Westduitse recruteii zijn jongens zoiuler begrip van de vrijheid EEï-toaetu hoge PeekgCloppenburg Amerikanen krijgen meer „zonnige televisie - programma's voorgezet KLACHT VAN EEN GENERAAL Onderivijs schiet hevig tekort: leger moet onderwijs geven in de beginselen der staatkunde Wenen loste parkeervraagstuk op: vrees voor sneeuw gaf doorslag Tijdelijke maatregel voldeed uitstekend kwaliteit prijzen 4 Edward Marrow gaatvoorlopig voor een jaarCBS verlaten Opgericht 1 maart 1860 Donderdag 26 maart 1959 Derde blad no. 29705 Belangstelling geldt alleen jazz, sport en snelle tanks (Van onze correspondent in Bonn) De komende weken moeien zich in West-Duitsland opnieuw enige tiendui zenden jongens van 19 20 jaar bij de kazernes van het nieuwe leger melden om hier opgeleid te worden tot soldaat. Soldaat in een bepaald zeer ingewik kelde wereld, soldaat in een leger, dat er zorg voor heeft te dragen, dat de recruten behandeld worden als staats- burgers-in-uniform, niet als „drilma- Generaal-majoor Schimpf. uit Düs- seldorf, bevelhebber van het legercom- mando in Noordrijn-Westfalen, zei de zer dagen dat het allemaal goed en wel is om dergelijke jongens te behandelen als staatsburgers-in-uniform, maar de moeilijkheid is zei hij er direct over heen dat de gemiddelde recruut niet het flauwste benul heeft van het staats burgerschap, die jongens zijn eenvou digweg nog geen staatsburgers, ze zijn vaak nog kinderen... Maar zij moeten wel de eed van trouw afleggen, waarin gezegd wordt: ,.Ik zweer de Bondsrepu bliek Duitsland trouw te dienen en het recht en de vrijheid van het Duitse volk dapper te verdedigen. Zo waar helpe mij God! Van militaire zijde - en he» gaat hier om bijzonder intelligente en academisch gevormde officieren - klaagt men thans in West-Duitsland steen en been over de schoolopleiding van de recruten. Het leger moet soms in aparte cursus sen ophalen wat de school verzuimd heeft! Het leger moet de jongens tot staatsburger maken, omdat de school het gewoonweg heeft geweigerd. Kortom er wordt hier op een uiterst zwakke plek in de Westduitse opvoeding van jonge mensen van omstreeks twintig jaar oud gewezen. Een zwakke plek die in het bijzonder daar ligt, waar het gaat om het onderwijs in alles wat te maken heeft met de geschiedenis van de periode 1900 tot heden, met de ver schrikkingen daarin geschied, met de staatkundige wijzigingen en wat daar mee samenhangt, met een heel grbte boog praten vele onderwijzers en lera ren om deze periode heen. Wat er ge beurd is tussen 1900 en thans wordt eenvoudigweg verzwegen. Men komt er niet aan toe... Heel jonge man. Recruten met eindexamen gymna sium in de zak hebben in hun hele negenjarige mlddelbare-schooltijd twee uur les gehad over verschijnselen als socialisme, communisme en liberalisme. Van de politieke partijen wisten ze niets af. Toen een vice-admiraal in Sleeswijk-Holstein aan een Sleeswijk- holsteinse recruut vroeg wie de minister president van dit gebied was, kreeg hij ten antwoord: „Dat moet een heel jon ge man zijn..." nu is minister-president Von Hassel tamelijk jong, maar de vice- admiraal verwachtte van de gymnasiast die hij deze vraag stelde, meer dan dat „heel jonge man" terecht. De klacht van de legerinstructeurs komt er op neer, dat de geschiedenis kennis van de gemiddelde recruut. of hij nu alleen maar lagere school heeft ge had of een gymnasium heeft afgelopen, ophoudt bij het jaar 1900. En dat het nu hun taak wordt de recruten duidelijk te maken wat communisme is. waarvoor de NAVO moet vechten als het niet an ders kan, wat Hitier heeft gedaan, en wat dies meer zij. Geen enkele klacht hebben zij over de lichamelijke conditie van de jongens. Die is voortreffelijk, daarvoor heeft de moderne sport wel gezorgd. Maar zorgen maakt men zich over het gebrek aan kennis van politiek, van staatkunde en dat alles uiteraard nog op het meest eenvoudige vlak. Ook op ander niveau dan het staat kundige krijgen de instructeurs van het leger overigens de zotste antwoorden. Recruten, die Karlsruhe in plaats van Bonn de hoofdstad van de Bondsrepu bliek noemen. Recruten die Goebbels een generaal noemen, maar overigens alles van jazz en sport weten! Recruten die van het bestaan van de Mont Blanc niets weten, maar bijzonder belangstellend zijn in de snelheid van de tanks waarmee zij straks mogen rij den... Men acht dit in het nieuwe West duitse leger, waar men de recruten niet wil en niet mag beschouwen als een edel soort kanonnenvlees, verontrustend. Reeds is er een regimentscommandant in Neder-Sakscn, die de militaire oplei ding van de aan hem toevertrouwde re cruten eenvoudigweg heeft opgeschort voor de duur van drie weken: in die riri,- weken geeft hij de jongens les in politieke en staatkundige zalf en...! Van toeten noch blazen Trouwens het Westduitse leger trekt reeds per week vier uur uit voor het on derwijs in staatkunde aan recruten. Dat ook hierin een gevaar schuilt, dat ook hierbij een voorlichting toegepast zou kunnen worden, die minder gewenst is. het is niet denkbeeldig wanneer men op het verleden let. Maar de nieuwe Westduitse legerleiding kan niet anders, zegt zij. Zij kan geen jongens tot solda ten opleiden die van toeten noch blazen weten van het doel waarvoor zij worden opgeleid: de verdediging van het Wes ten, de vrijheid, enkele principiële be grippen... De democratische vrijheid is voor de jongeren, zei onlangs een offi cier, niet veel meer waard dan een doosje sigaretten. Alleen voor hen, die uit Oost-Duitsland kernen, is dit een scherpomlijnd begrip. De anderen hou den het bij jazz, sport en de snelheid van „hun" tanks... Z.W.O. subsidieert uitgave colleges prof. Kristensen De Nederlandse Organisatie voor Zui- ver-Wetenschappelijk Onderzoek heeft prof. dr. H. Kraemer, oud-hoogleraar in de godsdienstgeschiedenis en in de phae- nomenologie van de godsdienst aan de Leidse Universiteit, een subsidie ver leend voor de uitgave van de colleges over de „Phaenomenologie van de gods dienst" van wijlen prof. dr. W. Brede Kristensen, die zijn voorganger in Lei den is geweest. De uitgave zal eind 1959. begin 1960 van de pers komen en wel in de Engelse vertaling van dr. John Car man. Dit is een Amerikaan, die inder tijd twee jaar lang te Leiden bij prof. dr. K. Hidding (prof. Kraemers opvol ger) phaenomenologie van de godsdienst heeft gestudeerd en bovendien het Ne derlands uitstekend heeft leren beheer sen. Het omvangrijke boek, waarvan het getypte handschrift reeds meer dan vijfhonderd bladzijden telt, zal uitko men onder de titel „The meaning of re ligion", een benaming, die in de Angel saksische landen meer aanspreekt dan phaenomenologie van de godsdienst. (Van onze Weense correspondent) Keizer Frans I, die zijn dochter Marie Louise aan Napoleon opofferde, was een goede en populaire vorst, maar had weinig of geen fantasie. Volgens zijn mening moest men niet ingrijpen en kon men de dingen beter op hun beloop laten, want dan kwam er wel vanzelf een oplossing. Soms heeft men de in druk, dat de Oostenrijkse instanties (en in 't bij zonder het gemeentebe stuur van Wenen) de zelfde tactiek volgen. Jarenlang heeft men in de Oostenrijkse hoofd stad weinig gedaan om ccn redelijke oplossing re vinden voor het nijpende verkeers- en parkeer vraagstuk. Pas dezer da gen heeft men een zoge naamde „blauwe zone" in het leven geroepen. In enkele straten van de binnenstad mag men nu slechts een uur parkeren en moet men zich daar voor bedienen van een zogenaamde parkeer - schijf, die veel meer mis bruik toelaat dan een echte parkeermeter. Tot het begin van dit jaar mocht men in alle stra ten parkeren, maar het bleek, dat men deze zaak niet op haar beloop mocht laten, omdat het aantal auto's jaarlijks met tienduizenden ver meerdert. Onder de dwang van de omstan digheden nam nu de ge meenteraad dit jaar zoals gewoonlijk geen alge meen, maar een voorlo pig en gedeeltelijk be sluit. Het is vrees voor sneeuw geweest, die hier een wonder heeft vol bracht. In Wenen komt de sneeuw gewoonlijk na melijk onverwacht bij voorkeur s nachts en zij valt dan zo dicht, dat de parkerende auto's vast komen te zitten en het gehele doorgaande ver keer onmogelijk maken. Om nu deze telkens te rugkerende en steeds groter wordende ver- keerscatastrofe in de win termaanden te voorko men, verklaarde het ge meentebestuur dat er van januari tot en met maart niet in straten gepar keerd mocht worden, waar tevens een tram rijdt of waar althans tramrails liggen. On danks het protest van de autobezitters heeft de ge meente aan deze beslis sing vastgehouden, of schoon er al die tijd geen vlokje sneeuw was geval len! De autorijders sput terden, maar parkeerden noodgedwongen in de zij straten ,met het gevolg, dat zij er aan gewend raakten. En intussen bleek de maatregel zo goed te werken, dat de gemeente haar tot een blijvende heeft ver klaard! Zodoende mag er in genoemde straten het ge hele jaar niet worden ge parkeerd. De autobezit ters klagen steen en been, als ze naar een parkeergelegenheid zoe ken, maar zij verheugen zich wanneer zij door de hoofdstraten kunnen vlie gen, want die zijn nu ook in de week zo leeg als een straat op zondag middag. De jaren drnkken minder dan die Rhenmatische Pijnen Drijf toch tenminste die pijnennit. Doe een bloedzuiverende kuur Iedere morgen de xleine dosis Kruschen en ge voelt U een heel ander mens. 't Is of mèt de pijn ook de jaren van U afvallen, naarmate Kruschen's heilzame werking zich aan Uw organen mededeelt. Begin morgen met Kruschen en gij zult al gauw ervaren, hoe goed 't U doet. Madurodam voor de achtste maal geopend In dienst der lijdende mensheid De voorzitster van het bestuur van de Haagse miniatuurstad Madurodam, mevrouw B. Boonvan der Starp, heeft gistermiddag met een korte toe spraak het achtste seizoen waarin het stadje bestaat, geopend. Hierna heeft de voorzitter der Tweede Kamer, dr. L. G. Kortenhorst. de eigenlijke opening verricht, zoals ieder jaar door met een gouden mi niatuur-sleuteltje d© poort van het stadhuis van Madurodam te ontslui ten. Dit sleuteltje kreeg de heer Kor tenhorst aangeboden door de zesjarige Annemarietje van Olm, het dochtertje van de chef-staf der Marine Lucht macht. Met de toverstaf der liefde heeft de goede fee, mevrouw Boon, aldus dr. Kor tenhorst, met haar talrijke medewerkers, Madurodam aangeraakt en gemaakt tot wat het nu is geworden, en waardoor jaarlijks een ander goed doel wordt ge diend de f. 100.000 voor het Studenten- Sanatorium. Fokker-Friendships voor Australië? De Australische luchtvaartmaatschap pij „East West Airlines" heeft van de Australische autoriteiten toestemming gekregen een Fokker F 27 Friendship te bestellen, die waarschijnlijk nog in de loop van dit jaar zal worden afgeleverd. De bedoeling is, dat in 1960 nog een tweede „Friendship" zal worden aange schaft. De directie van de Fokkerfabriek te Amsterdam kon nog geen bevestiging ge ven van deze bestelling. Naar bekend heeft Trans Australia Airlines twaalf Friendships besteld en Ansett. Ana, eveneens een Australische luchtvaart maatschappij, heeft een order geplaatst op zes F 27 toestellen. Voorts heeft de Australische regering twee Friendships besteld. Mocht de order van East West Airlines worden bevestigd, dan heeft de Fokkerfabriek alleen reeds aan Aus tralië tot nu toe 22 schroefturbinevlieg- tuigen verkocht. East West Airlines opereert met een kleine vloot van vier DC-3's en twee Lockheed-Hudsons. Advertentie SPORTCOLEERTS Exclusieve zomert weeds in meer- kleurige ruitdessins. Italiaans model met drie knopen, moderne smalle revers en split in de rug. MAYORLUX Colbert gemaakt van de edelste Ita liaanse tweedstoffen, exclusief door P C geimporteerd. 7975 BIJZONDERE PAAS AANBIEDING Ruime sortering, vlotte modellen 4975 TERLENKA SPORTPANXALONS In harmoniërende multicolours (55 polyester, 45 wol) U'ete&tmodec'ieatieS - Pt<? iop/AeJlaties De toverstaf van mevr. Boon, waar mee zfj zowel mensen als organisaties aanraakt, heeft ook bewerkt, dat menig een, die uit zakelijke overwegingen in Madurodam exposeert, zijn bijdrage in dienst stelt van de lijdende mensheid. Nadat dr. Korstenhorst zijn toespraak had beëindigd lieten de traditionele herauten te paard hun fanfare weer klinken. Terwijl het rondmarcherende Haagse muziekkorps Klein maar dap per het Madurodamlied speelde, knalde een dagvuurwerk zijn kunststukken de lucht in. werden de vlaggen gehesen en zetten de miniatuur-treinen, schepen, auto's en alle verdere roerende have van I Madurodam zich in beweging. (Van onze correspondent in Washington „De televisie wordt gebruikt om ons afleiding te geven, om de tuin te leiden, te amuseren en te isoleren". Dit zijn de woorden van Amerika's be langrijkste commentator van radio en televisie, Edward R. Murrow. die 1 juli voor een jaar Columbia Broadcasting System gaat verlaten. Er is heel wat gespeculeerd over het onverwachte besluit van Murrow om een jaar lang te gaan reizen en lezen, maar het simpelst en waarschijnlijk het dichtst bij de waarheid is de verklaring: „Murroio heeft er, althans voor een jaar, meer dan genoeg van". Door dit besluit verdwijnt er voorlopig een man van het toneel, aan wie Amerika, juist in deze tijd, grote behoefte heeft. Murrow is een figuur, die de ernst van een situatie nooit verdoezelt, die er zonodig het ontleedmes inzet en lie - indien het in het openbaar belang is - onderwerpen durft te analiseren, waar de meningen fel over verdeeld zijn. Murrows terugtreden levert een goede aanleiding om het een en ander te berde te brengen over een stroming in de hedendaagse Amerikaanse televisie en radio. Zelfstandige figuur werd ingekapseld Murrow was, in de grote organisatie van Columbia Broadcasting System, een zeer bijzondere figuur. Hij is nu onge veer vijftig jaar oud en de helft van die tijd heeft hij bij de CBS doorgebracht. Met name het televisie-programma „See it now", waar Murrow in 1951 mee be gonnen is en dat in juli 1958 werd ge staakt, heeft hem grote naam gegeven. Het was in dit journalistiek reportage programma. dat Murrow (in de jaren 1953 tot 1955) felle aanvallen deed op wijlen McCarthy en in het algemeen was dit een reportage in dienst van de rechten van de mens. Ook al gaf het onderwerp, dat Murrow aan de orde stelde, in hoge mate aanleiding tot uit eenlopende meningen, toch kreeg hij van CBS in die tijd nagenoeg volledige vrij heid. Murrow had één groot voordeel: Hij was persoonlijk bevriend met Wil liam S. Paley, president-commissaris van CBS, die grote waardering voor zijn werk had en die inzag, dat één man. die een dergelijk programma in elkaar zette, de vrijheid moest hebben om er een per soonlijk stempel op te drukken, de vrij heid tevens, om scherp te formuleren, ook al deed dat sommige groepen van het publiek misschien pijn. Russen bouwen stadion inDjakarta In Djakarta zijn enkele Russische bouwkundigen aangekomen teneinde de eerste voorbereidingen te treffen voor de bouw van een stadion voor de Azia tische spelen van 1961. Rusland heeft voor dit stadion, dat onder Russisch toe zicht zal worden gebouwd, een bedrag van ruim 47 miljoen gulden beschikbaar gesteld. De Nederlandse niarine-attacliè in Londen, kap .ter zee R. M. Crom- melin, de vroegere commandant van het Marine Opkomst Centrum in Voorschotelt linksj iieeft in de Ambassade herinneringsborden overhandigd wegens betoonde dap perheid aan een helikopterbeman ning. die deelnam aan red dings werk toen het Nederlandse schip „Sabo" op 9 december voor de kust van Donegal verging. Inspannend leven Dat Murrow er eens een jaar helemaal uit wil' zijn, kan men begrijpen, wanneer men zich realiseert wat een geweldig druk en inspannend leven <Jeze man de laatste jaren heeft gehad. Hij had vijf radio-uitzendingen per week, twee tele visie-programma's, plus dan nog van tijd tot tijd uitvoerige documentaire uit zendingen (kortgeleden nog een uitzen ding over de prostitutie, die te hulp ge roepen wordt bij onderhandelingen in het zakenleven, alweer een zeer contro versieel onderwerp natuurlijk). Maar men krijgt toch sterk de indruk, dat het alleen de drukte is. die er Murrow toe gebracht heeft, een jaar te gaan uitbla zen. Het moet hem meer en meer dwars Emissie volksaandelen in West-Duitsland een succes (Van onze correspondent in Bonn) De eerste emissie van volksaandelen in de Westduitse Bondsrepubliek is vol komen ge^laacd en waarschijnlijk over- tekend. De 300.000 Preussag-aandelen met een nominale waarde van 100 mark, die tegen de verkoopkoers van 145 van de hand gaan. waren zo sterk gevraagd, dat de banken ertoe moesten overgaan ze te verloten onder de inschrijvers. Zoals gemeld, gaat het hier om een emissie van 30 miljoen mark van het aandelen kapitaal van 105 miljoen mark van het. in staatshanden zijnde Preussag concern (steenkolen, hoogovens e.d.) Voor deze volksaandelen komen slechts zij in aanmerking, wier inkomen 1958 16.000 mark of lager was. Per per soon mag men niet meer dan 5 volks aandelen per inschrijving verwerven. Het verheugende van deze emissie is, zo zegt men in Bonn, en in het finan ciële centrum Frankfort, dat thans tienduizenden kleine ambtenaren, arbei ders en kantoorbedienden zich naar banken en spaarbanken hebben begeven en daar zijn overgegaan tot de aankoop van aandelen. Letterlijk kwam daar mede een deel van het staatsbezit in handen van het volk, waarmede de re geringspartij, de CDU, een groot succes in de schoot viel. Tenslotte was zij het, die de laatste jaren steeds weer heeft gepleit voor „eigendom voor allen welk slagwoord zelfs in de verkiezingen met succes werd gebruikt. Uiteraard is men niet blind voor het feit. dat het hier slechts gaat om een eerste stap. Men hoopt nu dat de regering, aan gespoord door het eerste volksaandelen- succes, over zal gaan tot de verkoop van aandelen van de andere bedrijven, die nog steeds in staatshanden zijn. De spaargelden van de kleine man zijn uit gebreid genoeg en blijkbaar is hij bereid deel- te nemen aan het risico, dat nu eenmaal verbonden is aan het bezit, van aandelen, hoe klein ook. Opvallend wordt het tenslotte geacht dat vele inschrijvers op deze volksaan- delen-emissie bereid waren hun aande len vijf jaar in depot te laten, waarvoor zij in aanmerking komen voor een i spaarpremie van 20%. zijn gaan zitten, dat de sfeer bij CBS zo veranderde, nu de organisatie zo kolos saal groot werd. Murrow, die jarenlang vrijwel eigen baas was geweest, werd meer en meer ingekapseld in de afdeling voor nieuws en commentaar. Een comité van 28 man beslist daar over aard en duur der programma's. Natuurlijk is het van belang in de commerciële radio en televisie zo royaal mogelijke adverteer ders te vinden, die de kosten van de pro gramma's betalen. Die adverteerders zijn er in het algemeen niet op gesteld kij kers of luisteraars tegen de haren in te strijken. Zij wensen natuurlijk aar dige en boeiende programma's, maar niet al te veel scherpte en ernst. Van die stelling gaat men althans uit in de leiding der grote zendorganisaties. Mis schien is het in de praktijk zo erg niet en houdt het grote publiek van meer pit en controverse dan men meent. Maar men neemt het zekere voor het onzekere en streeft naar gladde, zonnige, „gezel lige" programma's. Irving Gitlin, de 40-jarig© artiest, die thans bij CBS de grote documentaire uitzendingen organiseert een typische organisatie-man wil vóór alles het pu bliek amusement bieden. Pas als men het publiek aldus heeft gewonnen, kan men trachten de horizon van de kijkers te verruimen. Murrow heeft dit laatste, zonder met stroop te smeren, op veel directer manier gedaan. De stroming, die zich openbaart, nu de grote zendor ganisaties kolossaal in omvang zijn ge worden, belooft helaas niet veel goeds voor een volk, dat er grote behoefte aan heeft om door goede voorlichters te wor den geconfronteerd met de vaak harde feiten. Intersiever inschakeling duingebied bij Wassenaar voor watervoorziening (Van onze Haagse correspondent) Het duingebied tussen Scheveningen en Het Wassenaarse Slag, dat een opper vlakte van ongeveer 2000 hectare be slaat, zal in de toekomst door de Haagse duinwaterleiding nog intensiever bij ae watervoorziening worden ingeschakeld dan thans reeds het geval is. Wordt nu door Den Haag per jaar 22 miljoen ku bieke meter water opgeëist, binnenkort zal de DWL ook water gaan leveren aan omliggende bedrijven en verwacht wordt, dat binnen niet al te lange tijd jaarlijks 40 50 miljoen kubieke meter water zal moeten worden verstrekt. Het „natte oppervlak" van het duingebied bedraagt momenteel 72 ha., maar in de toekomst over ongeveer 25 a 30 jaar zullen de zoetwatermeren zeker een oppervlakte van 200 ha. in beslag nemen, rekening houdend met het feit. dat de water- beschaving toeneemt, dat wil zeggen dat het verbruik per hoofd, o.a. als gevolg van de aanwezigheid van douches in de nieuwe woningen, stijgende is. Uit Berg ambacht wordt tegenwoordig per jaar 25 miljoen kubieke meter water aangevoerd naar de duinen, maar van die plaats uit kan jaarlijks 60 miljoen kubieke meter water worden geleverd daarop is de installatie gemaakt zodat er voor gebrek aan water in de toekomst geen vrees behoeft te bestaan. WERKCOMMISSIE COMMUNISTISCH BLOK ATLANTISCH CONGRES Dezer dagen is de vijfde en laatste werkcommissie van het Nat. Comité Congres Londen 1959 geïnstalleerd. Het betreft de werkcommissie die de verhou ding van de Atlantische landen tot de landen van het communistisch blok be studeert. Voorzitter van de commissie is de heer O M. E. Loupart, secretaris de heer J. A Ha verhals. Leden zyn de heren: prof. mr. dr. J. Barents, P. Brijnen van Hou- ten, dr. K. J. Hahn, C. P. Hazenbosch en dr L. de Jong. Alle vijf werkcommissies zullen voor het einde van maart hun werkstukken inleveren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 5