Z
Een Zoeklicht
Het snoeien van struikrozen
ZATERDAG 21 FEBRUARI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 2
v OP DE BOEKENMARKT
De Nobelprijs en de Russische revolutie
lUCi
CULÓC
voelt er bar
weinig voor
een Marilyn
of Brigitte
te worden
Mansfield en Brigitte Bardot belang
rijke plaatsen hebben veroverd. Tot
grote verontwaardiging van Tina
Louise overigens. Al is zij geschapen
met alle uiterlijke hebbelijkheden, die
genoemde juffrouwen tot „sterren"
bombardeerden, ze weigert de voet
stappen van deze voorgangsters te
drukken. Ze vindt het belachelijk zoiets
ook maar te denken. Een tikkeltje te
naïf vraagt ze zelfs „Hoe kan iemand
mij nu in hemelsnaam vergelijken met
Marilyn of Jayne?"
Ze vergeet gemakshalve dan maar.
dat het antwoord voor de hand ligt.
Voor een ieder, die ogen heeft om te
zien. Tina bezit nu eenmaal dat
vreemde magnetisme, dat iedere man
schynt aan te trekken. Als ze tussen
de opnamen voor haar nieuwe film
door wat gaat eten in de kantine,
gaat er bij haar binnenkomen een
goedkeurend gemompel door de zaal.
Hoofden draaien, bewonderende blik
ken volgen haar. Zonder enige twijfel,
Tina heeft dat ondefinieerbare „het".
De enige moeilijkheid is, ze wil het
niet.
„Ik wil alleen als een behoorlijke
actrice bekend worden. Natuurlijk is
sex een deel van mijn bestaan en het
is heerlijk een wat aardse rol te spelen,
maar ik voel er absoluut niets voor
naam te maken als „de roodharige vul
kaan" of „het boom-boom-meisje".
Niets daarvan. Ik heb lang genoeg ge
studeerd om werkelijk actrice te kun
nen zijn!"
Eenzaam
Er bestaan trouwens ook andere
redenen, waarom de 24-jarige Tina het
pin-up-achtige zo haat. Het klinkt
paradoxaal, maar het maakt haar zo
eenzaam.
De mannen denken allemaal, dat er
teveel gegadigden zijn. Daarom scha
kelen ze zichzelf tevoren alvast maar
uit. Ze denken toch geen kans te heb
ben. En vriendinnen krijgen en hou
den is nog moeilijker. Die zijn bij voor
baat al Jaloers op echtgenoten of
vrienden en blijven daarom maar lie
ver op een afstand, zo legt Tina uit.
Maar het zwaarste weegt toch haar
artistieke bezwaren. Het feit, dat de
filmmakers weigeren in haar meer
dan het aantrekkelijke plaatje te zien.
De roodharige Tina verwacht echter
zelf, dat zij het in deze wel zal kunnen
klaren. Dat ze dat vooroordeel kan
uitbannen. In ieder geval, in „God's
little acre" bewijst ze te kunnen ac
teren. En ook in „The hangman" wordt
ze niet direct als een sirene gepouseerd,
het is in de eerste plaats een speelrol,
al is het uiterlijk van Tina bepaald
niet verwaarloosd.
Dat zal geen enkele filmmaker doen,
het zijn óók zakenmensen. Tina mag
het allerbeste willen, ze heeft „het" en
ze kan er van overtuigd zijn, dat de
regisseurs het zullen gebruiken ook.
Het bracht haar in Hollywood en het
zal steeds achter haar blijven aansle
pen. Ze kan er zich niet van losmaken.
Tina vecht een verloren strijd
Een scene uit "Gods's little acre". Van links naar rechts Buddy Hackett, Robert Ryan (als Ty Ty)
en Tina Louise (als Griselda)
Boris Pasternak. „Dokter Zjivago". Eerste deel,
A. W. Bruna. Utrecht 1958.
Dat een schrijver de beroemde Nobelprijs voor letterkunde ont
vangen heeft, wil niet altijd zeggen, dat hij tot de werkelijk grote
schrijvers van deze tijd behoort. Wie de moeite zou nemen de namen
van schrijvers van formaat eens op te schrijven, die zou even ver
wonderd zijn over sommige bekroningen als verontwaardigd over de
vele over het hoofd gezienen. Men moet zich daar echter vooral niet
over opwinden, want de factoren die tot de keuze leiden zijn even
verschillend als onachterhaalbaar. De meest voor de hand liggende
zijn ten eerste de taal ik vrees dat wij moeten aannemen, dat
Nederlands een taal is, waar de letterkundige jury van deze niet te
versmaden prijs (ongeveer 75.000 gulden) nog niet van gehoord
heeft en ten tweede het feit, dat men niet kan verwachten, dat
deze juryleden, zijnde ook maar mensen, over een feilloze belezenheid
zouden beschikken. Maar men zou van de voorgeschreven maatstaven
op de hoogte moeten zijn om werkelijk te kunnen oordelen.
Eén ding is zeker. De bekroning voor letterkunde van dit jaar is
terecht uitgereikt aan de Russische schrijver Boris Pasternak. Of zijn
roman „Dokter Zjivago", onder het oog van de jury in kwestie ge
komen zou zijn, indien het Stalinistische verbod van publikatie
gehandhaafd ware en niet later ingetrokken om vervolgens weer uit
gevaardigd te worden, is een vraag zonder antwoord.
Wy kunnen ons evenwel gelukkig
achten, dat een afschrift van het ma
nuscript in die korte periode van
lankmoedigheid bij de hamer- en sik-
kelzwaaiers, op geheimzinnige wyze
onder het gordijn door is geschoven en
terecht gekomen is by een Italiaanse
uitgever, als ik mij niet vergis. Van
daar is het boek verspreid over wel
haast alle lezende volken van de we
reld, voor zover ze nog vrij lezen mo
gen. Hier in Nederland hebben wy he
laas nog maar de helft. Het lijkt mij
evenwel onwaarschijnlijk, dat iemand
dat eerste deel vergeten zou zijn als
binnenkort het tweede van de pers
komt. Om U naar behoren in te lich
ten, 'ben ik maar op de Engelse verta
ling overgestapt. Beiden lijken my zeer
goed.
maakt heeft tot een zeer menseiyk,
zeer vaderlandslievend, zeer intelligent,
maar volkomen onpolitiek boek. En dat
laatste vooral is waar een ieder, die
iets over Rusland wilde weten, op zat
te wachten.
Dat deze Pastemak een voortreffelijk
schrijver is, blijkt uit de wijze waarop
hij zyn vele figuren in korte hoofd
stukken tot leven heeft weten te roe
pen. Men, leert Zjivago, zyn vrouw,
zyn vrienden werkelijk kennen. Men
hoort de commissaris Hintz spreken en
men doorziet de bemdenleider Mikoe-
litsin, zoon van de rentmeester van het
landgoed Varykino in de Oeral, waar
Zjivago met zijn gezin heenvlucht om
te ontkomen aan de honger in Moskou.
De treinreis daarheen is tussen twee
haakjes een epos op zichzelf. Dat wij
deze mensen en nog vele anderen wer
kelijk begrijpen en kunnen volgen,
komt geheel voor de rekening van c'a
auteur. Want sterker nog dan by da
emotionelere Dostojevski of bii 'e
door de Europese beschaving beï -
vloede Tolstoï, treft het de lezer n
deze zuiver Russische kroniek en
werk dus waarin het verstand f n
grote rol speelt hoezeer de Rus
de Westeuropeaan mentaal van elk. r
verschillen.
Door dit zuiver weergeven var da
aard van zyn landgenoten, leert P -
ternak ons deze te kennen en l"~t
is werkelyk niet alleen door de t: 1
waarin dit verhaal zich afspeelt, dat
men het diep geboeid leest. Wanneer
ik Pasternak dus een kroniekschrijver
noem, dan bedoel ik dat in zoverre, dat
hU de feiten onbevooroordeeld op de
voet gevolgd heeft, maar een groot ro
mancier is hy, omdat hy zyn boek
heeft weten te plaatsen boven alle tij
delijkheid.
CLARA EGG INK.
Als ik zeg bly te zijn dit kolossale
boek gelezen te hebben, dan is dat
geen verkapte zucht van verlichting na
het volbrengen van een zware taak.
Inderdaad is .Dokter Zjivago" een om
vangrijk werk en dat neg niet eens
wat betreft het aantal bladzijden. Het
is een boek zwaar van inhoud en vol
van betekenis. Eigenlijk is het ook geen
roman, hoewel men er passages in kan
vinden, waarbij iemand een traan over
de wang of een rilling over de rug
loopt. Maar meer dan aan het gevoel,
appelleert deze roman aan het mense-
lyke denkvermogen. Want het is in
waarheid een kroniek, de kroniek van
het leven van de Russische burgerij
tijdens de ingrijpenste revolutie, die
ooit in de wereld heeft plaats gevonden.
Joera Zjivago en zyn hele omgeving
van welgestelde intellectuelen beleven
de omwenteling aan den lijve. Zy zyn
krachtens hun verlichte aard eensge
zind met de revolutionairen. Doch de
tijd van chaos en verschrikking, van
onmenselijkheid en onrecht, die volgt
op de omwenteling vervult hen met
wanhoop en walging. Zy bezitten nie,
de mentaliteit van de politieke despe
rado, die vindt dat moord, marteling e<
roof als engelen der wrake moete:
vooruitgaan aan een betere tijd. Het
is deze strijd tussen humaniteit en
fanatisme, waarvan Zjivago de ver
tegenwoordiger is, die deze roman ge-
BORIS PASTERNAK
Rozen moeten gesnoeid worden.
Tina Louise
Een filmnaam, die vele zelfs
zeer fervente filmliefhebbers
in ons land nog vreemd in de
oren zal klinken.
Alleen zij, die „God's little
acre" sinds kort ook in Ne
derland in circulatie gezien
hebben zullen haar niet licht
meer vergeten. En voor degenen,
die het boek van Erskine Cald
well gelezen hebben, zal het wel
licht voldoende zijn om op te
merken, dat Tina Louise de rol
vertolkt van Griselda.
En hoe? Die rol lijkt haar op het
op het lijf geschreven. Zij speelt
haar niet. Tina is die vrouw, van
wier aanwezigheid iedere man zich
akelig scherp bewust is. Zij is die
uitdagende schoonheid, zoals Cald-
TIN A LOUISE
geen tweede Marilyn
well die in zijn ontstellende open
hartige roman heeft getekend. En
daarmede schijnt Tina Louise in
de film een van de weinigen te zijn,
die de sfeer van het oorspronkelijk
boekwerk benaderen.
Men kan zich dus gemakkelijk voor
stellen, waarom regisseur Anthony
Mann haar gaarne in zyn film liet
optreden. Het initiatief daartoe is van
hem uitgegaan. Tina Louise hengelde
in die dagen heus niet naar filmwerk.
Zij had het op de planken in mu
zikale komedies en voor de televi
siecamera's druk genoeg. Bovendien
had zy tevoren al drie werkelijk aan
trekkelijke filmcontracten afgewezen.
Waarom? Omdat die gebaseerd waren
op haar schier ideale maten en daar
wilde Tina geen filmcarrière op
bouwen.
„De meeste producenten willen my niet
zien als een actrice. Voor hen ben ik
alleen een lichaam. Ze staan meteen
met de centimeter klaar", klaagde zy.
Regisseur Anthony Mann was han
diger. Hy bood de roodharige schoon
heid nadat hy haar in een musical
had gezien een filmtest aan, waar
bij volgens zijn zeggen het acteertalent
beslissend zou zyn. Tina accepteerde
de test en later het contract. Maar
voorlopig slechts voor één film. Zij
wilde wel eens zien, wat ze kon. Dat
bleek verbluffend. Fascinerend. En dus
gaat Tina door.
Filmexsoties
Maar haar brutale schoonheid gaat
met haar mee. En reeds wordt zij druk
getipt als de volgende in de lange rij
van „filmexsaties", waarin namen als
Betty Grable, Marilyn Monroe, Jayne
„Geen roodharige vulkaan"
3(4
vi
A?
Uitdagend, fascinerend,
maareenzaam
Als struikrozen zo maar raak
groeien komt er niet veel van te
recht: de struiken groeien te ijl
op en geven minder bloemen.
Elke struikroos dient in het
vroege voorjaar gesnoeid te
worden. Als de vorstperiode
voorbij is, kan men hiermee de
volgende mand een aanvang
maken. Hoe gesnoeid moet
worden? Dat lijkt ingewikkeld,
doch is toch vrij eenvoudig. Be
kijkt U zo'n rozestruik maar
eens aandachtig. Er zitten wel
enkele dode stompjes in en wat
kleine dode takjes en die moe
ten er allereerst uit. Dan zitten
er van die dunne takjes en die
snoeit u zo veel mogelijk geheel
tot op de basis weg. De dikke en
stevige takken blijven dus over
.doch het is voldoenne als erop
elke struik vier of vijf blijven
zitten. Zes mag ook nog. doch
méér moeten zeker niet blijven
zitten. Wat er te veel in zit. kan
men weg snoeien en laat de tak-
grond echter voldoende humus-
rijk is. kan men ook heel goede
resultaten bereiken met de be
kende roze tuin- en gazonkor-
relmest. Per tien vierkante me
ter heeft U er dan ongeveer
drie honderd gram van nodig en
dan kan men later in de zomer
ook nog wel eens een lichte
overbemesting geven.
Meen niet dat klimrozen ook zo
gesnoeid zouden moeten worden.
Rozen, die pas verleden herfst
gepoot zijn of nu rog gepoot
moeten worden, dient men ech
ter tot op een halve meter
boven de grond terug te snoeien.
Dat zal deze zomer geen weelde
van bloemen zijn, doch volgende
jaren des temeer. Klimrozen, die
al enkele jaren staan, mogen zo
niet gesnoeid worden: die dunt
men alleen maar uit en de uit
einden van de lange takken
kunnen iets teruggesnoeid wor
den.
G. KROMDIJK
ken, die naar buiten groeien, zo
veel mogelijk zitten; zij geven
breedte aan de struik. Goed: U
heeft dus nog vier of vijf tak
ken over, doch die mogen ook
niet ongesnoeid olijven. Ze
moeten terug geknipt worden
tot op enkele centimeters boven
het oude hout, het verschil tus
sen oud en jong hout is gemak
kelijk genoeg te zien.
Alleen met snoeien bent u niet
klaar; ze hebben ook voedsel
nodig. Als men ze voor het
snoeien ontdekt heeft het
winterdek heeft verwijderd
zal men voor de nodige mest
moeten zorgen. Rozen groeien uit
stekend, indien ze elk voorjaar
wat oude stalmest krijgen, oude
koemest of varkensmest is ideaal
voor hen. doch gebruik er liever
geen verse mest voor. Pluimvee
mest kan ook gebruikt worden
doch werkt nogal branderig. De
mest dient in ieder geval we!
een jaar oud te zijn. Indien de
