HET JAMMERDAL DER VLUCHTELINGEN
Fa. C. D. LIGTVOET
foto v. VLIET
SCHOON
SCHONER
Fa. Schophuizen
WAT LEZERS SCHRIJVEN
Een helaas uitermate toepasselijke naam
België tracht zijn rijke musea
dichter hij het volk te brengen
60 jaar Oost en JVest'
Koninklijke Vereniging legt ni
vriendschapsbanden om wereld
Samemverking van drietal departementen Gennep, Sonneveld, Zuyderhoff, Gerke N^euw^Gu^^'wat^lijkt^iiit^de^mal
Trouwauto 's?
timmerwerk
Wiëxft
VERHEUL
OMLIJSTINGEN
'W
Is werk m
Fa.L.QUESTROO
N*'RUH51 LEI DEM
Zoekt U een (HEM. WASSERIJ?
FOTO'S OP ELK GEBIED
Glashandel
Fa. J. van Muiden Zoon
TUIN - aanleg
Kousen repareren
L I F O - Leiden
RADIO- EN TELEVISIEREPARATIE
FLIM persoonlijke service
LANGE MARE 66 TELEFOON 26500
H. Schutte Zn.
Opening andere rubrieken,
bijv. VERZEKERINGEN
e.d. is mogelijk
N.V. NATIONAAL VEEM
ONZE SLAGZIN
WASSERIJ SPRONK
STARKET-vioeren
CARREE&KETTENII
ZATERDAG 17 JANUARI 1959
„Jammertal" is de naam van een
rij barakken aan de rand van het
Vluchtelingenkamp Haid, bij Linz, in
Oostenrijk."
Die naam is echter volkomen van
toepassing op het hele kamp.
Daar leven voorzover dit bestaan
de naam ..leven" verdient een dui
zend vluchtelingen.
Hun status is kort samengevat al
dus: zij stammen hoofdzakelijk uit
Elzas-Lotharingen. en werden ten
tijde van Maria-Theresia gedwongen
zich als kolonisten te vestigen in het
na de aftocht der Turken ontvolkte
Hongarije.
Na de val van de Oostenrijks-Hon
gaarse monarchie werden zij „opge
deeld" onder Hongarije, Roemenië en
Joegoslavië. Deze gebrekkig Duits
sprekende mensen leefden temidden
van de bevolking van de landen, waar
zij terecht gekomen waren en assimi
leerden zich. Door Hitier als „Volks-
deutsche" vaak tegen hun wil in de
tweede wereldoorlog ingeschakeld, vie
len zij als „Duitsers" ten prooi aan de
Russen, toen die in 1944 Joegoslavië
binnentrokken. De maatregelen tegen
hen massadeportatie en massa-
vernietiging. vaak na voorafgegane
dwangarbeid doen in niets onder
voor die van Hitier tegen de joden.
Een schamele rest van deze mensen,
vanwie sommigen dus gedeporteerd
werden en anderen vluchtten vaak
meer dan eens huist nu in Lager
Haid. Ze leven daar in barakken, die
doen denken aan vervallen bouwketen.
Eerst huisden vele gezinnen vaak in
één vertrek: nu is het zó. dat elk ge
zin een stuk van een barak tot wo
ning heeft. Ongeveer vier „woningen"
beschikken samen over een hol. dat
als w.c. dienst doet. waar ook een
wasplaats is. Water is er dus niet in
de eigen woning. Meestal moet men
om w.c. en wasplaats te bereiken, bui
ten om. Behalve moeizaam is dit hin
derlijk, omdat de paden langs de ba
rakken niet bestraat zijn en men ze
ker in een natte winter als deze door
de plassen waadt. Dat nat en vuil
gaan automatisch mee naar binnen.
Hier en daar ligt een stuk dweil om
wat vuil aan kwijt te raken en ook
binnen zijn de vloeren met wat losse
vodden en todden bedekt. In één huis
was zeil. maar daar was de vloer weer
zo. dat hij niet vast lag. maar bij elke
stap meedeinde. De „huiskamer" be
vat meestal een tafel, een enkele
stoel zo vuil vaak. dat mijn mantel
de sporen van menig bezoek meedroeg
wat kleinere bankjes, een bank,
waar wat kinderen kunnen slapen en
een kolenfornuis. dat dienst doet voor
verwarming en bereiding van het eten
beide, en waardoor het in de zomer
veel te warm is. Doordat vrijwel alles
in één vertrek geschiedt, zijn de
luchtjes wel heel erg. waarbij dan
knoflook en zuurkool domineren. Wat
achteraf zijn enkele slaapvertrekken.
Daar stonden de kerstboompjes. In de
„huiskamer" was daar geen plaats
voor. Het waren veelal kleine boomp
jes, heel bont versierd met zelf ge
maakte papieren slingertjes en ver
pakte lekkernijtjes. Elk gezin met kin
deren had een klein boompje het
enige gezin waar geen boom was door
ziekte en werkeloosheid konden wij
er een verschaffen. Het was toen te
laat om nog een boom te halen, maar
mijn gastvrouw ook een vluchte
ling groef haar eigen sparretje
uit haar kleine lapje grond.
Er zijn gezinnen, waar een man of
een of meer kinderen verdienen. Daar
kan men zich af en toe wat aanschaf
fen. Maar in dit kamp leven vooral
de ouden en zieken met een onmoge
lijk kleine toelage van de zeer arme
staat Oostendijk, voor wie dit vluch
telingenprobleem een zware belasting
betekent.
Veel gezinnen zijn er ook waar
ziekte van de vader de inkomsten
stop zette. En juist ziekte heerst er
veel. Feitelijk is iedereen ziek, ver
ziekt door koude en ontbering, een
„verkouden-zijn" van alle organen.
Een volkomen juist inzicht heb ik
nog niet gekregen, doordat ik er met
Kerstmis was en iedereen zijn beste
kleren aan had en een kerstmaal had
aangericht. Die kleren hebben de
vluchtelingen van allerlei uitdelingen.
Het Zweedse Rode Kruis b.v. heeft
veel gedaan. Kinderen kunnen vol
trots vertellen, hoe „internationaal"
ze gekleed zijn; een jas uit Zweden,
een trui van een pleegmoeder ergens
in België, kousen uit een pak van Hol
land, wanten van een kerstuitdeling
in de kerk.
De kerk is een grote troost in het
bestaan van deze geteisterde mensen.
Naast elkaar staan ze: de Rooms-
Katholieke en de Protestante. Beide
staan op de nominatie afgebroken te
worden. Voor de R.-K., die de grote
meerderheid vormen, is dit niet zo'n
probleem als voor de kleine Protes
tantse minderheid.
Vlak bij het kamp worden woningen
gebouwd. Studenten, ook uit ons land.
hebben daaraan belangeloos hun
krachten gegeven gedurende de zomer
vakantie. Toch ligt de huurprijs zo
hoog. dat juist degenen, voor wie na
veertien jaar ontbering een echte wo
ning de uitkomst zou betekenen, on
mogelijk van him toch al te kleine
toelage de huurprijs kunnen opbren
gen.
Zo mogelijk hopen wij van de zo
mer 'n langere tijd daar door te bren
gen om nauwkeurig na te gaan, waar
mee elk gezin hert meest gebaat zou
zijn.
Zou het voor de stad Leiden, die
eens Oude-Tonge adopteerde
niet mogelijk zjjn om een kleine
duizend mensen aan een wat mens
waardiger bestaan te helpen?
E. A. FRANKEN—DUPARC.
Suggesties en giften voor uitvoe
ring van dit plan aan ondergete
kende, Lammenschansweg 71, Lei
den, tel. 20408, giro 285812.
Namens het Comité voor Vluchte
lingenhulp te Leiden,
E. VAN ASBECKJONCKHEER.
E. A. FRANKEN—DUPARC.
C. GOSSES—AZINGS—VENEMA
A. RUTGERS VAN DER LOEFF.
(Van onze Haagse redactie)
„Al zijn we Indië dan kwijt, onze vereniging is nog springlevend", zegt n»
L. H. Kriiger, algemeen secretaris-penningmeester van de Kon. Ver. „Oost
West", die binnenkort 60 jaar bestaat. Een vereniging vol idealen, met i
prachtig geïllustreerd blad en ruim 30 bloeiende afdelingen, verspreid over h
Nederland, die in druk contact staan met het hoofdkantoor in de Haagse
Kuyperstraat.
In 1899 in het Haagse Diligentia op
gericht door mevrouw N. van Zuylen-
Tromp, met als doel „de betrekkingen
van Nederland met zijn overzeese ge
bieden te ontwikkelen en te versterken
door voordrachten, lezingen, filmvoor
stellingen en tentoonstellingen en door
het blad „Oost en West", met nieuws
berichten en artikelen uit Indië en de
West".
Het Nederlandse volk'had ook 60 jaar
geleden niet bepaald een overmatig
grote belangstelling voor zijn overzeese
gebiedsdelen. De nationale tentoonstel- bla"d" ó;Ven"weCst" ÏTde afcSI
van dS ver^dSe StatUUt.^tï
waÏ?' htri ÏÏ2S hiwiTES Prachtige reportages in over Austra:
Zuid-Amerika. Malakka Afghan»
vaak geschreven door Nederlanders,
Oost en West leeft nog! Intenser d
ooit!" In de statuten lezen we nu:
vereniging wil belangstelling wekji
voor en voorlichting geven over
gebieden buiten Europa, waarmee
westelijke wereld in het algemeen
Nederland in het bijzonder betrekkj
gen onderhoudt".
Dus heel algemeen wéér: „band
aanknopen", maar nu met de hele v
reld, met alle gebieden, waar Nedi
landers zitten.
Het nu bijzonder mooi uitgevoei
geslaagde Indische afdeling, waarvoor
het publiek veel belangstelling toonde.
Een illustere rij van voorzitters volg
de mevrouw Van Zuylen op. Bekende
namen als C. R. Bakhuizen v. d. Brink,
M. B. Rost van Tonningen, mr. A. van
daar werken en met eigen ogen de i
mogelijkheden zien. die daar voor
land nog liggen. En natuurlijk bL
„Oost en West" veel aandacht scheni
aan Suriname, de Ned. Antillen
(Van onze Brusselse
correspondent)
De Belgische departe
menten van Verkeer, On
derwijs en Culturele za
ken maken werk van een
actie, welke tot doel
heeft de musea voor
kunst, geschiedenis en
folklore nader tot het
volk te brengen. De „ope
ratie musea" is begonnen
in het Paleis voor Schone
kunsten te Brussel waar
thans zes zalen zijn ge
vuld met ongeveer 150
schilderwerken van le
vende schilders, welke
werken in de loop van het
vorige jaar door de staat
werden aangekocht.
In het raain van die
actie zal nu een gemeen
schappelijk bulletin van
alle Belgische musea wor
den gepubliceerd, een
luxe editie op zwaar cou-
ché papier met'200 af
beeldingen en zeven
kunstplaten in kleuren.
Er wordt een serie ex
posities georganiseerd
met doeken uit de grote
particuliere collecties van
Belgische Kunstverzame
laars. In het Paleis voor
Schone kunsten te Char
leroi zal men de collectie
van de Brusselse verza
melaar. de heer van Ge-
luwe, kunnen bewonde
ren. Het zijn werken van
Permeke. Ensor, Dufy,
Utrillo, Picasso, Toulouse-
Lautrec, Renoir, enz., in
totaal 200 schilderijen,
wat er al op wijst hoe be
langrijk sommige van die
Belgische particuliere col
lecties zijn. De expositie
van de collectie van Tony
Herbert heeft in Neder
land trouwens grote be
langstelling gewekt. Een
ander initiatief, dat zal
worden bevorderd, is de
oprichting van vrienden
kringen der musea. Zo
telt de vereniging „De
vrienden van het museum
van Gent" een duizendtal
leden. In de loop van
haar zestigjarig bestaan
heeft zij aan het museum
van Gent 150 doeken ge
schonken voor een totale
waarde van ruim twee
miljoen gulden! De leden
betalen een contributie
van 100 franken per jaar.
De minister voor Cultu
rele zaken heeft medege
deeld, dat de staat de
kosten zal betalen van de
restauratie van het be
roemde meesterwerk van
Rubens „De kruisafne
ming" dat in de O.L.
Vrouwe kathedraal te
Antwerpen hangt. Ook
het „Lam Gods" van de
gebroeders Van Eyck te
Gent zal door prof. Core-
mans op kosten van de
staat worden gerestau
reerd.
Te Elsene, een van de
voorsteden van Brussel, is
een tijdelijke tentoonstel
ling van expressionisten
geopend. Onder de zestig
doeken kan men de beste
werken zien van Chabot,
Toorop, Jan Sluyters en
Mondriaan, welke werden
afgestaan door het Ste
delijk Museum te Amster
dam. Men ziet er ook een
weinig bekend werk van
James Ensor "Les Po
chards" (de bluffers).
Koning Boudewijn ls
beschermheer van de
.operatie - muse a."
en Weiter.
De vereniging kreeg grote belangstel-
springlevend. Zij heeft het toezicht oj
den uit Indiè traden toe. Het blad werd y»r»r»HorHor» hianiro on o-oirionrHo nnnin
druk gelezen. Koningin Wilhelmina ver
leende in 1932 het predikaat „Konink
lijke" aan de vereniging. „Oost en West"
bleef het niet doen met alleen wat vage
„banden aanknopen". Er was praktisch - s raopd„-r en vooad zün „J
werk aan de winkel, want veel Neder- ™reD3len ?tn wie de oude"
landers in de Oost en de West stuurden e, °U "S
hun kinderen naar het vaderland terug,
delijkse kronieken en de vele artikel
De studiecommissie is eveneens
honderden blanke en gekleurde pupilli
uit alle delen van de wereld, die li
studeren. Er gaan bij dit werk miljo
nen guldens om, daar aan het Nassa
plein la, waar 12 gedelegeerden als
duizenden mijlen afstand wonen. „0
om hier middelbaar.onderw«s en voort- K^b^
gezette studie te volgen. riik ceïllustreerd weekblad over
Tien jaar na de oprichting van de ™bieden uit
vereniging werd een „studiecommissie" P'sbbe eb sub r|fd e®brdt
©PES' (ntnoo?nuhnoeWbplïncri?£^n" allerlei onderwijsinstellingen. Zo wil
derdeel van &sï en West" al gauw vereniging de jeugd vertrouwd mad
oerdeel van „oost en west ai gauw met hgt ideg dat de bekomst van Q
kleine land nog steeds buiten de gre
belangrijke resultaten zien.
De commissie plaatste jongelui uit
Indië op scholen, in tehuizen en inter
naten, hield toezicht op de studie, vor
deringen, huisvesting en gedrag, gaf de
jongelui, zowel als de ouders raad over
verdere studie, oefende waar nodig zelfs
ouderlijke macht uit en beheerde de
gelden, die voor de pupillen ter beschik
king werden gesteld.
En nu? Heeft een vereniging als
„Oost en West" nog zin? Na alles wat
er met Indië gebeurd is? Nu vele van
de duizenden gepensioneerde „oud-
Indischgasten" overleden zijn?
„Ja zeker", zegt mej. Kriiger, „het
doel van de vereniging is veranderd.
zen ligt.
De Kon. Ver. „Oost en West"
haar contributie zo laag willen sl
len, dat het voor geen enkele categoi
in ons land een bezwaar hoeft te ii
zich aan te sluiten. Het blad zou t«(
een gering bedrag in alle kiosken w
krijgbaar moeten zijn.
Hiervoor is echter een veel hogi
subsidie dan f30.000.— per jaar
dig. En ook: een intensieve sap
werking tussen alle instanties, die
dit terrein werken. Het zijn er no|
wat: met elkaar zouden ze een mat
tige organisatie vormen.
autoverhuur
Dan de gekroonde CHRYSLER van
GEBR. DE JONG - Hogewoerd 164
vanouds DE STALHOUDERIJ TEL. 20239—23656
aannemers
P. v. LEEUWEN
metsel- en
aannemersbedrijf
voor al Uw BOUW- en
ONDERHOUDSWERKEN
OUDE SINGEL 104
Tel. 25329
Voor goed
AANNEMERSBEDRIJF
Fa. E. v. DUUREN
HERENGRACHT 60
Leiden - Tel. 26889
beddenreparatie
Laat Uw bedden
repareren - bijvullen -
overtrekken,
in één dag gereed by
BRIEËR'S
BEDDENMAKERIJ
HOOIGR. 4a, TEL. 31459
boekbinders
Boekbinderij
F. ZWART
LANGE MARE 104
Telefoon 23827
Wij belasten ons gaarne
met het inbinden van Uw
tijdschriften, studie-, mu
ziek- en schoolboeken.
chem. wasserijen
horlogereparatie
Voor horloge- en klokken-
REPARATIES
Haarlemmerstraat 86
VLUG. BILLIJK.
«UNSTWANOGL -fmmm
Het betere werk leveren wij
DE KROON, Geregracht 3-9, tel. 24032
MORSSTRAAT 41 - TELEFOON 26918
P. KERKKOORSTEEG 30 - TELEFOON 31369
fotografen
Haarlemmerstraat 248
Telefoon 21555
Even gebeld, snel hersteld.
Hoge Rijndijk 70 - Tel. 22469
herenkappers
lste-klas bediening door
3 ervaren krachten, dus lang
wachten uitgesloten.
Zaterdags de gehele dag
knippen.
HERENKAPSALON
HET WEENSE HUIS
BREESTRAAT 32
Telefoon 22467
hoveniers
- ontwerp
- verzorging
J. Velzel, Roodborststr. 7
Tel. 20563
Heesters, vaste planten,
graszoden, enz.
lompen en metalen
kledmgreparatie
HET adres voor HERSTEL
van Uw OVERHEMD is
„BEBO".
bovenkraag 1.85
hele kraag 2.50
kledingreparatie
Pieterskerkkoorsteeg 30
Leiden - Telef. 31369
kousenreparatie
in één dag gereed.
5 cent per ladder.
Fa. M. VEERMAN
Hogewoerd 94
■S3H233SEH
Voor
binnen- en buitenlandse
TIJDSCHRIFTEN
S. v. MAANEN
LEVENDAAL 27
Telefoon 20300
loodgieters
Voor al het loodgieterswerk
KRAAIERSTRAAT 10
TEL. 22356
S. VAN WEESEL
LOODGIETER
ERKEND
INSTALLATEUR
voor gas, water en
sanitair
HOGEWOERD 112
Telefoon 20354
lichtdruk
koeltechniek
KOELTECHNIEK
TH. NIJSSEN
Gekoelde toonbanken, eta
lages, koel- en vriescellen,
conservatoren, buffetten,
enz., ook reparaties en re
visie. Kantoor en werkpl.
Herengracht 31
Tel. 33077 en 30430
LICHTDRUK- EN FOTOKOPIE
NIEUWE RIJN 22 - TELEFOON 26706
markiezen
NIEUWSTRAAT 10
TEL 21419
voor MARKIEZEN - zonneschermen -
Luxaflex - jaloezieën. Alle reparaties.
Wilt U Uw gang, keuken,
douchecel, badkamer of
schoorsteenmantel
BETEGELD hebben?
Dan is het adres:
J. v. d. BROEK
Narmstr. 18 - Tel. 30966
FIRMA
Th. G. Barthen jr.
aannemers- en
metselbedrijf
onderhoudswerken
LEIDEN
Pieter de la Courtstr. 9
Telefoon 21249 (k 1710)
—M-II.MA'gJJ.Wi
VOOR VERANTWOORDE
c
Schoonmaakbedrijf
„DE HOOP",
H. CLAVAN,
Witte Rozenstraat 7,
Telefoon 25325
Dagelijks onderhoud van
gebouwen en kantoren.
restaurant
H. H. STUDENTEN
Voor goede, goedkope,
warme en koude maal
tijden naar
Nieuwe Beestenmarkt 12
Telefoon 25437
schilders
Voor al Uw schilderwerk
natuurlijk
P. F. SMIT'S
schildersbedrijf
Havenkade 5 - Tel. 24053
Oude Rijn 67 - Tel. 32803
voor al Uw
SCHILDERWERK
LAGE RIJNDIJK 57
Telefoon 23135—20839
transport
Gaat U verhuizen
Dan naar S. A. v. LEEUWEN
Eveneens vakkundige
verzorging van
Emigratieverpakkingen.
Zoeterwoudseweg 7, tel. 25773
VERHUIZINGEN
met gratis beperkt
personenvervoer.
JAN VAN DUUREN
Middelstegracht 36, Leidt
Telefoon 25468.
Na 6 uur 30292
EMIGRATIE
VERPAKKINGEN
LIJNDIENSTEN
Fa. A. HOGENES
Zonen
verhuizingen, transporten
TELEF. 22108—21256, b.g.g. 33715
HERENGRACHT 118 - TEL. 24646-20823-21178
Rechtstreekse autodiensten
DEN HAAG
ROTTERDAM
SCHIEDAM
DORDRECHT
GORINCHEM
BREDA
TILBURG
's-HERTOGENBOSCH
EINDHOVEN
ARNHEM
NIJMEGEN
AMERSFOORT en
alle omliggende plaatsen.
Transporten door
geheel Nederland.
Verhuur van dekschuiten
wasserijen
„PRONK met
toevalligheid.
de was van SPRONK" is geen
Het is een leus, een program en
een verworven goed.
Iedere dame, die de gezinswas door
WASSERIJ SPRONK laat behan
delen, weet dat deze slagzin de
kwaliteit der behandeling juist
weergeeft.
En toch is WASSERIJ SPRONK
niet duurder dan gewone wasse
rijen. Laat ons Uw was doen!
GEBRS. VASEN - WITTE SINGEL II
TELEFOON 21035
Parket-, Colovinyl-, Linoleumvloeren en -trappen
PARKETVLOEREN in div. houtsoorten incl. legkosten.
Vraagt prijsopgave.
HOGEWOERD 45—47 - TEL. 30496 (b.g.g. 20779)
van 26 uur GEOPEND.
Laat vakmensen Uw
matrassen en meubelen
repareren. Behangerij,
stoffeerderij. Complete
woninginrichting.
JAN VONK
HAARLEMMERSTRAAT 81
Telefoon 22580
Voor STOFFEREN en
REPAREREN
van Uw MEUBELEN.
C. VAN WELZEN
Huisadres:
ATJEHSTRAAT 55A
Werkplaats:
OOSTHAVENSTRAAT 7
Behangerij - Stoffeerden
WONINGINRICHTERS
Garenmarkt 14, tel. 2262)
Prinsenstr. 33a, tel. 232Ï
LEIDEN
J. H. Philippo Z«
Stoffeerderij, Behangeri
Complete woninginricht
Uw adres voor prima
vakwerk.
RÜndijkstr. 18 - Tel. 312®
Werkplaats:
Hogewoerd 158A.
