Fa. C. D. LIGTVOET
SCHOON
Sclioolreiidement als waardemeter
beier dan grootte van bezetting
Trouwauto5s
foto v. VLIET
radio- EN TELEVISIEREPARATIE
SCHONER
LEIDSCHE SPAARBANK
Fa. Schophuizen
Men heffe niet naar verkeerde
normen goede scholen op
T wij f elachtige
verwachting
WITTE
KRUIS
HELPT
ECHT!
sKzszszm
Hard- en Zachtboard
Glashandel
Fa. J. van Muiden Zoon
VERHEUL
OMLIJSTINGEN
'J Fa.LQUESTROO
Opening andere rubrieken bijv. MAKELAARS e.d. is mogelijk
SLIJPERIJ „VLIJM"
H. Schutte Zn.
BOOTLAKKEN
ZEILMAKERIJ
TROOST
ZATERDAG 28 MAART 1959
Wetsontwerp Voortgezet Onderwijs
(V)
Wat betreft de rechten tot verdere studie, verbonden aan een eind
diploma van het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs, doet de
memorie van toelichting op het door minister Cals ingediende wets
ontwerp voortgezet onderwijs, zoals zij zelf zegt, een revolutionair
voorstel: alle vier diploma's geven recht tot het afleggen van examens
in alle faculteiten van universiteiten en hogescholen. Dit artikel is een
logisch gevolg van de vrijheid, die het kernpunt vormt van het gehele
wetsontwerp. In zijn motivering wijst de minister erop, dat het voor
bereidend wetenschappelijk onderwijs aan zijn leerlingen een zodanige
geestesvorsning dient te geven, dat deze in staat geacht kunnen worden
en bereid zullen zijn eventuele tekorten in hun kennis zelfstandig aan
te vullen.
tot de examens, onverschillig welk di
ploma van gymnasium of h.b.s. men be
zit. Maar er zijn symptomen, die toch
twijfel oproepen ten aanzien van de
verwachting van de minister, dat een
bezitter van een einddiploma VWO zelf
standig een tekort zal aanvullen. Het is
redelijk, dat de minister dit als resul
taat van het voorbereidend wetenschap
pelijk onderwijs verwacht, maar het is
in strijd met een tendens die zich
steeds duidelijker aftekent.
Het verschijnsel doet zich thans
voor, dat eerste-jaars-studenten, zelfs
in het bezit van een adequaat-diploma,
een soort applicatiecursus moeten vol
gen aan de universiteit, alvorens zij
met vrucht de colleges kunnen volgen.
Dit voorstel is niet nieuw. Reeds in
1919 is deze kwestie aan de orde ge
weest; ook het plan-Bolkestein van
1946 kende het. De huidige formule
ring van het voorstel is heel wat beter
dan wat de minister voorgesteld heeft
bij zijn ontwerp van grotere vrijheid
van onderwijs (1957) waarin bijv. het
diploma van gymnasium-b eenzijdig
gehonoreerd werd.
Dit ging ten koste van de a-afdeling
en dreigde het gehele gymnasiale onder
wijs scheef te trekken. Het voorstel, dat
de minister nu doet, is een verdere door-
vipering van wat reeds geschiedt in de
nieuwe studierichtingen als psychologie,
sociologie, etc., waar men toegang heeft
Kwade gevolgen
Op zichzelf zou men dit nog niet zo
bezwaarlijk behoeven te vinden, ware
het niet, dat hiervoor in bepaalde fa
culteiten goede leraren aan het voor
bereidend hoger en middelbaar onder
wijs worden onttrokken. Hieraan is op
het ogenblik een groot tekort, en een
tekort aan werkelijk goede leraren zal
er altijd blijven.
Volgens het wetsvoorstel ligt deze
taak van „bijwerken" van aankomen
de studenten niet op de weg van de
universiteit of hogeschool; het is te
hopen, dat men de weg vindt om te
verhinderen, dat de universiteit steeds
meer een gedeelte van het voorberei
dend onderwijs zal moeten overnemen,
zoals in de Verenigde Staten bijv. is
geschied. Dit zal onder meer er toe
leiden, dat het tijdstip, waarop afge
studeerden in de maatschappij komen,
nog meer naar later verschoven wordt.
De kleine school
Een ander punt. dat zeer de aandacht
trekt in leraarskringen, is artikei 101
van het wetsontwerp, dat opheffing van
scholen behandelt. Een gymnasium
wordt opgeheven of de subsidie ervan
ingetrokken, wanneer deze school in de
hoogste twee klassen gedurende drie
achtereenvolgende jaren bezocht is
door minder dan gemiddeld 16 leerlingen
per klas. Voor een atheneum bedraagt
dit gemiddelde minimum 20, voor
een afdeling gymnasium en een afde
ling atheneum van een lyceum 12 resp.
15.
Iedereen zal het erover eens zijn,
dat een te kleine school geen reden
van bestaan heeft. Het is alleen de
vraag, wat een te kleine school is. Als
maatstaf moet men o.i. niet alleen het
aantal leerlingen nemen, maar ook het
rendement.
Onder dit laatste is te verstaan de
verhouding, die er in eenzelfde jaar be
staat tussen het aantal geslaagden voor
het eindexamen en het totaai van de
schoolbevolking.
Wat zijn overbodige
scholen?
Sinds de bevrijding zijn er in ons
land, teneinde aan de stijgende be
hoefte van voorbereidend hoger en mid
delbaar onderwijs te voldoen, talrijke
lycea en ook wel hogere burgerscholen
opgericht, zowel van overheidswege als
op particulier initiatief. Dit heeft geleid
tot versnippering van docenten en het
in dienst stellen van onbevoegde lera
ren. Is dit reeds te betreuren, ergerlijk
is, dat het aantal van deze nieuwe scho
len groter is dan de stijgende behoefte
wettigt.
Een aanwijzing hiervoor is te vin
den in het verschijnsel, dat het ver
loop, d.w.z. de vermindering van leer
lingen in de hogere klassen, op som
mige van deze scholen groter is dan
op de lang bestaande, zelfs zo, dat het
de aandacht van de regering getrokken
heeft.
Deze scholen hebben wel een imposant
aantal leerlingen in de lagere klassen,
maar in de hogere is de klassebezetting
gering. Wanneer een dergelijke school de
enige vorm van voortgezet onderwijs
vertegenwoordigt in een groot gebied,
dan is er nog iets voor te zeggen, maar
betreurenswaardig en economisch niet
te verantwoorden is het, dat meer gelijk,
soortige scholen naast elkaar voor
komen, elk met een onderbezetting in de
hogere klassen, zelfs in kleine steden,
waar één school van elk type voldoende
zou zijn. Het publiek verkeert soms in
de naieve waan, dat deze scholen bloeien,
„omdat zij toch zoveel leerlingen tellen".
Dat de meeste van deze leerlingen niet
verder komen dan de laagste klassen,
treedt niet zo duidelijk aan het licht.
Ongewenst
Het schijnt, dat het wetsontwerp aan
deze ongewenste toestanden een eind
wil maken; blijkens artikel 63 wordt de
oprichting van nieuwe scholen moei
lijker dan thans het geval is. Gelukkig
dat het wetsvoorstel als maatstaf voor
opheffing van een school niet een be
paald minimum aan schoolbevolking
neemt, maar het aantal leerlingen in de
hogere klassen, hoewei ook dit nog geen
absolute waarborg is voor het rendement
van een school. Immers dit wordt, zo
als boven aangeduid is, pas bepaal'd
binnen zekere grenzen door het aan
tal geslaagden voor het eindexamen in
verhouding tot de gehele schoolbevol
king. Het voorstel is dus een stap in
de goede richting, maar laat nog ruimte
voor ongewenste praktijken als te grote
soepelheid bij de bevordering naar de
twee hoogste klassen, zodat een vol
doende bezetting bereikt wordt.
Toch zal men zich ervoor moeten
hoeden het kind met het badwater weg
te werpen .Als voorbeeld mogen de drie
noordelijke provincies aangehaald wor
den. Men heeft berekend, dat daar vol
gens de voorgestelde normen zullen
moeten verdwijnen: 4 van de 7 gymna
sia, 11 van de 12 gymnasium-af delingen
van lycea, 4 van de 17 hogere burger
scholen. Van de 1758 leerlingen, die op
15 september 1957 een gymnasium-op
leiding bezochten, stonden er 831 inge
schreven aan de op te heffen scholen.
De hogere burgerscholen, die moeten
verdwijnen, telden 576 leerlingen. Deze
leerlingen zullen dan grote reizen
moeten ondernemen: voor een open
bare gymnasium opleiding zijn zij aan
gewezen op Groningen en Leeuwarden,
voor een christelijke biedt ook Sneek
dan nog gelegenheid.
Wij nemen niet aan, dat het de be
doeling is van het wetsontwerp de
provincie op deze wijze te treffen.
Klein maar rendabel
De kleine school met eigen stijl heeft
grote betekenis voor de cultuurspreiding.
En indien in dat opzicht zulk een school
rendabel is. zal men voorzichtig moeten
zijn met opheffing. Op het rendement
van kleine gymnasia werd o.a. ook in
een artikel van bevoegde hand, de aan
dacht gevestigd in de Nieuwe Rotter
damse Courant van 28 september 1956.
Hierin wordt betoogd dat het rendement
van kleine gymnasia weliswaar geringer
is dan dat van de meeste grotere gym
nasia, maar heel wat groter dan men uit
het getal leerlingen, dat op het eerste
gezicht niet zo overweldigend is, zou op
maken. En wanneer men het verloop
van de schoolbevolking op deze reeds
zeer lang bestaande scholen vergelijkt
met dat van vele van de nieuw opge
richte scholen, mag men concluderen,
dat deze kleine scholen het „beter doen".
Volgens de voorgestelde normen is
een tiental gymnasia in provincieste
den gedoemd te verdwijnen. Van een
kleiner aantal wordt het voortbestaan
afhankelijk van toevallige factoren.
Vele van deze gymnasia kunnen bogen
op een prachtige traditie en genieten
een gewestelijke reputatie. De cultu
rele positie, die zo'n gymnasium in de
provinciestad inneemt en ver daar
buiten, is vaak groter dan die van de
gymnasia in de grote steden.
Een maand gaat vlug! Stop
dat opzien naar nare dagen
met WITTE KRUIS.
tabletten, poeders
of cachets!
Aanslag
Bij uitvoering van de normen in hef
wetsvoorstel wordt het aantal gymnasia
met ongeveer een kwart verminderd
waardoor een ernstige aanslag gepleegd
wordt op deze oudste en meest gedegen
vorm van wetenschappelijk voorberei
dend onderwijs en de betekenis van dit
schooltype achteruit gaat.
Hetzelfde geldt met lichte nuancering
voor de kleine hogere burgerscholen iiL
de provincie, die evenals de kleine gym
nasia, streekscholen zijn. Ook hun ver
dwijning betekent een gevoelig en in
zekere zin onherstelbaar verlies.
De lezer gelieve in het bovenstaande
geen pleidooi te zien voor de school mei
minimale klassebezetting. Maar een au
tomatische toepassing van de gestelde
normen voor opheffing heeft katastro-
fale gevolgen. Artikel 102 van het wets
ontwerp maakt uitzonderingen mogelijk.
Hiervan moet een juist gebruik ge
maakt worden om werkelijke uitwas
sen te bestrijden, maar scholen, die
gegronde reden van bestaan hebben,
te laten voortbestaan.
DR. J. A. G. v. d. VEER
rector Sted. Gymnasium, Utrecht
en oud-leraar Sted. Gymnasium,
Leiden.
afhaaldienst
Oude Rijn 56 - Bevrijdingsplein 7
Oegstgeest, Geversstraat 46
Onze afhaaldienst biedt U gelegenheid weke
lijks of maandelijks een vast bedrag aan huis
te laten afhalen. Geen kosten.
Minimum f 1.per week of f4.per maand.
autoverhuur
Dan de getroonde CHRYSLER van
GEBR. DE JONG - Hogewoerd 164
vanouds DE STALHOUDERIJ TEL. 20239—23656
bontwerkers
Voor BONT
van ESSEN
Breestraat 37 - Leiden
recht tegenover het
Postkantoor.
Tel. k 1710-21236
1ste klas bediening door
3 ervaren krachten dus lang
wachten uitgesloten.
Zaterdags de gehele dag
knippen
HEREN KAPSALON
HET WEENSE HUIS
BREESTRAAl 32
Telefoon 22467
chem. wasserijen
Chem. Wassery en
Ververij, Stoppage,
Plisseren, enz.
OUDE VEST 189
telefoon 24214
HAARLEMMERSTR. 42A
telefoon 21797
op maat en aan de plaat.
Bezorging door geheel Leiden.
H. JANSE - Haarlemmerstraat 129
LEIDEN - TELEFOON 21808
Even gebeld, snel hersteld.
Hoge Rijndijk 70 - Tel. 22469
Voor horloge- en klokken-
REPARATIES
Haarlemmerstraat 86
VLUG BILLIJK
HET adres voor HERSTEL
var Uw OVERHEMD is
„BEBO",
bovenkraag 1.85
hele kraag 2.50
kledingreparatie
Pieterskerkkoorsteeg 30
Leiden - Telef. 31369
koeltechniek
Alles voor
BEDRIJFS- EN
HUISHOUDKOELING.
KOELTECHR. BUREAU
C. VERHOOG
Oude Singel 4 tel. 32004
IJH.I.IIJJ1JIII1HM
Voor
binnen- en buitenlandse
TIJDSCHRIFTEN
S. v. MAANEN
LEVENDAAL 27
Telefoon 20300
lijstenmakers
Is werkt/au
«UNSTWANOei. ftü—
JrPUN 51 LEIDEN
metselbedrijven
Wilt U Uw gang, keuken,
douchecel, badkamer of
schoorsteenmantel
BETEGELD hebben
Dan is het adres:
J. v. d. BROEK
Narmstr. 18 - Tel. 30966
DAGBLADRECLAME IS
NIET TE VERVANGEN
KOELTECHNIEK
Gekoelde toonbanken, etalages, koel
en vriescellen, conservatoren, buf
fetten, enz., ook rep. en revisie.
Herengr. 31 - Tel. 33077 en 30430
FOTO'S OP ELK GEBIED
Haarlemmerstraat 248
Telefoon 21555
Voor onderhoud en aanleg van
LICHT- EN
KRACHTINSTALLATIES
TECHNISCH BUREAU
C. L. M. VAN CLEEF
BOTERMARKT 25 - TEL 22669 LEIDEN
c
NIEUWSTRAAT 10
TEL. 21419
voor MARKIEZEN - zonneschermen -
Luxaflex jaloezieën. Alle reparaties.
lompen en metalen
S. VAN WEESEL
LOODGIETER
ERKEND
INSTALLATEUR
voor gas, water en
sanitair
HOGEWOERD 112
Telefoon 20354
voor net slijpen van al
Uw gereedschappen, etc.
KOREVAARSTR. 25
telefoon 21844
Voor al het loodgieterswerk
KRAAIERSTRAAT 10
TEL. 22356
VOOR VERANTWOORDE
FL1M persoonlijke service
LANGE MARE 66 - TELEFOON 26500
HWiP
H. H. STUDENTEN
Voor goede, goedkope,
warme en koude maal
tijden naar
Nieuwe Beestenmarkt 12
Telefoon 25437
CHIN. RESTAURANT
„ACADEMEIA".
OUDE RIJN 15,
Telefoon 30117
Loempia's
ONZE specialiteit.
Lekker eten voor weinig
geld.
Voor al Uw schilderwerk
natuurlijk
P. F. SMIT'S
schildersbedrijf
Havenkade 5 - TeL 24053
Oude Rijn 67 - TeL 32803
voor al Uw
SCHILDERWERK
LAGE RIJNDIJK 57
Telefoon 23135—20839
N.V. NATIONAAL VEEM
HERENGRACHT 118 - TEL. 24646-20823-21178
Rechtstreekse autodiensten
DEN HAAG
ROTTERDAM
SCHIEDAM
DORDRECHT
GORINCHEM
BREDA
TILBURG
•s-HERTOGENBOSCH
EINDHOVEN
ARNHEM
NIJMEGEN
AMERSFOORT en
alle omliggende plaatsen.
Verhuur van dekschuiten
Gaat U verhuizen
Dan naar S. A. v. LEEUWEN
Eveneens vakkundige
verzorging van
Emigratieverpakkingen.
Zoeterwoudseweg 7, tel. 25773
VERHUIZINGEN
met gratis beperkt
personenvervoer.
JAN VAN DUUREN
Middelstegracht 36, Leiden
Telefoon 25468.
Na 6 uur 30292
EMIGRATIE
VERPAKKINGEN
LIJNDIENSTEN
HOGENES
Noordwijk - Katwijk -
Gouda - Den Haag -
Leiden - Haarlem en alle
tussen en omliggende
plaatsen.
TEL. 22108 21256 b.g.g. 33715
PRONK
'jjJ/fttei de idaS Vtut
sp#onkL«&
WITTE SINGEL 14 TEL. 21035
Laat vakmensen Uw
matrasseo en meubelen
repareren Behangerij,
stoffeerder^ Complete
woninginrichting.
JAN VONK
HAARLEMMERSTRAAT 81
Telefoon 22580
schoonheidssalons
Elysée, Rani,
Neutrawei,
de Keurgrondstotfen voor
de natuurpermanent
TILDE f 10.— compleet.
SALON LUCIEN
Haarlemmerstraat 234
Telefoon 20714
Parket-, Colovmyl-, Linoleumvloeren en -trappen
PARKETVLOEREN in div houtsoorten incl legkosten.
V raagt prijsopgave
STA KH ET-vloeren
HOGEWOERD 45—47 l'EL 3049b iD.g.g 20779)
vaD 26 uui GEOPEND
KAMPEERTENTEN EN
HUISJESTENTEN
JACIITZEILEN
BOOTKLEDEN
Frits de Goede
Janvossensteeg 37
Telefoon 20607
BOOT-ARTIKELEN
HAVEN 14 - LEIDEN
Telefoon 21664
