ZO VERDEELDEN 5.998.859 NEDERLANDERS 150 KAMERZETELS
47
49
PvdA
KVP
AR
VVD
(HU
SGP
CPN
GPV
PSP
3 f
3(7)
2(7)
V.V.D. - DE GROTE WINNAAR: 6 ZETELS
1
Liitdslijke percentages en aantallen stemmen
WEERBERICHT
EXTRA-EDITIE
P.v.d.A. (3) en C.P.N. (4) leden
gisteren het meeste verlies
UITSLAG BINNEN 5 UUR
Als de verkiezing voor
Leiden's gemeenteraad
had gegolden
WAS
50
Vr y? y? yp Y? yp Y? Y? Y? Y? Y? y? Y? w Y? YC Y? y? y? y? v? Y? Y? yp y? Y? y? y? Y? YY Y? Y? Y? Y? Y? Y? Y? yp W YC yp )V
WAS
49
Opgericht 1 maait 1880
.VRUDAQ 13 MAART 1959
No. 29694
LEIDSCH
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
1 T.50 per kwartaal; f 2.55 per maand; f 0.59 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
HET meest spectaculaire aspect van
het verkiezingsbeeld, dat de stem
busstrijd van gisteren heeft opge
leverd, is ongetwijfeld de aanzienlijke
winst, welke de Volkspartij voor Vrijheid
en Democratie in vergelijking met de
Kamerverkiezingen van 1956 boekte en
die haar zeteltal van 13 tot 19 deed stij
gen. Zij werd daardoor de derde partü
in den lande achter de K.V.P. en de P.
v. d. A., die van plaats wisselden, zodat
de volgelingen van prof. Romme zich
er weer op kunnen beroepen de grootste
partij van Nederland te zijn, ondanks
het feit. dat haar zeteltal onveranderd
49 bleef. De P. v. d. A. moest 3 zetels
prijs geven en moet er dus thans met
47 genoegen nemen, hoewel zij zich aan
merkelijk herstelde van de klappen,
welke zij het vorig jaar bij de Staten-
en gemeenteraadsverkiezingen te incas
seren kreeg.
Ook de communisten leden weer ge-
voelige verliezen, waarmede de dalende
lijn, welke deze partij sedert de eerste
na-oorlogse verkiezingen vertoont, in
een versneld tempo wordt voortgezet. De
Moscovitische aanhang verloor 4 van
zijn 7 zetels en zelfs wanneer er in de
loop van de, afgelopen zittingsperiode
van het huidige parlement geen onenig
heid zou zijn ontstaan tussen de groepen
De Groot en Wagenaar, waardoor de
laatste thans met een eigen lijst aan de
electorale strijd deelnam, zou het resul
taat weinig beter zijn geweest. Er is een
tijd geweest, dat wij met de grootste
bezorgdheid de ontwikkeling van het
communisme in Nederland gadesloegen.
Het is verheugend om bij iedere ver
kiezing opnieuw te kunnen constateren,
dat ons volk hoe langer hoe minder ge
steld is op de Russische zegeningen en
van deze gezindheid op een niet mis te
verstane wijze blijk geeft. Aanzienlijk
minder verheugend om niet te zeg
gen als verschijnsel, te betreuren is
de teruggang van de twee grote Protes-
tans-christelyke groeperingen, de A.R.
en de C.H.U., die beide in de vorm van
één zetel verlies een veer moesten laten.
K.V.P., A.R., C.H., S.G.P. en G.P.V. vor
men niettemin met 79 van de 150 zetels
een ruime rechtse meerderheid en teza-
de V.VD. stijgt dit aantal
men met
tot 98.
BIJ eerste beschouwing lijkt dit de
mogelijkheid in zich te bergen van
een rechts georiënteerd Kabinet,
maar wanneer men de zetels van de
K.V.P. en de P. v. d. by elkaar optelt,
komt men ook tot 96!
Het is duidelijk, dat in deze constel
latie het standpunt van de K.V.P. van
dominerend belang is. Totdusverre heeft
haar fractie-leider, prof. Romme, zich
dienaangaande met de grootste voor- en
omzichtigheid uitgelaten, maar er zal
toch binnen zeer afzienbare tijd een
keuze moeten worden gedaan,, 's Lands
belang gedoogt nu eenmaal geen lang
durige Kabinetscrisis, te minder waar
gevolg van de politieke verhoudingen
van de laatste tijd tal van belangrijke
zaken reeds te lan~ op afdoening heb
ben gewacht.
Na de jongste uitspraak van het kie
zerskorps ziet heel Nederland met de
grootste belangstelling de eerstvolgende
dagen en weken tegemoet.
Moge het komende overleg spoedig lei
den tot de samenstelling van een kabi
net, dat in staat zal zijn te werken in
het waarachtig belang van ons land en
volk!
Nog nooit zijn de verkiezingsre
sultaten zo snel bekend geweest als
die van de twaalfde maart. De ver
kiezing sdienst van het ANP had re
kening gehouden met een werktijd
van zes tot zeven uur na het slui
ten van de stemlokalen..
De gemeenten en de daar aange
wezen correspondenten zijn echter
zo snel geweest, dat om 23.29 uur de
laatste uitslagen uit Delft en Maas
tricht telegrafisch binnenliepen
Daardoor werd het mogelijk om bin
nen een kwartier nadien de. per lijst
uitgebrachte aantallen stemmen
naar dagbladen, radio en televisie te
zenden en enige minuten later reeds
de zetelverdeling. Precies om mid
dernacht verscheen deze zetelverde
ling op het televisiescherm van de
NTS. Het resultaat van de ANP-tel-
lingen 1959 was ongeveer een uur
vroeger, dan ooit bij vorige verkie
zingen mogelijk bleek. Van de zijde
der dagbladen en de NTS stroomden
telefonische gelukwensen met dit
ook in Europa ongekend snelle re
sultaat binnen. Binnen vijf uur wa
ren de wensen van zes miljoen kie
zers wereldkundig
De eerste resultaten kwamen reeds
negen minuten na het sluiten van
de stemlokalen binnen. Katwoude
(528 stemgerechtigden) sloeg dit
maal de vorige kampioen Ittersen
(284 stemgerechtigden) met enkele
seconden.
De grote steden hadden een zoda
nig doelmatige administratiedat zij
snel hun resultaten bekend hadden
Om elf uur 's avonds ontbraken nog
slechts de resultaten van Gouda
Delft, Dordrecht, Geleen, Maastricht
Venlo, Den Bosch, Breda en Apel
doorn. Hoewel het Apeldoornse tele
gram het allerlaatste binnenliep, na
half twaalf, waren de resultaten
toen reeds telefonisch doorgekomen,
zodat de functie van hekkesluiter
ditmaal niet zuiver vast te stellen is.
De tweehonderd medewerksters
en medewerkers van de ANP-verkie-
zingsdienst hieven een daverend ge
juich aan, toen het vorige, reeds op
zienbare record van deze cijferfa-
briek opnieuw met stukken geslagen
was. Er is geteld en gesorteerd, dat
de stukken er af vlogen. Vrijwel feil
loos, op enkele kleine, snel verbeter
de foutjes na, hebben de twee even
wijdige administratiemethoden, de
conventionele met tellers en boek
houdmachines naast de mechani
sche, gewerkt. Het was een nobele
snelheidswedstrijd, waarin beide
partijen elkaar niets toegaven en zo
nu en dan zelfs op de seconde af
gelijk lagen. Op die manier was
snelle controle mogelijk..
De enkele tientallen bezoekers
hebben hun ogen uitgekeken in de
gonzende bijenkorf, waarin velen
van hun medewerkers alsook van de
KLM een bedrijvig aandeel hadden.
De organisatie bleek ,#o glad als een
vers ei" te zijn, zoals iemand tevre
den verklaarde en in de administra
tie bleek „vrijwel geen haar in de
soep te zitten" En zo kon geheel
Nederland voor het eerst in de his
torie nog net op de verkiezingsdag
zelve kennis nemen van de uit den
aard der zaak voorlopige resultaten
van de stembusstrijd.
Belangstelling ook van
varend Nederland
De belangstelling voor deze verkiezin
gen is overal bijzonder groot geweest.
Ook natuurlijk bij Nederlanders, die
buiten het land vertoefden.
Zo informeerde een groep van 170
Nederlandse exporteurs van groenten
en fruit, omstreeks middernacht thuis
varende op het ms. „Arnhem" van de
British Railways en op dat moment
ongeveer 70 km. van Hoek von Holland,
naar de laatst bekende gegevens.
Kan ik stemmen per
telefoon?
Gisteravond tegen tien uur belde een
nerveuze mevrouw het Rotterdamse
stadhuis op en werd doorverbonden
met een der afdelingen, die bezig was
met de verkiezingsuitslagen Toen zij
gehoor kreeg, barstte ze los: „Mijnheer,
mijn man is net thuisgekomen en hij
heeft vergeten te stemmen. Kan ik zijn
stem nog even aan U doorgeven?"
Ze was zeer verwonderd te horen, dat
dit niet kdn en belde teleurgesteld af.
Slechts acht stemmen
te tellen!
De eerste uitslag in Den Haag
kwam reeds om tien over zeven bin
nen in het Gemeentelijke Elektrici
teitsbedrijf, waar de stemmen wor
den geteld. Deze uitslag kwam van
bet bureau, bestemd voor kiezers
uit het centraal bevolkingsregister,
dat dus speciaal bestemd is voor
schippers, woonwagenbewoners en
dergelijken. Er stonden ongeveer
150 kiezers ingeschreven, maar het
bureau hoefde slechts acht stemmen
te tellen, namelijk van vier kiezers
die kwamen, de drie stemmen van-
de voorzitter en de twee leden van
dit stembureau en de stem van de
bode. De leden van dit stembureau
hebben dus beslist geen drukke dag
gehad!
-
Nieuwe
samen
stelling
Huidie,
samen
stelling
P.v.d.A.
16
14
K.V.P.
3
8
Prot. Chr.
7
8
V.V.D.
5
5
Comm.
1
2
Totaal:
37
37
iiiiiiiiiiiiii!iiiiiuiiiiiiiiiiiiiniiiiii[3iiuni!niniiniiDnniniiinioinnfflU!iiii!iii!niii!iiini!!iiiiiii!:i!iin
Weinig wind
De Bilt verwacht tot hedenavond:
Op de meeste plaatsen droog weer met
enkele opklaringen en in de ochtend
hier en daar mist. Zwakke wind. De
zelfde temperaturen als gisteren of iets
hogere.
Dit nummer bestaat uit 8 pagina's.
In deze grafiek (samengesteld uit stoeltjes, die meer in
een huiskamer thuis horen dan in de parlementaire Kamer,
waar men het met plechtiger en ongemakkelijker banken
moet doen, maar dat is vanwege de duidelijkheid) geven
de zwarte stoeltjes het aantal thans per partij behaalde
zetels aan, de witte stoeltjes de zetels in de vorige Kamer
zoals die in 1956 werden verdeeld. Beide aantallen staan
bovendien in cijfers vermeld.
VVV
bhfr
Pr
De „overige lijsten" waren in 1958 de Prot. Chr. Groep, de Samenw. Chr. Gr., de Lijst Voogd en de
Wereldburgers en in 1956 de N.U. en de N.O.U.
Voor een juiste vergelijking van de uitslagen van de A.R.. C.H.U. en V.V.D. met 1956 en 1959 dient er
rekening mede te worden gehouden, dat deze partijen in 1958 in de provincies Noord-Brabant en
Limburg gecombineerde lijsten hebben ingediend. De verkregen stemmen zijn in 1958 onder „Overige
C.H.U. 0.3 V.V.D. 0.1%.
Percentages
Aantal stemmen
Partijen
Kamer
Staten
Kamer
Kamer
Staten
Kamer
1959
1958
1956
1959
1958
1956
1. P.v.d.A
30.37
28.65
32.69
1.821.677
1.654.396
1.872.209
2 K. V. P
31.59
32.88
31.69
1.895.222
1.899.020
1.815.310
3 A. R
9.39
9.42
9.91
562.996
544.248
567.535
,4 /.V. D
12.22
1 1.40
8.77
732.952
658.388
502 530
5 C. H. U
8.10
9.01
8.43
486.204
520.171
482.918
6 Brug-groep
0.58
34.917
'7 S. G. P
2.16
2.24
2.26
129.621
129.089
129.517
8 C. P. N
2.41
4.14
4.75
144.371
239.164
272.054
9. Boeren en P.L.M
0.65
0.05
39.352
2.930
10. G.P.V
0.67
0.75
0.65
40.003
43.493
37.206
II. P. S. P
1.84
0.61
110.174
35.051
12. P. C. N. U
0.02
1.340
Overige lijsten
0.85
0.85
48.774
48.463
Landelijk totaal:
100.—
100.—
100.
5.998.859
5.774.724
5.727.742
