Gewapende Koerden op een Russisch
schip onderweg naar Iraakse haven
WEERBERICHT
Moskou gebruikt oud probleem
als ivig in het Midden-Oosten
KRF.Mt.lN IS ZELF OORZAAK
VAN SCHENDING LUCHTRUIM
Teruggekeerde Hongaren werden
veroordeeld of terechtgesteld
Westduitse schadevergoeding aan
28.000 (joodse?) Nederlanders
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 7 APRIL 1959
No. 29713
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; 12.55 per maand; f0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Een Russisch schip met 850 jonge, goed bewapende Koerden, die opgeleid zijn
voor de guerilla-strijd, is gisteren Port Said gepasseerd, op weg naar Basra, de
tweede stad van Irak, aan de Perzische Golf, aldus meldt het persbureau voor
het Midden-Oosten, dat onder Egyptische regeringscontrole staat. Volgens de
scheepspapieren is de ruim 11.000 ton metende „Grozya" op weg naar het Verre
Oosten. Er zouden ook wapens en munitie aan boord van het schip zijn. De
kapitein weigerde de douane van de Verenigde Arabische Republiek aan boord
te laten, nam geen provisie op en verhinderde de passagiers aan wal te gaan,
aldus het Egyptische persbureau.
(In het Midden-Oosten wonen ongeveer acht miljoen Koerden, ofschoon dit
getal ook wel op drie miljoen wordt getaxeerd. Zij hebben reeds lang geijverd
voor onafhankelijkheid. De moeilijkheid is, dat zij delen van Turkije, Irak en
Perzië bewonen. In Noord-Irak woont een miljoen Koerden. De nieuwe Iraakse
grondwet erkent hun „nationale rechten". Mosoel, dat kortgeleden het hoofdkwar
tier van de opstandelingen tegen Kassem was, ligt in het gebied van de Koerden).
Verontrustend is ook het bericht, dat acht Russische schepen, welke openlijk
militaire voertuigen als deklast voerden, in Basra zijn aangekomen.
arresteerd. Grote aantallen in Irak wer-
Nationalisering van
buitenlandse
oliemaatschappij en
Onze Londense correspondent telefo
neerde ons hedenochtend:
Het de laatste dagen in Londen ont
vangen nieuws uit de Iraakse hoofdstad
Bagdad vormt er een steeds sterkere
aanwijzing voor, dat de regering van
Irak thans de eerste stappen doet tot
nationalisering van de buitenlandse olie
maatschappijen. Ook Nederland
heeft daar belangen. Generaal-majoor
Kassem, de premier van Irak, heeft gis
teren een onderhoud van twee uur ge
had met de heer N. G. Seawright, de
hoofdvertegenwoordiger in Bagdad van
de Irak Petroleum Maatschappij in
Londen en de daarmee verbonden maat
schappijen in Mosoel en Basra. Zaterdag
werd Seawright ontboden door de
Iraakse minister van Economische Za
ken, de heer Koebba, die ook aan het
gisteren gehouden gesprek deelnam.
Lord Monckton, de voorzitter van Irak
Petroleum, is gisteren per vliegtuig uit
Londen vertrokken om installaties en
personeel in Irak, Syrië en de Libanon
te bezoeken. Hij zal ook generaal Kas
sem ontmoeten, maar verklaard wordt,
dat dit bezoek reeds weken geleden was
voorbereid, en geen verband zou houden
met de besprekingen van de heer Sea
wright.
De Perzische regering, aldus verluidt
in Londen, is tot de slotsom gekomen,
dat Kassem thans de grootste bedrei
ging van het Midden-Oosten vormt en
niet meer Nasser. Het gevaar van een
door Nasser beheerst Pan-Arabisme is
afgenomen en het nieuwe gevaar vormt
een door de Russen bewapend Irak aan
de grenzen van Perzisch Koerdistan,
waarbij de voornaamste Perzische haven
Korramsjar onmiddellijk wordt bedreigd.
De Amerikanen zyn vooral onder de in
druk van Nassers anti-communistisch
optreden, maar in Londen blijft men
generaal Kassem als de Tito van het
Nabije Oosten beschouwen. Het besluit
van Irak Petroleum om een nieuwe
buisleiding naar de Middellandse Zee
aan te leggen is waarschijnlijk mede
ingegeven door de vrees, dat Nasser op
een goede dag het Suezkanaal zal slui
ten voor olie afkomstig uit Arabisch-
communistische landen. De indruk in
Perzië heerst, dat Kassem een ijzeren
gordijn tussen de Arabische volkeren
heeft neergelaten, waardoor alle per
soonlijk verkeer is verbroken.
Het ambtenarenkorps in Irak, dat te
maken zal krijgen met de uitvoering
van het Russisch economische hulppro
gramma zal volgens het Russische
systeem worden gereorganiseerd om zo
doende een nauwe samenwerking met
de Sovjet-Unie mogelijk te maken. De
Russische verbindingsambtenaren zullen
met Iraakse staatsorganisaties te maken
krijgen. Er zal een uitwisseling plaats
vinden van Russische en Iraakse me
dische specialisten. Volgens radio-Bag
dad is een aantal leden van Nassers
militaire inlichtingendienst in Irak ge-
Kabinetsformateur
ontvangt antwoorden
De kabinetsformateur had vanochtend
reeds enige schriftelijke antwoorden bin-
nen op zijn nota van beleidspunten,
welke hjj aan de voorzitters der grootste
fracties uit de Tweede Kamer aan het
eind der vorige week heeft toegezonden.
Zoals bekend heeft prof. de Quay in deze
nota het persoonlijke oordeel dezer frac
tievoorzitters gevraagd.
De overige antwoorden hoopte de for
mateur in de loop van de dag te zullen
ontvangen. Hij denkt morgen nog nodig
te hebben voor het bestuderen van deze
ingekomen stukken om dan te kunnen
bepalen welke weg hem verder te volgen
staat.
Onbestendig
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Wisselend bewolkt met enkele buien.
Matige tot krachtige, tijdelijk harde
wind tussen noordwest en zuidwest. Wei
nig verandering in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
8 APRIL
Zon op: 6.02 uur, onder: 19.24 uur.
Maan op: 6.12 uur. onder: 19.56 uur.
Hoogwater te Katwijk aan Zee 3.39 en
15.53 uur.
Laagwater 11.43 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's.
kende Egyptische onderwijzers hebben
hun ontslag ingediend, op verzoek van
de Egyptische regering.
Iraakse maatregelen tegen
verscheidene buitenlanders
De Iraakse regering heeft aan ver-
schiedene buitenlanders visa geweigerd
of hen op andere wijze uit het land ge
weerd, zo wordt uit officiële Ameri
kaanse bron in Beiroet vernomen.
Verschillende Amerikaanse zakenlie
den, die in Bagdad wonen en het land
voor een vakantie hadden verlaten, krij
gen nu geen terugkeervisum. Een West-
duitse zakenman, die wel een geldig
visum had, mocht vrijdag het vliegveld
van Bagdad niet verlaten. Een Oosten
rijkse bedrijfsleider van het Khayam-
hotel in Bagdad kreeg bevel binnen vijf
dagen met zijn vrouw het land te ver
laten, nadat de hotelbedienden een
bond hadden gevormd en de autoriteiten
ervan in kennis hadden gesteld, dat zij
wilden werken zonder buitenlanders.
Een visum werd ook geweigerd aan een
Amerikaanse journalist en aan een
Amerikaanse ambassadefunctionaris in
Perzië, die een bezoek wilden brengen
aan Irak.
De Iraakse regering heeft de afgelo
pen dagen culturele verdragen getekend
met communistisch-China en Oost-
Duitsland en onderhandelingen daar
over geopend met Bulgarije en Hon
garije.
Vlaggen op voertuigen op
Koninginnedag
De Federatie van Oranjeverenigingen
in Nederland heeft van de Oranjever
eniging te Heerlen het verzoek ontvan
gen, te willen bevorderen, dat op Ko
ninginnedag alle vervoermiddelen op de
weg worden getooid met een Oranje
wimpeltje of een vlaggetje in de natio
nale kleuren al dan niet in combinatie
met een wimpel.
Het naar voren gebrachte denkbeeld
heeft de instemming van het Federatie
bestuur en in een circulaire zijn alle
Oranjeverenigingen in Nederland met
deze suggestie in kennis gebracht.
Aantal slachtoffers op
Madagascar valt erg mee
De regering van Madagascar heeft be
kendgemaakt dat 143 tnensen werden
gedood en 41 werden gewond bij de or
kanen en overstromingen op het eiland.
Er zjjn 11 vermisten.
Russische protesten door de Amerikanen
in duidelijke nota categorisch verworpen
Moskou leidt aandacht af
De Verenigde Staten hebben in een op
25 maart j.l. te Moskou overhandigde
nota de Sovjetrussische protesten tegen
„schendingen (in november 1958) van
het Sovjet-luchtruim boven de Oostzee
en de Japanse Zee", categorisch verwor
pen.
In de Amerikaanse nota wordt de
Zesduizend slachtoffers van amnestie
Volgens de Internationale Liga voor de rechten van de mens een particuliere
organisatie die soms door de V.N. wordt geraadpleegd zijn 6000 Hongaarse
vluchtelingen, die na de opstand van 1956 naar hun land terugkeerden nadat
hun beloofd was dat zjj amnestie zouden krijgen, gevangen genomen, tot dwang
arbeid in Rusland veroordeeld of terechtgesteld.
De voorzitter van de Liga, Roger Baldwin, zou de secretaris-generaal van de
V.N., Dag Hammarskjöld, documenten hebben overhandigd waaruit dit zou zijn
gebleken.
Zo wordt het geval aangehaald van een man. die door middel van brieven
naar Hongarije werd teruggelokt. De brieven zouden zijn geschreven door zijn
vrouw, maar deze was doodgeschoten toen zjj haar man achterna vluchtte. De
man ging terug naar zijn land met een brief van de Hongaarse gezant in West-
Duitsland, waarin hem amnestie werd beloofd. Na aankomst werd hij echter
gearresteerd en ter dood veroordeeld wegens spionage voor „imperialisten uit het
Westen". Vermoedelijk is hjj al terechtgesteld.
Het internationale congres voor culturele vrijheid heeft geprotesteerd tegen de
vonnissen die kortgeleden door een Hongaarse rechtbank zijn geveld tegen vjjf
Hongaarse intellectuelen. Deze mensen zjjn ervan beschuldigd dat zjj wijlen Imre
Nagy gesteund hebben in zijn strijd tegen het huidige bewind in Hongarije.
tegenbeschuldiging geuit dat Sovjet-
russisohe straaljagers op 7 november jj.
het Amerikaanse toestel, dat het Rus
sische luchtruim boven de Oostzee zou
hebben geschonden, twee maal. op een
afstand van ongeveer honderd kilometer
van de Sovjetrussische grens, hebben be
schoten. En op het Amerikaanse vlieg
tuig, dat het Russische luchtruim boven
de Japanse Zee zou hebben geschonden,
werden, eveneens op een honderd kilo
meter buiten Sovjet-gebied, schijnaan-
vallen door Sovjetrussische militaire
toestellen uitgevoerd.
In de Amerikaanse nota wordt ook
gezegd: „De Sovjet-Unie klaagt er in
haar protesten over dat vluchten van
Amerikaanse vliegtuigen in de omgeving
van haar gebied bepaalde spanningen in
de Amerikaans-Russische betrekkingen
doen ontstaan. Doch deze spanningen
vonden hun oorsprong in het feit, dat
de Sovjet-Unie een gedeelte van de
aarde van de rest wil afzonderen. En
het is inderdaad een onbevredigende
toestand, wanneer in gebieden, waar het
gemakkelijk mogelijk zou moeten zijn
op normale wjjze verbindingen over land,
op zee en door de lucht te onderhouden,
dergelijke afzonderingsmogelijkheden het
aanzjjn geven aan een atmosfeer van
vijandigheid.
De Sovjet-Unie is zich hiervan bewust
en zjj poogt de aandacht van deze feiten
af te leiden door te protesteren tegen
„schendingen" van het Sovjet-lucht
ruim. De Sovjet-regering weet heel
goed, dat er in de door haar genoemde
gevallen geen sprake is geweest van
schendingen van het Russische lucht
ruim", aldus de Amerikaanse nota.
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse departement van Buitenlandse
Zaken heeft gisteren de beschuldiging
van de Sovjet-regering tegengesproken,
dat de vlucht van een Amerikaans mili
tair vliegtuig op grote hoogte naar Ber
lijn bedoeld zou zijn om de vooruitzich
ten voor de komende conferentie van
ministers van Buitenlandse Zaken van
Oost en West te Genève te bederven. Het
optreden van de Russen, die het Ameri
kaanse toestel op zijn vlucht hadden ge
hinderd. zou volgens de woordvoerder
waarschijnlijker een dergelijk gevolg
hebben.
Mr. J. W. Beyen lunchte met
generaal De Gaulle
President generaal Charles De Gaulle van
Frankrijk heeft de Nederlandse ambas
sadeur, mr. J. W. Beyen, een lunch aan
geboden, waaraan vooraanstaande per
sonen uit de Franse economische en
financiële wereld aanzaten. Het was de
eerste maal dat generaal De Gaulle in
zijn functie van president een buiten
landse diplomaat voor een lunch uitno
digde.
Ingrid Bergman met haar twintig
jarige dochter Jenny Ann Lind-
ström en haar huidige echtgenoot
Lars Schmidt bij haar eerste m-ocn
sinds meer dan tien jaar aan Holly
wood, waar zij de uitreiking van
nogc onderscheidingen aan film
acteurs en -actrices bijwoonde.
Een vrolijk beeld uit het Italiaanse
wintersportoord Cervinia, waar het
Koninklijk Gezin een korte vakantie
doorbrengt. Prinses Marijke neemt
nog niet deel aan de skisport, maar
amuseert zich best met sneeuwbal
len gooien.
Ten bedrage van 250 a 300 miljoen mark
(Van onze correspondent te Bonn)
Tussen het Westduitse ministerie van Financiën en de JOKOS, een stichting
betreffende een belangengemeenschap van Nederlandse joden, is dezer dagen te
Bonn na onderhandelingen van een jaar een overeenkomst gesloten. Volgens dit
akkoord zal Bonn aan 28.000, mogelijk aan 30.000, Nederlandse burgers op grond
van paragraaf 5 van de Westduitse zogenaamde Bundesrückerstattungsgesetz
(Bondsterugbetalingswet) schadevergoeding geven voor in de oorlog door de
Duitse bezetting in beslag genomen huishoudelijke goederen. Men zegt te Bonn,
dat het hier alleen om joodse Nederlanders gaat, die tezamen in aanmerking
zullen komen voor een bedrag van 250 a 300 miljoen mark.
Zij zijn in de periode 19421944 in
het kader van de Duitse zogenaamde
M-actie van hun huishoudelijke goede
ren, maar ook van banktegoeden, effec
ten en dergelijke beroofd. Bonn onder
handelt op het ogenblik ook met over
eenkomstige Franse en Belgische orga
nisaties van in de oorlog vervolgden.
Ook deze onderhandelingen zouden
succesvol verlopen'. In totaal heeft het
Westduitse ministerie van Financiën
een som van 1.6 miljard mark ter be
schikking voor deze vorm van schade
vergoeding, die voor 1961 uitbetaald zal
worden.
Met het Nederlands-Duitse overleg,
in het bijzonder met de Nederlandse
Dalai Lama verlaat
vandaag Tawang
In Tawang verwachtte men gisteren,
dat de Dalai Lama vandaag het kloos
ter van Tawang, waar hij zondag aan
kwam, zal verlaten om door te reizen
naar Delhi. Het gezelschap zal vermoe
delijk de gehele week nodig hebben voor
het eerste deel van de reis, tot Teepur
waar een vliegveld is. Vandaar zou de
Dalai Lama vermoedelijk naar Nieuw
Delhi vliegen om zo spoedig mogelijk
premier Nehroe te ontmoeten. Er zijn
uitgebreide maatregelen genomen ter be
scherming van de Dalai Lama en zijn
gezelschap. Uit de streek langs de grens
met Tibet, die op 80 km. van Tawang
ligt, wordt vernomen dat er geen Chi
nese troepenbewegingen of vliegtuigen
aan de Tibetaanse kant van de grens
zijn waargenomen.
Indiase vliegtuigen hebben het gezel
schap van de Dalai Lama op de tocht
van de grens vanuit de lucht bevoorraad.
Volgens een onbevestigd bericht zou de
Dalai Lama „grote schatten" bij zich
hebben.
De Wereldraad van Kerken heeft een
beroep gedaan op zijn leden om hulp te
verlenen aan de minstens 18.000 Tibe-
tanen, die naar India en Nepal zijn ge
vlucht.
Dodelijke val van 14 nieter
Gistermorgen is te Sluiskil op de
Compagnie Neerlandaise de l'Azote de
47-jarige metselaar J. Scheele, uit
Axel, van een 14 meter hoge stalen
steigerconstructie gevallen, waardoor
hij vTijwel op slag werd gedood.
Het slachtoffer, in dienst van de firma
Lensen, uit Axel, voerde herstellings
werkzaamheden uit op de zwavelzuuraf
deling. Vermoedelijk is de metselaar
misgestapt. Hij was gehuwd en laat vier
kinderen na.
eis betreffende een algemene schade
vergoeding van in totaal 125 miljoen
gulden voor circa 25.000 Nederlandse
nazi-slachtoffers, heeft deze overeen
komst niets te maken. Dit overleg zon
overigens, mede door de besprekingen
tussen minister Luns en minister Von
Brentano tijdens hun scheepsreis van
Le Havre naar New York vlak voor
de Washingtonse conferentie, thans
kunnen worden herbegonnen onder
bepaald veel gunstiger omstandigheden
dan enige weken geleden.
Kroesjtsjefs gezondheid
laat te wensen over
Er schjjnt wat te haperen aan de ge
zondheid van de Russische premier
Kroesjtsjef. Hij zei van zyn dokters hefe
advies te hebben gekregen minder sterke
drank te gebruiken. Gedurende het
grootste deel van zyn verblijf in Oost-
Duitsland, verleden maand, scheen hij
zich daaraan te houden, aldus het Amp,
rikaanse persbureau UPI. Op de Leip-
ziger Messe zag men hem voornamelijk
bier en champagne drinken, zelfs als
zyn andere tafelgenoten sterkere dran
ken gebruikten. Maar op dinsdagavond
10 maart bezweek hij voor de verleiding
tydens een receptie in de Russische am
bassade in Oost-Berlijn.
De correspondent van „Upi", Fried-
helm Kemna, die op deze receptie aan
wezig was, zag Kroesjtsjef twaalf glazen
brandy naar binnen slaan in een tijds
bestek van drie uur en 20 minuten, on
geveer een glaasje per kwartier. Kemna
maakte het echter niet mee toen
Kroesjtsjef later op de avond bijna een
flauwte kreeg, zoals de correspondent
van de „Süddeutsche Zeitung", Hans
Ulbrich Kempski, wist te melden.
Kempski schreef enkele dagen later dat
Kroesjtsjef kort voor middernacht de
ambassade wilde verlaten.
„Gevolgd door een kleine groep liep
hij langs mij", aldus Kempski, „de men
sen in de hal klapten in de handen. Ik
wilde net ook weggaan toen Kroesjtsjef
plotseling op zyn schreden terugkeerde.
Hij werd door twee mannen onder
steund. Hij was bleek en wankelde.
Hij ging zitten en de deuren werden
gesloten. De lichten werd uitgedaan. De
weinige aanwezigen waren zichtbaar
ontsteld, zoals iemand, die niet weet wat
er gaat gebeuren met een van de mach
tigste mannen ter wereld".
Na ongeveer twee minuten had
Kroesjtsjef zich hersteld.
„Toen hij zich opnieuw op weg begaf
naar zyn tijdelijk verblyf, scheen het
hem grote moeite te kosten op de been
te blijven, maar hy wist een glimlach
op zijn gelaat te forceren en de mensen
in de hal merkten niets", aldus Kempski.
