Russen lieten Amerikaans konvooi
na ruim twee etmalen doorrijden
WEERBERICHT
Machtswellustige plagerij was
uitdaging van Westers geduld
OP HOOG BEVEL...
Eisenhower tevreden
over de defensie
33441
).(h
,tW Bolletje/'
Slechts acht overlevenden van
vliegtuigongeluk bij New York
Dulles en Macmillan wisselden
van gedachten over problemen
RADIO en
TELEVISIE
Amerika paraat voor
een tweede „Korea"
De Engelse regering probeerde
edelmoedig te zijn jegens K.L.M.
97ste jaargang
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1959
No. 29663
LEIDSCH mDAGBLAD
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel l> Leiden - Oiro no 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f7.50 per kwartaal; f2.55 per maand; f 0.59 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
(Van onze correspondent in Bonn)
Na een oponthoud van 54 uur te Marienborn aan de Oost-Westduitse grens
kon het Amerikaanse vrachtwagenkonvooi gisteravond om zeven uur doorrijden
naar de Bondsrepubliek. De Russen gingen overstag na een regen van Ameri
kaanse mondelinge en schriftelijke protesten, die van maandagmiddag tot gisteren
op het Russische hoofdkwartier in Oost-Berlijn terecht kwamen.
Nog nimmer in de laatste drie jaar hebben de Russen een Amerikaans militair
transport zo lang opgehouden als ditmaal en zelden ook heeft men van
Amerikaanse zijde zo fel geprotesteerd als deze keer. De slachtoffers van dit
zuiver politieke incident waren vijf jonge Amerikaanse militairen, die, in jassen
gewikkeld, de „strijd" om hun autocabines uithielden. Het was de vierde maal
in twee jaar, dat de Russen poogden Westelijke militaire konvooien te contro
leren. Zij probeerden het overigens dinsdag weer met een Britse auto, hetgeen
ook mislukte.
De brandende vraag achter dit Rus
sisch-Amerikaanse incident op de weg
van West-Berlijn naar West-Duitsland,
die nu eenmaal door communistisch
Oost-Duitsland loopt, is: waarom gin
gen de Sovjet-Russen tot deze plagerij
over? Want dat het hier een ordinaire,
waarschijnlijk machtswellustige plagerij
en speldenprik-tactiek betrof, staat vast.
Het konvooi van vier vrachtwagens van
het Amerikaanse garnizoen in West-
Berlijn vervoerde voor een ieder zicht
baar oude jeeps; de Russische eis om
desondanks de vrachtwagens te door
zoeken, was dan ook zinloos, nog afge
zien van de onrechtmatigheid ervan. De
zinloosheid was des te groter, omdat de
Russen bij Babelsberg, aan de grens van
West-Berlijn naar Oost-Duitsland het
konvooi rustig hadden laten passeren,
maar vele uren rijden verder aan de
Oostduits-Westduitse grens plotseling
wilden controleren en de Amerikanen
de onsportieve raad gaven maar terug
te gaan naar West-Berlijn
Uitgelokt
Er is geen twijfel aan, zo zegt men
in West-Berlijn en in Bonn, dat de
Russen dit incident op hoog bevel heb
ben uitgelokt. De bedoeling ervan was
ten eerste, een nieuwe proef te nemen
met de houding van de Amerikanen op
de autoweg van Berlijn naar het Westen,
ten tweede, de Amerikanen nog eens
duidelijk te maken, welk een macht
men van Russische zijde ten deze
in handen heeft. Van Russische
kant kan men dergelijke incidenten vrij
gemakkelijk uitlokken, omdat er bijna
geen geschreven overeenkomsten be
staan. die de rechten van Amerikanen,
Britten en Fransen ter zake van het
President Eisenhower heeft gisteren
op zyn persconferentie gezegd, dat de
proefneming van dinsdagavond met een
intercontinentale Atlasraket geheel ge
lukt is. Eerder had de Amerikaanse
luchtmacht aangekondigd dat er een
proef meteen Atlas was genomen, maai
slechts een gedeeltelijke, omdat de At
las minder ver zóu gaan dan de nor
male afstand voor een intercontinentale
raket. Naar verluidt zou deze slechts
een 5500 km. afgelegd hebben.
De president was van mening dat de
VS op het terrein van veiligheid en ver
dediging er uitstekend voorstaan. De
jongste verklaringen over de ontwikke
ling der Russische raketten beschouwde
hij als propaganda.
Gevraagd om commentaar te leveren
om Malinofski's bewering van dinsdag
op het Russische partijcongres dat de
Russische raketten elk doel op aarde
met grote nauwkeurigheid konden ra
ken, vestigde Eisenhower er de aan
dacht op dat de Russen ook beweerden
het vliegtuig, de auto, de telefoon e.d.
uitgevonden te hebben.
Achter elke Russische uitspraak zit
een bedoeling, aldus Eisenhower. Zijns
inziens hebben de V.S. een veel even
wichtiger en beter geschakeerde defen
sieorganisatie dan de Russen. De sprei
ding in het Amerikaanse verdedigings
stelsel, Amerika's defensiecapaciteit in
de lucht, gesteund door zijn raketpro
gramma geven Amerika een sterke posi
tie. In antwoord op vragen zei Eisen
hower dat de Amerikaanse strijdmacht,
die van anderen en ook Amerika zelf in
geval van een Russische verrassingsaan
val verliezen zullen lijden. Bij een dic
tator loopt men altijd de kans dat hij
een oorlog zal beginnen en daarom moet
men steeds op zijn hoede zijn. Maar
Amerika verbetert steeds zijn waarschu
wingsstelsels. Zo is de strategische
luchtmacht thans veel meer verspreid
dan enkele jaren geleden.
Het systeem zal tot gevolg hebben dat
een zeer groot deel van deze luchtstryd-
macht binnen enkele minuten in de
lucht is. Daarenboven beschikken zij
over elk soort wapen dat van nut kan
zijn, aldus de Amerikaanse president.
Weinig wind
De Bilt verwacht van heden tot
morgenavond:
Droog en overwegend zonnig weer.
In de nacht en ochtend hier en daar
mist. Zwakke oostelijke wind. Vannacht
overwegend lichte vorst, morgen overdag
temperaturen oplopend tot enkele gra
den boven het vriespunt.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
6 februari
Zon op: 8.14 uur; onder: 17.35 uur.
Maan op: 6.58 uur; onder: 16.32 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.12 en 14.30
uur. Laagwater te 10.21 en 22.43 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's.
verkeer ter land van Berlijn naar het
Westen sluitend regelen. Men zegt, dat
er een soort gewoonterecht bestaat, dat
het Westen zekere rechten geeft, maar
dat gewoonterecht is sedert 1949 dan
toch stukje voor stukje afgebrokkeld!
Mochten vóór dat jaar Amerikanen en
Britten er op deze weg bijvoorbeeld nog
eigen steunpunten opna houden, de
laatste tien jaar is daarvan geen sprake
meer.
Veelbetekenend
Kortom, de Westelijke positie op deze
verkeersweg te land is op dit moment
materieel al niet meer zo sterk. De
Russische plagerij kan er nu op duiden,
dat men in Moskou de Westelijke positie
in West-Berlijn zo moeilijk mogelijk wil
maken en wil trachten die positie nog
geringer in aanzien te doen lijken, dan
zij in feite reeds is..
Vooral in het licht van de Russische
plannen inzake Berlijn en Dulles' blik
sembezoek aan West-Europa is dit voor
val veelbetekenend. Het duidt namelijk
ondermeer aan, dat de Sovjet-Unie nog
eens wil laten blijken, hoe wankel de
Westelijke positie in West-Berlijn is en
hoe makkelijk die positie ondermijnd
kan worden. Daarbij weet een ieder, dat,
gezien het zeer gestegen welvaartspeil
van de Westberlijners, een luchtbrug, zo
als in 19481949 thans bepaald onvol
doende zal zijn om de 2 1/4 miljoen in
woners van het nodige te voorzien. In
elk geval is deze Russische zet in het
politieke schaakspel van thans een niet
te negeren offensieve actie, daarenboven
een uitdaging aan het Westelijke ge
duld en tenslotte een staaltje vap sta
linistische tactiek, dat weinig goeds be
looft voor de komende maanden.
Telefoonnummer gewijzigd in:
Haarlemmerstraat
hoek Donkersteeg.
Zelfkritiek van Saboerof
Maxim Saboerof, de vroegere vice-
premier en leider van de industriële
plannen, heeft gisteren voor het 21ste
partijcongres in Moskou zijn „fouten"
en „politieke onevenwichtigheid" bele
den. Hij had geweten dat de „anti-par-
tygroep" had geprobeerd de pogingen
om de Ver. Staten in te halen wat de
landbouwproduktie per hoofd der bevol
king betreft, te belemmeren, meldt het
officiële Sovjet-persbureau „Tass".
Saboerof, die nu administrateur is van
een fabriek in Syzran, circa 800 km. ten
oosten van Moskou, zei dat de anti-
pai'tij groep ook de oplossing van een
aantal kwesties der buitenlandse poli
tiek had belemmerd. Dit betrof vooral
de economische banden tussen de Sov
jet-Unie en de landen van het socialis
tische kamp en de hulp aan minder-
ontwikkelde gebieden.
Hij noemde het zeven-jarenplan een
„overwinning van het collectieve denken
van de communistische party en het
Scvjet-volk". Het plan is tevens het be
wijs van het bankroet van de anti-par-
tygroep van Malenkof. Kaganowitsj,
Molotof. Boelganin en Sjepilof, zei hy.
Over indijking Lauwerszee
kunnen G.S. zich uitspreken
(Van onze parlementaire redacteur)
De minister van Verkeer en Water
staat, mr. J. van Aartsen, heeft giste
ren in de Tweede Kamer medegedeeld,
dat hij het laatste rapport heeft ont
vangen over de inpoldering van de Lau
werszee. Het is een probleem dat niet
alleen van economische betekenis is en
dat daarom niet uitsluitend financieel
moet worden afgewogen. De minister
heeft aan Ged. Staten van Groningen
en Friesland toegezegd, dat, alvorens de
regering een beslissing neemt, zij in de
gelegenheid zullen worden gesteld op
merkingen te maken. In de eerstkomen
de weken zal het rapport naar Ged. Sta
ten worden verzonden met het verzoek
om opmerkingen. Het kabinet-Beel zal
de beslissing niet nemen, maar wel een
beslissing voorbereiden.
Piloot had een dertigjarige ervaring-
Toestel was pas een iveek in gebruik
Oorzaak nog onbekend
Prins Bernhard sprak met
Chileense president
Prins Bernhard heeft gisteren in ge
zelschap van de Nederlandse ambassa
deur in Chili, de heer Ch. J. H. Dau-
banton, een bezoek gebracht aan de pre
sident van Chili.
Na afloop van het bezoek zei de Prins
dat hij met de president gesproken had
over de versterking van de betrekkingen
tussen Chili en Nederland en dat het
onderhoud bijzonder hartelijk was ge
weest.
Daarna vertrok de Prins naar Pinar
del Rio. waar hy gisteravond een inter
nationaal concours hippique opende.
Van de 73 inzittenden van de „Electra"
van de „American Airlines", die in de
nacht van dinsdag op woensdag bij een
poging om op het New Yorkse vliegveld
La Guardia te landen in de East River
terechtkwam, hebben slechts acht per
sonen het ongeluk overleefd. Inmiddels
heeft men de stoffelijke resten van
twintig inzittenden geborgen. Van de 45
mensen die nog worden vermist, wordt
aangenomen, dat ook zij om het leven
zijn gekomen.
Omtrent de oorzaak van het ongeluk
tast men in het duister. Volgens een
deskundige van de Raad voor de Lucht
vaart kan de ramp niet aan het weer
worden toegeschreven. Er viel een mot
regen, er hing een lichte mist en het
zicht was ongeveer 3..5 km. De 59-jarige
gezagvoerder Albert de Witt, die na een
vlucht van Chicago het pas een week
geleden in gebruik genomen toestel met
behulp van de instrumenten aan de
grond wilde zetten, had al dertig jaar
ervaring bij de „American Airlines". Hij
had ruim 28.000 vlieguren op zijn naam
staan. Hij behoort tot de vermisten,
evenals de 22-jarige stewardes. Naar
verluidt waren alle inzittenden Ameri
kanen.
De acht overlevenden, onder wie drie
leden van de bemanning, werden door
de opvarenden van een sleepboot gered.
De tweede stewardes. de 21-jarige Joan
Zeiler, verkeert nog in levensgevaar. De
achtjarige Robert Sullivan is de enige
overlevende van een gezin van vijf. Zijn
moedei- overleed kort nadat zij was ge
red. Zijn vader en zyn twee zusters
behoren tot de vermisten. Het reddings
werk wordt gehinderd door de sterke
stroom in de rivier.
De „Electra", een toestel met turbine-
propelleraandrijving van de Lockheed-
fabrieken, kwam in de negen meter
diepe rivier terecht, vrijwel cp dezelfde
plaats waar twee jaar geleden een
toestel van de „Northeast Airlines"
verongelukte, hetgeen aan twintig
mensen het leven kostte.
Prins Rainier en Prinses Gracia
van Monaco waren de gast aan
boord van twee Engelse oorlogs~
schepen, die een officieel bezoek
aan het miniatuur-vorstendom
brengen. Prins Rainier geheel
links) ziet toe hoe zijn echtgenote
van een der opvarenden bloemen
krijgt aangeboden.
Britse premier zou vandaag een verklaring
over zijn plannen afleggen in Lagerhuis
Kroesjtsjef zou uitweg uit
situatie-Berlijn zoeken
(Van onze Londense correspondent)
De bespreking, welke de Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken Dulles
gistermiddag in Londen met zijn Britse
ambtgenooot Selwyn Lloyd heeft gehad,
betrof voornamelijk de kwestie-Duits-
land. de ontwapening en het Midden-
Oosten, zo is van officiële zijde te
Londen meegedeeld. Beslissingen zyn er
niet genomen. Het ging slechts om een
gedachtenwisseling. Gisteravond had de
Amerikaan een onderhoud met premier
Mascmillan. Dulles en Lloyd zouden hun
gesprek hedenochtend voortzetten. Gis
teren heeft Dulles ook gesproken met de
NAVO-bevelhebber Norstad en wel over
Duitsland.
Het was gisteravond, voordat Macmil
lan Dulles had ontmoet al bekend, dat
hy vandaag in het Lagerhuis een ver
klaring zou afleggen. Hieruit kan worden
opgemaakt, dat de Britse regering Ame
rika reeds voldoende had gepolst. De
enige kink in de kabel, welke zich theo
retisch nog kan voordoen, is dat Dulles
op het allerlaatste nippertje Macmillan
op andere gedachten zou brengen, maar
dit is hoogst onwaarschijnlijk. President
Eisenhower en Dulles zelf waren van te
voren geraadpleegd en gaven hun fiat.
looft niet, dat de Russische leiders oor
log willen. Men zou by hen echter niet
het gevoel moeten wekken, dat oorlog
met Amerika onvermydelyk en op han
den is. In dat geval zou een verras
singsaanval niet uitgesloten zijn.
Het betrouwbaarste
adres voor
NIEUWE RIJN 30-32
LEIDEN - TEL: 24244
Prinsessen naar wintersport
Prinses Beatrix zal zaterdag a.s. een
korte wintersportvakantie beginnen in
Sankt Anton in Oostenryk. Zij keert op
17 februari naar Nederland terug. Prins-
ses Irene zal eveneens deze maand voor
een korte wintersportvakantie naar
Sankt Anton gaan. Zy zal daar verble
ven van 22 februari tot 1 maart.
Wisseling bevel Smaldeel I
Met ingang van gisteren is kapitein
ter zee M. J. Vos eervol ontheven van
het bevel over oefensmaldeel I onder ge
lijktijdige benoeming tot chef-staf ad
miraal Benelux. Kapitein ter zee G. J.
Platerink, die totnutoe de functie van
chef-staf admiraal Benelux bekleedde,
is thans belast met het bevel over oplei
dingssmaldeel I.
De Amerikaanse minister van Defen
sie, Neil McElroy, heeft gisteren voor de
Congrescommissie voor de strijdkrach
ten verklaard, dat Amerika paraat is in
een éventuele oorlog la Korea van
atoomwapens gebruik te maken. Men
had McElroy verzocht te verzekeren, dat
Amerika paraat blyft om zowel in
beperkte als grote oorlogen te vechten.
McElroy preciseerde nader, dat de
V.S. met atoomwapens zullen antwoor
den indien communistisch-China een
nieuwe aanval van het Koreaanse type
zou lanceren. Hy voegde eraan toe. dat
een confliot op de schaal van de
Koreaanse oorlog nu niet als een be
perkte oorlog zou worden opgevat.
Gevraagd naar een raming van Rus-
lands macht op het terrein van de
raketten voor middelgrote afstand zei
McElroy, dat de Russen met hun
raketten vrij veel vooruitgeschoven
Europese NAVO-bases zouden kunnen
bestoken. En dit speciaal wanneer de
Russen raketbases in Oost-Duitsland,
Hongarije en Tsecho-Slowakije zouden
willen vestigen, aan welk voornemen
overigens getwijfeld wordt.
Vronen in het
Lagerhuis
De riet-oogst is begonnen. Er
wordt hard gewerkt langs de uitge
strekte rietpiassen in de omgeving
van Markelo. Men oogst het best
Er zijn in Londen belangrijke aanwij
zingen, dat niet alleen Macmillan
Kroesjsjef, nodig heeft, maar, omge
keerd, Kroesjtsjef met Macmillan wenst
te praten. Uit een brief, welke de Rus
dezer dagen aan een Britse organisatie
heeft geschreven blijkt duidelijk, dat ook
hij naar een uitweg zoekt uit de door
hem zelf geschapen Berlijnse situatie.
Want hoe ver de Russen misschien ook
wensen te gaan, zij willen alles doen om
een militaire uitbarsting te vermijden.
Het Russische economische zeven
jarenplan is kennelijk Kroesjtsjefs per
soonlijke bijdrage tot de geschiedenis,
waarmee hij staat of valt. Oorlog, in
dien deze tenminste nog denkbaar is, of
voortdurende spanning, zou dit plan in
gevaar brengen. De Britse vice-premier
Butler herinnerde dezer dagen nog eens
ten overvloede aan de diepe vrees, welke
het Russische volk voor oorlog koestert.
Tot zover onze Londense correspon
dent.
De voormalige ambassadeur van Ame-
rik., in Moskou, George Kannan, heeft
in deze tijd. nu een ijslaag op de yoor de ontWapeningssubcommissie van
plassen het bereiken van het riet de Senaat verklaard, dat de Russen de
kwestie-Bcrlyn hoog opnemen en dat
het van het Westen niet verstandig zou
zijn er te licht over te denken. Hij ge-
vereenvoudigt.
De Britse minister van Verkeer en
Burgerluchtvaart. Harold Watkinson,
heeft in het Lagerhuis in antwoord op
een door het Labourlid John Rankin
gestelde vraag gezegd, dat de Britse
regering probeerde edelmoedig te zijn
tegenover de KLM wat betreft de dienst
op Singapore. Rankin had gevraagd,
waarom de regering besloten had het
aantal KLM-vluchten naar Singapore
van twee op een per week te brengen.
Minister Watkinson zei, dat de KLM,
wat er ook gebeurt, „een eindpunt zal
krygen, dat zeer waardevol is. iets wat
zy nimmer tevoren heeft gehad".
Tevoren had hy gezegd, dat de KLM
eind 1957 het recht had gekregen een
dienst met eindpunt te Singapore te
onderhouden met dien verstande, dat
dit een tydelyke vergunning was om
haar gedurende de Indonesische crisis
te helpen. Het besluit de dienst tot een
vlucht per week te beperken was maart
j.L genomen en had in september van
kracht moeten worden. Naar aanleiding
van stappen van de Nederlandse rege
ring was dit telkens uitgesteld en in die
tyd was de kwestie tot in byzonder-
heden met de Nederlandse autoriteiten
gesproken.
Het besluit om het aantal vluchten
te beperken was geheel in overeenstem
ming met de gevestigde internationale
gewoonte wat betreft het geven van
verkeersrechten aan buitenlandse lucht-
vaartmaatschappyen. Maar naar aan
leiding van verdere stappen van de
Nederlandse regering stelde de Britse
regering nog een bespreking voor over
de technische kanten van het besluit,
aldus de minister.
Rankin vroeg verder naar de argu
menten van Nederlandse zyde, welke de
Britse regering er toe hadden gebracht
een uiteindelyke beslissing uit te stellen.
Minister Watkinson antwoordde hier
op: „Natuurlyk willen wy onze goede
vrienden niet afvallen, zy zeiden dat de
van beide kanten aangevoerde cijfers
niet met elkaar schenen te kloppen".
De regering zou de kwestie opnieuw
bestuderen.
