Wordt prof. dr. de Quay formateur?
Dalai Lama voegde zich
hij Tibetaanse verzet
WEERBERICHT
Kabinet zonder socialisten
ligt in de verwachtingen
Zonder volle erkenning geen V.V.D.-steun
Fa. D. KR EI Zn.
Ook de Pantsjen Lama heeft met
Chinezen moeilijkheden gehad
Wassenaarse politieman hield
ontsnapten na vier uur aan
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 28 MAART 1959
No. 29706
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze parlementaire redacteur)
In theorie zijn nog alle mogelijkheden open voor de kabinets
formatie, maar dat de P. v. d. A. weer vertegenwoordigd zal zijn in een
nieuw kabinet, gelooft niemand meer. Algemeen verwacht men in
politieke kringen een kabinet, dat steunt op de niet openlijke samen
werking van KVP, AR, CHU en VVD. Al spoedig na de verkiezin
gen is ingezien, dat dit de enige praktisch mogelijke oplossing zal zijn
in de huidige politieke situatie.
De drie rechtse partijen, KVP, AR en CHU, vertonen de meeste
samenhang, maar zij bezetten in de nieuwe Tweede Kamer slechts
precies de helft van het aantal zetels. Voor het vormen van een meer
derheid moeten zij kiezen tussen samenwerking met de VVD of de
P. v. d. A.
Voor samenwerking met de P. v. d. A. is de sfeer totaal bedorven.
Met de VVD willen de rechtse partijen niet openlijk in zee uit vrees
aanhang te verliezen aan de P. v. d. A. Het liefst willen zij een open
lijke keuze vermijden.
In de kring van KVP, AR en CHU zag
men daarom als aantrekkelijke oplossing
het vormen van een kabinet zonder so
cialisten, dat men extra-parlementair
zou noemen en waarvoor de rechtse par
tijen dus formeel geen verantwoording
zouden dragen, al zouden zij de voor
naamste steunpilaren zijn van het kabi.
net. Omdat zjj geen meerderheid vor
men, zou het kabinet, echter dikwijls
aangewezen kunnen zjjn op steun van
de VVD en daarom zou de VVD ook een
beetje mogen meedoen. De liberale mi
nisters zouden echter geen vooraan
staande figuren mogen zijn, maar zoge_
naamde rand-liberalen, geen krachtige
figuren, opdat KVP, AR en CHU hun
aanhang zouden kunnen voorhouden:
die liberale invloed is ongevaarlijk en
heeft niet te betekenen.
Twee „randliberalen"?
In die gedachtengang zouden in het
nieuwe kabinet de ministerszetels als
volgt worden verdeeld: 6 of 7 KVP, 3
AR, 2 CHU en 2 rand-liberalen.
AR en CH zouden dan als protestant
se partijen hun medewerking aan een
dergelijk kabinet tegenover hun kiezers
kunnen verantwoorden met er de aan
dacht op te vestigen, dat de katholieke
ministers niet in de meerderheid zouden
zijn. Om die reden zouden twee rand-
liberalen in het kabinet welkom zijn.
In de nieuwe Tweede Kamer bezet
ten de AR 14 zetels en de WD 19 zetels,
maar volgens de gedachten in de krin
gen van KVP, AR en CHU zouden de
AR 3 ministerszetels krijgen en zouden
er rand-liberalen worden gezet op slechts
2 „ongevaarlijke" ministerszetels.
Daartegenover heeft men in WD-
kring opgemerkt., dat als er sprake zou
zijn van een kabinet dat moet steunen
op KVP, AR, CHU en VVD, dan veeleer
de VVD in aanmerking komt voor drie
ministerszetels en dat een VVD'er vice-
minister-president zou moeten zijn om
dat in die combinatie de WD na de
KVP de grootste partij is en niet meer
de AR.
Als de rechtse partijen de steun van
de WD wensen, verlangt de WD uiter
aard invloed in het kabinet overeenkom
stig haar nieuwe getalsterkte in de
Tweede Kamer. Als de WD door onvol_
doende erkenning niet zou kunnen toe
zeggen royale steun te verlenen, is in
feite niet anders meer mogelijk dan een
kabinet van onafhankelijke ministers,
dat geheel los staat van de partijen en
aanvankelijk steunt op een regerings
programma, waarvoor blijkens de infor
maties van prof. Beel een (wisselende)
meerderheid in het Parlement verzekerd
is. Overigens zullen de partijen pas wer
kelijk eisen kunnen stellen, wanneer er
een formateur is met een regeringspro
gramma en vastomlijnde denkbeelden
omtrent de samenstelling en het karak
ter van een kabinet.
LOODGIETERSBEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
Een teleurstelling.
In de huidige vastgelopen politieke si
tuatie zal het voor velen een teleurstel
ling zjjn, dat prof. dr. J. R. M. van den
Brink, oud-minister van Economische
Zaken, om persoonlijke redenen (ten
dele gezondheidsredenen) de vorming
en leiding van een kabinet niet op zich
heeft willen nemen. Hij stond al jaren
buiten het politieke strijdgewoel en door
zün bekwaamheid had hij de gezagheb
bende figuur kunnen zijn om een extra
parlementair kabinet van onafhanke
lijke ministers een succes te doen zijn.
Uit de aanvankelijke keuze van prof.
Van den Brink als formateur blijkt dat
gezocht is naar een figuur, die buiten
het actuele politieke strijdgewoel heeft
gestaan. Daarom verwachtte men gis-
.teren dat vervolgens prof. dr. J. de
Quay, Commissaris van de Koningin in
Noord-Brabant, zou worden aangezocht
als formateur omdat hij ook reeds jaren
geen rol meer heeft gespeeld in de par
tijpolitiek. Een nadeel is zijn gebrek aan
parlementaire ervaring. Hij is vooral in
de bezettingstijd bekend geworden als
een der oprichters van De Nederlandse
Unie.
Prof. dr. f. DE QUAY
In retraite
Het is bekend, dat hij zich tot en met
gisteren in retraite had begeven. Omdat
gisteren een nader bericht over de be
noeming van een formateur uitbleef,
nam men aan dat de Koningin hem niet
in zijn retraite had willen storen, maar
dat hij vandaag wel bij de Koningin zou
worden geroepen.
Prof. dr. Van den Brink
geen formateur
Het Kabinet van de Koningin
deelt mee, dat de Koningin donder
dagmiddag ten paleize Soestdijk
prof. dr. J. R. M. van den Brink
heeft ontvangen. Desgevraagd
heeft prof. Van den Brink ver
zocht wegens persoonlijke omstan
digheden niet in aanmerking te
worden gebracht voor een op
dracht tot een Kabinetsformatie.
Veel wind
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
De eerste paasdag zal de zuidweste
lijke wind flink gaan aanwakkeren. Te
vens neemt in de loop van de dag de
kans op enige regen toe. Het ziet ernaar
uit dat het weer ook op de tweede paas
dag wisselend zal zijn met vrij veel wind.
De temperaturen zullen de beide dagen
gematigd zijn.
29 MAART
Zon op: 06.24; onder 19.07 uur.
Maan op: 0.05; onder 9.17 uur.
Hooswater te Katwijk aan Zee: 6.23
en 16.39 uur.
Laagwater: 2.08 en 14.39 uur.
(30 maart: hoogwater 7.11 en 19.10 uur.
Laagwater 2.54 en 15.21 uur.
31 maart: hoogwater 8 06 en 20.44 uur.
laagwater 3.37 en 16.08 uur).
Dit nummer bestaat uit 16 pag. en
een Bijvoegsel.
De Chinese communisten zouden er thans in geslaagd zijn de Tibetaanse
opstand volledig te onderdrukken, aldus betrouwbaar geachte berichten, welke
gisteravond in Kalimpong, in Noordoost-India, werden ontvangen. In Lhasa is
een nachtelijk uitgaansverbod ingesteld. De stad wordt door een militaire com
missie bestuurd. De Dalai Lama, geestelijk en wereldlijk leider van Tibet en
symbool van de revolutie, is met twintig medewerkers, onder wie zes ministers,
uit Lhasa ontsnapt. Zij zouden zich bij de rebellen buiten de hoofdstad hebben
gevoegd. Hun verblijf wordt geheim gehouden. De Chinezen hebben laten omroe
pen, dat de Dalai Lama niets van hen heeft te vrezen, maar zijn „verblinde
raadgevers" zullen streng worden gestraft. Twee leden van het kabinet van de
Dalai Lama zouden intussen naar de Chinezen zijn overgelopen. Zij deden gis
teravond via de radio een beroep op de Tibetanen om met het Chinese bestuur
samen te werken.
In de drie dagen, welke de opstand heeft geduurd, zouden tweeduizend Tibe
tanen volgens een voorzichtige schatting zijn omgekomen. Donderdag zijn
Roodchinese troepen twaalf uur lang bezig geweest met het verbranden van lijken
langs de oevers van de rivier de Lhasa.
Kalmoeks boden V.N.
een petitie aan
Ook de Pantsjen Lama, de door de
Chinezen gesteunde leider in Tibet, zou
eveneens moeilijkheden met de Chinezen
hebben gehad. Hij zou onderdak hebben
vex-leend aan enige rebellen uit Oost-
Tibet en vervolgens hebben geweigerd
deze uit te leveren ondanks Chinese
verzoeken en bevelen. Verdere bijzonder
heden zijn niet bekend.
Zes boeddhistische lama's in saffraan
gele en donkerrode mantels met kaalge
schoren hoofden en mongools uiterlijk
hebben gisteren als vertegenwoordigers
van de gemeenschap der Kalmoeks in de
V.S. aan een functionaris van de V.N.
een petitie overhandigd, waarin de in
ternationale organisatie wordt verzocht
onmiddellijk een einde te maken aan
de „bloedige terreur" van de Chinezen
in Tibet en de heiligheid van de Dalai
Lama te doen eerbiedigen. De gemeen
schap der Kalmoeks in de V.S. omvat
ongeveer 500 personen, die oorspronke
lijk uit de Sovjet-Unie komen en na de
tweede wereldoorlog naar de V.S. zijn
getrokken.
Alvorens de gebouwen van de V.N.
binnen te gaan baden de lama's onge
veer een half uur in stromende regen.
Zij waren vergezeld van een groep land
genoten. Demonstranten droegen borden
met leuzen als „maak een einde aan de
slachting van onschuldigen in Tibet" en
„Vrijheid voor Tibet onder leiding van
de „Dalai Lama".
De petitie zal aan secretaris-generaal
Hammarskjöld worden overgebracht
wanneer deze in de V.S. terugkeert. In
een door de Kalmoeks uitgegeven ver
klaring wordt gezegd, dat de gemeen
schap in de V.S. deel uitmaakt van een
volk, dat eens groot was en verscheidene
eeuwen vóór de communistische revolu
tie naar Rusland emigreerde. De grote
meerderheid van dit volk werd in 1943
naar Siberië gedeporteerd, aldus de ver
klaring.
Kleine verschillen
in Westelijke nota's
aan de Sovjet-Unie
Het Westen heeft de Sovjet-Unie een
conferentie van ministers van Buiten
landse Zaken op 11 mei in Genève voor
gesteld met het vooruitzicht op een top
conferentie in de loop van de zomer.
Premier Kroesjtsjef van de Sovjet-Unie
heeft al bij voorbaat met de ministers
conferentie ingestemd.
De nota's, die Amerika, Engeland,
Frankrijk en West-Duitsland gisteren in
Moskou hebben laten overhandigen, ver
tonen kleine verschillen in de bewoor
ding. Engeland verklaart bijv. dat het
gaarne aan een topconferentie wil deel
nemen zodra de gebeurtenissen daar
aanleiding toe geven. Amerika zegt, dat
het bereid is naar een topconferentie te
gaan als de ontwikkeling die rechtvaar
digt.
West-Duitsland meent, dat het aantal
door de ministers te behandelen onder
werpen niet beperkt moet worden. Op
die voorwaarde is het bereid adviseurs
te zenden.
Het wordt aan de ministers overgela
ten datum, plaats en agenda van de top
conferentie vast te stellen.
Het Westen erkent dat Polen, Tsjecho-
Slowakije en enkele andere landen be
langhebbend zijn bij een deel van de
problemen en heeft er geen bezwaar
tegen, dat die landen in een zeker sta
dium aan de ministersconferentie deel
nemen, maar niet van het begin af.
Toenemende
Russische invloed
in Irak
Irak heeft drie Amerikaanse corres
pondenten uit het land gezet. Larry Col
lins (United Press International), Win-
ston Burdette (Columbia Broadcasting
System) en William Mchale („Time" en
„Life") kregen donderdag aanzegging
binnen twaalf uur het land te verlaten
met als enige mededeling dat zij „lang
genoeg" in Irak warenBurdette deel-
de gisteren mede, dat Irak tenminste
156 tanks van de Sovjet-Unie heeft ont
vangen, alsmede ander militair mate
riaal waaronder anti-tank kanonnen,
pantserwagens voor troepenvervoer en
geweren. Onlangs zag men voor het eerst
Iraakse soldaten Russische machine
pistolen dragen.
„Technici van het Britse leger, die
het Iraakse leger plachten op te leiden,
zijn uit hun kwartieren even ten zuiden
van Bagdad getrokken en technici van
het Russische k0*.r, misschien een hon
derdtal, zijn in hun plaats gekomen. Op
het land ten noorden van Bagdad, meer
naar de Perzische grens, oefent Sovjet-
personeel de Iraakse militairen reeds
in het schieten en in het onderhoud van
materiaal", aldus de correspondent.
Er is nog een aanwijzing, dat de Rus
sische, althans communistische invloed
in Irak snel toeneemt: Faik el Samarai,
ambassadeur van Irak in de Verenigde
Arabische Republiek, heeft ontslag uit
zijn functie genomen uit protest tegen
het binnendringen van communisten in
de Iraakse regering. Hij staat bekend als
een fanatiek aanhanger van Arabische
eenheid. Samarai deelde mede, dat hij
de regering van de VAR zal wagen als
politiek vluchteling in haar land te mo.
gen blijven.
„Ik ga ze wel even halen
Ontvlucht uit Scheveningse gevangenis
(Van onze Haagse redactie)
„Ik ga ze wel even halen", zei een
Wassenaarse politieman donderdag
avond om negen uur, toen op het
bureau een telexmelding binnenkwam,
dat uit de strafgevangenis I te Sche-
veningen om vijf uur 's middags
twee jeugdige gestraften waren ont
vlucht. De agent stapte op zijn brom
fiets, reed tien minuten door de stille,
aan de duinen grenzende buitenwijken
van Wassenaar en trof de twee voort-
vluchtigen op de Zydeweg aan. Op de
eerste vordering gingen de twee jon
gemannen meteen gewillig mee en een
kwartier nadat hij het bureau had
verlaten, kon de politieman aan zijn
wachtcommandant mededelen, dat hij
de gezochten had gearresteerd en dat
ze in de politiepost bij het viaduct
over de Rijksweg waren af te halen.
Vijf uur nadat zij waren ontsnapt,
keerden de twee gevangenen terug in
de strafgevangenis.
De ontsnapten hebben tot medio 1960
een gevangenisstraf uit te zitten wegens
herhaalde oplichtingen, diefstallen en
joyriding.
Donderdag waren zij aan het werk in
de boekbinderij van de gevangenis in een
grote hal, die door een glazen schot en
een kantoortje van de werkopzichter In
tweeën is gescheiden. Toen de werkop
zichter zich even verwijderde om een
andere gedetineerde een aanwijzing bij
het werk te geven, zagen de twee jonge
mannen hun kans schoon. Langs de bui
zen van de centrale verwarming klau
terden zij omhoog naar een draadglas
raam boven in de muur, sloegen dit stuk
en hesen zich naar buiten. Daar beland
den zij op het dak van een aanliggend
gedeelte van de werkplaats, vanwaar zij
zonder meer op de Pompstationsweg
konden springen. Rennend zochten de
mannen een heenkomen in de duinen.
De werkopzichter had inmiddels alarm
geslagen en bewakingspersoneel zette
een achtervolging in. In het duinterrein
wisten zij echter te ontkomen.
De politie was ook zeer snel ter plaatse
en maakte gebruik van speurhonden,
aan wie de lucht van kledingstukken
van de ontsnapten was gegeven.
Het mocht echter niet baten. In het
mulle, verwaaide zand vonden de hon
den geen spoor.
Toen de tijd verstreek en de vluchte
lingen dus een grotere voorsprong kre
gen, schakelde de Haagse politie ook de
politie van de omliggende gemeenten
in. Verzocht werd ook daar naar de twee
mannen uit te zien.
Dat was de boodschap waarop de Was
senaarse agent zo optimistisch reageer
de en met zo'n frappant succes!
Een ontvluchting uit de gevangenis is
niet strafbaar; hoogstens de vernieling
van een ruit. De directie van de Sche
veningse strafgestichten wees ons er op
dat men dergelijke ontvluchtingen in de
moderne tijd niet al te sensationeel moet
opvatten. „Het is de geest van deze tijd
dat wij de mensen niet meer met ket
tingen aan de benen willen vastbinden",
zo zei men.
Amerikaans-Bulgaars
contact hervat
De Ver. Staten hebben zich bereid
verklaard de diplomatieke betrekkingen
met Bulgarije te hervatten. Zij werden
begin 1950 afgebroken nadat de Bul
gaarse overheid de Amerikaanse gezant
in Sofia, Donald Heath, had laten
terugroepen op beschuldiging van con
tact met Bulgaarse spionnen. Bij de be
sprekingen tussen de beide landen zijn
de belemmeringen voor de vriendschap
weggenomen, zo deelt het Amerikaanse
departement van Buitenlandse Zaken
mee.
Amerika heeft indertijd de Bulgaarse
beschuldiging ongegrond genoemd en
verklaard, dat Bulgarije het de Ameri
kaanse legatie onmogelijk maakte haar
functie uit te oefenen.
De Bulgaren hebben laten weten, dat
de beschuldiging tegen Heath is komen
te vervallen door een uitspraak van een
Bulgaarse rechtbank, waarbij de von
nissen tegen de „spionnen en verraders"
met wie Heath in verbinding zou heb
ben gestaan, werden vernietigd. De
voornaamste hinderpaal voor een her
vatting van de betrekkingen was daar
mee verdwenen.
Amerika zal binnenkort een tijdelijke-
zaakgelastigde naar Sofia zenden. De
Bulgaarse radio zal zich onthouden van
scheldpartijen tegen de Ver. Staten. De
laatste tijd kwamen die aanvallen al
minder vaak voor.
Verlaging enkele
kolenprijzen
De prijzen van Limburgse eierbriket-
ten, cokes en industriekolen worden ver
laagd. zo deelt de Voorlichtingsdienst
van de Staatsmijnen mee.
De Limburgse mijnen zullen met in
gang van woensdag, 1 april a.s. de prij
zen voor eierbriketten en kleine cokes
verlagen met f. 4,a f. 5,per ton. Dit
betekent een prijsdaling voor deze huis
brandsoorten met 5 tot 7 pet.
De prijzen van de antracietkolen on
dergaan weinig verandering. In de on
derlinge prijsverhoudingen wordt slechts
een geringe correctie aangebracht.
De prijzen van de industriekolen, gel
dende voor het kolenjaar 1959 I960,
werden reeds per 1 januari J.l. herzien.
Voor enkele soorten worden deze prijzen
Ingaande 1 april a.s. met f. 1,— h f. 2,—
verder verlaagd.
De enige landen in Oost-Europa
waarmee Amerika geen betrekkingen
onderhoudt, zijn nu nog Oost-Duitsland
en Albanië.
Het „Leidsch Dagblad" zal op de
beide Paasdagen niet verschijnen,
(1 terwijl onze bureaus gesloten zul-
f len zqn.
Ve,s gebouwen verwoest en
vruchtbare grond onteigend
Volgens berichten uit Kalimpong zou
de Chinese artillerie vele beroemde
bouwwerken van de Tibetanen in puin
hebben geschoten. Het eerste doelwit
van de Chinezen zou de medische hoge
school van Tsjokpore zijn geweest. Hier
hadden de Tibetanen een grote voor
raad wapens en munitie verborgen.
De Chinezen zouden o.m. de volgende
gebouwen verwoest of beschadigd heb
ben: de kathedraal van Jo Khang, het
zomer- en het w interpaleis van de Dr .a*
Lama, een klooster en 20 huizen van
Tibetaanse functionarissen en ministers,
die met Dalai Lama zijn gevlucht.
Behalve over de plannen van de Chi
nezen om de Dalai Lama naar Peking
te brengen, zouden de Tibetanen ook
ten zeerste verbolgen zijn over de Chi
nese pogingen om de vruchtbare gebie
den van Tibet te laten bewerken door
Chinezen.
Drie maanden geleden zouden de Chi
nezen meer dan 50.000 Tibetanen heb
ben verdreven uit het vruchtbare ge
bied van Amdo en hun plaats hebben
laten innemen door ongeveer een mil
joen Chinezen. Toen de Tibetanen zich
verzetten tegen hun verdrijving, zouden
de Chinezen hen hebben gebombardeerd
en bijna alle Tibetaanse dorpen in dit
gebied hebben verwoest.
De houding van India
In politieke kringen in Nieuw Delhi
vraagt men zich in verband met de be
richten over de vlucht van de Dalai
Lama af of de Tibetaanse leider naar
India de wijk zal nemen. Men verklaar
de dat de regering van India hem thans
asiel zal verlenen, hoewel zij hem, toen
hij bij zijn bezoek aan India in 1956
.erzocht in dit land te mogen blijven,
gezegd heeft dat hij meer voor zijn volk
kon doen als hij naar Tibet terug zou
keren en dat vestiging in India schade
zou kunnen berokkenen aan de betrek
kingen tussen India en communistisch-
China. Als de Dalai Lama thans in
India zou arriveren, zou dit de regering
van dit land echter in grote verlegen
heid brengen.
De politiek van India tegenover Tibet
schijnt vrijwel in overeenstemming te
zijn met de politiek, die de Britten vroe
ger t.o.v. dit land hebben gevoerd. Deze
was erop gericht China in feite de vrije
hand in Tibet te laten mits de Chinezen
zich niet zouden mengen in de aange
legenheden van Nepal, Sikki en Bhoe-
tan.
De Indiase socialistische leider Nara-
jan heeft intussen als zijn mening te
kennen gegeven, dat India, hoewel het
„terecht" met China door banden van
vriendschap is verbonden", duidelijk
moet verklaren dat Tibet het slacht
offer van agressie is en dat aan de vrij
heid van een zwakke natie door een
„machtige buurstaat de nekslag is toe
gebracht".
Hulp van Formosa
De nationalistisch-Chinese regering
heeft besloten meer hulp te zenden naar
anti-communistische elementen in Tibet
Drie personen werden gisteren ge
dood bij een botsing op de Rijks
weg 26 in de gemeente Everdingen
tussen een personenauto en een
vrachtauto. Een beeld van de ge
weldige ravage na de botsing.
om hen op deze manier te helpen bij
hun strijd tegen de communistisch-Chi-
nese strijdkrachten, aldus is van welin
gelichte zijde te Taipeh vernomen.
De nationalistische minister-president,
Tsjen Tsjeng, heeft verklaard, dat de
regering nauw contact onderhoudt met
anti-communistische organisaties, niet
alleen in Tibet maar ook in Chinese
provincies.
Het parlement in Taipeh, de wet
gevende Joean, heeft gisteren besloten
de regering te verzoeken militairen naar
Tibet te zenden om de Tibetaanse op
standelingen te helpen, een bevoorra
dingscentrum in te richten en vluchte
lingenkampen aan de Tibetaanse gren
zen te doen oprichten.
De hulp die de nationalistische rege
ring aan de anti-communisten op het
vasteland zal zenden, zal wapens, mu
nitie, communicatiemiddelen, medicijnen
en militair personeel omvatten.
