VORMING VAN PARLEMENTAIR
KABINET LIJKT ONMOGELIJK
Brits-Duitse schikking
over de „verdunde zone"
WEERBERICHT
Maar ivel van een veelzijdige
geschakeerde combinatie
Fa. D. KRET Zn.
DR. LACOUR GEARRESTEERD
IN HET SCHANDAAL - LACAZE
De vraag is maarof Moskou er
genoegen mee neemt Oud plan
van 1957 te voorschijn gehaald
Franse Middellandse-Zeevloot
uitsluitend onder eigen bevel?
Opgericht 1 maart 1860
ZATERDAG 14 MAART 1959
No. 29695
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 7.B0 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Duistere politieke situatie
■■i
Politici tlians als katten om de hete brij
Het kabinet van H.M. de Koningin heeft medegedeeld dat H.M. de
Koningin gistermiddag voor een conferentie ten paleize Soestdijk
achtereenvolgens ontvangen heeft mr. J. A. Jonkman, voorzitter van
de Eerste Kamer der Staten-Generaal, en mr. L. G. Kortenhorst,
voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Gisteravond
heeft de Koningin ontvangen, eveneens ten paleize Soestdijk, dr.
A. A. L. Rutgers, vice-president van de Raad van State.
Geen brede basis
Onze parlementaire redacteur schrijft:
De Kamerfracties van de politie
ke partijen hebben zich gisteren be
raden op de nieuwe situatie na de
verkiezingen. TJit velerlei gesprekken
kon men daarna de conclusie trek
ken, dat er eigenlijk niemand is die
een gat ziet in de kabinetsformatie.
Een parlementair kabinet, steunend
dus op een meerderheid in het par
lement, lijkt in de huidige omstan
digheden onmogelijk.
Indien er een poging zou worden
gedaan, de brede basis te herstellen
(KVP, PvdA, AR, CHU) dan doen de
AR niet mee. In de CHU zijn de me
ningen verdeeld. Een deel is dus te
gen herstel van de brede basis, de
brede basis is weggezonken.
Voor een „rechts" kabinet (KVP, AR,
CHU) is er geen meerderheid in het
parlement. Een minderheidskabinet met
stilzwijgende steun van de VVD durven
deze partijen niet aan, omdat de VVD
dan toch in de oppositie zou blijven met
daardoor kans op winst bij volgende
verkiezingen. De KVP, AR en CHU wil
len trouwens niet afhankelijk zijn van
de goedgunstigheid van de liberalen. AR
en CHU zijn ook tegen openlijke samen
werking met de VVD. De KVP is ver
deeld, maar overwegend tegen.
Een kabinet, gebaseerd op de samen
werking van KVP en PvdA, zou steu
nen op een ruime meerderheid, maar het
zou heel moeilijk, zo niet onmogelijk zijn
deze samenwerking tot stand te bren
gen. De PvdA heeft tegen deze oplossing
geen bezwaar op redelijke voorwaarden,
maar de KVP durft er niet aan uit
vrees een deel van haar rechtervleugel
te verliezen bij volgende verkiezingen.
Het grote aantal voorkeurstemmen op
mr. K. T. H. van Rijckevorsel is in dit
opzicht reeds een waarschuwing. De her
stelde katholieke eenheid zou weer ver
loren dreigen te gaan.
Nationaal kabinet
onwaarschijnlijk
In de CHU zijn vele voorstanders, o.a.
de heer Tilanus, van een nationaal ka
binet (KVP, AR, CHU, PvdA, VVD)
maar de VVD heeft uitdrukkelijk bij
voorbaat verklaard geen zitting te ne
men in een kabinet, waaraan ook de
PvdA deelneemt (behoudens interna
tionale verwikkelingen, waarbij wordt
gedacht aan Berlijn).
De vervroegde verkiezingen hebben de
situatie helemaal niet opgeklaard, om
dat KVP en PvdA ongeveer van gelyke
kracht zijn gebleven. Omdat er na de
bevrijding nooit een kabinetsgroepering
is geweest, waarin óf de KVP óf de
PvdA overheerste, krijgen de kiezers
geen gelegenheid zich uit te spreken aan
welke groepering zij de voorkeur geven.
Dan zou de stembus uitspraak kunnen
doen. Nu tekent zich de voorkeur alleen
af in de winst van de VVD, die echter
niet beslissend is.
De politieke partijen bewegen zich
als katten om de hete brij. De moge
lijkheid van een beslissende keuze
door de kiezer wordt vermeden. Men
ivïl blijven samenwerken op zo breed
mogelijke basis. Men vraagt de aan
dacht voor de gunstige resultaten
die daardoor in het algemeen lands
belang toch zijn bereikt. Men neemt
Advertentie
LOODGIETERSBEDRIJF EN
SANITAIRE INSTALLATIES
Hoge Rijndijk 71 - Leiden
Telefoon 20023—24350
Nachtvorst
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
In het komende weekeinde zal er
niet meer dan wat bewolking in de
hogere niveaus zijn. De neerslagkansen
Vijven klein. Vannacht zal weer plaat-
lelijk nachtvorst voorkomen.
(Opgemaakt te 10 uur).
15 MAART
Zon op: 6.57 uur; onder: 18.43 uur.
Maan op: 9.36 uur; onder: 0.08 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.47 en
19.05 uur.
Laagwater te 2.24 en 14.46 uur.
(16/3 hoogwater te 7.24 en 19.46 uur,
laagwater te 2.53 en 15.15 uur).
de verflauwing van de politieke be
langstelling onder het volk als ge
volg daarvan op de koop toe.
Niemand ziet thans een mogelijk
heid voor een parlementair kabinet.
Men denkt thans aan de vorming
van een veelzijdig geschakeerd kabi
net dat met een bepaald program
voor de Kamer zou moeten komen
om. daarop het vertrouwen te vra
gen.
P. v. d. A. voelt zich oersterk
In de kring van de PvdA ziet men er
niet tegenop in de oppositie te gaan en
aldus een beslissing van de kiezers te
forceren. De korte periode van opposi
tie heeft sedert vorig jaar al winst op
geleverd, al wordt deze in de andere
kampen gekleineerd als onbetrouwbare
communistische winst. De PvdA voelt
zich oersterk bij eventuele onderhande
lingen.
Daarom is een beslissing voor de
.rechtse" partijen, die tegenover de
PvdA in de meerderheid zijn, zo moei
lijk. Daarom zullen zij met hun meer
derheid wel zoeken naar uitstel van een
beslissing via een of ander niet-parle-
mentair kabinet.
De politieke situatie is duister
Poging tol moordwaaraan echter nog geen
begin van uitvoeringwas gegeven
(Van onze correspondent te Parijs)
Het onderzoek in het schan-
daal-Lacaze, dat thans reeds een
paar maanden de Franse openbare
mening mezig houdt, schijnt een
grote stap te hebben gezet in de
richting van het aanwijzen der
schuldigen: gisteren is dr. Maurice
Lacour door de rechter van in
structie beschuldigd van poging
tot moord en voorlopig opgesloten
in de Santé-gevangenis te Parijs.
Dr. Lacour was de vertrouwens
man van de schatrijke Jean Lacaze
en van zijn zuster, de onmetelijk
rijke mevrouw Domenica Walter-
Lacaze. Hij zou het zijn geweest,
die overste Rayon, eigenaar van
een restaurant te Antibes en ex-
verzetsheld, zou hebben benaderd
met het verzoek Jean-Pierre Guil-
laume, Domenica's pleegzoon, uit
de weg te doen ruimen. Dat is één
zijde van deze onverkwikkelijke
geschiedenis. 6
Men herinnert zich wellicht, dat ook
tegen Jean Lacaze een aanklacht is in
gediend, omdat hij een zekere mejuf
frouw Maïte Goydenetsch, die het oudste
aller beroepen in de variant „call girl"
uitoefent, enige miljoenen franken zou
hebben geboden, als zij een aanklacht
wegens souteneurschap tegen de jonge
Guillaume zou willen indienen. Lacaze
is echter nog steeds op vrije voeten om
dat hij een ernstige operatie heeft on
dergaan, van welke hij nog niet geheel
is hersteld.
De arrestatie van dr. Lacour werd al
enige weken verwacht. Zijn huis werd
door rechercheurs in het oog gehouden
en zijn gangen werden gecontroleerd.
Omdat overeenkomstig de nieuwe be
palingen van het Franse Wetboek van
Strafrecht noch door de politie, noch
door de instructie mededelingen aan de
pers mogen worden gedaan, hadden ook
de Parijse dagbladen een soort perma
nente bewaking van dr. Lacour op touw
gezet. Zijn arrestatie gisteren was dan
ook omringd door tientallen journalis
ten, persfotografen en t.v.-cameraman
nen
Lacours verdediger, mr. René Floriot,
bekend Parijs' advocaat voor zaken, die
de wellevendheid verbiedt rechtstreeks
als „louche" te kwalificeren, heeft reeds
medegedeeld, dat hij vandaag de voor
lopige invrijheidstelling van zijn cliënt
zal vragen. Hij heeft daarbij echter te
doen met een curieuse jurisprudentie.
Deze heeft namelijk vroeger poging tot
moord alleen bewezen geacht wanneer
er een begin van uitvoering aan de
plannen was gegeven. Overste Rayon,
die met mogelijke handlangers de moord
moest bedrijven, heeft echter direct
zijn slechtoffer gewaarschuwd en in
veiligheid gebracht. Over het al of niet
aanwezig zijn van een begin van uit
voering zal dus door de juristen nog wel
hevig worden gedebatteerd!
Opstand op de Maladiven
Drie atollen van de onder Bi-itse be
scherming staande Maladiven (ten zui
den van Ceylon, in de Indische Oceaan),
namelijk Addoe, Hoevadoe en Foea Moe_
lakoe, hebben een nieuwe staat gevormd,
„de verenigde Soeaviden", aldus meldt
de „Times of Ceylon" Er is een nieuwe
regering gevormd onder een president en
een comité, die door de bevolking zijn
gekozen, aldus het blad. De opstand zou
het gevolg zijn van „het wanbeleid van
de regering te Male (de hoofdstad) en
de oplegging van hoge belastingen",
waardoor 33 mensen van honger zijn
omgekomen. Vertegenwoordigers van de
Maladiven te Colombo hebben het be
richt niet bevestigd of tegengesproken.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
en een Bijvoegsel
Gistermiddag heeft Koningin
Juliana in het Paleis Soestdijk
achtereenvolgens de voorzitter van
de Eerste Kamer mr. J. A. Jonk
man (links) en diens college van
de Tweede Kamer mr. L. G. Kor
tenhorst rechtsvoor een confe
rentie over de kabinetsformatie
ontvangen.
In Amerika plannen
voor Berlijn gereed
Duidelijke verklaring van
generaal Maxwel Taylor
De stafchef van het Ameri
kaanse leger, generaal Maxwel
Taylor, heeft woensdag op een
besloten vergadering van een Con
grescommissie in Washington ver
klaard, dat de legerleiding con
crete plannen gereed heeft om aan
elke gebeurlijkheid als gevolg van
de crisis otn Berlijn het hoofd te
kunnen bieden. Zijn verklaring is
gisteren gepubliceerd.
Op dezelfde dag dat president
Eisenhower op een persconferen
tie verklaarde, dat Amerika geen
oorlog te land in Europa zal voe
ren en dat het geen zin heeft nog
een paar duizend man of zelfs
enige divisies naar Europa te zen
den, zei de generaal in de sub
commissie voor de militaire pa
raatheid van de Senaat, dat de vijf
Amerikaanse divisies in Europa
voldoende zijn voor een periode
van drie maanden, te rekenen
vanaf ,,M-day", de dag der mo
bilisatie.
In Amerika staat nog een divisie ge
reed die binnen 24 uur naar Europa kan
vertrekken. Voorts zijn de marine en de
luchtmacht op de hoogte gebx-acht van
de schepen en vliegtuigen, die het le
ger in geval van nood nodig heeft om
aanvullende eenheden naar hun be
stemming te vervoeren.
Generaal Taylor verklaarde dat de
Ver. Staten op het ogenblik drie divisies
heeft - twee luchtlandingsdivisies en
een infanteriedivisie - die het land kun
nen verlaten zodra de benodigde trans
portmiddelen beschikbaar zijn. De cen
suur heeft het juiste aantal manschap-
pexx waarover het hier gaat uit de ge
publiceerde tekst geschrapt.
Generaal Taylor legde er de nadruk
op. dat de militaire paraatheid in de
Ver. Staten zodanig moet zijn. dat men
kwesties als de Berlijnse terloops aan
kan. Amerika zou rekening moeten hou
den met de mogelijkheid van een, al
thans aanvankelijk, beperkte oorlog om
Berlijn. Desgevraagd gaf de generaal toe,
dat ook bij plannen voor een beperkte
ooi-log rekening moet worden gehouden
met kernwapens, doch over het gebruik
van die wapens beslist de president.
Op de verklaring van Taylor, dat Ber
lijn van militair standpunt bezien, een
onhoudbare positie is, vroeg Senator
Johnson wat dan het alternatief zou zijn
als de communisten vastbesloten waren
geweld te gebruiken. De generaal gaf
(Van onze correspondent in Bonn)
Na in totaal zeven uren onderhandelen, waarvan verscheidene
onder vier ogen, zijn de Britse eerste minister Macmillan en de West-
duitse Bondskanselier Adenauer tot „volledige overeenstemming"
gekomen over het Duitse probleem, de kwestie-Berlijn en de Europese
veiligheidsproblematiek, zo werd gistermiddag officieel te Bonn mee
gedeeld. Over het belangrijkste onderwerp de militair verdunde
zone in Europa werd een Brits-Duits compromis bereikt, waarvan
men kan aannemen, dat het bepaald niet veel indruk op de Russen
zal maken.
Bespreking in april
in NAVO-verband
Adenauer en Macmillan, de Britse
premier vloog gistermiddag naar Lon
den terug zij zijn het er over eens
wat er in de komende weken zal mpeten
gebeuren. Met nadruk werd er tijdens
een persconferentie van Britse en Duit
se zijde op gewezen, dat „Bonn" slechts
een etappe was op de lange weg, die
Macmillan van Londen naar Moskou.
Parijs en Bonn en volgende week naar
Ottawa en Washington aan het afleg
gen is, een lange reis die, naar men van
Britse zijde hoopt, resultaten zal heb
ben, die op de NAVO-ministersconfe-
rentie van 2 april a.s. te Washington
besproken zullen worden.
Men kan de belangrijkste resultaten
van het gesprek AdenauerMacmillan
in de volgende drie punten samenvat
ten:
als zijn mening dat het duidelijk moet
zijn dat Amerika bereid is om over Ber
lijn een totale oorlog te beginnen. Dat
zou de Russen ervan weerhouden om het
op dit ogenblik tot een definitieve
krachtmeting te laten komen.
Senator Jackson deelde nog mede,
dat hij twee weken geleden had gehoord,
dat in mei mogelijk ook weer spanning
in het gebied van Formosa zou ont
staan. De generaal zei hierover geen in
lichtingen te hebben. Doch Jackson, die
als lid van de commissie voor de strijd
krachten inlichtingen van de geheime
dienst ontvangt, zei dat er aanwijzingen
zijn volgens welke de communisten mo
gelijk zullen proberen enige kleine
eilandjes bij Quemoy te bezetten.
In Oudewater weet men nu zeker,
dat de lente in aantocht is. De
ooievaardie sinds vele jaren op
het nest boven het oude raadhuisje
nesteltis enige dagen geleden uit
het zonnige zuiden teruggekeerd
Bezorgde president Eisenhower zou zich
persoonlijk met kwestie willen bemoeien
Frankrijk heeft de NAVO verzocht het toe te staan dat de Franse Middel
landse Zeevloot ook in oorlogstijd onder Frans bevel blijft, aldus deelde een
NAVO woordvoerder gisteravond mede. Hij voegde hieraan toe, dat het Franse
verzoek thans door de betrokken NAVO-autoriteiten wordt bestudeerd.
De woordvoerder lichtte toe dat er drie groepen in de Franse marinestrijd
krachten kunnen worden onderscheiden, namelijk:
onder NAVO-bevel staande oorlogsbodems;
oorlogsschepen, die onder Frans bevel staan in vredes-, doch onder NAVO-
commando in oorlogstijd;
marine-eenheden die ook in oorlogstijd onder Frans bevel blijven.
Frankrijk heeft nu verzocht zijn Middellandse Zeevloot in de derde groep in
te delen.
Het bericht heeft in de Amerikaanse hoofdstad een zekere ongerustheid gewekt
omdat men vreest dat hiermee een precedent voor andere NAVO-landen gescha
pen zou kunnen worden. President Eisenhower zon zich persoonlijk met de
kwestie willen bemoeien.
De Britse eerste minister heeft erop
gewezen, dat Engeland in de afgelopen
vijftig jaar tot twee maal toe voor zijn
bestaan en de vrijheid van het Westen
heeft moeten vechten en ook thans is
het daartoe bereid. Het zal daarvoor nu
dan ook zijn positie in W est-Berlijn
niet opgeven. De Britse regering denkt
er ook niet aan over te gaan tot een
„de facto" (feitelijke) erkenning van
communistisch Oost-Duitsland, zulks
tot geruststelling van Bonn:
De Britse regering blijft bereid tot
onderhandelen met de Sovjet-Unie, ge
lijk ook Bonn dat noodzakelijk acht.
Het nut van een topconferentie wordt
in het licht van Kroesjtsjefs over
heersende positie in het Kremlin in
het centrum geplaatst, maar eerst dient
op een ministersconferentie met de
Russen een goede basis te worden ge
legd.
Geen vacuum
Van Britse zijde is met nadruk ver
klaard, dat Engeland niet voor een zo
genaamd „disengagement", het uit el-
kaartrekken van de militaire machten
in Midden-Europa zonder meer. is. Dat
zou volgens zowel Britten als Westduit-
sers een gevaarlijk vacuum in Midden-
Europa scheppen. Kennelijk om de
Britse kool (betreffende de wens toch te
komen tot een verdunde zone) en de
Duitse geit (die bevreesd is voor iedere
concessie aan de Russen) te sparen, is
men thans teruggegaan tot de Londense
ontwapeningsconferentie van de onder
commissie van de Verenigde Naties van
1957 en haar door de Sovjet-Unie in de
Algemene Vergadering van de V.N. niet
aanvaarde voorstellen. Die voorstellen
kwamen neer op een algemene ontwa
pening met een inspectie- en controle
zone in Europa.
Een 800 km brede zone. zoals de Rus
sen destijds wensten, acht men veel te
smal in verband met de moderne wa
pentechniek; de zone mag ook niet be
perkt blijven tot Midden-F.uropa. zo
deelde men gisteren te Bonn mee.
Slot pag. 2
Soeslof in Londen
De op één na hoogste communistische
leider in de Sovjet-Unie, Michael A.
Soeslof, is gisteren naar Londen gevlo
gen voor een officieus bezoek van tien
dagen.
Soeslof, een uitgesproken Stalinist, ls
lid van het presidium van de Russische
communistische partij. Hij leidt een de
legatie, waarin o.a. Pavel Satjakof,
hoofdredacteur van de „Prawda" zitting
heeft.
Andere leden van de delegatie zijn So-
lowjof plv.-voorzitter van de centrale
raad van vakbonden, Semjon Skatsjkof,
voorzitter van de staatscommissie voor
buitenlandse economische betrekkingen,
eii Boris Ponomarjof, lid van het cen
trale comité van de communistische
party. Alle vijf zijn afgevaardigden in
de Opperste Sovjet en zijn uitgenodigd
als gasten van het Engels-Russische
parlementaire comité, een groep parle
mentsleden van de LabourpartiJ.
