Europese integratie vraagt 1111 0111 een grotere kapitaalvorming Kommer Kleijn neemt afscheid van de AVRO 5 Sue Grenzen voor een verantwoorde zelffinanciering zijn moeilijk PIONIER VAN HET HOORSPEL Met ingang van dinsdag benoemd tot hoofd hoorspelafd. van N.R.U. Op 2 de visserij congres te Rome spreken ook enige Nederlanders deze week steeg de temperatuur tot zomerse waarden". reden om de keukenhof voorde tiende maal le openente bezoeken inleidsestadszaal was K+0 lezing.„Met de cameraonder water* .Hedendaagse Kev-a- mieWkunt u bewou- derw in Lakenhal [SPORT F EEST Hockey qjvmi a<=,tiek voetbal 1 Wassen aan heejt grote (sport) plannen voor 30april aan het einde van deze weekstaat... EEN PRETTIG PAASFEEST" Opgericht 1 maart 1860 Zaterdag 28 maart 1959 Vijfde blad no. 2970S (Van onze financiële medewerker) Het laat zich begrijpen, dat er op de effectenbeurzen na een periode van sterk opgaande koersen een zekere stabiliteit is ingetreden, zonder dat van een positieve neiging tot dalen kan worden gesproken. Men is het er algemeen over eens dat het koersniveau van de aandelen vrij hoog Is, met name op de New- yorkse beurs, maar tot dusver wordt elke inzinking weer door een redres gevolgd, waaruit blijkt dat er ten aanzien van de toekomstige economische ontwikkeling een vrij groot vertrouwen bestaat. Dit vertrouwen is ten dele gebaseerd op de ervaring dat de consumptieve bestedingen tijdens de recessie zowel in de V.S., als in West-Europa niet in verontrustende mate zijn gedaald, waardoor de con junctuurverflauwing kon worden gematigd. de vennootschapsbelasting en vervol gens de aandeelhouders met de inkom stenbelasting over de door hen ontvan gen dividenden. Van wat de vennoot schap aan winst inhoudt, wordt dus In een beoordeling van de aspecten van de economische toestand wijst de directie van Philips er echter op, dat de terughoudendheid van het bedrijfs leven op het gebied van de investerin gen niet zal nalaten nog lange tijd een ongunstige invloed op de werkgelegen heid en de welvaart uit te oefenen. Zij bepleit daarom een positief beleid ter stimulering van de particuliere inves teringen, teneinde daarmee de grond slag te leggen voor een voortgaande toe neming "van het nationaal inkomen. Want dit is tenslotte de enige gezonde en bljjvende basis voor een toeneming van de welvaart, die ook in de stijging van de consumptieve bestedingen tot uitdrukking kan komen. Anders is een nieuwe periode van inflatie onafwend- Na de oorlog, doch vooral gedurende de laatste jaren heeft dit streven naar grotere welvaart in West-Europa een sterk internationaal aspect gekregen, doordat men terecht heeft ingezien dat internationale samenwerking nodig is om aan de concurrentie van landen ais Japan en Rusland het hoofd te bieden. De daartoe opgerichte organisaties zijn voortdurend bezig voor die internatio nale samenwerking nieuwe mogelijkhe den te scheppen, waarvan een verrui ming van het handels- en betalingsver keer op het eerste plan staat en de aan vankelijke totstandkoming van de Eu- romarkt een bewuste poging is om de positie van de Westeuropese landen te versterken. Het gaat hierbij niet in de laatste plaats om de handhaving en de vergro ting van de exporten, met name naar de grondstoffenlanden en de zgn. on ontwikkelde gebieden, waar aan die ex- >orten uit Europa een grote behoefte >estaat. Dat gedurende de recessie die exporten niet in sterkere mate zyn ge daald is een gevolg van het feit dat genoemde landen op hun valutareserves zjjn ingeteerd en derhalve hun valuta's hebben verzwakt, zodat in sommige ge vallen devaluatie noodzakelijk was. ter wijl daarnaast vooral de Amerikaanse kredieten die landen in staat hebben jesteld hun importen nog op een rede- ijk peil te houden. De oude waarheid dat hjj die leent, des leners knecht wordt, geldt ook in onze tijd onverzwakt en als de grond stoffenlanden uitsluitend of groten deels door de VS, dan wel door Rus land worden gefinancierd, zullen het ook voornamelijk deze landen zijn, die van de grotere welvaart der onont wikkelde gebieden profiteren. Vandaar dat ook voor de Westeuropese lan den de noodzaak bestaat aan die ge bieden de benodigde kapitalen te ver strekken. Ook in ons land is men dan ook als bekend reeds geruime tijd be zig de mogelijkheid tot het verlenen van exportkredieten te vergroten. Dat hiermee risico's gepaard gaan, is duidelijk en mede om die risico's te dra gen, is een zo groot mogelijke kapitaal vorming noodzakelijk. Deze kapitaalvor ming zal voor een groot deel door de industriële ondernemingen moeten ge schieden en de nauwere samenwerking op economisch gebied, waartoe in West- Europa is besloten, bedoelt dan ook het produktiepotentieel van dit werelddeel vergroten en op deze wijze bij te dra gen tot een versterking van de concur rentiekracht van de vrije Westerse we reld. Het is, algemeen gesproken, ongetwij feld de verdienste van de Nederlandse ondernemingen, dat zij voor de noodzaak fan kapitaalvorming steeds een open oog hebben gehad en hieraan door de zgn. zelffinanciex-ing krachtig hebben lijgedragen. Het Philipsconcern, dat, joals ook uit het verslag over 1958 weer gebleken, een expansie over nagenoeg gehele wereld nastreeft, is op die zelf- Inanciering steeds bedacht geweest. Terwijl de netto-investeringen gedurende laatste 10 jaar rond f. 1635 miljoen hebben bedragen, werd in die tijd ca. 1.780 miljoen afgeschreven en f. 760 mil joen van de winst in het bedrijf gehou- cen, vaaraan de thans sterke financiële ositie te danken is. Over die zelffinanciering van de be drijven lopen de meningen nogal uit een en het zal ook niet gemakkelijk zjjn hiervoor de juiste normen te vin den. Voor een deel hangen ze ook sa men met de aard van het bedrijf, zo mede met de positie van de kapitaal markt. Aandeelhouders hebben uiter aard het liefst een zo hoog mogelijk dividend, anderzijds zijn zij gebaat by een financieel sterke onderneming, die in tijden van malaise over vol doende weerstanden beschikt. Zoals gezegd, is het moeilijk de gren- m van de zelffinanciering aan te ge en. In bepaalde gevallen krijgt men de idruk dat de directies een te schriele ividendpolitiek voeren en In te sterke late aan kapitaalvorming binnen de ennootschap doen. De Nederlandse iieepvaartondernemingen, waarop in it opzicht ook vaak kritiek is uitge rend, hebben door hun conservatieve itdelingspolitiek hun positie echter ermate kunnen versterken dat zij ook een tijd van teruglopende winsten machte zijn het verjongingsproces an hun vloot onverminderd voort te ïtten. Aan hoge dividenden en een ma- ge zelffinanciering is het risico ver- anden dat voor de modernisering en e vernieuwing van de produktiemidde- 'n nieuw kapitaal moet worden opge- lomen. dat in mindere mate dan het ude rendabel is, zodat de dividenden loeten worden verlaagd. In het kader van de Nederlandse be- istingwetgeving heeft de zelffinancie- ing ook het voordeel dat van de be- rjjfswinst een minder groot deel aan a fiscus wordt afgedragen. Deze im- i iers belast eerst de vennootschap met maar eenmaal belasting betaald en in zoverre kan dus worden gezegd, dat door de zelffinanciering de particuliere kapitaalvorming wordt bevorderd. Als dan bovendien nog een agio-reserve wordt gevormd, zoals dit bij Philips het geval is en hieruit belastingvrije bonus sen kunnen worden uitgekeerd, worden de aandeelhouders voor het betrekkelijk lage dividend schadeloos gesteld. Gelet op de internationale econo mische integratie, de versnelde tech nische ontwikkeling in de industrie en de structuurwijzigingen, welke zich thans voordoen, is het te begrijpen, dat de bedrijven in het algemeen naar een zo groot mogelijke versterking van hun innerlijke positie streven, waarmee tenslotte ook de belangen van aandeelhouders zijn gediend. De strijd om een verantwoorde ver houding tussen ingehouden en uitge keerde winst zal daarom wel steeds aan de orde blijven. Advertentie ALUMINIUM JALOEZIEËN Toonkamer en inlichtingen D. LADAN, off. dealer Molensteeg 27 bij Doezastraat - Leiden Telefoon 21375 PTT-AMBTENAAR PLEEGDE VERDUISTERING (Van onze Haagse redactie) De Haagse Rechtbank heeft conform de eis van de officier van Justitie een gevangenisstraf van 9 maanden met af trek (waarvan 3 maanden voorwaarde lijk met gedurende de drie jaar lange proeftijd toezicht van een reclasso- ringsvereniging) opgelegd aan een jeug dige PTT-ambtenaar, cie inmiddels is ontslagen, wegens verduistering van een bedrag van f.650.— uit de postzegelkas van het bijkantoor der posterijen, waar j hij werkzaam was. Vele interessante onderwerpen aan de orde Maandag 6 april a.s. zal te Rome het 2de visserijschepen wereldcongres begin- •nen. Deze wordt georganiseerd door de Voedselorganisatie van de Verenigde 1 Naties. Dit congres zal duren tot 10 april. Het doel van deze bijeenkomst is om tot een gedachtenwisseling te komen welke type vaartuig het meest geschikt is voor een bepaalde soort van visserij. Hierbij wordt vooral veel aandacht besteed aan de motoren die in een vaartuig zullen worden geplaatst, de inrichting van een visruim en de plaatsing van de diverse werktuigen aan dek. De eerste bijeen komst voor dit doel is gehouden in 1953 te Parijs. Praktisch alle landen die iets met de visserij te maken hebben zullen aan dit wereldcongres te Rome deel nemen. Vooral scheepsbouwers, visserijdeskundigen, reders en andere belangheb benden zullen op deze conferentie zijn vertegenwoordigd. Na een samenwerking van dertig jaar zullen tijdens een receptie op dinsdag 31 maart de AVRO en haar regisseur Kommer Kleijn, die vorig jaar de pensioengerechtigde leeftijd bereikte, officieel afscheid van elkaar nemen. Kommer Kleijn zal reeds de volgende dag de func tie van hoofd van de hoorspelafde ling der Nederlandse Radio-Unie aanvaarden en daardoor in dage lijks contact zal blijven met het hoorspel in de Nederlandse om roep. Wie de lange carrière van Kommer Kleijn in dienst van de dramatische kunst overziet, valt het op hoe weinig er nodig was gewee&t of het leven van deze geboren Dordtenaar had een ge heel andere loop genomen en aan de introductie van het hoorspel in Neder land was zijn naam niet verbonden ge weest. Kort immers voor hij te Amster dam met goed gevolg het toelatings examen aflegde, dat beslissend werd voor zijn levensloop, was hij voor een ander examen geslaagd, doch een gedeel telijke kleurenblindheid was er de oor zaak van, dat de deuren van de hoofd stedelijke Zeevaartschool niettemin voor hem gesloten bleven. In zijn toneelloop baan heeft deze geringe afwijking in zijn gezichtsvermogen hem slechts eenmaal parten gespeeld, toen hij namelijk op kwam met een pruik, die door regisseur Jan C. de Vos si*, als blond was voorge schreven, doch onmiskenbaar rood was! Ofschoon Kommer Kleijn zich als jongen uit een havenstad een toekomst op zee had gedroomd, heeft hot toneel hem toch eigenlijk altijd gelokt. Begon op H.B.S. Het begon reeds op de hbs, waarvan dr. A. van Oven directeur was. De gaven van dr. Van Oven als leraar werden min of meer geëvenaard door zijn verstrooid, heid, die hem wel eens een lesuur deed vergeten. Dan werd in de gang een wachtpost geplaatst en Kommer moest vertellen of voordragen. In dezelfde tijd behoorde hij tot de sterren van de jeugd toneelvereniging „Onder Vrienden" en kort daarna richtte hij de ietwat rijpere groep TONEGIDO op. waarvan ook deel uitmaakten de latere KLM-gezagvoerder Evert van Dijk en het meisje, met wie Kommer Kleijn in juni 1919 in het hu- welijk trad. Nadat hem de toegang tot de lessen aan de Amsterdamse Zeevaartschool was ontzegd, beklom Kommer Kleijn in zijn geboorteplaats de kantoorkruk bij een assuradeursfirma. Van meet af aan lieten zijn werkzaamheden daar hem vol komen onbevredigd en toen hij dan ook in hetzelfde jaar in de Dordtse Schouw, burg een vertoning zag van Heyermans' „Schakels" met Louis de Vries als Pan- cras Duif en Jan Musch als zijn broer Hein, stond zijn besluit vast. De schrijf ster-critica Top Naeff werd aangeklampt en zij besprak Kommers wensen met Willem Royaards. Als resultaat van dit overleg deed Kommer Kleijn in 1911 examen voor de Toneelschool, waar hij tot juni 1914 de opleiding volgde met onder meer Vera Bondam, Lau Èzerman en Carel Rijken. Kleinkunst Na een korte diensttijd by de Kust wacht te IJmuiden, waarin hij zich hoofdzakelijk belastte met het organi seren van kleinkunstavonden voor de militairen, debuteerde hij in 1915 bij „De Haghespelers" als Fortinbras i«n „Ham let". Met slechts twee onderbrekingen een engagement bij het „Rottérdamsch Tooneelgezelschap" en een seizoen bij het „HoUlandsch Tooneel" is Kommer Kleijn toneelleider Eduard Verkade trouw gebleven: bij het „Nederlandsch Tooneel" (waai- hij de titelrol in „Don Carlos" speelde en de rol van de veld wachter in Jan Fabricius' „Hein Roe koe"), wat later weer bij „De Haghespe lers" (Orlando in „As you like it") en ten slotte bij het „Vereenigd Tooneel". De verleiding een opsomming tegeven van' de vele creaties, waarin Kommer Kleyn blijk gaf van zijn talent in uiteen, lopende genres, dient te worden weer staan. Vermeld zij daarom nog slechts zijn magistrale kapelaan De Stogumber in Bernard Shaws „St.-Joan". Bij omroep Kommer Kleijns liefde voor de eigen expressiviteit van het woord, voor de voordrachtskunst, is de aanleiding ge weest tot zijn langdurige werkzaamheid bij de omroep. In de tweede helft van 1928 droeg hij voor de AVRO-microfoon fragmenten voor uit dr. E. D. Spelbergs „Dodolo", waarin hij in de zomer in het openluchttheater van Bergen de titelrol had gespeeld. Kont daarop nam hij in de studio te Hilversum door zijn spel met het „Vereenigd Tooneel" in „Dicky" deel aan de eerste Nederlandse uitzending van een normale toneelvertoning. Na vervolgens in de eerste helft van 1929 een reeks voordrachten in cyclusverband te hebben gegeven, oogstte hij later in hetzelfde jaar het eerste succes in zijn streven naar het voor de microfoon brengen van ensembles in een tekst, die aan het medium was aangepast: in sep. tember startte hij met een serie speciaal voorbereide toneeluitzendingen, welke omvatten „Lanseloet", „Elckerlyc", „De koopman van Venetië" (met Louis de Vries als Shylock), „Romeo en Julia", „Egmond" en „De Heks van Haarlem". Eindelijk, in 1931, vond de eerste uit zending van een autonoom hoorspel plaats. Deze uitzending van Felix Hol landers reconstructie van een geval van moord, „Fünf Sekunden", betekende voor de familie Vost, die het bovengedeelte In totaal zijn reeds 50 rapporten inge- zonden. Als voorzitter zal optreden de Engelsman Commander A. C. Hardy. Bij de conferentie te Parijs in 1953 is sterk naar voren gekomen, dat ieder land te veel vast zit aan zijn eigen type vaar tuig. Vandaar dat men toen besloten heeft om deze zaak eens nader te be studeren. In de 6 jaar, die sinds de con ferentie van Parijs verlopen zijn, is men dan ook tot het grote aantal van 50 in zendingen gekomen. Speciale aandacht zal dan ook wor den besteed aan de diverse soorten rom pen. aan de waterverplaatsing en aan de stabiliteit. Men zal natuurlijk ook rekening dienen te houden in wat voor soort gebieden de visserij wordt uitge oefend, zo zal bijvoorbeeld een vaartuig voor de Noordzee grotere zeewaardigheid dienen te hebben dan een vissersprauw in Indonesië, waar de weersomstandig heden gunstiger zijn dan in deze gebie den en waar hoofdzakelijk de kustvis serij wordt uitgeoefend. Wij zeiden reeds dat de conferentie in Parijs wel een verandering heeft ge bracht in de gedachten over het ont werpen van een vissersvaartuig. Niet al leen de scheepsbouwers, ontwerpers, doch ook in reders- en visserskringen volgt men deze veranderingen in diverse landen met veel belangstelling. Het ge volg van de besprekingen te Parijs zijn dan ook de plannen, die op de d.v. con ferenties te Rome kunnen worden ver wacht. Zo zal men met verschillende factoren op dit congres rekening houden. Bijv. of het vaartuig alleen bestemd is voor de aanvoer van vis, welke alleen bestemd is voor de vismeelfabrieken of dat een vaartuig hoofdzakelijk tong en schol vist. In dit laatste geval zal men hogere eisen aan de inrichting van het visruim mogen verwachten dan in het eerste ge val, terwijl hierbij de mechanische los sing weer een belanrijke rol speelt. Het zelfde hebben wij met de inrichting van de treilers, hierbij is de reisduur ook van betekenis. Een fabriekstreiler, die soms llv maand uit is zal dan ook meestal zijn voorzien van een visruim met vries- inrichting. Behalve aan motoren zal ook bijzon dere aandacht worden besteed aan de wyze van voortstuwing, aan de construc tie van de schroef en of deze al of niet verstelbaar is. Een verstelbare schroef kan zeer gunstig zijn voor een vissers vaartuig. Is men vissende dan kan deze schroef in een andere stand worden ge zet. dan dat men varende is. Het hier te lande meest toegepaste soort is een combinatie van beiden in de vorm van een loop-trek schroef. Hier heeft men getracht tot een compromis te komen, waarbij men in de vrije vaart de groot ste snelheid maakt, en bij het vissen het grootste rendement wordt ontwikkeld. In verschillende gevallen is deze si tuatie niet bepaald ideaal. De Scandina vische landen zijn op het punt van de verstelbare schroef verder dan wij. Nu spelen hierbij praktische redenen ook wel een rol: le grotere aanschaffings- kosten, 2e kans op meer reparatie. De biologen zullen met voorstellen komen voor de inrichting van het vis ruim, teneinde de strijd aan te binden tegen de bacteriën in dit ruim. De in richting van het visruim is dan ook zeer belangrijk teneinde goede vis aan te voeren. Ook zal gesproken worden over de di verse soorten stevens, zowel voor- als achterstevens. In verband met dit laat ste onderwerp zal een lezing worden ge houden over de achterstevens van de fabriekstreilers. Dit zal van Duitse zijde geschieden, omdat men daar reeds erva ring heeft met deze stevens. De heer J. G. de Witt, adjunct-in specteur van de Scheepvaartinspectie in het 4e District te IJmuiden zal spreken over de drijfnetvisserij. Voorts zal onze oud-stadgenoot, de heer G. Vossers, hoofd van het Scheeps bouwkundig laboratorium te Wagenin- gen een bijdrage geven over de zeegang van een schip. Sinds enige tijd worden te Wageningen proeven genomen met te bouwen vissersvaartuigen. Men maakt dan een model op schaal van het te. bouwen vaartuig en gaat dan de gedra gingen van het vaartuig na bij ver schillende golven, die in de tank kun nen worden opgewekt. Een andere Ne derlandse lezing zal zijn van de heer W. Zwolsman, scheepsbouwkundig ingenieur te Zaandam over de bijzonderheden van de Hollandse kustvissersvaartuigen (kot ters) Op vrijdag 10 april zal de heer P. Boo gaard, directeur van het ministerie van Wederopbouw (afd. Vaartuigen) een overzicht geven van de samenstelling van de naoorlogse vissersvloot hier te lande. Het zal een te grote opsomming wor den dit gehele programma, zoals wij dat in Fishing News lazen, te vermelden. Wij twijfelen er niet aan dat dit voor de deelnemers een zeer interessant congres zal worden en wij zien de verslagen met belangstelling tegemoet. van de AVRO-studio aan de Oude Engh- weg bewoonde, vijf kwartier kamerar rest. terwijl de hond gedurende die tijd het zwijgen moest worden opgelegd, opdat de spanning in de huiskamers niet ontijdig werd verbroken! Ontwikkeling Sedert het primitieve begin in 1931 heeft het hoorspel zich ontwikkeld tot een ook technisch geperfectioneerd ele ment van vermaak of culturele verrij king. De radiocarrière van de man, wiens aanvankelijke loopbaan samenviel met een der interessantste periodes in de jongste toneelgeschiedenis, is ongetwij feld in belangrijke mate bepalend ge weest voor de ontwikkeling van Melpo- menes tweede dochter tot een aantrek kelijke, door vele beminde vrouw. „De spelleiding heeft Kommer Kleijn" was jarenlang een mededeling, die tallozen langer of korter luistergenot garandeer de. Na 31 maart zal zy door een andere worden vervange©, maar Kommer Kleyns bemoeienis met het hoorspel zal door da veelomvattendheid van zijn nieuwe functie tot veler vreugde groot blijven. Misschien zal hij desondanks nu tooh wat meer tijd kunnen besteden aan zijn vaak noodgedwongen verwaarloosde liefhebberyen: paardrijden zijn liefde voor het paard dateert reeds uit de ja ren, waarin hij als kleine jongen regel matig de paarden van de Dordtse stal houderij Van Twist en die van Balle- goyen naar de wei mocht brengen autorijden, zeilen en het lezen van on der meer zijn, nogal uiteenlopende, lie- veligsauteurs S. Vestdijk, Henriëtte van Eyk en Ernest Hemingway. En mochten zijn gedachten nog eens terugdwalen naar de tijd van zijn regie-activiteiten, dan zullen ongetwijfeld die uitzendingen hem weer voor de geest komen, waar aan hij ook nu bij voorkeur terugdenkt: Luc Willinks „De blauwe smaragd", de „Rode Pimpernel''-serie, „De drie Mus ketiers", Sholem Ash", „Dooltocht door de nacht", Goethes „Faust" en Shake- speares „Mldzomernachtsdroom". Mist om Jeugdhotel opgetrokken (Van onze Haagse redactie) Drie bestuursleden van de Neder landse Reisvercniring hebben zich be reid verklaard zitting te nemen in het nieuwe bestuur van het Internationaal Jeugdhotel te Scheveningen, nadat het oude bestuur werd ontbonden. Op initiatief van B. en W. van Den Haag was contact gelegd met enkele hoofdbestuursleden van de N.R.V., aan wie de gemeente, in verband met hun deskundigheid op hotelgebied, verzocht in het nieuwe bestuur te treden. Het betreft notaris W. Groen, algemeen se cretaris en lid van het algemeen be stuur, mevrouw M. B. KooperbergDe Jong, hoofdbestuurslid, en de heer J. Eshuls, oud-directeur van de Twentsche Bank te Deventer en lid van het dage lijks bestuur. Men verwacht, dat het nieuwe bestuur nog uitgebreid zal worden met twee leden, afkomstig uit de Vereniging In ternationaal Jeugdverkeer te Utrecht. Notaris Groen vertelde ons, dat het zeker niet de bedoeling is om het jeugdhotel onder de vlag van de N.R.V. te laten varen. „Wij interesse ren ons persoonlijk voor dit hotel, om dat het dagelijks bestuur van de N.R.V. met de gemeente Den Haag van mening is, dat het jeugdhotel van uitnemend belang is en voort dient te blijven bestaan. Het hotel zal een on afhankelijke stichting blijven, die alle tot nu toe gelegde contacten met an dere reisorganisaties zonder meer kan aanhouden." 3000 meten h&rd lopen-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 7