In Leopoldstad is liet vertrouwen
tussen blanken en negers zoek....
Oostenrijkse luchtvaart
voor financieel debacle
WEERBERICHT
Maar van nationaleopstand
tegen de Belgen is geen sprake
In Italië minderheidsregering
van chr. democraten mogelijk
MINISTER LUNS BRACHT OOK
NIEUW - GUINEA TER SPRAKE
97ste jaargang
DINSDAG 27 JANUARI 1959
No. 29655
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J w Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57U55
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
Brusselstaat voor een zware taak
(Van onze Brusselse correspondent)
De enquêtecommissie van het Belgisch parlement, die in Kongo een onderzoek
heeft ingesteld naar de oorzaken van de onlusten in Leopoldstad, zal deze week
naar België terugkeren. De voorzitter van de commissie, dr. André Dequae, oud
minister van Kongo, heeft in Leopoldstad verklaard, dat de commissie „koffers
vol" documenten heeft verzameld en voornamelijk over de relaties tussen blanken
en negers enorm veel heeft geleerd. Naar vrienden ons uit Leopoldstad melden,
is het vertrouwen tussen blanken en negers volkomen zoek. De kleine gemeen
schap van circa 25.000 blanken voelt er zich bedreigd door de bewoners der
inlanderswijken, die samen 350.000 tot 400.000 zielen tellen. Men kent het aantal
inlanders niet precies, omdat een groot aantal negers uit de rimboe zonder ver
blijfsvergunning in de stad leeft, dikwijls op kosten van familieleden. Van hun
kant voelen de negers zich evenmin veilig, daar zy weten dat alle blanken
gewapend zijn en omdat de paratroopers, die zich in Leopoldstad bevinden,
geduchte en eventueel hardhandig optredende soldaten zijn.
de op te treden, o.m. te Leopoldstad en
Matadi. Er zijn bovendien heel wat
zwarten die het optreden van de op
standige nationalistische Abako-bewe
ging hebben afgekeaird. Dat geen enkel
station, geen treinen of binnenschepen
werden verwoest is te danken aan de
discipline waarvan het zwarte perso
neel van de Otraco de openbare or
ganisatie van het transport in Kongo
blijk gaf. De zwarten van de Otraco
arresteerden zelfs leden van de Abako-
beweging om ze aan de zwarte stads
politie uit te leveren. Zwarte boys heb
ben hun Europese meesters beschermd
en zwarte christenen beschermden alle
blanke missionarissen en nonnen die
in de inlanderswijken wonen. Van een
„nationale" opstand tegen de blanken
in Kongo is dus vooralsnog geen sprake
geweest. Het is echter een dringende
taak om de nationalistische bewegingen
de wind uit de zeilen te nemen door
politieke hervormingen. En hier rijst de
vraag die thans alle Belgische verant
woordelijke kringen bezig houdt: heb
ben wij ons vergist, toen wij de nadruk
legden op de sociale en economische
ontwikkeling van Kongo, waarbij de
polibieke opbouw vanzelfsprekend op de
tweede plaats moest komen?
Het is een door niemand betwist feit,
dat Kongo op het gebied van onderwijs,
gezondheidszorg en woningbouw een
van de meest vooruitstrevende Afri
kaanse landen is. Bovendien zijn de
industrie en de landbouw zo sterk ge
groeid dat het land zijn budget en een
groot deel van zyn investeringen zelf
kan financieren en wel door de uitvoer
rechten op koper, kobalt, uranium en
Zwarte intellectuelen
erkennen prestaties
van „kolonialisten"
Het gouvernement-generaal van de
Kongo staat voor een zware taak, om,
nu de rust is hersteld, de politieke be
loften welke door de Belgische regering
en door Koning Boudewijn werden ge
daan, te honoreren. Er moeten provin
cieraden worden opgericht, in de zes
provincies van Kongo, waar de gehele
democratische organisatie thans is be
perkt tot vrij verkozen gemeenteraden
in Leopoldstad, Elisabethstad en Jadot-
stad.
Die zes provincieraden moeten in maart
1960 him taak beginnen. Men zal dus
in geheel Kongo, zowel in de kleine
plaatsen als in de rimboe verkiezingen
moeten organiseren, daar de meerder
heid van de provincieraad zal worden
benoemd door een college, samengesteld
uit de verkozen gemeenteraadsleden en
leden van de gewestraden.
Moeilijk, niet onmogelijk
In de eerste plaats moet echter het
vertrouwen worden hersteld. Dat is in
de eerstkomende maanden de voor
naamste taak van de Belgische overheid
in Kongo. Die taak is moeilijk, maar
niet onmogelijk. Het is namelijk opge
vallen dat de onlusten vrijwel tot Leo
poldstad beperkt bleven en de „weer
macht", zoals het Kongolese leger wordt
genoemd, alleen in Neder-Kongo dien-
Nederlands-Duits
overleg is hervat
Voorzichtig betreden van
onderhandelingsterrein
(Van onze correspondent te Bonn)
In de Westduitse hoofdstad hadden
gisteren voor het eerst na een lange
periode van onderhandelingsrust weer
Nederlands-Duitse besprekingen plaats.
Onderwerpen van gesprek zijn thans in
het bijzonder de Nederlandse eis van
125 miljoen gulden als schadevergoeding
voor de slachtoffers van het nazi
regime, het Eems-Dollartprobleem en
ae eventuele teruggave aan Duitsland
van Elten en de Zelfkant. Dit overleg
wordt heden voortgezet en zal morgen
worden beëindigd, waarna binnenkort
in Den Haag verdere besprekingen zul
len plaats vinden.
Van Nederlandse zijde wordt het
overleg geleid door dr. H. R. van Hou
ten. directeur-generaal Politieke Zaken,
terwijl voorts aanwezig is dr. H. J.
Levelt, directeur Europa, beiden van het
ministerie van Buitenlandse Zaken. De
ambassadeur in buitengewone dienst, dr.
R. Lahr leidt van Duitse kent de be
sprekingen. Van onderhandelingen in
een beslissende fase is hierbij beslist
geen sprake. Deze zullen in de toekomst
alleen worden gevoerd door de beide
ministers van Buitenlandse Zaken mr.
Luns en dr. Von Brentano, ter afslui
ting van besprekingen over die onder
werpen, welke op ambtelijk-technisch
niveau zijn afgehandeld of om gerezen
moeilijkheden, die een politieke oplos
sing vereisen, uit de weg te ruimen.
Beide mogelijkheden deden zich gis
teren niet voor, omdat het nu vooral
gaat om een zich weer vertrouwd ma
ken met de materie. De besprekingen
van gisteren kwamen namelijk neer op
..een voorzichtig en opnieuw betreden
van het onderhandelingsterrein." Een
aantal specialisten van de Nederlandse
departementen van Verkeer en Water
staat en Buitenlandse Zaken is bij deze
besprekingen ingeschakeld.
Opklaringen
De Bilt verwacht van heden- tot
morgenavond:
Opklaringen maar in de nacht plaat
selijk nog mist voornamelijk in het
noordoosten van het land. Zwakke tot
matige wind tussen oost en zuid. Van
nacht overwegend lichte vorst, morgen
middag in het algemeen temperaturen
enkele graden boven het vriespunt.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
28 JANUARI
Zon op: 8.28 uur; onder: 17.19 uur.
Maan op: 22.18 uur; onder: 9.48 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.34 en 17.49 u.
Laag water te 1.22 en 13.43 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's.
andere waardevolle delfstoffen, alsmede
door invoerrechten en door belastingen.
Het tienjarenplan werd gefinancierd
door leningen die voor gelijke delen
werden opgenomen in Kongo, in België
en op de Amerikaanse of Zwitserse ka
pitaalmarkten. Intellectuele zwarten,
die aan de universiteit van Leopold
stad hebben gestudeerd er zijn thans
350 studenten en die andere Afri
kaanse gebieden bezochten, erkennen
dat zij het onder het Belgisch bestuur
beter hebben dan hun rasgenoten in
Liberia of Ghana. Waar ligt dan de
fout?
O Slot op pag. 2
Oecumenisch concilie komt
pas over twee jaar bijeen
Het grote oecumenische concilie, dat
Paus Joannes zondag heeft aangekon
digd als „een uitnodiging aan alle chris
tenen", zal vermoedelijk wegens de
lange voorbereidingen pas over twee
jaar kunnen worden gehouden. Een
4000 r.-k. prelaten en geleerden zullen
eraan deelnemen. Men verwacht dat het
concilie in de St.-Pieter in Rome zal
worden gehouden, zo werd gisteravond
uit gezaghebbende Vaticaanse bron ver
nomen.
Tevens verluidt in Vaticaanse kringen
dat de protestantse en andere christe
lijke gemeenschappen van het Westen
en de Russische, Griekse en andere
Oosterse kerken .waarschijnlijk niet-offi-
cieel zullen worden benaderd met het
oog op deelneming.
Volgens de voorzitter van de conven
tie der Baptistenkerk in het zuiden der
Ver. Staten, dr. Brooks Hays, moet niet
„vereniging", doch „eenheid" het doel
van het concilie zyn. De Anglicaanse
aartsbisschop van Kaapstad, dr. Joost
de Blank zei dat „alles wat bijdraagt
aan het wegnemen van de onenigheid
bijzonder welkom is".
Fanfani blijft zaken voorlopig behartigen
Overal „rebellen'
In politieke kringen in Rome ver
wacht men, dat er een minderheids
regering van alleen christen-democra
ten zal worden gevormd voor een kor
te ambtsperiode. Zoals bekend is de
coalitieregering van de christendemo
cratische premier Fanfani gisteren af
getreden. President Gronchi heeft
Fanfani verzocht de lopende zaken te
blyven behartigen. De afgetreden so
ciaaldemocratische minister van Fi
nanciën, Preti, is van mening, dat de
crisis wel een maand kan duren.
De laatste maanden hebben christen
democratische „sluipschutters" Fan
fani het leven als premier en partij
leider moeilijk gemaakt. Conservatieve
leden van zyn party hebben hem ver
weten, dat hy te veel naar links ging.
In partyzaken is hem eigenmachtig
optreden verweten.
Ook de sociaal-democratische partij,
die samen met de christen-democraten
de regeringscoalitie vormde, heeft met
„rebellen" te kampen. Zaterdag is er een
bijeenkomst van het centrale partij
comité waarop mogelijk zal worden
voorgesteld hen uit te stoten. De „re
bellen" zijn aangetrokken door de nieu
we onafhankelijke politiek van de socia
listische partij van Pietro Nenni. die
vroeger nauw met de communisten sa
menwerkte.
Als politici die voor het vormen van
een nieuwe regering in aanmerking zou
den kunnen komen, worden genoemd
Attilio Piccioni. die in 1954 minister van
Buitenlandse Zaken was. Antonio Segni,
minister van Defensie in de aftredende
regering. Guido Gonella. thans minister
van Justitie, en de huidige minister van
Binnenlandse Zaken Fernando Tam-
broni.
Het centraal bestuur van de christen
democratische partij is gisteravond on
der leiding van Fanfani bijeengeweest
en heeft in een communiqué een beroep
op de democratische partijen gedaan.
Deze werden uitgenodigd „haar instem
ming te betuigen met de pogingen om
de democratische instellingen te verde
digen en de vooruitgang in vrijheid de
overwinning te doen behalen".
De enige oplossing waardoor het land
kan worden verdedigd tegen de her-
nieuwe aanvallen van de communisti
sche partij en tegen een poging van
de socialistische partij om de ineenstor
ting van de democratische krachten te
veroorzaken, is die welke een democra
tische parlementaire meerderheid waar
borgt teneinde de uitvoering van het
„christen-democratische" program voort
te zetten.
De burgemeester van Amsterdam,
mr. G. van Hall, heeft gister-
ochtend in het R.A.I.-gebouw De
achtste federatieve textielgrossiers-
beurs geopend.
We zien hem hier tijdens de rond
gang over de tentoonstelling, ter
wijl hij een petticoat bewondert
Minister over benoeming
Russische ambassadeur
De minister van Buitenlandse Zaken,
mr. J. M. A. H. Luns, is gaarne bereid
tot een gesprek in de commissie voor
Buitenlandse Zaken uit de Tweede Ka
mer over de vele persberichten omtrent
een eventuele benoeming van een nieu
we Sovjetrussische ambassadeur bij het
Nederlandse Hof. Hij deelt dit mee in
antwoord op schriftelijk gestelde vragen
van het Tweede-Kamerlid, de heer van
der Goes van Naters in verband met de
door de Sovjet-Unie voorgestelde nieu
we diplomatieke vertegenwoordiger hier
te lande.
ikwil Bolletje/
Brits-Nederlanrls overleg
Onderhandelingen zijn vandaag voortgezet
niet bekend. Men was van mening, dat
Australië direct belang by deze kwestie
zou hebben. Ook werd eraan herinnerd,
dat de Indonesische leiders openlijk
hebben verklaard, dat zij geen geweld
zullen gebruiken om Nederlands Nieuw-
Guinea te verkrijgen.
Het Brits-Nederlandse gesprek werd
gisteravond voortgezet aan een „werk-
diner", dat minister Selwyn Lloyd in
zijn ambtswoning aan minister Luns
aanbood.
De ochtend- en middagbijeenkomst
duurden in totaal 3% uur.
Volgens gewoonlyk betrouwbare krin
gen zou de Nederlandse minister van
Buitenlandse Zaken. mr. J. M. A. H.
Luns, getracht hebben van Groot-
Brittannië een waarborg te krijgen
voor steun voor het Nederlandse
standpunt inzake Nederlands-Nieuw-
Guinea.
Minister Luns, die zondag voor een
tweedaags bezoek in Londen aankwam,
heeft gisteren tweemaal besprekingen
gevoerd met zijn Britse ambtgenoot,
Selwyn Lloyd.
Naar werd vernomen was het voor
naamste onderwerp van bespreking op
de ochtendbijeenkomst het Britse be
sluit om de KLM-vluchten op Singapore
te beperken.
In de middag zou gesproken zijn over
Indonesië en Nederlands Nieuw-Guinea.
De Britse reactie op het gemelde ver
zoek om een waarborg is in Londen
Vandaag zullen beide ministers, naar
verwacht wordt, besprekingen voeren
over de vrijhandelszone. Verder zal
minister Luns een onderhoud hebben
met de Britse premier, Macmillan.. Voor
het vertrek van minister Luns naar
Nederland zal een officieel communiqué
worden uitgegevc-
Gisteren is in het Limburgse dorp
Velden bij Venlo het carnaval in
geluid met de viering van de tradi
tionele „gekke maandag
De foto laat zien hoe de nieuw-
gekozen prins van het volk der
„kaaskoppen" omgeven door zijn
raad van elf, triomfantelijk op een
praalwagen door Velden teed.
Amerikaanse vloot is
goeddeels verouderd
Admiraal Arleigh Burke, chef van de
Amerikaanse vlootoperaties. heeft gis
teren voor de Huiscommissie voor de
strijdkrachten in Washington verklaard,
dat Amerika per 1 juli a.s. slechts 113
duikboten in actieve dienst zal hebben,
circa een derde van het Russische to
taal. Volgens hem heeft de vloot meer
vliegdekschepen, straaljagers, raketten
en schepen rivXiig Burke verklaarde met
nadruk dat 81 proeent van de schepen
in actieve dienst uit de tweede wereld
oorlog stamt.
Partijpolitiek gaf de doorslag
K.L.M. gelukkig niet meer van de partij
(Van onze Weense
correspondent)
Twee jaar geleden heeft de
KLM pogingen in het werk ge
steld om mee te werken aan de
opbouw van een sterke Oosten
rijkse luchtvaartmaatschappij. Zij
was bereid daarvoor geschoold
personeel, installaties, vliegtuigen,
onderdelen, kapitaal en andere
goede diensten ter beschikking te
stellen, doch de socialistische mi
nister van Verkeer, Waldbrunner,
gaf de voorkeur aan zijn Scan
dinavische vrienden van de SAS
alsmede aan een kleine Zweedse
maatschappij.
Na een lange tijd van onvruchtbare
discussies werd tenslotte de Oostenrijkse
Luchtvaartmaatschappij A.U.A. opge
richt, gebaseerd op het veel te kleine
bedrijfskapitaal van nog geen tien mil
joen gulden. Daar in Oostenrijk alle
staatsbedrijven volgens het beginsel van
evenredigheid tussen de twee regerings
partijen worden geleid en geëxploiteerd,
zijn daar alle vooraanstaande posten
dubbel bezet, wat natuurlijk onnodig
veel geld verslindt. Nog erger is het
feit, dat partybelangen telkens op de
voorgrond staan wanneer er gemeen
schappelijke besluiten moeten worden
genomen, met het gevolg, dat de beslis
singen een halfslachtig karakter krij
gen, omdat zij volgens het principe van
geven en nemen tot stand komen, ter
wijl zakelijke overwegingen pas op de
tweede plaats een rol spelen.
Vriendelijk, maar
Aan dit euvel lijdt ook de A.U.A., die
nu enige maanden in werking is en
over vier vliegtuigen beschikt. Zy heeft
enkele luchtlijnen in Centraal-Europa
voor hun rekening genomen en noemt
zichzelf in haar propaganda-organen
„Friendly lines". Nu kan men werkelijk
niet ontkennen, dat de Oostenrijkse
vriendelijkheid sterk op de voorgrond
komt in de service van de passagiers,
doch met vriendelijkheid alleen komt
men niet heel ver. En de financiële
positie van deze luchtvaartmaatschappij
is zo zorgwekkend geworden, dat zij ook
in het buitenland geen krediet meer
vindt. Voor het aanschaffen van de
nodige onderdelen moet zij contant be
talen en zij heeft nu zo grote moeilijk
heden bij de aankoop van benzine en
olie, dat de 280 employé's reeds voor
hun betrekking beginnen te vrezen.
Sanering nodig
Het is duidelijk, dat de A.U.A. gesa
neerd moet worden, en wel door het
bedrijfskapitaal te verhogen. Dan kan
zy over de moeilijke beginjaren heen
komen en zich tot een efficiënt bedrijf
ontwikkelen. De Scandinavische part
ners echter schijnen niet bereid te zijn
tot het verschaffen van nieuw kapitaal,
terwyl ook Amerikaanse maatschappijen
die men hiervoor wilde interesseren,
weinig belangstelling vertonen, omdat
zij sceptisch staan .tegenover een bedrijf
dat niet op zuiver commerciële basis is
opgebouwd, doch allereerst volgens over
wegingen van partijpolitiek wordt ge
leid. De enige uitweg bestaat dus daarin
dat de Oostenrijkse staat bijspringt,
maar de twee regeringspartijen, die
hiertoe het initiatief zouden moeten
nemen, zijn opeens aarzelend geworden.
De verkiezingen staan namelijk voor de
deur en geen van de twee tegenstanders
wil de onsympathieke rol op zich nemen
van een lans te breken voor hogere uit
gaven.
Natuurlijk zouden de twee partyen
met het oog op het algemene belang
kunnen en ook moeten samenwerken,
maar ook In Oostenrijk duurt het
altijd lange tijd voordat men tot dit
inzicht komt en verwacht de ene
party van de andere, dat zij de kolen
uit het vuur haalt. Dat gebeurt na
tuurlijk niet en zodoende wordt een
beslissende stap voortdurend uitge
steld.... totdat de verkiezingen voor
bij zijn. Of dan de Oostenrijkse
maatschappij nog levensvatbaar zal
zyn, is een andere vraag. De KLM
kan in ieder geval van geluk spreken
dat zij niet meer van de partij is!
