AMERIKAANS-ENGELS GESPREK
IN DE RUST VAN CAMP DAVID
Programkabinet ligt nu
in de verwachting
WEERBERICHT
Voor het welzijn van de wereld
is ongestoord onderhond tussen
Eisenhower en Macmillan nuttig
Met onafhankelijke ministers
Rode ferreurpoging
in Le Havre mislukt
Weduwe uit Hameln kreeg töch
Lotto-prijs van half miljoen
Opgericht 1 maart 1860
WOENSDAG 18 MAART 1959
No. 29698
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Wereldpolitiek in heuvels van Maryland
(Van onze correspondent in Washington)
Vrijdagochtend a.s. zullen Eisenhower en Macmillan van Washing
ton 100 km. naar het noorden rijden. Een prachtige nieuwe weg door
de heuvels van Maryland brengt hen in een uur in het stadje Frederick
en vandaar is het nog maar een half uurtje naar de rustieke buiten
huisjes, die door Eisenhower „Camp David" zijn gedoopt (Eisen
howers kleinzoon heet David). Vooral het laatste half uur van de
autotocht is bijzonder mooi. Men rijdt dan voortdurend langs een hoge
heuvelrug van de Alleghenies en in deze hoge heuvels of lage bergen
heeft wijlen president Roosevelt een rustige verblijfplaats laten bouwen.
Roosevelt had dit retraite-oord „Shangri - La" genoemd en de eerste
voorname gast was Churchill, die hier in 1943 met de Amerikaanse
president het tijdstip bepaalde voor de invasie in Normandië.
Herter als raadsman
Voor staatslieden, die soms enige tijd
willen onttrekken aan soms hinderlijke
publiciteit, is dit een ideaal oord. De
Amerikaanse Marine draagt de verant
woordelijkheid voor dit kamp en het is
betrekkelijk gemakkelijk om alle onge
wenste nieuwsgierigen op een afstand te
houden. Voor de pers zal het niet ge
makkelijk zijn om deze conferentie te
verslaan, maar zelfs journalisten zullen
het ermee eens zijn, dat voor het wel
zijn van de wereld zulk een ongestoorde
en niet-gehaaste serie van besprekingen
bijzonder nuttig zal kunnen zijn.
Voorspellingen kan men in zulk een
geval nooit doen, maar het lijkt toch
waarschijnlijk, dat de ervaren, subtiel-
opererende diplomaat Macmillan en de
gaarne naar het compromis neigende
Eisenhower het wel eens zullen worden
in die rustige atmosfeer van Camp
David.
Het ziet er naar uit, dat Herter, die
op het ogenblik Dulles vervangt, Eisen-
Schaduwkabinet van
communisten in Irak?
Nassers positie verzwakt
Volgens in Cairo (Egypte) verschij
nende bladen heeft een communistisch
„schaduwkabinet" de macht van de
Iraakse regering overgenomen. Het
semi-officiële blad „Al Achbar" schrijft
dat generaal Kassem nog slechts beslui
ten van het schaduwkabinet officieel
mag goedkeuren. Het kabinet zou uit ne
gen leden bestaan, onder leiding van de
secretaris van de communistische partn,
Abdel Kader Ismail.
Kassem heeft een einde gemaakt aan
het werk van de Egyptische commissie
voor landbouwhervorming die in Irak is.
Hij heeft via de Iraakse delegatie die in
Moskou een overeenkomst over econo
mische en technische samenwerking
heeft gesloten, Sovjetrussische deskundi
gen uitgenodigd om in Irak de commu
nistische methoden voor het collectieve
boerenbedrijf toe te passen, aldus het
Egyptische blad.
Soedan heeft de Arabische Liga ver
zocht te bemiddelen in de huidige tegen
stelling tussen Irak en de Ver. Arabische
Republiek. Soedan is lid van de Arabi
sche Liga.
Twee gezaghebbende Amerikaanse bla
den. de „New York Times" en de „New
York Herald Tribune" zijn van mening,
dat de mislukte opstand in Irak een
zware nederlaag voor Nasser betekent.
De „New York Times" schrijft dat Nas
ser een gevecht heeft verloren en dat
dit ook geldt voor het Westen.
De strijd tussen Cairo en Bagdad heeft
ernstige vormen aangenomen. Er bestaat
niet veel hoop dat deze twist kan wor
den bijgelegd en daar een dergelijk con
flict in het huidige tijdsgewricht niet ge
ïsoleerd kan worden, is er reden tot be
zorgdheid, aldus het blad. Het wijst er
dan op dat Nasser, na zijn geflirt met
Moskou, nu tot de ontdekking is geko
men dat de Iraakse communisten een
hinderpaal vormen tussen hem en zijn
hoop op verwezenlijking van de Arabi
sche eenheid.
De „New York Herald Tribune"
schrijft dat Nassers geïsoleerde positie
in scherpe tegenstelling staat tot de
schitterende positie die hij twee jaar
geleden als Arabisch leider innam.
Het blad noemt Nassers falen het
meest betekenende aspect van de toe
stand in het Midden-Oosten.
Tunesië heeft Nasser voor het hoofd
gestoten, Syrië is weerbarstig en nu ziet
Nasser zich geplaatst voor een volkomen
mislukking van de opstand in Irak. aldus
de „New York Herald Tribune".
howers voornaamste raadsman zal zijn
tijdens deze serie van besprekingen. Het
plan is, dat de staatslieden vrijdag 20,
zaterdag 21, en zondag 22 maart buiten
Washington zullen doorbrengen Hoewel
dat niet is aangekondigd, lijkt het heel
wel mogelijk, dat Eisenhower aan zijn
gast ook zijn „boerderij" in Gettysburg
zal laten zien. Die ligt namelijk maar
een kilometer of dertig ten noorden van
Camp David.
Invloed van Dulles verzwakt
Op een of andere manier zal men
Dulles ook in de discussies willen be
trekken. Men weet nooit waar de taaie
Dulles op een gegeven moment toe in
staat is, maar een week voor het begin
van de conferentie leek'het in Washing
ton onwaarschijnlijk, dat Dulles mee
zou kunen gaan naar dit buitenverblijf.
Wel zag het er naar uit, dat de Engelse
gasten in Washington contact met hem
zouden opnemen, naar men verwachtte
na terugkeer uit Camp David. Dan ech-
Oostelijke wind
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Over het algemeen veel bewolking en
op de meeste plaatsen droog. Matige
oostelijke wind. Weinig verandering in
temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
19 MAART
Zon op: 6.48 uur; onder: 18.50 uur
Maan op: 12.47 uur; onder: 3.32 uur.
Hoogwater te Katwijk te 10.28 uur en
23.18 uur.
Laagwater te 5.26 uur en 18.19 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's.
Tlians 28 tbc-gevallen
in Ter-Apel
(Speciale berichtgeving)
Er zijn thans 28 gevallen van tbc-
infectie in Ter-Apelkanaal bekend. In
alle gevallen betreft het leerlingen van
diverse scholen, die echter lid zijn van
de Gymnastiekvereniging TSV te Ter-
Apelkanaal. Ook in de provincie Drente
in de omgeving van Ter-Apel zijn 6 of 7
gevallen ontdekt, aldus heeft burge
meester H. Waalkens gisteren bij de
opening van de gemeenteraad van
Vlagtwedde meegedeeld.
In de periode van 25 mei tot 10 juni
a.s. zal de bevolking van de gehele om
geving tijdens een massaal onderzoek
gecontroleerd worden op tbc. Voorts ver
nemen wij, dat een zieke in een sanato
rium is opgenomen en dat waarschijnlijk
binnenkort nog enkelen zullen volgen.
ter zouden Macmillan en Eisenhower
reeds een kristallisatie bereikt moeten
hebben in him toekomstplannen en deze
gang van zaken zou illustreren, dat
Dulles' greep op het buitenlands beleid
minder sterk was geworden.
Het einde van de periode, waarin men
Dulles' kanker wil bestralen schijnt nu
te naderen. Men verwacht, dat Dulles
thans enige weken rust zal nemen en
daarna zal hijzelf moeten beslissen of
hij al dan niet zijn functie moet neer
leggen. Van 2 tot 4 april zal in Wash
ington het 10-jarig bestaan van de
N oor da tl an tisch e Ver d r agsor ganisa ti e
(NAVO) worden herdacht. Gedurende
die dagen komt in de Amerikaanse
hoofdstad de Noordatlantische raad
bijeen, waarin de ministers van Buiten
landse Zaken aller N.A.V.O.-landen zit- j
ting hebben. Een bezoek van Dulles aan
een van de vergaderingen is niet uitge-
sloten, maar men neemt aan, dat de
71-jarige John Foster niet intensief aan
de besprekingen zal kunnen deelnemen.
Nog vóór Pasen
(Van onze parlementaire redacteur)
In de speculaties over de kabinetsformatie overheerst nog steeds de ver-
wachting van een program-kabinet met onafhankelijke ministers. Een pro
gram-kabinet steunt niet op een vaste meerderheid in het parlement als
gevolg van afspraken tussen bepaalde partijen, maar op een regerings
program waarvoor blijkens voorafgaande besprekingen een (wisselende)
meerderheid in het parlement verzekerd is. Het staat dus los van de par
tijen (want alleen het program is aanvankelijk de basis voor de vrucht
bare samenwerking met het parlement)hetgeen ook in de samenstelling,
in de keuze van de personen, tot uiting dient te komen. Een program
kabinet moet niet een bepaald politiek merkteken vertonen, het moet bijv.
niet een typisch-rechtse signatuur hebben, al kunnen er wel personen uit
de KVP, AR of CHU zitting in hebben, maar dan niet als vertegenwoor
diger van hun groep.
Een frisse ploeg
De ministers in een program-kabinet
dienen vooral onafhankelijk te zijn,
knappe regeerders, die met het oog op
de samenwerking met het parlement
liefst ook verstand van politiek moe
ten hebben en dus niet louter zakelijke
vakministers zijn. Een dergelijk kabi
net lijkt met de huidige politieke ver
houdingen inderdaad de enige prak
tische oplossing omdat de animo,
althans in voldoende mate, ontbreekt
voor de vorming van een parlemen
tair kabinet dat kan steunen op een
combinatie van bepaalde partijen in
het parlement.
Maar er moet toch worden geregeerd
en dat kan ook met een program-kabi
net. In de lyn van de bovenstaande
gedachtegang moet men in een dergelijk
kabinet verscheidene nieuwe gezichten
verwachten om geen merkteken over te
houden van het oude kabinet. Die
nieuwe gezichten, een frisse ploeg, zou
den wel in overeenstemming zijn met de
verkiezingsuitslag, die ook het verlangen
tot uiting bracht naar „iets anders" dan
de brede basis.
Het vinden van de juiste figuren als
ministers in het nieuwe kabinet zal
wel het moeilijkste deel van de taak
van prof. Beel zijn. Men moet in de
eerste plaats denken aan een minis
ter-president die geen rol heeft ge
speeld in de verkiezingsstrijd en liefst
al enige jaren buiten het gewoel van
de politieke strijd heeft gestaan, maar
die toch weet wat regeren is.
Informatie bij fractieleiders
Uit de werkwijze van prof. Beel als
informateur krijgt men de indruk, dat
zij past in de bovenstaande beschouwin
gen en speculaties. Hij heeft eerst een
lijst opgesteld van de te verwachten
bestuurlijke problemen waarvoor ieder
nieuw ka/binet zal komen te staan en
die op de een of andere manier moeten
worden opgelost. Hij informeert (van
daag en morgen) bij alle fractieleiders
voor welke oplossingen hij een meerder
heid kan verwachten en op basis van
het dienovereenkomstig eventueel aan
gepaste regeringsprogram. Kan hij dan
gaan informeren welke personen als
ministers voor de uitvoering van dat
program de verantwoordelijkheid op zich
willen nemen.
Er komt dan weer eens een onafhan
kelijke regering tegenover een onafhan
kelijke volksvertegenwoordiging en de
consequentie van een keuze voor of
tegen samenwerking met de P. v. d. A.
in een kabinet wordt vermeden. Alle
partijen staan vrij tegenover het
kabinet.
Optimisten verwachten, dat prof. Beel
nog vóór Pasen een kabinet aan de
nog nader te benoemen definitieve
formateur kan aanbieden. De pessi
misten waarschuwen dat prof. Beel in
zijn conferenties met de fractieleiders
nog voor allerlei verrassingen kan
komen te staan.
De beroemde Hongaarse danseres
Margrit Muller, die na de Hon
gaarse opstand haar land ont
vluchtte en nadien grote triomfen
vierde in Engeland, gefotografeerd
bij haar vertrek naar Nederland,
waar zij binnenkort in het huwe
lijk zal treden. Na haar huwelijk
keert zij naar Engeland terug voor
een tournee door dat land.
(Van onze Parijse correspondent)
De belangrijke Franse haven
stad Le Havre is gisteren het to
neel geweest van onlusten en
botsingen, waarbij zowel onder de
politie als de betogers gewonden
zijn gevallen. De ordetroepen die
daags tevoren in groten getale
door de minister van Binnen
landse Zaken naar Le Havre wa
ren gedirigeerd, hebben zich van
traangasbommen moeten bedienen
om het centrum van de stad te
kunnen ontruimen. Maar voor dit
resultaat bereikt was, heeft men
het in Le Havre, even „warm"
gehad.
Een politiek motief lag aan de rel ten
grondslag. Le Havre was met zijn sterke
arbeidersbevolking sinds de oorlog een
der krachtigste bolwerken van de Franse
communistische partij. De stad werd
door een gemeenteraad met communis
tische meerderheid en een dito burge
meester bestuurd. Bij de jongste ge
meenteraadsverkiezingen kwamen de
communisten met 18 gekozenen uit de
bus, waartegenover 17 vertegenwoordi
gers der zogeheten burgerlijke partijen
stonden. Twee socialisten zaten tussen
links en rechts op de wip. Er zijn dagen
tevoren koortsachtige onderhandelingen
gevoerd tussen de communisten en de
socialisten met de bedoeling tot een
rode meerderheid te komen, een nieuw
soort Volksfront, zoals voor en na de
tweede ronde der laatste gemeenteraads
verkiezingen ook elders in Frankrijk wel
kon worden opgericht. Op het laatste
moment is de zaak echter toch nog af
geketst en stelde een der beide socialis
ten zich voor de post van burgemeester
die in Frankrijk wordt gekozen en
niet benoemd kandidaat. De commu
nisten waren over deze houding en dit
besluit van de socialisten uiteraard niet
al te best te spreken en zo werden
enkele dagen geleden de rode stoottroe
pen dus opgeroepen om tegen dit socia
listische „verraad" te protesteren. De re
gering had die oproep beantwoord door
naar Le Havre duizenden republikeinse
Consultaties van
prof. mr. Beel
De informateur prof. mr. Beel heeft
gisteren in zijn kabinet in het kader van
dc bestudering der aan de orde zjjnde
vraagstukken korte gesprekken gehad
met minister ir. Witte en minister ir.
Staf. 's Middags heeft prof. Beel een ge
sprek gehad met de voorzitter van de
SER, prof. mr. Verrijn Stuart.
Dit gesprek, zo vernemen wij, lag niet
in het kader van de bestudering der
vraagstukken. In welk kader het wel
paste kon niet worden medegedeeld.
Prof. Beel beoogt een standpuntbepa
ling ten opzichte van de voornaamste
punten van regeringsbeleid, die als ba
sis dienen voor de met de fractieleiders
te voeren gesprekken.
Met een slagzij van tien graden als
gevolg van gevulde ballasttanks
aan bakboordzijde passeert het
motorschip „Prinses Irene", het
nieuwe vlaggeschip van de Oranje-
lijn, een brug over de Merwede.
Het schip werd in Hardinxveld ge
bouwd en voor de tocht naar zee
moest een dertig meter lange over
spanning uit de brug worden ge
licht. Aan beide zijden van het
schip bleef slechts een geringe
speling over bij de doorvaart. On
der water moest voordien een uit
stekend deel van een pijler worden
weggebroken. Het schip moest
scheef komen te liggen om het over
een ander obstakel onder water te
krijgen. Het nieuwe schip is 132
meter lang en meet 8526 bruto re-
gisterton.
Concertgebouworkest in 1961
naar V.S. en Canada
In principe is thans besloten tot het
aangaan van een overeenkomst voor een
tournee van het Concertgebouworkest
door de V.S. en Canada in de periode
april-juni 1961. Deze tournee zal onge
veer 43 concerten omvatten. Het eerste
concert zal in Washinton worden gege
ven, de laatste twee in San Francisco.
In de plannen zijn voorts o.m. opgeno
men Philadelphia, New York (twee
maal), Boston, Toronto, Hollandse kolo
nies in Michigan, Chicago, New Orleans,
Houston, El Paso, San Diego en Los
Angeles, alsmede een aantal belangrijke
universiteitssteden zoals Ann Arbor. De
dirigenten Eduard van Beinum en Eugen
Jochum hebben zich bereid verklaard de
tournee to leiden.
gardisten te sturen, die we nu ook al
geen lammetjes van zachtmoedigheid
zouden durven noemen.
De ontmoeting is, als gezegd, vinnig
maar kortstondig geweest. Doch de com
munisten haalden, althans politiek ge
zien, bakzeil. Alle niet-communistische
gemeenteraadsleden stemden voor de
socialistische kandidaat, die daardoor
nu als Le Havre's eerste burger de ultra
rode heer René Cance op zal mogen
volgen.
Invul formulier was juist ingevuld, maar
kantoorhouder had inleggeld verduisterd
(Van onze correspondent
in Bonn)
De 54-jarige weduwe
Frieda Wenke uit de rat-
tenvangerstad Hameln
kan zich een van de ge
lukkigste mensen ter we
reld noemen: dezer da
gen kwam een tweetal
heren van het Lotto
hoofdkwartier in Hanno
ver haar een papiertje
brengen, waarop stond
dat zij nu een half mil
joen mark op de bank
had, de hoofdprijs van de
Lotto, die zij een jaar ge
leden reeds had gewon
nen. alsmede 18.167 mark
rente
Op 28 maart van het
vorige jaar had mevrouw
Wenke, als secretaresse
werkzaam op een ma
chinefabriek, in het Lotto
spel zes van 49 cijfers
juist aangekruist; en dat
betekende een hoofdprijs
van een half miljoen
mark. Maar het Lotto
hoofdkantoor te Hanno
ver weigerde het geld uit
te betalen, omdat een
kantoorhouder het inleg
geld van mevrouw Wenke
had verdonkeremaand en
haar invulformulier in de
kachel had gegooid. Wel
bezat de weduwe uit Ha
meln het bewijs met
stempel en banderolle dat
zij de goede cijfers had
aangekruist, maar dat
was niet genoeg, zeiden
de heren van het Lotto
hoofdkantoor.
Mevr. Wenke besloot er
alles aan te wagen: haar
laatste spaargeld vooreen
goede advocaat en een
duur proces in de hoop
500.000 mark te winnen!
Voor de rechtbank te
Hannover won zij in april
1958 de eerste etappe van
de slijtageslag. De recht
bank bepaalde dat de
Lottomaatschappij het
halve miljoen aan haar
moest uitbetalen. De Lot-
tomaatschappij zocht het
hoger op en voor het ge
rechtshof te Celle werd
de tweede slag gestreden,
die maanden en maanden
in beslag nam. Op 17 fe
bruari j.l. bepaalde men
te Celle dat mevrouw
Wenke recht had op de
500.000 mark. Nog gaf de
Lottomaatschappij, die
bang was voor consequen
ties (er kan een ellendige
corruptie met Lottobiljet
ten worden gepleegd) het
niet op. Zij wilde het
recht nog een trapje ho
ger zoeken. Maar voor het
zover kwam staken de be
heerders van de maat
schappij de hoofden bij
elkaar en besloten me
vrouw Wenke gelukkig te
makenMen belde
mevrouw Wenke op, die
zich al had voorbereid op
haar derde proces, en
deelde haar mee dat haar
518.167 mark zouden wor
den gebracht en of „het
vandaag kon"
Binnen twee dagen had
de post in de woning van
de weduwe twee wasman
den vol brieven gebracht:
oprechte felicitaties, ver
zoeken om een leninkje,
verzoeken om grof geld,
huwelijksaanbiedingen uit
„liefde" uit Amerika, Bra
zilië, Oostenrijk, Zwitser
land en Duitsland zelf. Er
waren zelfs ingevulde en
op naam gestelde post
wissels ten bedrage van
10.000 mark en hoger bij,
die mevrouw Wenke ten
gerieve van volkomen on
bekenden maar even via
haar bank by het post
kantoor had in te die
nen
Mevr. Wenke heeft in
die wasmanden maar on
gelezen weggezet, heeft
ontslag uit haar baan ge
nomen en is voorlopig
niets anders van plan dan
wat te gaan reizen door
haar eigen land. door
Nederland Belg ie en
Frankrijk. Met meer dan
een half miljoen op de
bank behoeft ze zich be
paald geen zorgen om
morgen te maken Het
jaar vechten tegen de
Lottomaatschappij heeft
haar ook niet de zenuwen
laten verliezen: op dit
ogenblik had zy zich
twaalf maanden lang
voorbereid I
