
van de opstand op Sumatra.
Ir. Djoeanda legde er de nadruk op,
dat de regering op geen enkele wijze
met opstandelingen zou onderhande
len.
Volgens Antara treedt de Indonesische
luchtmacht intensief op tegen opstan
dige groepen in Noord-Sumatra en
West-Java.
De luchtmacht maakte bekend, dat
eind maart geweervuur- en raketaanval-
len op „concentraties" van de opstande
lingen waren uitgevoerd en dat in
Noord-Sumatra uit vliegtuigen voor
raden voor de regeringstroepen waren
neergelaten.
In West-Java had de luchtmacht ver
kenningsvluchten uitgeverd boven „con
centraties" van de Daroel Islam.
Ned. missieleden
„persona non grata"?
Het Indonesische blad „Merdeka"
schrijft, dat de regering overweegt
verscheidene employé's van de Neder
landse missie in Djakarta tot „persona
non grata" te verklaren in verband
met de vrijlating van de heer Schmidt.
Enkele buien
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Enkele buien afgewisseld door opkla
ringen. Weinig verandering in tempe
ratuur. Matige tot krachtige, af en toe
harde wind tussen west en noordwest.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
9 APRIL
Zon op: 9.59 uur; onder: 19.26 uur.
Maan op: 6.37 uur; onder: 20.58 uur.
Hoogwater te Katwijk te 4.11 en
16.27 uur.
Laagwater te 12.20 uur.
Dit nummer bestak oH M pagina*.
Dr. Adenauer
deelde Adenauer onder donderend ap
plaus mee, dat hij de kandidatuur aan
vaardde.
Overijlde beslissing
In Bonn is men uitermate verheugd,
dat er een eind is gekomen aan het on
waardige gezeur rond de CDU-kandida
tuur. De regeringspartij was na het be
danken van fractievoorzitter Krone en
minister van Economische Zaken Erhard
in een moeilijke positie gekomen: er
waren scherven gevallen. Zoals wij op
4 maart na Erhards bedanken schreven:
„De enige man die het gezicht van de
CDU kan redden, isAdenauer. Zijn
kandidatuur zou de brokken, die zijn ge
maakt, nog aan elkaar kunnen lijmen".
En zo is het inderdaad geschied. De
CDU spreekt thans van een historische
daad. Alleen het Hamburgse CDU-
Bondsdaglid Leverkühn heeft zich giste
ren openlijk tegen de kandidatuur-
Adenauer verklaard, omdat hij Adenauer
precies als Erhard even onmisbaar acht
voor het land!
Maar ook anderen, vooral in Wash
ington en Parijs, vragen zich af of hier
niet onder de roes van de naam Ade
nauer een overijlde beslissing is gefor
ceerd. Een mengeling van verrassing,
sensatie, genoegdoening en spijt vormt
op deze wijze de eerste neerslag van het
CDU-besluit. De socialistische kandidaat
voor het presidentschap, prof. Carlo
Schmid, wiens nederlaag thans wel
vaststaat, verklaarde, dat het voor hem
een eer is, dat de CDU de Bondskanse
lier tegen hem in het strijdperk stuurt.
Maar SPD-voorzitter Ollenauer liet in
Kopenhage weten, dat de kandidatuur
de erkenning inhoudt van Adenauers
mislukte politiek. Daarentegen verklaar
de Mende, de leider van de andere op
positie-partij, de FDP, dat Adenauers
kandidatuur een goede staatkundige be
slissing is. Men vermoedt, dat Adenauer
op 1 juli zal kunnen rekenen op alle
CDU-, CSU-, DP- en FDP-stemmen en
dat zou de gewenste meerderheid ople
veren. Aan Adenauers verkiezing wordt
dan ook niet getwijfeld.
Slot pag. 2
(Van onze correspondent in Londen)
Voor de derde maal sinds de oorlog heeft de conservatieve regering in Enge
land het standdaardtarief van de inkomstenbelasting verlaagd. In dit geval is het
verlaagd tot een bedrag van 7 shilling, 9 pence in het pond sterling (20 shilling).
Het oude tarief bedroeg 8 shilling, 6 pence in het pond.
De laatste keer, dat het tarief werd verminderd, was in 1955. Verlaging van
de belastingdruk is een geloofsartikel van de conservatieven. Vandaar dat vrijwel
elk jaar op de een of andere manier de nog altijd vrij strak aangetrokken teugels
een klein beetje meer worden gevierd.
Dit werd thans vergemakkelijkt omdat de inflatie en de economische inzinking
aan het wegebben zijn en de algemene ontwikkeling bemoedigend geacht wordt,
zodat een ruimer armslag zonder te veel risico's mogelijk werd.
Vandaar dat kanselier Heathcoat Amory, die, sinds hij vorig jaar aan het
bewind kwam, de wind meekreeg, een populair, hoewel voorzichtige begroting
heeft kunnen indienen.
Positie van Tories
is verstevigd
Het is te veel gezegd dit staatsstuk
als een louter verkiezingsbudget te be
schouwen, maar er is geen twijfel aan
dat het de politieke positie van de To
ries heeft verstevigd, vooral ook omdat
er dingen zijn gedaan, welke een be
langrijk deel van de verlanglijst van
Labour uitmaken. De enige werkelijke
grief van de socialisten is, dat de rege
ring heeft nagelaten het lot van de be
jaarden te verbeteren door de dringend
gewenste verhoging van het veel te ka
rige staatspensioen. Aan de andere
kant is er een versnelde terugbetaling
van de oorlogskredietbrieven en zal het
ambtenaren pensioen worden verbeterd.
Dankzij het grote overschot, dat
valler van het afgelopen jaaris de
kanselier in staat geweest een be
drag van vier miljard gulden in de
vorm van belastingverlichting als
pepernoten over het Engelse volk uit
te strooien. Het bier wordt 2 pence
(een dubbeltje) per groot glas (pint)
goedkoper en de lasten van de café
houders worden iets verlaagd. Dit
betekent een belangrijke besparing
voor de bierdrinkende massa.
De gehate aankoopbelasting is
eveneens over de gehele linie ver
laagd, zodat auto's, wasmachines,
grammofoonplaten, radio's, televisie
toestellen, ijskasten en talrijke an
dere huishoudelijke artikelen en
meubels iets voordeliger worden. De
vervangingsbuizen voor televisietoe
stellen zijn thans volkomen belas-
nog hoger geraamd is dan de mee-*in9vrÜDe industrie wordt verder
Om te verhinderen, dat de jon
gensrang over de hekken zou
klimmen, had men in Dusseldorf
politiehond geëngageerd. De
hond was bijzonder plichtsgetrouw,
want toen tijdens de wedstrijd For-
tunaKöln de speler Wöske bij
een snelle aanval in 't doel terecht
kwam. werd hij prompt door de
hond bij de voetbalbroek gegrepen.
Waar het hardst gelachen werd?
Op de jongensrang
geholpen door een belangrijke ver
hoging van de investeringsaftrek,
welke ten dele het karakter van een
gift draagt. Dit is een aanmoediging
om het industriële apparaat meer
dan tot nu toe te moderniseren.
Tweevoudig resultaat
De belegging in de particuliere in
dustrie vertoonde vorig jaar een gevaar
lijke achteruitgang. De bestedingsbe
perking is thans definitief de rug toe
gekeerd.
De bedoeling van de kanselier is in de
eerste plaats om de gestagneerde eco
nomie nieuw leven in te blazen. De na
druk kwam daarbij te liggen op een
verlaging van de directe belastingen,
omdat dit blijkens de ervaring een twee
ledig resultaat zal opleveren. Aan de
ene kant zal het verbruik worden ge
prikkeld en de werkloosheid verminde
ren, terwijl aan de andere kant een
aanzienlijk deel van het vrijgekomen
geld zal worden gebruikt voor sparen en
beleggen.
Voor de nationale spaarcampagne was
1958 reeds een gouden jaar. De kleine
spaarders legden namelijk zoveel opzij,
dat de regering met het bedrag het door
de kapitaaldienst veroorzaakte begro
tingstekort gemakkelijk kon dekken. De
regering laat terecht juichtonen horen
omdat er voor het eerst een stabilisatie
is bereikt en er voor het eerst sinds de
oorlog een bloeiende betalingsbalans
voor de dag is gekomen, al is dit minder
te danken aan eigen verdiensten dan
wel aan de verlaging der invoerprijzen.
Men verwacht dat de economische ma
chine geleidelijk weer op volle toeren zal
draaien, waarbij men echter de fout van
het jongste verleden wil trachten te ver
mijden door ervoor te zorgen dat het
industriële apparaat niet meer overbe
last wordt.
De Britse regering, die de positie van
het pond sterling als heilig beschouwt
en niets zal riskeren dat hiervoor een
gevaar zal opleveren, hoopt dat andere
landen haar voorbeeld om grotere eco
nomische uitbreidingen teweeg te bren
gen, zullen volgen omdat alleen op die
manier de algemene industriële terug
gang zal kunnen worden overwonnen.
De verhoging van de koopkracht zal on
vermijdelijk tot grotere invoer van
grondstoffen en materialen leiden. Maar
dit is juist gewenst, omdat hiermede
deze landen in hun afzet zullen worden
geholpen. Daarvoor zullen de industrie
landen op hun beurt dan weer profijt
trekken door toenemende export naar
de achtergebleven gebieden.
O Slot pag2
Kort voor zijn vertrek naar Enge
land heeft Winston Churchill in
zijn villa aan de Franse Rivièra een
ontmoeting gehad met de Franse
oud-president Coty. De beroemde
gepensioneerdentijdens hun ge
zellig onderonsje.
Na an twoord-Burger
geen contact P.v.d.A.
(Van onze parlementaire redacteur)
De kabinetsformateur, prof. De Quay,
had gisteravond half negen alle ant
woorden binnen op zijn verzoek aan de
vijf fractieleiders hun persoonlijke ziens
wijze te vernemen omtrent een aantal
belangrijke punten van het regeringsbe
leid. Alleen het antwoord van mr. Bur
ger (PvdA) schijnt de formateur geen
aanleiding te hebben gegeven verder nog
contact te onderhouden met de PvdA
voor de vorming van een kabinet.
Reeds polsen
Er zijn aanwijzingen, dat de formateur
thans regelrecht afstevent op een kabi
net met ministers uit de kring van de
KVP, AR. CHU en VVD, waarvoor hij
door anderen reeds bepaalde personen
voorlopig heeft laten polsen alvorens
zelf met hen contact op te nemen.
Het werd kanselier
bijna te machtig
Er is geen flegma tieker figuur in
het Engelse parlement dan de 59-
jarige vrijgezel, de kanselier van de
schatkist Heathcoat Amory. Hij
heeft meer weg van een kamerge
leerde dan van een politicus. Maar
zijn optreden maakt altijd diepe in
druk doordat zijn woord groot ge
zag heeft. Het voorlezen van zijn be
grotingsrede nam een volle twee uur
in beslag. Aan het slot kon hij haast
niet meer verder spreken van ver
moeidheid. Heathcoat Amory heeft
overigens wel voor hetere vuren ge
staan. Bij parachute-landing nabij
Arnhem speelde hij als luitenant
kolonel bij de voorbereiding ervan
een grote rol. Hij sprong zelf ook
omlaag. Tot het laatste ogenblik zat
hij in het toestel zijn krant te lezen,
alsof hij in zijn huiskamer was. Hij
werd gewond en werd per jeep ver
voerd, die echter in brand geschoten
werd. Op het laatste nippertje werd
hij in veiligheid gebracht, maar niet
ken worden voorkomen dat hij in
Duitse krijgsgevangenschap raakte.
Sir Winston Churchill, pas terug
gekeerd van zijn vakantie in Zuid-
Frankrijk, zat weer op zijn plaa/s in
het Lagerhuis. Hij zag er welgedaan
uit.
Zoals altijd, tooiden enkele con
servatieven zich op deze begrotings-
dag met een hoge hoed, die zij tij
dens het voorlezen van de begro
tingsrede op het hoofd hielden, een
traditie, die nog maar door weini
gen in ere wordt gehouden. De grote
bloem in het knoopsgat, die er ook
bijhoort ontbrak evenmin.
Koningin Juliana terug
HM de Koningin en de Prinsessen
Marijke en Margriet zijn gisteravond te
ongeveer zeven uur op het vliegveld
Soesterberg aangekomen na haar korte
vakantie in Cervinia in Italië. Prins
Bernhard en de Prinsessen Beatrix en
Irene zullen, zoals gemeld, morgen de
reis naar Nederland aanvaarden.
De laatste jaren worden de depar
tementen in de financieel-sociaal-
economische sector als de voornaam
ste beschouwd. Het verluidt nu dat
prof. Zijlstra (AR) aan Financiën zal
komen, de heer Hazenbosch (AR) aan
Sociale Zaken en een KVP-er aan
Economische Zaken. De VVD, de
tweede grootste partij in de combina
tie van vier, zou dus buiten de be
langrijke financieel-sociaal-economi-
sche sector blijven, terwijl'de AR zelfs
twee ministerszetels in die sector zou
krijgen.
Voor de VVD lijkt dit onaanvaard
baar, omdat zij in prof. dr. H. J. Witte-
veen, als deskundige op het gebied van
begrotingspolitiek, juist een uitstekende
kandidaat heeft voor Financien.
De verdeling van de ministerszetels
kan dus nog ernstige moeilijkheden op
leveren. De KVP heeft grote moeilijk
heden een prima kandidaat te vinden
voor Economische Zaken.
Voorlopig dient men af te wachter
wat de verdere stappen zijn van proi
De Quay. Er zijn nog altijd verrassinc
mogelijk.
Vanmorgen heeft prof. De Quay in
het paleis Voorhout te Den Haag on
geveer twee uur met H.M. de Koningin
gesproken.
