STEM8USSTEM van de SLEUTELSTAD
UITSLAG DER STEMMING VOOR DE TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN TE LEIDEN
39.5
20010
31.1
11142
7.5
3947
12.7
10.5
5555
0.5
285
1.2
653
3.5
1840
0.7
373
0.4
102
2.4
1266
52006
Gisteren voldeden 54.135
Leidenaars aan hun stemplieht
AANTAL VERKREGEN STEMMEN
OCHTEND-EDITIE VRIJDAG 13 MAART 1959
PARTIJEN
PERCENTAGES
AANTAL STEMMEN
Kamer
Staten
Kamer
Kamer
Staten
Kamer
1959
1958
1956
1959
1958
1956
P. v. d. A
37.3
40.3
19.215
20.838
K. V. P
22.1
21.4
1 1.41 1
1 1.052
A. R
7.6
7.8
3.919
4.031
V. V. D
12.2
9.8
6.289
5.075
O 1
C. H. U
12.9
1 1.6
6.634
5.993
Brug-groep Wagenaar
S. G. P
1.6
1.2
827
645
C. P. N
5.8
6.6
3.000
3.405
Boeren
G. P. V
0.5
0.4
248
183
P. S. P
Overige partijen
(Nat. Unie en Ned.
Opp. Unie)
-
0.9
459
Totaal:
ÏOO.-
100.-
100.-
51.543
51.681
Als het gemeente
raadsverkiezingen
waren geweest
Voorop zy gesteld, dat een berekening
van het aantal zetels, dat de verschil
lende politieke partyen in de Leidse ge
meenteraad zouden hebben behaald in
dien de gisteren gehouden Kamerver
kiezingen zouden hebben gegolden voor
het plaatselijk bestuursapparaat, om
meerdere redenen niet op een reële ba
sis berust.
In de eerste plaats hebben aan deze
recente verkiezingen partijen deelgeno
men, die by de gemeenteraadsverkiezin
gen van 1958 op het appèl ontbraken, zo
als de dissidente communistengroep van
Gerben Wagenaar, de Boeren- en Mid
denstandsparty, de Pacifistisch Socialis-
I tische Party en de Prot. Chr. Nat. Unie,
terwyl de Prot. Chr. partygroepering van
de AR en de CHU by de raadsverkiezin
gen uitkwam met een gecombineerae
lyst.
Bovendien spelen in de lokale electo
rale strijd ook plaatselyke factoren, zo
als de personen van de kandidaten een
grote rol.
Toch is het altyd verleidelyk de cyfers
eens naast elkaar te leggen en een ver-
gelyking te trekken, hoezeer men zich er
ook bewust van maakt dat zy, als alle
vergelijkingen, mank gaat.
Onder deze uitdrukkelijke erkenning
geeft het resultaat van de stembusstryd
in Leiden aanleiding tot de volgende op
merkingen.
By een aantal kiesgerechtigden van
56.456 werden er in Leiden 52.906 gel
dige s temmen uitgebracht, waarvan
20.910 op de PvdA. 11.142 op de KVP,
9 694 op de AR, CHU en het Geref. Po
litiek Verbond tesamen, 1849 op de CPN
285 op de Bruggroep Wagenaar, 6734 op
de VVD, 653 op de SGP, 373 op de Boe
renpartij en 1266 op de Pac. Soc. Party.
By een beschikbaar zeteltal van 37,
bedroeg de kiesdeler rond 1430, zodat
de PvdA bij eerste deling op haar stem-
mentotaal 14 zetels behaalde, de KVP 7.
de AR, CHU en GPV tesamen 6, de VVD
4 en de CPN 1, in totaal derhalve 32.
Er bleven dus nog 5 restzetels te ver
delen. waarvan er op grond van de ge
middelden 2 toevielen aan de PvdA, 1
aan de KVP, 1 aan de Prot. Chr. par
tijen en 1 aan de VVD.
Het totaalbeeld werd dientengevolge
dat de PvdA in vergelyking met de re
sultaten van het vorige jaar, toen zij
14 zetels veroverde, twee zetels zou heb
ben gewonnen ten koste van de Prot.
Chr. Groep en de Communisten, die er
elk een verloren.
De KVP en de VVD handhaafden zich
op resp. 8 en 5 zetels, terwyl de rest er
niet aan te pas kwam.
De PSP met 1266 benaderde nog het
dichtst de kiesdeler, maar kwam toch
nog altyd een kleine 200 stemmen te
kort.
In totaal gingen 1229 stemmen verloren
Gisteravond om zeven uur klapte in zestig Leidse stembureaus de
stembus dicht. De verkiezing van leden van de Tweede Kamer der Staten
Generaal, noodzakelijk geworden door het door minister Hofstra op 11
december j.l. uitgesproken onaanvaardbaar bij de behandeling van enkele
belastingvoorstellen, behoorde tot het verleden. Leiden had, met Nederland,
zijn keus bepaald! Cijfers wijzen thans uit, dat gisteren in totaal 54.135 Leide
naars een gang naar het stembureau hebben gemaakt. Een aantal ,dat ruim
zeshonderd hoger ligt, vergeleken bij de het vorig jaar maart gehouden ver
kiezingen voor leden van de Provinciale Staten: Ondanks het feit, dat in de
Sleutelstad elf partijen aan de verkiezingen deelnamen, was het voor 1229
ingezetenen blijkbaar moeilijk hun keus te bepalen. Zij vulden hun stembiljet
dan wel blanco, of ongeldig in. Verloren stemmen! Bovendien lieten nog 2321
Leidenaars het vorig jaar 2742 bij deze verkiezing verstek gaan. Het
aantal kiesgerechtigden was ditmaal 56.456.
Party
v. d.
Arbeid
Kath.
Volksp.
A.R.
Party
V.V.D.
Chr.
Hist.
Unie
Lijst
Wage
naar
Staatk.
Geref.
Partij
Comm.
Party
Ned.
Boeren
Party
Geref.
Politiek
Verbond
Pacif.
Social.
Party
Geldige
Stemmen
1. Stadhuis (Breestraat)
197
197
65
237
96 -
1
9
12
11
20
845
2. Openb. U.L.O. School, Pieterskerkstraat
244
146
78
271
65
2
13
14
7
3
22
865
3. Herv. School voor L.O., Noordeinde 40
324
158
54
145
91
2
12
44
4
2
27
863
4. H.B.S. voor Meisjes, Garenmarkt IA
221
279
65
108
95
5
19
17
,9
6
23
847
5. R.-K. Meisjesschool voor U.L.O., Levendaal 56
373
192
68
125
101
4
16
28
4
2
22
935
6. Openb. Lagere School, Haverstraat 73
304
270
63
112
83
8
14
52
15
1
14
936
7. Rembrandt-lyceum, Burggravenlaan 2
412
134
102
62
118
2
8
17
10
3
29
897
8. Openb. Opleidingsschool, Kernstraat 2
229
215
136
316
145
9
5
11
6
24
1096
9. Gymnasium, I^ruinlaan 15
408
139
61
56
104
2
18
12
5
2
10
817
10. Openb. Opl. School Roodenburgerstraat la
149
130
145
250
84
2
1
5
3
20
789
11. Openb. Opl. School, Du Rieustraat 4
161
186
94
213
122
5
4
6
12
16
819
12. R.-K. Meisjesschool v. L. Ondenvys, Lorentzkade 15a
262
333
86
194
127
4
2
4
10
14
1036
13. Openb. Opl. School, Lorentzkade 61
345
225
85
162
87
5
15
3
8
5
16
956
14. R.-K. School voor L. Onderwijs, Franchimontlaan 20
311
276
90
114
109
3
7
13
2
11
936
15. Ger. School voor L. Ondenvys, Stadhouderslaan lb
463
254
92
166
113
3
12
29
4
3
33
1172
16. Ver .gebouw „Tuinstadwyk", Hyacinthenstraat 18
485
168
62
35
132
1
23
23
7
3
12
951
17. By'z. Kleuterschool, Herenstraat 64
436
164
73
40
116
3
19
38
5
16
910
18. Openb. Opl. School U.L.O., 3 Octoberstraat 27
351
156
59
66
141
5
6
20
8
29
841
19. Openb. Opl. School voor UX.O., Duivenbodestraat 11
461
141
80
100
95
6
15
23
5
1
41
968
20. Kweekschool, Vliet 8
261
128
80
197
106
2
19
5
10
2
27
837
21. Neutrale School v. L. Onderwys, Noordeinde 1
195
174
86
222
98
10
4
10
6
16
821
22. R.-K. School voor L. Onderwys, Potgieterlaan 7
268
166
40
96
50
11
4
67
5
10
717
23. Ambachtsschool, Haagweg 4
466
159
30
57
70
4
10
38
1
32
867
24. Openb. Opl School, da Costastraat
415
184
58
51
79
3
5
27
9
4
27
862
25. Byz. Kleuterschool, Morsweg 114
403
248
88
112
129
6
11
17
3
2
16
1035
26. R.-K. School voor L.O., Damlaan 22
433
174
103
69
106
13
20
9
2
40
969
27. Openb. School voor G.L.O., Damlaan 1
469
185
90
86
105
9
18
49
9
6
32
1058
28. Openb. U.L.O. School, Plesmanlaan
486
111
40
58
53
14
10
74
7
22
875
29. Montessori Lagere School, Schuttersveld
200
203
43
147
68
2
7
20
5
2
20
717
30. Christelyk Lyceum, Kagerstraat 1
111
135
100
284
78
1
3
4
10
8
8
742
31. R.-K. Techn. School ,Don Bosco", Boerhaavelaan 44
135
197
75
289
92
1
4
3
7
2
23
828
32. Chr. Kweekschool, Paulus Buysstraat 1
232
136
71
133
63
5
7
8
9
7
17
688
33. Openb. Opl. School, Schuttersveld
392
199
66
109
105
2
13
25
6
18
935
34. Gebouw G.G.D., ingang t/o Marktsteeg
255
249
42
122
55
2
7
26
10
8
19
795
35. Stadshulpwerf, Oude Herengracht 1
411
180
26
34
70
12
19
68
4
2
20
846
36. Openb. School v. V.G.L.O., Oude Vest 35
283
180
48
120
94
5
4
44
8
3
24
813
37. R.-K. Kleuterschool, Van der Werfstraat 96
399
110
49
56
133
9
15
9
51
2
1
18
843
38. R.-K. Jongensschool v. U.L.O., Vrouwenkerkhof 1
118
314
52
195
59
4
9
12
9
4
785
39. Geref. School v. U.L.O., Hoogl. Kerkgracht 20a
194
199
50
103
60
4
17
15
7
3
11
663
40. Byz. Kleuterschool,, Middelstegracht 5
164
305
114
173
69
12
10
4
1
9
861
347
112
61
57
60
14
15
53
2
5
14
740
42. Gem. Werkplaats, Groenesteeg 97
434
114
30
38
50
12
3
81
7
3
23
795
43. Openb. Opl. School A, Zuidsingel 8
363
76
55
30
108
7
14
56
3
1
14
727
44. Herv. School v. L. Onderwys, Munnikenstraat 1
407
150
95
41
201
1
12
41
2
3
22
975
45. Herv. School v. L. Onderwijs, Oosterstraat 16
477
127
75
45
2*1
9
30
15
1
1
21
(012
46. Gem. Bedr.techn. School, Medusastraat 24
441
199
68
42
94
9
19
33
7
2
20
934
47. Geref. School v. L. Onderwys, Driftstraat 49
555
129
26
27
93
7
6
65
7
4
27
946
48. Openb. Kleuterschool, Atjehstraat 32
563
148
52
35
87
5
1
71
6
40
1008
49. Openb. Opl.school Driftstraat 77
626
114
30
27
93
6
1
74
7
8
25
J011
50. Geref. School v. L. Ondenvys, Lusthoflaan 4
518
148
27
23
76
16
21
102
2
4
21
968
51. R.-K. Jongensschool L. Ond., Os- en Paardenlaan 2
406
273
50
39
60
8
4
76
2
18
936
52. Openb. School v. G.L.O., W. de Zwygerlaan 28
615
152
45
58
54
6
5
55
4
5
21
1020
53. Dr. van Voorthuijsenschool, Marnixstraat 104
365
253
45
47
49
5
16
28
4
1
15
828
54. Openb. Ophschool v. U.L.O., Maresingel 54
434
196
27
37
84
4
13
31
2
2
12
842
55- Herv. Schooi v. L. Ondenvys, Pasteurstraat 2
326
200
58
66
75
4
7
24
8
25
793
56. Herv. School v. L. Onderwijs, Pasteurstraat 2
289
185
44
42
56
7
8
23
11
5
25
695
57. Herv. U.L.O School, Asserstraat 1
250
152
67
320
92
1
8
7
7
2
°4
930
58. Herv. Opl. School, Boshuizerkade 119
469
244
70
78
95
7
7
29
5
6
36
1046
59. Openb. School voor G.L.O., Telderskade
369
221
97
178
101
1
9
22
4
9
20
L031
60. Openb. School voor G.L.O., Maresingel 54
229
243
14
21
50
2
15
22
6
21
623
20.909
11.135
3.945
6.736
5.555
283
653
1.849
371
194
*266
52.896
Zoals steeds mocht de publikatie
van de verkiezingsuitslag te Leiden
op de bekende borden voor ons Bu
reau aan de Witte Singel zich weer
in een ruime belangstelling verheu
gen. Onze foto geeft er indruk van
en stellig geen geflatteerde, want op
sommige ogenblikken was de toe-
schouwersschare aanmerkelijk
groter!
(Foto L.D./Van Vliet)
Bovendien lieten 232T
ingezetenen verstek gaan
Had Leiden gisteravond om zeven
uur gestemd, het ..grote werk" voor de
leden der zestig stembureaus, van het
hoofdstembureau in het Stadhuis de
heer W. C. van Zwieten met zijn staf
en voor onze eigen verkiezingsdienst
begon toen pas: een nauwkeurige tel
ling der stemmen. Zestig van onze koe
riers het zyn de mensen, die ons
het rekenwerk moeten verschaffen
stonden prompt zeven uur in de stem
bureaus aangetreden. Zy zouden het
resultaat van de Leidse uitslag mel
den. En wy maar wachtenWie van
hen zou ons de eerste uitslag brengen?
REEDS OM 7.40 UUR D.S
EERSTE UITSLAG.
Slechts veertig minuten na het
sluiten van de stembureaus kwam de
eerste koerier het was er ditmaal
één van het vrouweiyk geslacht
onze redactie binnenrennen. Het was
stembureau 39 (Geref. Ulo school
Hooglandse Kerkgracht). waarvan de
heer A. Brinks voorzitter was, die
haar de „verkiezingsrace 1959" deed
winnen.
Precies drie- minuten later meldde zich
ook stemd is friet 1 (Stadhuis, ingang
Breestraat), een bureau dat ieder jaar
tot de toplopers behoort. Het zou weer
drie minuten duren voordat de naam
van district 32 (Chr. Kweekschool),
voorzitter de heer Van der Horst, na
dat deze vier achtereenvolgende malen
no. één is geweest, op het sooringbord
verscheen. Na dit moment verschenen
de stembureaus, met do regelmaat van
een klok, aan de finish. Om tien minu
ten over acht had reeds de helft ..afge
tikt". Om halfnegen was nog slechts
het .wachten op 15 bureaus. Een kwar
tier later waren het er nog maar vijf.
Om 9.07 uur kwam het laatste bureau
binnen.
Een totaaluitslag de rekenmachines
hadden het telwerk tot op de laatste
stem gevolgd was nu spoedig ge
maakt. In Leiden U leest er elders
over waren zoveel stemmen geteld.
Reeds korte tijd later rolde het bulletin
van onze pers. Even, maar dan ook even
kon onze verkiezingsdienst op adem ko
men. Want spoedig daarop kwamen de
telefonische meldingen binnen van ruim
dertig dorpen uit de omgeving en
bracht de telex ons het verkiezings-
nieuws uit het land. Honderd gemeen
ten, driehonderd, zevenhonderd, acht
honderd, totdat om precies twaalf uur
vannacht de einduitslag binnen was.
Nederland had zyn politieke keuze be
paald
Ook op dat moment konden wil nog
niet op „onze lauweren gaan rusten":
een ochtendblad moest klaar. Met
cyfers, percentages, zetelverdeling,
nafnen der gekozenen en commen
taar. Ook dat is gelukt. Vijf uur
draaide onze pers en stond onze ex
peditie klaar om dit verkiezingsnieuws
in Leiden en omgeving te versprei
den.
Intussen werden in de loop van de
avond vele honderden, die voor ons
bureau samendromden, via een over
zichtelijk publikatiebord op de hoogte
gehouden van de Leidse verkiezingsuit
slag. met vergelijkende cyfers van vo
rige verkiezingen.
Behalve dat deze uitslag voor de bu
reaus van ons Blad druk werd gecom
mentarieerd. kwamen de diverse poli
tieke partijen deze avond ook in ver
gadering byeen. De P.v. d. A., welke in
het „Centrum" aan de Hooigracht by-
eenkwam, was vanzelfsprekend best te
spreken over de Leidse cyfers. waaruit
voor deze party viel op te maken, dat
zouden deze verkiezingen voor de ge
meenteraad gegolden hebben, zy een
winst van twee zetels zou boeken. Ook
de V.V.D., die in ..Het Gulden Vlies"
byeen was. was verheugd over de con
solidatie van in 1958 behaalde winst.
Men ging zelfs nog bijna 500 stemmen
vooruit. Bleef de A R P bijeen in de
Jacobazaal van „Den Burcht" vry-
wel gelijk met de verkiezing in 1958,
een kleine teruggang moest worden ge-
inoasseerd .vergeleken met de Kamer
verkiezing in 1956. De afdeling Leiden
van do C.H U. op verzoek van het
bestuur verzorgden wy de verkiezings
uitslagen in het gebouw Prediker
had een belangrijk verlies te incasse
ren. Van r.634 stemmen in 1958 viel zij
terug op 5555. Was het een verkiezing
voor de Leidse raad geweest, dan had
deze party, welke met de A R. gecom
bineerd optrekt, een verlies van één
zetel geleden Ook de C.P.N. zou dan
van een twee-mans-part ij op een een
mans-fractie teruggevallen zijn.
Met de P v. d. A. en de W D.
boekte de K.V.P in de dansschool
van Evert Castelein samengekomen
winst. Zelfs byna 800 stemmen, verge
leken bij 1958.
