MAKARIOS ZET CONFERENTIE
IN LONDEN TEGEN ZICH OP
Dronken automobilist
zaait dood en verderf
WEERBERICHT
Zelfs de .Grieken geprikkeld
Ultimatum van de drie landen?
HEDEN STAKING IN BIJNA
ALLE BELGISCHE MIJNEN
97ste jaargang
DONDERDAG 19 FEBRUARI 1959
No. 29675
LEIDSCH
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD
f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 5705#
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Dubbele schaduw over het Cypms-beraad
(Van onze correspondent in Londen)
Over de Cyprus-conferentie, welke zo bemoedigend begonnen is,
ligt thans een zware schaduw, niet alleen door het vliegtuigongeluk,
dat de Turkse premier Menderes tijdelijk buiten spel heeft gezet en
waarbij enkele van zijn belangrijke adviseurs om het leven gekomen
zijn, maar vooral omdat een nieuw conflict is ontstaan tussen de leider
van de Griekse Cyprioten, aartsbisschop Makarios, en de Turken,
omdat eerstgenoemde het in Zürich bereikte compromis niet wil aan
vaarden. Dr. Kutchuk, de leider van de Turkse Cyprioten, weigerde
de bezwaren van Makarios te onderschrijven. Kutchuk is, naar men
vindt, terecht van oordeel dat er geen sprake kan zijn van onderhan
delingen over de beginselen van het plan van Zürich, dat immers zelf
reeds het resultaat is geweest van langdurig en moeizaam overleg en
een synthese vormt van de Griekse en Turkse standpunten. Makarios
kwam wat dit betreft ook in conflict met de Griekse regering, welke
er evenmin iets voor voelt een oude wonde te openen. Indien de con
ferentie door Makarios' inmenging toch nog mis mocht gaan, dan treft
hem de blaam voor een mislukking.
Behalve Makarios wil ook niemand er
meer op terugkomen. Lennox Boyd, de
Britse minister van Koloniën, heeft
vroeger dezelfde ervaring met Makarios
opgedaan, namelijk dat hij een overeen
gekomen regeling naderhand betwistte...
Tot de Londense conferentie was juist
besloten omdat alle vijf deelnemende
partijen van tevoren de overeenkomst
van Zürich hadden goedgekeurd!
Er is sprake van. dat Engeland, Grie
kenland en Turkije gisteravond tot Ma
karios een ultimatum van twaalf uur
hebben gericht. Indien hij de overeen
komst van Zürich niet aanvaardt, zou
den zij een einde maken aan de confe
rentie en waarschijnlijk zelf Cyprus een
plan opleggen. Het zou in het bijzonder
een zwaar gelag zijn voor de Turkse
premier Menderes. aan wiens persoon
lijke invloed het in Zürich bereikte
compromis zoveel heeft te danken. Meer
dan wie ook beseft hij de betekenis van
Cyprus voor de verdediging van de vrije
wereld. Hij was het die Turkije in de
Atlantische gemeenschap heeft gebracht.
Vetorecht levert
moeilijkheden op
Opmerkelijk is in dit verband de
scherpe reactie uit Athene. Het lijkt
iets ongehoords, dat Makarios nu zelfs
de Griekse regering tegen zich in het
harnas heeft gejaagd. Het gevoel over
heerst echter dat het geschil, zoals dat
zo vaak gaat op internationale confe
renties, op het laatste ogenblik toch
nog zal worden bijgelegd.
Averoff, de Griekse minister van Bui
tenlandse Zaken, heeft bij aankomst in
Londen verklaard, dat Makarios in het
plan van Zürich was gekend en dat de
aartsbisschop, evenals alle andere be
trokkenen, het had goedgekeurd.
Prins Bernhard legde eerste
steen Verolme-werf
Prins Bernhard is gistermorgen in
audiëntie ontvangen door president
Kubitschek van Brazilië. De president
en de Prins onderhielden zich in het
Frans. In de loop van het gesprek
haalde president Kubitschek herinne
ringen op aan zijn bezoek aan Neder
land tijdens zijn Europese reis in 1954.
De president sprak met warmte over
de belangstelling die Koningin Ju
liana toen toonde voor de gang van
zaken in Brazilië.
Na het onderhoud overhandigde
Prins Bernhard de president de ver
sierselen, behorend by de onderschei
ding van het Grootkruis in de Orde
van Oranje-Nassau.
Later vlogen de Prins en de president
per hefschroefvliegtuig naar Jacuacanga,
waar Prins Bernhard de eerste steen
legde van de nieuwe scheepswerven van
Verolme.
„Verolme Estaleiros Reunidos do Bra-
sil", zo luidt de naam van een stuk
rimboe op ongeveer 90 mijl van Rio de
Janeiro, waar sinds een week de eerste
ploegen voorbereidingen treffen voor de
bouw van een nieuwe werf van Verolme.
De Prins verrichtte de officiële inge
bruikstelling van het terrein om de
ceremonie in de wildernis een feestelijk
tintje te geven. Oorlogsschepen van de
Braziliaanse Marine en 500 mariniers
brachten de nodige eerbewijzen. De baai
van Jacuacanga, waaraan het terrein
ligt, was met vlaggen versierd.
De afstand van de werf tot Rio de
Janeiro is ongeveer 90 mijl, de afstand
tot de dichtstbijzijnde haven, die van
Agra dos Reis is ongeveer 10 km. Deze
haven wordt aangedaan door diverse
lijnschepen en is voorts belangrijk voor
de bananenexport.
Klacht van Tunesië
bij Veiligheidsraad
Tunesië heeft woensdag bij de Vei
ligheidsraad een klaoht ingediend over
de aanval, die Franse jagers zaterdag
14 februari op Tunesisoh grondgebied
zouden hebben gedaan. In de brief van
Tunesië aan de Raad wordt gezegd, dat
er bij deze aanval vier Tunesiërs om het
leven zijn gekomen en negen gewond.
De slachtoffers zijn jonge mensen, die
naar het grensgebied tussen Tunesië en
Algerije waren gezonden i.vjn. een
campagne ter bestrijding van sprink
hanen. aldus de brief.
In de brief wordt voorts opgemerkt,
dat er aan de aanval van de Franse ja
gers een reeks van dergelijke pijnlijke
incidenten is voorafgegaan.
Later opklaringen
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond:
Overwegend droog weer met aanvan
kelijk op vele plaatsen mist, maar later
enkele opklaringen. Zwakke tot matige
wind tussen zuidwest en west. Hogere
temperaturen overdag.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
20 FEBRUARI
Zon op: 7.47 uur; onder: 18.02 uur.
Maan op: 15.04 uur; onder: 5.39 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.08 en 13.29 u.
Laagwater te 9.00 en 21.34 uur.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
Waar het om gaat
Volgens onze inlichtingen wil Makarios
niets weten van het veto-recht, toege
dacht aan de Turkse vice-president van
de nieuwe republiek. Dit acht hij een
aantasting van zijn eigen gezag als toe
komstig president. In feite zouden alle
regeringsbesluiten door de vice-president
ongedaan kunnen worden gemaakt. Ma
karios is van oordeel, dat het plan de
meest verwerpelijke elementen bevat van
de Amerikaanse Grondwet en die van
De Gaulle
De Turken willen echter onder geen
beding afstand doen van het vetorecht.
Makarios maakt ook bezwaar tegen het
recht van Engeland, Griekenland en
Turkije om zo nodig orde en veiligheid
op Cyprus te herstellen. Hij eist, dat ln
de overeenkomst bepalingen worden op
genomen omtrent de grondwetswijziging.
Deze zijn weggelaten, omdat de Turken
bevreesd zijn voor alles, wat leiden kan
tot „Enosis', aansluiting van Cyprus bij
Griekenland.
Van Griekse zijde overtuigde men de
Turken, dat het, inplaats van zulks op
te nemen in de Grondwet, beter zou
zijn wanneer zij feitelijke controle zou
den uitoefenen door de legering van een
symbolische troepenmacht op Cyprus.
Hoewel uit eerbied voor de slachtoffers
van de vliegramp gisteren geen voltallige
zitting werd gehouden, werd de ronde
tafelconferentie niettemin gisteravond
plotseling bijeengeroepen, zij het voor
een korte vergadering van twee uur, tij
dens welke volgens de officiële lezing
„intieme en nuttige besprekingen" wer
den gevoerd. Vandaag zou een nieuwe
zitting plaats vinden, maar het is nog
niet bekend op welk tijdstip en op welk
niveau.
Het lijdt geen twijfel, dat 't vandaag de
beslissende dag is. De Britse premier,
Macmillan, hoopt hedenavond in het
Lagerhuis het plan in grote lijnen aan
te kondigen.
Verkeer ligt geheel stil tengevolge van
de wegversperringen in de mijnstreek
Gevaar bij brand e.d.
(Van onze Brusselse correspondent)
Gehoor gevend aan een oproep van
de vakbonden tot algemene staking lag
reeds hedenochtend in vrijwel alle Bel
gische mijnen het werk geheel stil. Vol
gens gegevens van socialistische zijde
zouden alle 137.000 mijnwerkers, die
België telt en onder wie zich 60.000
buitenlanders, voornamelijk Italianen,
bevinden, aan de staking deelnemen.
Het verkeer in de Belgische mijnstreek
ligt geheel stil; er rijdt geen enkele
tram en het vervoer per auto is door
wegversperringen vrijwel onmogelijk ge
worden. Ook de op de wegen geplaatste
stukgeslagen flessen en opengebroken
straten maken een tocht per auto in dit
gebied weinig aantrekkelijk. Leden van
de Rykswacht zijn voortdurend bezig de
hindernissen op te ruimen doch zodra
zij verdwenen zyn worden zij in korte
tijd door de stakers opnieuw opge
worpen.
Irt Amsterdam werd gisteren de
eerste van de jaarlijkse veilingen
gehouden van door de politic op
straat onbeheerd gevonden fietsen.
Deze foto laat ziendat er nog heel
wat Amsterdammers zijn. die blijk
baar niet zo erg veel prijs meer stel
den op hun rijwiel.
Tot laat in de avond is dit gisteren
een soort spel geweest tussen stakenden
en leden van de Rijkswacht waarbij het
echter nimmer tot ernstige vechtpar
tijen kwam. De Rijkswacht blijkt overi
gens strenge instructies gekregen te
hebben in geen enkel geval van de
vuurwapens gebruik te maken.
De treinen lopen nog, doch stakings-
posten verhinderen de reizigers meestal
hiervan gebruik te maken. Op de spoor
lijn van Brussel naar Parijs werden gis
teren op het grondgebied van Cuesmes
de seindraden doorgeknipt zodat de sig
nalen geblokkeerd bleven. Spoorweg
personeel kon deze seindraden evenwel
snel herstellen. Excéssen als deze wor
den intussen ten zeerste afgekeurd door
de bevolking en ook verscheidene dag
bladen deden hedenochtend een beroep
op de stakers hiertoe niet hun toevlucht
te nemen. Zij wijzen er ook op hoe ge
vaarlijk het is maar overal wegversper
ringen op te richten en glasscherven te
strooien, daar bij brand of incidenten
brandweer en ambulance-auto's geen
enkele doorgang meer zouden vinden.
Niet op hoog peil
Het debat over de sluiting der kolen
mijnen in de Borinage en de drie inter
pellaties stonden gisteren in de Bel
gische Tweede Kamer niet op een zeer
hoog peil. De zitting duurde tot gister
avond 11 uur en werd gedurende een
uur geschorst wegens de al te grote ner
vositeit en de scheldpartijen der leden.
Een woelige zitting, geladen met sen
timenten, eindeloze interrupties en ont
sierd door scheldpartijen, dat was het
debat over de Borinage! De journalisten
en waarnemers kennen dat soort debat
ten in de Belgische Kamer, maar het
was gisteren wel bijzonder erg. De in
terpellatie van de socialistische oud
minister van Onderwijs en burgemees
ter van Bergen, de heer Leo Collard, en
van de heer Roger Toubeau, de socia
listische burgemeester van Frameries,
het dorp in de Borinage waar de meeste
onlusten zijn, en van de katholiek Ber-
trand, die de tragische toestand van de
mijnwerkers in Belgisch Limburg af
schilderde, werden uitvoerig beantwoord
door de premier Gaston Eyskens en de
minister van Economische Zaken, de
heer Van der Schueren. De tegenactie
van de socialistische interpellanten
bracht overigens geen enkel nieuw feit
aan het licht.
De interpellanten beweerden dat de
experts van het Belgisch mijnwezen en
van de Hoge Autoriteit van de Kolen-
en Staalgemeenschap <KSG), die het
saneringsplan voor de Borinage hebben
opgesteld, zich hebben vergist. Deze
experts zouden de zaken slechts opper
vlakkig hebben bestudeerd. Toubeau
vertelde dat de kolenmijn Crachet mo
menteel zo sterk is gemoderniseerd, dat
hij waarschijnlijk een van de modernste
is van de Europese gemeenschap. Men
legt de laatste tegels op de daken van
moderne gebouwen en dit is nu een van
de mijnen, die onherroepelijk worden
gesloten.
In zijn interpellatie antwoordde de
Limburger Bertrand. dat de Crachet in
derdaad een soort kolen levert van zeer
goede kwaliteit, welke in de grote cokes
ovens te Tertre in de Borinage tot cokes
werden verwerkt. Maar de kolen van
Crachet kosten f80.per ton en de
Belgische belastingbetaler betaalt f21.
voor iedere ton kolen om deze commer
cieel verhandelbaar te maken.
Vlamingen contra Walen
Wat het debat ook nog beheerste was
de grote tegenstelling tussen de Walen,
die de Borinage willen redden door de
voortzetting van de politiek van sub
sidies en de reactie van de Vlamingen,
die terecht wijzen op het feit, dat erop
het ogenblik bijvoorbeeld in de stad
Gent meer werklozen zijn dan in de
gehele provincie Henegouwen!
De minister van Economische Zaken,
Van der Schueren, zei dat hij aan de
mensen van de Borinage de garantie
kon geven, dat er tegen het eind van dit
jaar 1500 a 2000 nieuwe werkplaatsen
in de Borinage in het leven zullen wor
den geroepen. De plannen voor enkele
Prinses Marijke kreeg gisteren op
haar twaalfde verjaardag in het
Paleis Soestdijk onder meer bezoek
van een delegatie van de Kon.
Landmacht. Kapitein C. Mulkens
van de Verbindingsdienst bood
haar een draagbaar radiotoestel
aan, dat meteen de volle belangstel
ling had van de Prinses en haar
Moeder.
Beledigde Baird de
Nederlanders niet?
Aan U.P.I. is medegedeeld, dat het
Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken van Baird in Djakarta
een vrijwillig gegeven ontkenning
heeft ontvangen, als zou hij enige ver
klaring hebben afgelegd, waarin hQ
de Nederlanders zou hebben beledigd.
Diplomatieke functionarissen heb
ben gezegd, dat ambassadeur dr. Van
Royen niettemin van plan is over deze
aangelegenheid van gedachten te wis
selen met een hoog officieel persoon
van het ministerie, waartoe hU op
dracht van de Nederlandse regering
heeft gekregen.
Totnutoe heeft het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken
nog geen officiële verklaring uitgege
ven in verband met de gemelde ont
kenning van Baird.
Catastrofale botsing bij Reeuwijk
Trieste balans: één dode en tien gewonden
(Van onze correspondent)
Onbegrijpelijk onverantwoordelijk rij
den van een dronken automobilist heeft
gisteravond op de rijksweg Den Haag
Utrecht onder de gemeente Reeuwijk tot
een catastrofale botsing geleid met een
volkswagenbus, waarmee negen arbeiders
van een schildersbedrijf uit Bilthoven
van hun werk in Den Haag naar huis
terugkeerden.
De automobilist, die de aanrijding ver
oorzaakte, de 45-jarige Utrechtse ver
tegenwoordiger in lederwaren, reed zich
letterlijk dood. Alle inzittenden van het
Nieuw vervolgverhaal
Betty Beaty schreef ons nieuwe
vervolgverhaal: „Rustige lan
ding na de storm" (The Atlan
tic Sky), een verhaal van een
groeiende liefde tussen twee
jonge mensen, maar vooral ook
een boeiend verhaal over het
leven bij een luchtvaartmaat
schappij. Betty Beaty vertelt
van de opleiding van het per
soneel, van lange tochten over
de oceanen, van stormen en
motorpech, en onafgebroken
blijft de lezer haar gespannen
volgen. Een verhaal vol variatie,
geschreven met een vaardige
pen.
nieuwe industrieën kon de minister ech
ter nog niet meedelen, daar de onder
handelingen over de vestiging van enkele
grote bedrijven in de Borinage nog han
gende zijn.
In Brussel had men gisteravond de
indruk, dat het thans duidelijk is, dat
de socialistische oppositie in de straat
en niet meer in het parlement een be
slissing tracht af te dwingen, die zou
leiden tot de nationalisatie van de ko
lenmijnen. De vraag is of de regering
nog lang zal wachten om in de Borinage
de rust en de orde te herstellen, die er
thans door onverantwoordelijke elemen
ten wordt verstoord, terwijl de socialis
tische burgemeesters, die gisteren inter
pelleerden, als burgemeester hun plicht
verzaken.
aangereden busje werden gewond, van
wie één ernstig. Twee andere auto*
reden op de wrakstukken in, waarbij één
van de bestuurders werd gewond. De
totale balans: één dode en tien ge
wonden.
Sleuteltje afgepakt
Hoe zich alles op de rijksweg heeft
toegedragen het ongeluk gebeurde
omstreeks zes uur viel in de duister
nis, vergroot door de dichte mist, die
het verkrijgen van een overzicht zeer
moeilijk maakte, niet precies te overzien
en kon pas later in grote lijnen worden
vastgesteld. Wel is komen vast te staan,
dat de Utrechtse automobilist in be
schonken toestand achter het stuur van
zijn personenauto zat en daarmee van
de Domstad in de richting Den Haag
reed. Onder Linschoten, nabij Woerden,
heeft hij bij een benzinestation getankt.
Het bedienend personeel bemerkte, dat
de bestuurder dronken was en pakte het
contactsleuteltje af. Wat er zich daar
allemaal heeft afgespeeld, viel nog
niet na te gaan, maar de beschonken
autobestuurder heeft zich weer van het
sleuteltje meester gemaakt.
Kettingbotsing
De Utrechtenaar is weer achter het
stuur gaan zitten en gaan rijden. Een
eind verder, onder Waarder, is hij be
trokken geraakt by een kettingbotsing
met vijf auto's, maar hij reed verder,
echter op de verkeerde weghelft. Wat er
zich in zijn hoofd heeft afgespeeld en
of hij er zich van bewust is geweest,
dat hij zich in de weghelft vergiste, zal
wel altijd een mysterie blijven. Een feit
is, dat de auto op deze vierbaansweg
niet de rechterweghelft, maar de linker
nam en dus het uit de richting Den
Haag komende verkeer tegemoet reed.
Deze uitermate gevaarlijke manoeuvre
leidde een eind verder onder Reeu
wijk even voorbij de weg Gouda—Bode
graven in de richting Waddinxveen
tot een botsing in de dichte mist. De
Utrechtse personenauto reed hier met
een harde klap recht op het volkswa
genbusje in, dat toebehoorde aan het
N. V. Schildersbedrijf Jan Ekdom en
Zn uit Bilthoven en dat op dat moment
bezig was een lange file auto's voorbij
te rijden.
C Slot L>ag. 2
