SPANJE LEEFT VOORAL IN ZIJN
OUDE, ONBEKENDE DORPEN
vroeger avonturier, nog
charmeur op witte doek
ZATERDAG 14 MAART
PAGINA 2
Ondanks te grote oren
grootse filmcarrière
GEEN
REGISSEUR
ENKEL ACTEUR
Verrukkelijke ontdekkingstochtenal is het er niet
zo geriefelijk als in vermaarde toeristencentra
De plaats van handeling: de
Paramountstudio's in het Ameri
kaanse filmwalhalla Hollywood.
Op het programma staat een
scene voor Perlberg-Seatons
*Not for me".
Hoofdrolvertolkers zijn Clark
Gable en Carroll Baker.
De regie ligt in handen van
Walter Lang.
De regisseur neemt zijn tijd.
Voor hij met de opnamen begint
heeft hij nog een ogenblikje om
iets te vertellen over de film, die
hij thans onder handen heeft.
Het is een nogal luchthartig
verhaaltje, dat zich afspeelt in de
theaterwereld.
De „hij" van het verhaal is een
reeds grijzende succesvolle to
neelauteur, de „zij" is zijn secre
taresse. Hoewel zij de helft van
zijn jaren telt, wordt ze halsover
kop verliefd op haar baas. Hij
voelt zich hierdoor gevleid en
laat zich deze dwaze verliefdheid
aanleunen.
Want ondanks het stijgen van de
jaren is Clark Gable nog steeds de on
weerstaanbare charmeur van het wit
te doek. „Avonturenrollen. Ik geloof
niet meer dat ik ze zou kunnen spe
len".
Hij doelt daarmede op „Honky
Tonk" „China Seas" en "Gone with
the wind". „Dat is nu alweer zo'n
twintig jaar geleden", merkt hij op.
terwijl hij behaaglijk in zijn stoel ach
terover leunt en zijn beroemde Gable-
glimlach loslaat. Ik kan mij beter bij
films houden, die passen bij mijn leef
tijd. Ik ben heus wat te oud geworden
voor die avontuurlijke dingen".
Op maat
"But not for me" is de voormalige
ijzervreter van het witte doek op maat
gesneden.
Een vrolijke geschiedenis achter de
schermen van de showwereld, waarbij
hij dus gewikkeld raakt in een vluch
tige romance met een meisje van de
helft van zijn leeftijd. Gable houdt
vooral van dit lichtere genre, al gaat
hij voor een drama op zijn tijd niet
opzij. „Ik heb dus gelukkig nog enkele
ijzers in het vuur" grinnikt hij. Maar
niet meer terug naar de Newyorkse
planken. Dat staat vast. Het toneel
daar laat hij aan anderen over. ..Dat
moeten jongere krachten nu maar
opknappen". Hij zal zich in de toe
komst geheel aan de film blijven wij
den. En dan nog alleen voor de ca
mera. Het maken of regisseren van
films heeft voor hem niets aantrekke
lijks. Hij wil tot het einde van zijn
carrière aan die ene zijde van de ca
mera blijven. En als het eens afge
lopen raakt? Nu, dan is het voorbij.
Zijn lange en'zeer succesvolle loop
baan staat er wel borg voor, dat Clark
Gable geen grijze haren behoeft te
krijsen uit zorg voor zijn oude dag.
Die gehate haren komen trouwens
vanzelf wel.
Het begin
Maar hij behoeft er zich waarlijk
niet voor te schamen. Het is al meer
Die „hij" kan niemand anders zijn
dan Clark Gable. De op te nemen sce
ne speelt zich af in zijn kamer. Secre
taresse Carroll Baker legt daar voor
de eerste maal getuigenis af van haar ge
voelens voor haar chef. De climax van
deze heftige uitbarsting moet op het
geduldige celluloid worden vastgelegd.
Walter Lang laat beginnen. In het
felle licht staat Carroll als versteend.
Haar lippen trillen. Ze draait zich als
het ware op. Ze probeert geëmotio
neerd te geraken.
„Als je denkt, dat je mij glim
lachend met wat geld voor nieuwe
kleren kan wegjagen Als je wer
kelijk denkt, dat ik weg zou gaan zon
der je dood te wensen Als je dat
denktdan. dan ben Je gek", barst
ze bijna Jammerend uit. Ze wil weg
snellen. Weg uit die kwellende omge
ving. Weg uit zijn nabijheid.
Maar Clark grijpt haar vast. „Wie
schreef dat zo ontroerend", vraagt hij
cynisch.
„Ik" snikt Carroll en meteen slaat ze
de armen om hem heen en kust hem
hartstochtelijk.
Gable houdt haar teder vast. Maar
hem is aan te zien. dat zijn gedachten
ver weg zijn. Wellicht zal men dit in
cident in zijn volgende stuk kunnen
tegenkomen
Over en over
„CutMet heldere stem maakt
Lang er een eind aan. „O.K.. We doen
het nog eens over. Alleen zou ik je
aan het begin wel iets warmbloediger
willen zien, Carroll".
Haar lippen worden snel wat bijge
werkt. Er gaat vlu^ een kam door haar
haar. En dan begint Carroll opnieuw
aan haar liefdesbiecht, ditmaal alleen
een toontje hoger. Dan nog eens. En
nog eens. Telkens opnieuw, steeds een
of meerdere details verschillend. Tot
eindelijk iedereen tevreden is. Twaalf
tot dertien keer is de scene „genomen".
Maar nu zijn regisseur, cameraman,
geluidstechnicus, enfin, wie er ook
maar een stem in het kapittel heeft,
content.
Men kan beginnen aan de volgende
instelling. Er gaat geen minuut ver-
verloren. Meteen grijpen de werklie
den de 6tukken aan om handig de
„set" voor de volgende scene ia ge
reedheid te brengen.
Moe
Carroll Baker wandelt rustig weg.
Haar gaan deze werkzaamheden niet
aan. Ze ziet er moe uit. Het is niet
zo eenvoudig op commando in opwin
ding te geraken. Zeker niet een dozijn
keren. Maar haar gezicht zegt niets.
Haar trekken verraden geen gevoelens.
Doch ze ziet er niet uit als een jong
meisje, dat reeds op zo Jeugdige leef
tijd een faam heeft verworven, waar
anderen een lang leven verbeten voor
vechten. En het dan vaax nog niet
veroveren
„Ben je de kusjes van Clark al beu
vraagt een collega haar plagend. Er
kan nu een lachje af. „Neen. ik zal een
heropname vragenl", kaatst Carroll
terug.
Zo op het eerste gezicht kunt
U eigenlijk al wel zien, dat U
met een familielid van de arons
kelk te doen heeft, ook al bloeit
de plant niet. Het is namelijk 'bij
de Caladiums niet om de mooie
bloemen te doen. De plant bloeit
met groenachtige, weinig opval,
lende bloemen en het is zelfs be
ter die maar zo spoedig mogelijk
te verwijderen. De kleurige bla
deren zullen zich dan veel beter
ontwikkelen. De Caladium is een
knolgewas; de bloemist is nu zo
langzamerhand bezig, die droge
knollen op te kweken; ze wor
den in vochtige en voedzame
grond gelegd en vrij spoedig ont
wikkelen zich dan de fraai ge
kleurde bladeren. De schone
bladeren van sommige soorten
doen aan een schilderspalet
denken; echt iets bijzonders voor
hen, die van bijzondere tinten
houden.
Ik moet U wel vertellen, dat
de Caladium nu niet direct wat
men noemt een beste kamer
plant is, doch persoonlijk heb
ben we er in onze normaal ver
warmde huiskamer heel goede
resultaten mee bereikt. En ik
garandeer U, dat een volwassen
plant het heus goed doet. Het is
echter misschien verstandiger
de bloemist de knol te laten
voor kweken; die heeft ei' een
betere gelegenheid voor. Cala
diums hebben beslist veel warm.
te en vocht nodig; ze moeten
dus in een vochtige omgeving
gekweekt worden. Veel sproeien
kan weinig uitkomst brengen
want het water zal van de enigs
zins vette bladeren afrollen en
op die manier is er dus niet zo
veel te bereiken. Het gaat beter
als volgt: U vult een diep bord
me>t water en daarin komt een
omgekeerd theeschoteltje. En
dan zo, dat de bodem juist bo
ven het water uitkomt. Op dat
geïmproviseerde eilandje kan de
pot gezet worden. De plant staat
dus wel met de voet vlak boven,
doch niet in het water. Plaatse
lijk wordt de atmosfeer nu veel
vochtiger.
De Caladium kan veel zon ver
dragen en moet ook veel zon
hebben. Alleen in het heetst van
de zomer zal men haar tegen de
middag een weinig moeten be
schermen. Tegen het eind van
de zomer is het met de Cala
dium gedaan, sterven de blade
ren langzaam af en dient men
de droge knol in de pot te laten
zitten. Deze wordt tijdens de
wintermaanden droog en warm
bewaard (niet gieten). Vroeg in
het voorjaar kan de knol op
nieuw in verse grond aan de
groei gebracht worden.
G. KromdtJk.
dan 58 jaar geleden dat de familie
Clark in Cadiz, Ohio, verolijd werd
met de geboorte van een kerngezonde
jongen, die William Clark werd ge
noemd. Zijn eerste schoolopleiding
kreeg die knaap in Hopedale, Ravenna
en later in Akron. Zijn eerste baantje
kreeg hij in die laatste plaats. In een
rubberfabriek. Hij was toen net vijf
tien jaar. Maar erg best bevallen deed
het hem niet. En toen hij op het
plaatselijk toneel een uitvoering had
gezien van "The Bird of Paradises",
stond William Clark Gables besluit
vast: hij moest en hij zou acteur wor
den.
Het duurde echter nog wel even
voor zijn droom werkelijkheid zou
worden. Hij moest heel wat tegen
slagen incasseren. maar tenslotte
kreeg hij zijn eerste „verbintenis" bij
de Jewell Players. Het honorarium
was tien dollar per week! Maar hij
was acteur. Echter niet voor lang
Failliet
Hoe het gekomen is. weten wij niet,
maar het gezelschap ging spoedig fail
liet. Clarks salaris zal wel niet door
slaggevend geweest zijn en wij kunnen
ook niet aannemen, dat zijn talenten
daarbij een belangrijke rol hebben ge
speeld. Maar hoe dan ook, deze toneel
zaak ging over de kop en de jonge,
enthousiaste acteur rolde op straat. Hij
heeft toen zijn brood enige tijd moeten
verdienen in de handel. Dat ging hem
redelijk af. maar het acteren zat hem
nu eenmaal' in het bloed en dus rustte
hij niet voor hij weer in de theater
wereld terecht was gekomen. Via zijn
medewerking aan een klein reizend
gezelschap en zijn optreden in Holly
wood als figurant, kwam hij op de
planken van Broadway.
Daar werd hij opgemerkt door de
ontdekker van vele sterren, Mervvn Le
Rov. die proefopnamen van heni liet
maken.
De mensen van het vak zeiden, dat
Clarks oren te groot waren voor ro
mantische rollen. Hij zou er wel nooit
komen. Maar ondanks die oren kreeg
hij een filmrol in "The painted de
sert'.'. Daarna volgde een contract met
Metro Goldwyn Mayer
Clark Gable stond aan het begin
van een zeer lange en zeer suc
cesvolle filmcarrière. Wij herinne
ren hier aan films als "Hell drivers",
"Munitv on the Bounty". "Strange In
terlude". "San Francisco". "Test pilot"
"Gone with the wind", "Honky Tonk",
"The Hucksters" en niet te vergeten
zijn heerlijke comedie "It happened
one night". Zijn rol in die film werd
bekroond met een Oscar.
Driemaal getrouwd
Helaas, in het particulere leven was
Clark Gable niet zo gelukkig. Hij was
getrouwd met Carole Lombard, die in
1942 op tragische wijze bij een vlieg
tuigongeval onj het leven kwam. Kort
na haar dood meldde Gable zich voor
dienst bij de Amerikaanse luchtmacht.
Hij kwam bij de Eight Air Force in
Europa en maakte talloze vluchten
boven het vijandelijke grondgebied.
Hij verliet de militaire dienst als ma
joor-vlieger. Clark is daarna nog
tweemaal in het huwelijk getreden.
Na de oorlog filmde hij veel buiten
Amerika. "Never let me go", b.v. werd
in Engeland opgenomen en "Mogam-
bo" in Afrika. En velen zullen zich
nog "Betrayed" herinneren, die in Ne
derland en Engeland werd opgenomen.
Een film over Nederland in de oorlogs
jaren, een film ook, waaraan wij nu
niet de beste herinneringen bewaren.
Zijn laatste film was "Professor Cu
pido", die kortgeleden in ons land is
uitgekomen, en waarin hij de hoofd
rol vervult als partner van de char
mante Doris Day.
Santillana del Mar is
een goed begin
(Van een bijzondere medewerker)
Santillana Het dorpje ziet er
zo op het eerste gezicht uit als vele
andere Spaanse dorpen. Het wrak
ke gemeentehuis staat op een soort
pleintje, oude huizen staan tegen
elkaar geleund in smalle straatjes,
er is een apotheek, waar zelfs de
nieuwste plastic spenen te krijgen
zijn, en er zijn een paar scheme
rige kroegjes, waar de wijn wordt
getapt uit dichtgenaaide varkens
huiden en waar mannen met klet
send getik op marmeren tafelbla
den domino spelen, uren lang. Het
ongewone begint bij de „parador",
het staatshotel „Gil Bias", waar de
buitenlanders komen, die de enkele
kilometers verder liggende grotten
van Altamira willen zien. Alleen
door die grotten en de rotsteke
ningen daarin heeft dit dorp, San
tillana del Mar, kennis gemaakt
met de toeristen en die wederzijdse
kennismaking al onderscheidt het
van die vele andere dorpjes. Het
meest onbekende toeristische fe
nomeen in Spanje is namelijk
„Het Dorp".
Met een gerust hart kan men na
melijk zeggen, dat van de ruim vier
miljoen buitenlanders, die het vorige
jaar Spanje bezochten, er misschien
duizend bewust enkele dagen hebben
doorgebracht in een Spaans dorp, ze
ker niet méér. De dorpen - voorname
lijk die langs de fraaie boorden van
de Middellandse Zee - waar al die an
dere toeristen hun kostbare vakantie
weken doorbrachten, zijn namelijk
geen Spaanse dorpen meer. Dat
Spaanse werd teruggedrongen met elk
luxe-hotel, dat werd geopend, iedeie
snack-bar, die in pijnigend neon-licht
werd geboren, elk Spaans danspaar dat
ten gerieve van de toeristen in de
haastig opgeworpen nachtclubs ten
tonele werd gevoerd. Dit wil geen sno
bistisch neus-ophalen zijn, want ook
boven deze dorpen immers scheen de
onbetaalbare Spaanse zon, de zee was
er blauw, de stranden goudgeel en de
bergen aan de horizon groen. Maar
een Spóans dorpnee
Vervulde wensen
Het is met die dorpen vreemd ge
steld. De eerste toeristen kwamen er
omdat het er zo stil was, de zee zo
liefelijk, de Spanjaarden zo aardig, het
verblijf zo goedkoop. Dat alles deed
bijna vergeten, dat de bedden wat
hard waren, het water uit een put
moest komen en de verlichting slechts
werd verkregen door kaarsen.
Tegenover al dat goede stonden
maar enkele wensjes en toen die wens-
jes langzaam maar zeker vervuld wer
den, begon het pas. Want toen kwa
men er meer toeristen, want er waren
immers hotels bijgekomen, daar in dat
dorp waar vrienden en vriendinnen het
zo enthousiast over gehad hadden. E:i
door die nieuwe weg werd het toch zo
goed bereikbaar? Enjawel, zo wer
den de dorpen van de „Costa Brava"
groot. Precies om al die vervulde wens
jes gaan er nu in het hoogseizoen
vijf- tot achtduizend mensen per dag
(si senor, per dag) uit Barcelona naar
Majorca en krijgen dorpjes aan de
Costa del Sol, daar bij Malaga, in
vliegensvlug tempo twee- of driemaal
hun oorspronkelijke omvang en dat in
de vorm van verhuurbare flats en
snoeperige villaatjes. De zon schijnt er
niet minder om, de zee is niet minder
blauw, de castagnetten klepperen zoals
castagnetten klepperen moeten, al
doen ze het dan in een nachtclub, die
in een niet meer zó Spaans dorp staat.
Gelukkig kunnen Spanjaarden en
Spaanse dorpjes heel wat hebben en
zo lang men de buitenlander nog wil
zien als gast en nog niet als geldauto
maat, is niet alles verloren.
Wel bezwaren, maar
««n jongen og en eeeltjeohommek roor&g
Maar de ontdekkingstochten, amlgos
holandeses, blijven te beperkt. Het is
waar, de afstanden zijn hier zo veel
groter dan bij U in Nederland -
Spaans, vooral het Spaans buiten de
toeristencentra, is zo moeilijk en bijna
niemand spreekt een woordje Duits of
Engels -, alle wensjes naar comfort
blijven zo dikwijls onvervuld, men
moet zelf denken, organiseren, doen.
En toch loont menig „dorp" dc
moeite, want in deze dorpen leeft
nog dat geheimzinnige, sterke
Spanje. In provincies als Murcia,
dat voor teveel toeristen alleen
maar een lap laud ia, op weg naar
Z,o leeft
het lokkende Granada of Sevilla,
zijn dorpen waar nog nooit een
buitenlander is geweest! Daar zingt
men de flamenco's uit het nabijge
legen Andalusi'è nog in de cafeetjes
bij een glas wijn en misschien
wordt U een beetje boos als de wei
nig martiale politie-agent de zan
gers verzoekt om stil te zijn, maar
dat deed hij alleen om die buiten
landers in het ene dorpshotelletje
hun nachtrust te doen genieten.
Pas bij deze ontdekkingstochten
ontdekt de toerist, waarom Spanje
de naam kreeg een zo goedkoop
land te zijn, iets wat in die ijlings
gegroeide toeristencentra nog wel
eens terecht ivordt betwijfeld.
Laat de auto maar staan
Santillana del Mar is misschien een
goed dorp om een dergelijke tocht te
beginnen. Het kan gebeuren van dat
comfortabele staatshotel „Gil Bias"
uit. Langs deze noordkust van Spanje
liggen evengoed mondaine badplaats
jes, te beginnen bij dat verrukkelijke
San Sebastiaan en het voordeel daar
van is, dat toeristen langs deze hele
kust minder worden gezien als een
merkwaardige diersoort, die, moet wor
den aangegaapt en vervolgd met goed
gemeende attenties, want dat is wel
de consequentie van zo'n tocht op zoek
naar „het dorp". De badplaatsjes hier
worden overigens meer bevolkt door
Spaanse families dan die langs de,
voor Spaanse beurs te duur geworden,
dorpen langs de Middellandse Zee.
,het dorp"
Tippel overigens niet meteen in
die verleidelijke toevoeging „del
mar", want zo dicht ligt dit dorp
nu ook weer niet bij de Atlantische
Oceaan. Laat de auto bij de pa-
rador" staan, want een wandeling
is goed, na de overvloedige maai
tijden (naar Spaanse gewoonte
twee warme maaltijden per dag!)
in het staatshotel. Het landschap is
golvend. Dorpjes liggen verscholen
in de dalen en op de vruchtbare
akkers werken boeren. Dan is er
ineens de zee, die schuimend staat
op de rotsen. Voor de terugweg
koopt U voor een paar dubbeltjes
grote trossen druiven of enorme
perzikken en daarna is het weer
goed de paleisjes te zien met de
trotse blazoenen, die de rijke en
slap geworden zonen van de „con-
quistr adores" in Santillana op
richtten, lang geleden.
Een glas, goede, rode wijn kost maar
een dubbeltje, in het kroegje, of mis
schien biedt de timmerman, die mooie
meubeltjes maakt, U wel een glas aan,
als U voldoende belangstelling voor
zijn ambacht opbrengt. Bij de veel te
grote kloosterkerk is het stil, zoals het
stil is in het hele dorp. In de ommuur
de tuinen bloeien de bloemen. Bij de
gezamenlijke wasplaats glimlachen ae
vrouwen naar de voorbijganger. Een
jongen op een ezeltje schommelt voor
bij. Op zo'n middag begint de toerist
iets te begrijpen van het te lang mis
kende verschijnsel: „het Spaanse
dorp"!
