öe neóeRUnös
pionieRt in
nuatschappij
Relööelen
Vorderingen
in de eerste vijf
jaren stemmen
tot tevredenheid
Zeventig-jarige met jeugdig enthousiasme
en ontsluiten van terreinen met inbe
grip van de volledige ontwerpen voor
de benodigde civieltechnische kunst
werken, zoals stuwdammen, potnp-
gemalen, sluizen en bruggen.
Het zou ons uiteraard te ver voeren,
alle werkzaamheden, die ln de
afgelopen vijf Jaren zijn verricht,
op te sommen. Hierna zullen wij enkele
indrukken geven uit een aantal gebie
den. Over de tot heden bereikte resul
taten ls de directie te Arnhem tevre
den.
Het spreekt vanzelf, dat de activi
teiten ln het buitenland aan buiten
landse projecten ontplooid, slechts een
fractie zijn van hetgeen de cijfers ln
Nederland te alen geven, doch men
moet daarbij rekening houden, dat
voor er tot uitvoering van werken kan
worden overgegaan, daar vele Jaren
van planning aan voorafgaan. De
grootste categorie, die der uitvoeren
den, zal in de komende jaren na het
ontvangen van orders voor het ver
wezenlijken van de plannen, naar de
objecten gaan.
Toch tonen de cijfers aan, dat er
grote vooruitgang is. Voor 1957 was
het aantal manmaanden gesteld op
450 en voor het afgelopen Jaar was dit
800-850.
De oudste opdrachtgever was de
PAO te Rome. Voor deze organisatie
van de Verenigde Naties werden ad
viezen gegeven voor irrigatieprojecten
en inpoldering in Pakistan, Joego
slavië, Philippijnen en Trinidad.
Nabije Oosten
Grote projecten zijn of worden op
gesteld in samenwerking met
Nedeco en het Amersfoortse
bureau in het Nabije Oosten en met
name in Irak. Zo omvangrijk waren
de opdrachten hier dat besloten werd
tot oprichting van een Nedeco-vesti-
ging in Bagdad. Over de Tigris werden
twee bruggen gebouwd, waarvan er
één kortgeleden in gebruik is gesteld.
Men ontwierp en kreeg vervolgens
de supervisie over de uitvoering van
negen pompgemalen; ontworpen wer
den voorts vier rioleringswerken, een
drietal wegen (men moet daarover
niet te gering denken, want een „be-
stekje" voor honderd kilometer weg
beziet men daar op dezelfde wijze als
wij bv. drie km. zienEen belang
rijke opdracht was die voor verzwa
ring van de Razazadijk, alsmede die
voor een riviereconomische studie van
de Tigris.
De Tigris houdt de ingenieurs overi
gens wel bezig, temeer omdat er voor
Bagdad steeds gevaar bestaat voor
overstroming. De Wadi Tharthar-stu-
JBij de bosontsluiting in Zuid-
Sumatra, welk werk wordt ver-
richt door de N.V. Sukadana,
werkt men o.m. met de zogenaam
de high-ball.
Voor hogere bodem -produktiviteit
die omvat het zoeken naar de moge
lijkheid, om het teveel aan water in
de Tigris af te leiden naar depressies
in de woestijn. Dat het afvoeren van
het overtollige water naar een laagte,
die zo groot is als onze provincie
Overijssel, geen eenvoudige opgave zal
zijn is pas duidelijk, wanneer men weet
dat men door de rotsen heen moet.
Deze en de Abu Dibbis-studie duren
reeds drie jaren, doch naderen thans
de voltooiing.
In mei 1957 is men begonnen met
de bestudering van het Diwaniyah-
drainage project Een gebied van
400.000 ha. (dl. achtmaal de Noord
oostpolder) ten zuiden van Bagdad
gelegen, zal ontzilt moeten worden.
Dit gebied ls zogenaamd in culturn»
Nog een opname uit Rhodesia:
een moderne „regenmaker" aan
het werk.
doch in feite komt het daarop neer,
dat dertig procent in de winter be
zaaid is; twee jaar achtereen verbou
wen is een onmogelijkheid, doordat
het zoutgehalte veel te hoog is en men
tevens met een groot gebrek aan wa
ter heeft te kampen. In de droge
periode is het land witHet is de
bedoeling, om d.m.v. een stelsel van
kanalen en sloten het zout door irriga
tiewater en regen door de grond af te
voeren. Voordat aan de uitvoering kan
worden begonnen zal dit vraagstuk
voor de ingenieurs nog een jaar het
onderwerp van studie uitmaken.
hevige Kafue Flats in cultuur te bren
gen. Het is nu een Jaar geleden, dat
de proefpolder klaar kwam en de re
sultaten lijken goed. Doch de periode
is te kort, om definitieve conclusies te
trekken.
Ir. Joosten, die tot begin dit jaar
directeur van Ilaco was, is samen met
ir. Der Weduw uit Amersfoort voor
Nedeco naar Mexico gegaan. Voorheen
is men daar reeds geweest in verband
met havenprojecten.
Wat Nederlands Nieuw-Guinea aan
gaat: daar werd onlangs opdracht
verkregen voor het ontwerpen van een
6000 ha. groot rijstproject, naar analo
gie van het Wageningen-project in
Suriname.
De activiteiten van dit zojuist ge
noemde „Rijksdeel overzee" ressorte
ren onder een andere werkmaat
schappij van de Nederlandsche Heide
maatschappij en wel de N.V. Lareco
De Heidemij. stelt zich o.m. ten
doel, steun te verlenen aan achter-
gebleven gebieden. Daartoe be
hoort in vele opzichten ook Syrië
Worden de plannen verwezenlijkt
dan zal de landbouwkundige ont
wikkeling krachtig ter hand wor
den genomen. Door het toepassen
van betere bewerkingsmethoden
wat overigens tot de „nazorg"
moet worden gerekend) zal de
houten ploeg thans nog een alle-
daags werktuig, spoedig vervan
gen zijn door één van betere en
een meer doelmatige kwaliteit
De naam van de in 1888 opgerichte Neder
landsche Heidemaatschappij heeft in ons land een
voortreffelijke klank. Zulks bijna uitsluitend in
verband met en als gevolg van activiteiten in het
eigen land. Wijziging van de statuten opende de
mogelijkheid om ook in het buitenland werkzaam
heden te gaan verrichten. En sinds vijf jaar treft
men nu vertegenwoordigers van de maatschappij
buiten de landsgrenzen aan, zij het dan, dat in
combinaties en onder andere naam activiteiten
worden ontplooid. Dat men niet eerder werk in
andere landen ter hand nam, vond mede zijn oor
zaak in de loop der historie. Het overgrote deel
van het bedrijfsleven en ook van de land- en
tuinbouwexperts had de volle belangstelling ge
concentreerd op de tropen en met name op het
toenmalige Nederlands-Indië. Sedert door de
politieke ontwikkelingen de mogelijkheden daar
geringer werden, zwermde men uit over de
wereld. En zo werd ook de faam van de Hekfemf
snel verbreid.
Wat die faam betreft: men behoefde slechts te wijzen naar Nederland, waar
de NHM reeds zeventig jaar plannen maakt en die ook uitvoert, om te komen
tot een verhoging van de produktiviteit van de bodem. Op het ogenblik beschikt
de maatschappij over niet minder dan 2500 ervaren vaste medewerken, zomede
over een moderne technische outillage. Doch toen de mogelijkheid werd gescha
pen, over de landsgrenzen te blikken, kreeg men tevens de kans, een nobel doel
na te streven: hulpverlening aan achtergebleven gebieden. De opbouw van een
buitenlandse dochtermaatschappij voor de tropische gebieden was mede mogelijk
door het vrijkomen van een groot aantal topdeskundigen uit Indonesië. De
N.V. Internationale Maatschappij voor Landbouwkundige Ontwikkeling (IMLO)
werd, ter coördinatie van het geheel, in het leven geroepen. Een vijftal werk
maatschappijen, gespecialiseerd op bepaalde gebieden of werkzaamheden, te
daarop ontstaan.
Sinds de start, nu vijf jaar geleden
dus, zijn projecten uitgevoerd,
nog in uitvoering of in voorstudie
in Syrië, Pakistan, Philippijnen, Trini
dad, Joego-Slavië, Egypte, Rhodesië,
Mexico, Brits-Guyana, Iran, Irak, In
donesië, Columbia, Belgisch Kongo en
voorts in Westelijk Nieuw-Guinea en
Suriname. Sommige landen spreken
graag mee in de belangen, zoals dat
het geval is in België. Daar wordt sa
mengewerkt in de N.V. Agrotechnic.
Deze maatschappij houdt zich uitslui
tend bezig met werkzaamheden in het
land zelf. Behalve boerenwerken en
mogelijkheid tot ruilverkavelingswer-
ken in verband met de onlangs tot
stand gekomen ruilverkavelingswet,
worden recreatie-oorden (sportvelden)
aangelegd.
Belgisch Kongo
Een andere maatschappij, Socuco
geheten, heeft de belangen van
Belgisch Kongo op het oog. Deze
Belgisch-Kongolese maatschappij, die
het hoofdkantoor in Leopoldville heeft,
heeft diverse plannen op stapel staan.
Zo moet er voor een tweetal gebie
den ter gezamenlijke oppervlakte van
pl.m. 110.000 ha. een landbouwontwik
kelingsplan worden opgesteld. Dit ge
bied bevindt zich in de omgeving van
de plaats Thysstad, nabij Leopoldstad,
in de streek van Beneden Kongo.
In het oosten van Belgisch Kongo
wordt o.a. gewerkt aan een irrigatie
plan voor een toekomstig landbouw
gebied van pl.m. 7500 ha., gelegen
langs de Rutshuru-rivier in de nabij
heid van het Kivu-meer.
Eveneens in het oosten van Kongo
worden plannen uitgewerkt voor de
verbetering van de afwatering van
valleimoerassen. Als voorbeelden kun
nen genoemd worden de studie-werk
zaamheden voor moerassen in het
Iturigebied (noordoosten van Kongo)
en voor moerassen in Ruando-Urundi
met name voor de riviervalleien Nya-
mushwaga en Nyebagogo.
Met wegaanleg heeft de N.V. So
cuco ook bemoeienissen en inzake
wegaanleg d.m.v. zand-cement-stabili-
satie werd pioniersarbeid verricht.
Wegaanleg met deze methode wordt
bestudeerd o.a. voor wegen in het oos
ten nabij Usambura.
Omvangrijke taak
Vele ingenieursbureaus op civiel-en
cultuurtechnisch gebied zijn aan
gesloten bij de Nedeco, gevestigd
te 's-Gravenhage. Dit is een overkoe
pelende organisatie, die het buiten
landse werk van deze bureaus coör
dineert. Uiteraard is dit ook van
toepassing op een andere werkmaat
schappij van de Nederlandse Heide
maatschappij, de N.V. Ilaco, het inter
nationaal landbouwadviesbureau. De
hieraan verbonden ingenieurs dienen
uitsluitend van advies waar het ont
wikkelingsplannen betreft. Deze N.V,
De wegenaanleg in Belgisch
Kongo wordt volgens de nieuwste
methoden (hier bij Leopoldville
volgens het „mix-in-place"
systeemuitgevoerd.
werkt nauw samen met het civieltech
nisch ingenieursbureau Dwars, Heede-
rik en Verhey uit Amersfoort. Daar
door kunnen ook de civieltechnische
aspecten, die veelal aan het ontwerpen
van de landbouwkundige projecten zyn
verbonden, in harmonie met de land
bouwkundige aspecten, worden behan
deld.
De taak van deze maatschappij
omvat, behalve kartering en bodem-
kundig onderzoek, het verzamelen en
verwerken van meteorologische gege
vens, het verrichten van landbouw-
technische en -economische studies,
het ontwerpen van schema's voor
gewassenkeuze en vruchtwisseling voor
bedrijven, alsmede het ontwerpen van
een inrichting voor de bedrijven, het
maken van ontwerpen met kosten
ramingen voor het inpolderen, draine
ren, irrigeren, effenen, verkavelen
Tenslotte kunnen we, wat Irak aan
gaat, nog melden, dat op het moment,
dat men het wegenplan gereed had, de
revolutie uitbrak. Een onderdeel van
dit plan was de aanleg van een grote
boulevard in Bagdad. Later achtte
men dit evenwel te luxueus en het ge
volg was, dat niet tot uitvoering werd
overgegaan.
Zoals men zich zal herinneren, te
onlangs de secretarie van de Gelderse
Maatschappij van Landbouw, ir. G.
Klompe, in een nieuwe functie ver
trokken naar Iran (Perzië). Daar
wordt onder andere, ln samenwerking
met de Amerikanen, een plan uitge
voerd voor irrigatie en landbouwkun
dige ontwikkeling ln de Khuzistan-
vallei bij de plaats Dezful. Het gebied
dat daarby la betrokken, beslaat een
oppervlakte van 170.000 hectare. Dit
plan wordt in etappes uitgevoerd.
Speciaal in de zomer ls het daar
moeilijk werken; zeer in het bijzonder
degenen, die dan veldwerk moeten
verrichten, hebben het allerminst ge
makkelijk; er heersen dan n.L tempe
raturen van vijftig graden Celsius en
meer. Het is te begrijpen, dat de pres
taties onder dergelijke omstandigheden
terug lopen. Daarbij komt nog, dat
men er slechts een klein gedeelte van
de dag kan werken: van 05 tot 10.00
uur en een ogenblik ln de namiddag.
Voor degene die nog niet lang in
het gebied vertoeft, te het wel een
vreemd gezicht, als men tijdens die
schroeihitte herders ziet voorbijgaan,
die zich dik hebben gekleed: om de
warmte weren....
Andere landen
In Rhodesia is een proefpolder ge
reed gekomen. Dit was niet een op
zichzelf staand object, doch het
vormde de inleiding voor «een enorm
werk. Het ligt namelijk in de bedoe
ling, om de 500.000 hectare grote,
periodiek aan overstromingen onder-
Als onderdeel van een algemeen
landbouwkundig onderzoek werd
in Rhodesia een proefpolder aan
gelegd. Op deze foto ziet men een
dragline in het water.
(maatschappij vow buitenlandse cul
tuurtechnische werken). De objecten
die deze maatschappij in Surtoaine
uitvoert of ontwerpt, behoren tot hei
welbekende tienjarenplan.
Ook In Columbia wordt thans ge
werkt aan een studie met betrekking
tot eventuele mogelijkheden voor olie-
palm- en cacaocultures voor Colum-
biaanse opdrachtgevers.
Tenslotte Indonesië. Ondanks de
anti-Nederlandse campagne werkt de
Nederlandsche Heidemaatschappij nog
in Zuid-Sumatra. Daar werkt de N.v.
Sukadana (onder directie van de
NHM) op grote schaal en met zwaar
materieel op volledig gemechaniseer
de wijze aan de ontginning van zwaar
oerbos. De ontgonnen terreinen worden
voor de Indonesische opdrachtgever
ingericht en ontsloten; de gronden
worden bouwrijp afgeleverd ten be
hoeve van Javaanse transmigratie.
Uit dit overzicht, dat uiteraard niet
volledig kon zijn, blijkt wel, hoe
zeer de Nederlandse landbouw
deskundigen ln de wereld vertrouwen
genieten; het is aan geen twijfel
onderhevig, dat naarmate de resulta
ten duidelijker zichtbaar worden, ook
de opdrachten van elders talrijker zul
len zijn. Daarbij komt nog, dat de Ne
derlandsche Heidemaatschappij een
gunstige positie inneemt t.o.v. buiten
landse maatschappijen, aangezien men
in deze ene instantie alle schakels, zo
wel voor planning als voor uitvoering,
aantreft. Et ligt, om in de sfeer 6
blijven nog veel grond braak in de we
reld. En ook hier zal het kleine Neder
land tonen, dat het grote mannen
bezit!
