Demping Trekvliet opgenomen in wegenschema
Aan einde Korevaarstraat komt
groot verkeersknooppunt
NAAR 'T HART VAN DE STAD
VRIJDAG 23 JANUAM 1958
De mannen van het
wegenschema
Een schema, dat getuigt van
een vérziende blik en op de rea
liteit is afgestemd, is het thans
door B. en W. vrtfgegeven
wegenschema. Hoewel nog geen
vastomlijnd plan, zijn in dit
schema de wegen aangegeven,
waarlangs het toenemende ver
keer, mede veroorzaakt door de
nieuwe woongebieden, in goede
banen kan worden geleid. Bo
vendien zal de Sleutelstad, mede
gelet op de plaats, welke het
straks in de Leidse agglomera
tie zal innemen, rekening moe
ten houden met een verzor
gingsgebied van circa 220.000
inwoners. Hiervan uitgaande
heeft het college van B. en W.
aan de directeur van Gemeente
werken, ir. D. Y Lem, opge
dragen een schema van hoofd-,
gordel-, cityring- en binnen-
cityring te projecteren, waarop
in de komende jaren kan wor
den voortgebouwd. Voor een be
langrijk deel heeft ir. Lem deze
opdracht gedelegeerd aan de
stedebouwkundige dienst van
zijn afdeling, welke thans onder
leiding van ir. J. C. H. Drost,
Leiden helpt aan een schema,
waarmede het „uit de voeten
kan".
Teneinde in de noord-zuidver-
binding een doorbraak naar het
Levendaal te verkrijgen zullen ook
enkele panden tussen de St.-joris-
steeg en de Krauwelsteeg moeten
verdwijnen. Het ligt in de lijn der
verwachtingen, dat dit de eerste
realisering van het thans inge
diende wegenschema zal zijn.
(Foto L.D./Van Vliet)
WIJK MET WIJK
VERBONDEN
Gordelweg legt er de
grondslag voor
Niet alleen een volk, doch ook een
stad bouwt aan haar toekomst en
wat is daarbjj meer van belang, dat
ook wjjk met wyk in verkeers
technisch opzicht aanelkaar ver
bonden zijn. De lokale invalswegen,
waartoe de gordelweg de grondslag
legt, vormen daartoe een geschikte
gelegenheid. Het thans verschenen
wegenschema opent hiervoor vele
perspectieven.
Vanaf deze gordelweg zijn de vol
gende routes geprojecteerd: Chur
chilllaan, Vijf Meilaan, Zoeterwoudse-
weg, Tomatenstraat, Lammenschans-
weg, de Sitterlaan, Burggravenlaan,
weg door de Waard, Sumatrastraat,
doortrekking naar „Merenwijk" en
daarna afbuiging in westelijke richting
naar de weg door de Kikkerpolder,
Warmonderweg, doortrekking naar het
Morskwartier (dr. Lely-viaduct, brug
over de Rijn), Churchilllaan.
Zolang de „Merenwijk" niet is ge
bouwd volgt de gordelweg de Willem
de Zwijgerlaan (Maredijkviaduct), weg
door de Kikkerpolder.
Deze gordelweg kan uitgebreid wor
den gedaoht door aanhaking van de
wijkverbdndóngswegen in de grote
woonwijken, namelijk de doortrekking
van de Vijf Meilaan naar de woon
wijken bij Rijksweg 4b en voorts de
wijkverbinding vanaf provinciale weg
5 door de nieuwe woonwijk bij Leider
dorp via de nieuwe Leiderdorpse brug
over de Rijn langs de zuidzijde van
het Rijn- en Schiekanaal naar de
Lammebrug, daarmede een verbinding
tussen enerzijds de woonwijken bij
Leiderdorp en anderzijds Leiden zuid
west en Voorschoten (dorp) vormend.
KANAALWEG ONTLASTEN
VAN VERKEER
Een route, die dient om de Kanaal-
weg, welke moeiiyk verbreed kan
worden^ in de toekomst te kunnen
ontlasten, zodat de eertyds recrea
tieve functie weer gedeeltelijk kan
worden hersteld.
Als wijkverbinding naar de toekom
stige „Merenwijk" fungeert ook de
doortrekking van de noord-zuid-ver-
binding in noordelijke riahting. Locale
invalswegen, tevens wijkverbindingen,
zyn de Rijnsburger weg en de weg
vanaf het industriegebied Grote Pol
der naar de Sitterbrug. Deze weg kan
tevens van groot belang worden voor
de ontsluiting van het recreatieterrein,
gelegen tussen Rijksweg 4a en Rijn
en Schiekanaal.
De verbinding woonwijk Leiden
zuid-west naar het stadscentrum is
gedacht langs Vijf Meilaan, Zoeter-
woudseweg, Herenstraat, Koninginne-
laan, Lammenschansweg. Ook is het
mogelijk hiervoor de route via de
Tomatenstraat te nemen. De Heren
straat (tussen Koninginnelaan en
Zoeterwoudsesingel) is een winkel
straat, welke niet geschikt is om als
verkeersweg te blijven fungeren.
Voorts is een wijkverbinding gedacht
van de Tuinstadwijk naar de cityring.
Hiertoe is de gedempte Trekvliet na
overbrugging van de Vliet in connectie
gebracht met de Koninginnelaan. In
eerste instantie kan hiervoor een deel
van de 3 Octoberstraat worden benut.
De realisatie van deze veohinding is
afhankelijk van de mogelijkheid om de
Trekvliet te kunnen dempen.
Waar het wegschema tot stand
kwam. In de tekenkamers van het
Stadhuis zat men lange tijd ge'
bogen over dit schema. Op de
voorgrond: de directeur van Ge
meentewerken, ir. D. Y. Lem
(links) en de chef van de stede-
bouwkundige afdeling, ir. J. C. H.
Drost, zien toe bij het in kaart
zetten van een verkeersweg.
(Foto LJD./Van Vliet)
City ring ontsluit gebied van 116 ha.
komst van de onlangs gehouden tel
ling van het scheepvaartverkeer door
de Trekvliet zal uitwijzen in hoeverre
demping van de Trekvliet mogelijk is.
De zaak betreffende de vaarroute door
of om de stad is in onderzoek. Hier
over zal binnenkort een uitvoerige
nota. speciaal over de financiële con
sequenties, worden uitgebracht.
Secundaire wegen
door woonwijken
De in dit. schema ontworpen ver
keerswegen, welke grotendeels door de
woonwijken lopen, bepalen de hoofd
indeling van deze wijken en het
stadscentrum.
Zo is in Leiden-zuidwest een ring van
wegen gevormd. Voorts is de Ter
Haarkade in dit schema doorgetrokken
naar de Haagweg. De Lage Morsweg
verzorgt het contact .tussen een deel
van het Morskwartier en de city. De
Wassenaarseweg en de geprojecteerde
doortrekking in Westelijke richting is
straks van grote betekenis als speciale
toevoersweg naar de in het Morskwar
tier ontworpen uitbreiding van de Uni
versiteit.
NOORD—ZUID GERICHTE ROUTE
Verder is via de binnenstad een
nieuwe noord-zuid gerichte route ge
vormd, namelijk: Zeemanlaan, Thor-
beckestraat, Zoeterwoudse Singel, Veer-
straat, Waardgracht (gedempt) en
Oosthavenstraat. Deze verbinding
heeft o.m. de belangrijke functie om
het te saneren gedeelte van de binnen
stad, gelegen tussen Zijlsingel en He
rengracht, de voor deze sanering ab
soluut noodzakelijke verkeersontsluiting
te verschaffen. De brug over de Ha
ven, gelegen in het verlengde van de
Oosthavenstraat en welke ook als een
vervanging voor de Kleine Havenbrug
kan worden gezien, kan als vaste brug
worden uitgevoerd als de vaart naar de
Stedelijke Fabrieken van Gas en Elek
triciteit door de Zijlpoortsbrug wordt
geleid en de Herenpoortsbrug vervalt
en de doorgaande vaarroute door de
verbrede Korte Vliet gaat. De Heren
poortsbrug kan namelijk vervallen als
de nieuwe brug in de noord-zuid-ver-
binding over de Maresingel is gemaakt.
Indien deze vaarverbinding via Zijl
poortsbrug (welke ook vervangen moet
worden) naar de Stedelijke Fabrieken
van Gas en Elektriciteit tot stand
komt, zou de nieuwe Verversbrug (in
het verlengde van de Langegracht) als
vaste brug uitgevoerd kunnen worden.
Een en ander is momenteel in studie.
Enkele ondergeschikte radiale ver
keerswegen uit de woonwijken naar het
stadscentrum zijn de volgende: de
route: Trompstraat - Oosterkerkstraat
- Ir. Driessenstraat; de route: De
Laat de Kanterstraat - Zoeterwoudse
Singel en voorts de Herenstraat, de
Haagweg en de Kooilaan. Vooral ook
voor de fietsers zijn deze radiale ver
bindingen van betekenis.
NAAR INDUSTRIE- EN
RECREATIETERREIN
Dat de van der Brandelerkade als
verkeersweg is aangegeven staat in
verband met de mogelijkheid om het
lokale verkeer van het industrieterrein
tonder andere woon-werkverkeer) naar
de Lammenschansweg te voeren. Zéér
druk verkeer kan hier evenwel niet
worden verwacht. Deze weg is boven
dien van belang als toegang; vanuit de
binnenstad naar het recreatieterrein.
kruisen om na sloop van enige vrft
oude bebouwing (waaronder „Oud
Hortuszicht") de Witte Singel en via
de Jan van Houtkade de Korevaar-
straat te bereiken. Om ten noorden
van de Jan van Houtbrug een dulde-
iyk rechthoekig kruispunt te verkrij
gen en om het Levendaal. waarlangs
zich ter weerszijden diverse zaken
zullen gaan vestigen, te zijner tijd
te kunnen ontlasten, ligt het voor de
hand de bovengenoemde route vanaf
de Jan van Houtkade hier moeten
vele huizen verdwijnen door te
trekken achter de bebouwing van
het Plantsoen langs (saneringsge
bied naar de Hoge Rijndijk.
In tegenstelling met de bouw van
een tunnel in de Lammenschansweg
kan wellicht voorlopig voor de nieuw
te maken spoorwegkruising nabij de
Toussaintkade met een gelijkvloerse
overgang worden volstaan, bewaakt
met automatisch werkende halve slag
bomen. Indien deze in het wegensche
ma verwerkte suggestie wordt verwe
zenlijkt. betekent dit, dat hierdoor het
noordelijk deel van de woonwijk Lei
den zuid-west een goede en recht
streekse verbinding met de stad ver
krijgt en voorts dat. ter ontlasting van
de binnenstad, het doorgaande verkeer
van het moeilijke traject Noordeinde-
Breestraat naar deze verbinding wordt
overgebracht.
Vaarroute omleggen!
Met het tracé van deze nieuwe in
valsweg is het probleem van de door
gaande vaarroute door de stad geïn
troduceerd. Immers zal, nu diverse
bruggen, gelegen in deze vaarroute,
moeten worden gebouwd of verbe
terd en voorts de Trekvliet voor de
realisering van de cityring zal wor
den gedempt, binnen afzienbare tijd
een beslissing moeten worden ge
nomen over de eventuele aanleg van
een omleggingskanaal ter plaatse
van de Korte Vliet.
Indien dit kanaal zal moeten worden
gerealiseerd is het in verband met de
bouw van nieuwe bruggen in het we
genschema noodzakelijk, dat de aanleg
daarvan spoedig geschiedt. Door de
demping van de Trekvliet wordt de
verbinding van de Toussaintkade naar
de Witte Singel op eenvoudige wijze
mogelijk (voorlopig met duiker in de
Trekvliet). Het openhouden van de
Trekvliet met een beweegbare brug of
een hoge vaste brug heeft grote be
zwaren en zou bovendien de westelijke
tak van de cityring doen vervallen. In
dien de Korte Vliet niet zou worden
verbreed en de Trekvliet wordt ge
dempt zou het scheepvaartverkeer of
een gedeelte daarvan door de Oude
Vest geleid moeten worden, met alle
belemmeringen voor land- en water
verkeer tengevolge van de laaggelegen
bruggen over de Oude Vest. De uit-
Een levensader voor de Sleutelstad is de in het wegenschema ge
projecteerde cityring. Een ring, welke gevormd wordt door de
verbindingen van de kruispunten van de drie belangrijkste verkeers-
routes door de Leidse agglomeratie (twee oost-west-verbindingen en
één noord-zuid-verbinding) en de verbinding via de door ons Blad
reeds gesuggereerde gedempte Trekvliet (Rijn en Schiekade) een
brug over het Galgewater langs de Morssingel naar het Stationsplein.
Deze ring omsluit een gebied van gemiddeld 1100 X 1050 m.
(oppervlakte circa 116 ha.), waarin het overgrote deel van de stede
lijke centrumfuncties zijn gelegen. De verkeerscapaciteit van deze
cityring moet groot zijn, omdat hier het radiale en een gedeelte van
het lokaal doorgaande verkeer tezamen komt. Het grote voordeel van
een dergelijke ring, is volgens de ontwerpers van het wegenschema,
gelegen in de mogelijkheid om het stadscentrum van lokaal en inter
lokaal doorgaand verkeer te ontlasten. Het wordt voor het oplossen
van de huidige verkeersmoeilijkheden dan ook van grote betekenis
geacht om de aanleg van deze cityring zo snel mogelijk te realiseren
en daarna in fasen te verbeteren.
De noord-zuid-verbinding vereist
twee doorbraken, n.l. ter plaatse van
de Watersteeg-Sint Jorissteeg. Leven-
daal-Korevaarstraat en van de Peli
kaanstraat-nieuwe Pauwbrug-Huig
straat. Het percentage slechte panden
in deze doorbraken is hoog. zodat met
deze doorbraak een woningsanering
gepaard gaat.
Lammenschansweg grote
invalsweg
Naarmate het verkeer toeneemt zal
de cityring op de nauwe plaatsen ver
wijd moeten worden. Hiervoor zullen
stedebouwkundige maatregelen moe
ten worden genomen, zoals b.v. ten
aanzien van een verbreding van de
Morssingel en de Witte Singel. Vooral
de hoekpunten van de cityring bij het
Stationsplein en bij de Jan van Hout-
brug (Korevaarstraat) zullen in de
toekomst (de Lammenschansweg
wordt bij opheffing van de tram en
een tunnel in de lijn Lelden-Utrecht
een zeer belangrijke invalsweg) grote
verkeersintensiteiten krijgen te ver
werken.
Een vergroting van het toekomstige
verkeersknooppunt ten noorden van
de Jan van Houtbrug (Korevaar
straat) ls dan ook in de plannen op
genomen.
Aangezien de Hooigracht niet is te
verbreden zonder grote kosten en ste
debouwkundige offers, is in het wegen
schema de mogelijkheid opengehouden
voor het invoeren van éénrichtingsver
keer (Middelstegracht als parallelweg).
Nu de verkeersrelaties tussen de
Leidse en Haagse agglomeratie in de
toekomst in belangrijke mate zullen
toenemen, zal de bestaande rijksweg 4
naar Wassenaar de toename van het
verkeer straks niet meer kunnen ver
werken. Evenmin is de weg door de
Vlietstreek (LeidschendamVoorscho
ten) daarvoor geschikt. De opbouw
De reeds ten dele gesaneerde 4e
Binnenvestgracht (achter het
Plantsoen)Om het Levendaal
t.z.t. te kunnen ontlasten komt hier
een verkeersweg naar de Hoge
Rijndijk, welke via het bij de Ko
revaarstraat geprojecteerde ver
keersplein en de straks verbrede
jan van Houtkade, de Witte Sin
gel, Toussaintkade en Churchill
laan verbinding geeft met Leiden-
zuid-west.
(Foto L.D./Van Vliet)
van het wegenschema van de Leidse
agglomeratie maakt het daarom nood
zakelijk om deze invalsweg naar de
zuidzijde van de cityring te brengen
om daarmede een goede verdeling van
het inkomende verkeer naar de hoek
punten van de cityring te verkrijgen.
Van grote betekenis Ls deze invalsweg
bovendien voor het lokale verkeer uit
de nieuwe woonwijken naar het stads
centrum.
Oud-Hortuszicht verdwijnt
Vanaf de aansluiting met rijksweg
4b kruist het tracé van deze invals
weg de omhooggebrachte spoorbaan en
sluit bij de Vink aan op de Haagweg,
welke tot aan het kruispunt met de
Churchilllaan zonder veel bezwaren
verbreed kan worden.
Vervolgens verlaat het tracé de
Haagweg in de richting van de Tous
saintkade en buigt daarna af om op
het daarvoor meest geschikte punt
de spoorbaan UtrechtAlphen te
Universiteit krijgt
„nieuw gezicht"
Doelenkazerne ontruimen!
In het ontwerp van dit wegenschema
zal ook de Universiteit een „nieuw
gezicht" krügen. Het universiteits-
gebled momenteel nog slechte bereik
baar via het Rapenburg, moet ook naar
een andere kant „open komen te lig
gen". Volgens de stedebouwkundigen is
daarvoor het terrein van de Doelen
kazerne, na verwijdering van de oude
kazernes, zeer geschikt. Kazernes, wel
ke naar de buitenkant van de stad een
onderkomen moeten vinden.
Indien dit geschiedt kan de Univer
siteit, wat betreft de A-faculteiten, een
belangrijke uitbreiding ondergaan.
Zoals bekend is de uitbreiding van de
B- faculteit in een andere richting
(Oegstgeest) gezocht.
Voorts zal de bebouwing langs de
Nonnensteeg en de 5de Binnenvest
gracht gesaneerd moeten worden ten
behoeve van de nieuwe gebouwen. Om
dit gebied voor het verkeer open te leg
gen is vanaf de nieuwe brug over het
Galgewater een vrijwel rechtstreekse
verkeersweg langs de verbrede Rem-
brandtstraat en ongeveer evenwijdig
aan het Rapenburg via de Kaiserstraat
naar de Witte Singel gevoerd. Deze
verbinding schept zeer fraaie moge
lijkheden om de universiteit langs deze
route een „nieuw gezicht" te geven.
Hier is voldoende ruimte voor parke
ren, terwijl het hoofdgebouw van de
Universiteit ook een toegang aan de
westzijde kan verkrijgen. De Doelen-
gracht en 5de Binnenvestgracht zijn in
dit plan gedempt.
GROENHAZEGRACHT NIET
AANGETAST:
De Groenhazegracht ls echter
zijnde van stedebouwkundige waarde,
bewaard gebleven. Door verbreding van
de Nonnensteeg kan een goede verbin
ding met het Rapenburg tot stand
worden gebracht. Voorts wordt het
universiteitsgebied nog via een nieuwe
Paterbrug, de Witte Singel en de
Groenhovenstraat op de cityring aan
gesloten.
Zes „in jee tie wegen" leiden naar de
toekomstige binnencityring
Naar 't hart van de stad (binnencityring) zyn zes „injectiewegen", vanuit de
cityring, geprojecteerd.
De eerste loopt vanaf de Lammermarkt via een nieuwe brug over de Oude
Vest door het te saneren gebied „De Camp" naar het Vrouwenkerkhof. Deze
weg is als een voortzetting van de weg over het Schuttersveld langs de molen
„De Valk" naar de Lammermarkt (aansluiting op de cityring) te beschouwen.
De nieuwe brug over de Oude Vest vervangt de huidige Turfmarktbrug. Het
inbrengen van het verkeer over een verbrede Turfmarkt heeft, indien de scheep
vaart door de Oude Vest gehandhaafd biyft, zeer grote bezwaren in verband
met een in dit geval zeer kostbare vergraving van de Beestenmarkt en verbre
ding van de Turfmarkt, waardoor tevens parkeerruimte verloren zou gaan.
Verder is doelbewust door boven
genoemd tracé het verkeer uit noorde
lijke richting niet op de Prinsessekade
en Kort Rapenburg gericht om op deze
wijze dit verkeersknooppunt nog niet
meer te belasten en het gevaar voor
een mogelijke demping van het Ra
penburg voor goed af te wenden. Voorts
ontsluit deze weg het te saneren ge
bied „De Camp" voor het verkeer. Deze
nieuwe injectieweg gaat voornamelijk
door slechte bebouwing. Indien de
scheepvaart wordt verlegd naar de ver
brede Korte Vliet kan de nieuwe Turf
marktbrug een vaste brug worden.
De tweede injectieweg vormt vanaf
de dan gedempte Langegracht via de
Volmolengracht en Jan Vossenbrug een
verbinding naar de Voldersgracht.
Door verwijdering van de westelijke
wand van de Voldersgracht kan hier
t.z.t. een goede aansluiting op de ring
verbinding ontstaan. Voorts is er een
dergelijke weg gedaoht van de aanslui
ting op de noord-zuidverbinding bij de
Pelikaanstraat via de Van der Werf-
straat welke verbreed zal moeten
worden, naar de omgeving van de Jan
Vossensteeg. Van de Hooigracht vla de
Nieuwstraat naar de Burgsteeg en
van de Jan van Houtkade, ongeveer
ter plaatse van de Sint Jaoobsgracht,
in Noordelijke richting door het Van
der Werfpark naar de Langebrug zijn
de volgende injectiewegen. Zien de
samenstellers van dit wegenschema in
deze laatste oplossing het voordeel, dat
dan de fraaie omgeving van het Steen-
schuur en het Levendaal bij de Sint-
Lodewijkskerk niet behoeft te wor
den aangetast, persoonlijk voelt wet
houder Jongeleen niets voor een weg
door het Van der Werfpark.
AFBRAAK VAN PANDEN
Tenslotte is de zesde injectieweg ge
projecteerd vanaf de brug over het
Galgewater in de cityring langs de ver
brede kade (het Galgewater), naar het
Kort Rapenburg om vandaar via Bree
straat en de Papengracht de dan ver
brede Langebrug to bereiken.
Deze route zal naarmate het verkeer
dit eist moeten worden verbeterd door
amovering van een deel van de bebou
wing langs de oostzyde van het Kort
Rapenburg en langs de Breestraat
(zuidzijde) tot aan de Papengracht.
