Belgische minister schilderde het
dramatisch gebeuren in de Kongo
Nieuwe Franse regering
brengt geen verrassing
WEERBERICHT
Negen Kamerleden met ruime
volmachten gaan een enquete
naar de onlusten instellen
Initiatief van De Gaulle voor
contact met de Algerijnen
MIKOJAN NOEMT CHURCHILL
AANSTOKER KOUDE OORLOG
Vijf luchtvaartmaatschappij en in
Europa gaan nauwer samenwerken
97ste jaargang
VRIJDAG 9 JANUARI 1959
No. 29640
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
per kwartaal; f.2.55 per maand; f.059 per week
f.750
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21607
(Van onze Brusselse correspondent)
Het verslag van de minister van Kongo, dr. Maurice van Hemelryck, gisteren
voor de Belgische Tweede Kamer gegeven van de onlusten in Leopoldstad, ver
strekte een dramatischer beeld dan de meest waarnemers in Brussel hadden
verwacht. Na te hebben gewezen op het feit, dat de ernstige incidenten tot
Leopoldstad beperkt zijn gebleven, verklaarde de minister, dat alle maatregelen,
die tot handhaving van de orde werden genomen door hemzelf en de gouverneur-
generaal, dr. Hendrik Cornelis, waren voorbereid. De balans van de onlusten kan
in weinige woorden en cijfers worden geresumeerd: 42 doden en 208 gewonden
onder de inheemsen, van wie er nog 108 in ziekenhuizen worden verpleegd, en
49 gekwetste Europeanen, van wie vijftien in ziekenhuizen zijn opgenomen. Onder
de enkele honderden gearresteerden worden nog 96 inlanders voor verder onder
zoek vastgehouden. Het gaat om plunderaars, die op heterdaad werden betrapt
en tegen wie een gerechtelijk onderzoek hangende is. De materiële schade
bedraagt waarschijnlijk enkele honderden miljoenen francs. Zeven openbare en
zeven rooms-katholieke scholen werden ernstig beschadigd, evenals veertig
winkels, elf sociale tehuizen, elf missieposten, zeventien benzinestations etc.
januari a.s. de dag der regeringsverkla
ring over de politieke toekomst van
Kongo, een grote politieke manifestatie
voor onafhankelijkheid organiseren.
De conferentie van Accra en de ge
beurtenissen in Frans-Afrika, evenals
de actie van Cairo spelen een rol, aldus
de minister. Bovendien spelen de ge
beurtenissen zich af in het hart van
Afrika, waar de reacties van de mensen
steeds zo gewelddadig zijn, dat wij ze
ons moeilijk in het gematigd klimaat
van onze gewesten kunnen voorstellen.
Concessies der regering
Men moet rekening houden met de
gevoelens der Afrikaanse massa's, het
nationalistisch onderbewustzijn en de
sociale tegenstellingen. Het is inderdaad
de sociale toestand, die ons het meest
bekommert, aldus minister Van Hemel-
rijck, en wanneer een afvaardiging, sa
mengesteld uit leden van de Kamer,
een onderzoek wil instellen naar de oor
zaak van de onlusten en de middelen
om ze in de toekomst te voorkomen, zal
de regering de taak van deze parle
mentscommissie vergemakkelijken. Dit
voorstel van de regering is een concessie,
niet aan de socialistische fractie, die
reeds vroeger op een enquête-commissie
naar Kongo had aangedrongen, maar
wel aan de zwarte Kongolese burge
meesters van Leopoldstad.
Gisteravond, gedurende het debat in
de Belgische Tweede Kamer, telefoneer
de gouverneur-generaal Cornelis uit
Leopoldstad, dat de zwarte burgemees
ters van de Kongolese hoofdstad hem
een memorandum hadden overhandigd,
waarin zij de plunderingen veroordelen,
maar tevens opheffing eisen van de
militaire bezetting der inlanderswijken
Zwarte burgemeesters
dienen
memorandum in
Een van de oorzaken moet worden
gezocht in de angstwekkende overbevol
king van de Kongolese hoofdstad, waai
de OCA (de dienst der Afrikaanse wij
ken) in de jongste jaren nochtans 20.000
woningen heeft gebouwd, waarmee een
investering van meer dan een miljard
frank of 80 miljoen gulden was ge
moeid!! Maar een centrum waar 1300
klassen voor lager onderwijs, twaalf
scholen voor secundair onderwijs en
vijftien nijverheidsscholen zijn geves
tigd. oefent op de inlanders een grote
aantrekkingskracht uit. De economie
van Leopoldstad was ernstig getroffen
door de recessie en eind november wa
ren er circa 20.000 werklozen. Om de
economie een nieuwe stimulans te geven
werden belangrijke kredieten uitgetrok
ken voor de herbebossing en voor land-
bouwwerken in de omgeving van Leo
poldstad. Op het politieke vlak, aldus
zei minister Van Hemelrijck, is de Bel
gische gemeenschap tekort geschoten.
Wij hebben onze blanke ruzies en twis
ten naar Kongo geëxporteerd, wat ons
prestige bij de zwarten niet heeft ver
groot, maar integendeel geleidelijk het
gezag in Kongo heeft ondermijnd. Enkele
Kongolezen hadden reeds in december
ji. vrij heftige anti-Europese redevoe
ringen uitgesproken en de Abako, de
zwarte opstandige beweging, wilde op 13
Luchtgevecht hoven
de Negeb-woestijn
Er heeft zich gisteren boven de
Negebwoestijn in Israël een luchtge
vecht afgespeeld tussen straaljagers van
de Israëlische luchtmacht en die van
de Verenigde Arabische Republiek, al
dus heeft een woordvoerder van het
Israëlische leger gisteren te Jeruzalem
meegedeeld. Vier Arabische Migs vlogen
Israëlisch gebied binnen in de richting
van Beersjeba. Toen Israëlische „Mystè-
res", die waren opgestegen om de in
dringers te onderscheppen, de Migs na
derden, keerden twee van deze dadelijk
om. De andere twee vlogen pas na een
kort luchtgevecht terug naar Egypte,
aldus de Israëlisohe woordvoerder. Hij
deelde niets mee over eventuele ver
liezen. Radao-Cairo daarentegen meldde
dat jachtvliegtuigen van de Verenigde
Arabische Republiek in een luchtge
vecht twee Israëlische vliegtuigen heb
ben getroffen.
Volgens de zender vlogen donderdag
middag zes Israëlische toestellen Egyp
te binnen. Vier Arabische jachtvliegtui
gen vielen de Israëliërs aan. Van de
twee Israëlisohe vliegtuigen, die werden
getroffen, heeft men één op Israëlisch
grondgebied zien neerstorten. De jacht
vliegtuigen van de V.A.R. zijn veilig op
hun basis geland, aldus radio-Cairo.
V.S. lanceren dit jaar
vier ruimteraketten
De Ver. Staten zijn van plan dit jaar
vier interplanetaire raketten te lance
ren, waarvan één mogelijk naar Mars
en één naar Venus, zo heeft de leider
van de raketafdeling van „General
Electric", Glen Bieging, in Boston ver
klaard.
Mars zal zich tussen februari en
april in een gunstige positie voor een
raketproef bevinden en Venus in het
begin van de zomer.
Wisselend bewolkt
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselend bewolkt met enkele sneeuw-
of regenbuien. Matige tot krachtige, aan
de kust tijdelijk harde wind tussen
noordwest en noord. Weinig verandering
in temperatuur.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
10 JANUARI.
Zon op: 8.46 uur; ;onder: 16.49 uur.
Maan op: 9.02 uur; onder: 18.52 uur.
Hoogwater te Katwijk te 3.53 en
16.10 uur.
Laagwater te 12.01 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
en het Belgisoh parlement verzoeken om
een enquête-commissie in te stellen,
welke de verantwoordelijkheid voor de
onlusten zal bepalen. De zwarte burge
meesters vragen anderzijds, dat de aan
gehouden president van de Abako, Jo
seph Kasa Voeboe, niet te streng zal
worden getraft. Kasa Voeboe is de uit
zijn ambt ontheven burgemeester en
zijn zwarte collega's zijn op twee na
leden van de Abako. In ieder geval is
thans besloten, dat een commissie van
negen leden van de Belgische Tweede
Kamer vier CVP-ers, drie socialisten
en twee liberalen zeer binnenkort
naar Leopoldstad zal vliegeiaom aldaar,
met grote volmachten, een Fhquête over
de oorzaak van de onlusten in te stellen.
Broodprijzen omlaag?
In verband met een recente daling
van de bloemprijzen zijn gistermid
dag in het ministerie van Economi
sche Zaken besprekingen gevoerd tus
sen vertegenwoordigers van de
Nederlandse Bakkerij stichting en de
directeur-generaal voor Handel en
Nijverheid, de heer J. H. D. van der
Kwast. Dit overleg heeft ten doel deze
prijsdaling ook tot uiting te brengen
in een verlaging van de broodprijs,
welke vermoedelijk dan één cent zal
bedragen.
Negerfamilie van zestien
mensen door brand gedood
In Boswel in de Amerikaanse staat
Oklahoma zijn donderdag zestien leden
van een negerfamilie moeder, tien
kinderen en vijf neven en nichten
door brand in hun woning om het leven
gekomen. De vader was aan het jagen.
(Van onze correspondent in Parijs)
Met de vorming van een nieuw kabinet en de installatie van generaal Charles
de Gaulle als staatschef, is, sinds gisteren, de constructie van de Vijfde Repu
bliek voltooid. Vandaag betrok president Charles de Gaulle officieel de residentie
van het staatshoofd, het Elysée, om het hotel Matignon ten behoeve van de
nieuwe eerste minister, Michel Debré, te ontruimen.
De regering, die de voormalige minister van Justitie, Debré, heeft gevormd
maar waarvan alle leden persoonlijk door het staatshoofd moesten worden be
noemd biedt alleen op enkele detailpunten nog verrassingen. Zoals verwacht,
bljjft de grote meerderheid der leden van de vroegere ploeg de oude portefeuilles
behouden.
Jacques Soustelle
werd vice-premier
De nieuwe gezichten in het kabinet-
Debré behoren toe aan de katholieke
staatsministers Lecourt, die zijn partij
genoot Pflimlin vervangt, en de gaullis
tische zoon van de vroegere senaats
president Jeanneney, die de portefeuille
voor industrie en handel onder zijn be
heer mocht nemen, aan de gaullistische
fractieleider Triboulet, die na jaren
terugkeert op het departement der
oud-Strijders, en aan de secretaris-gene
raal der gaullistische „Unie van de
nieuwe republiek", Roger Frey, die de
voorlichting zal gaan verzorgen.
Ook werden er nog zes nieuwe, jonge
staatssecretarissen aan de regering toe
gevoegd, onder wie de Algerijnse mej.
Sid-Cara, dochter van de voorzitter van
het voormalige „Comité du salut pu-
blique" in Algiers.
In Parijs heeft generaal De Gaulle
als eerste president van de Vijfde
Republiek de functies van presi
dent Coty. de laatste van de Vier
de Republiek, overgenomen. De
meuwe president ontsteekt op
nieuw de vlam op het graf van de
onbekende soldaat. Achter hem
oud-president Coty.
Onderling werden er door de leden
van de vorige regering-De Gaulle ook
nog enkele portefeuilles verwisseld. De
voornaamste en politiek gewichtigste
mutatie betreft wel de promotie van
Jacques Soustelle tot vice-premier, die
bovendien de Sahara, de overzeese depar
tementen en het atoom-onderzoek on
der zijn toezicht krijgt. Tot op het laatste
ogenblik moet Soustelle de portefeuille
van Binnenlandse Zaken hebben ver
langd en om de pil van de weigering te
vergulden heeft generaal De Gaulle hem
blijkbaar nu op de ere-poSt van gedele
geerde van de minister-president ge
plaatst.
Binnenlandse Zaken nam de radicale
minister voor Nationaal Onderwijs uit
het vorige kabinet, Berthoin, voor zijn
rekening, die zijn vroegere portefeuille
overdroeg aan de heer Boulloche, een
socialist, die zijn partij echter niet offi
cieel vertegenwoordigt. De socialisten
zijn namelijk zoals men weet in
de oppositie gegaan.
De voormalige minister van de Over
zeese gebieden, Cornut-Gentille, zag
zich de posterijen toevertrouwd en de
links georiënteerde gaullist Michelet, die
zich eerst over de oud-strijders ont
fermde, nam Justitie over van premier
Debré.
Tenslotte zag de Nobelprijswinnaar
voor litteratuur, André Malraux, zyn
bevoegdheden nu nauwkeuriger beschre
ven in de benoeming van staatsminister
van kunst en cultuur.
Rechts kabinet met een
liberale koers
Politiek gezien is de basis van het
nieuwe kabinet door het uittreden van
de socialisten onmiskenbaar naar
rechts verschoven. De regering rust nu
vrijwel uitsluitend op de gaullistische
U.N.R. van Soustelle en op de conserva
tieve onafhankelijken van de minister
van Financiën, Antoine Pinay, aan
gevuld met één radicaal en enkele ka
tholieke volksrepublikeinen.
Het zal echter niet de eerste maal in
Frankrijk zijn, dat een rechtse rege
ringsploeg zich genoodzaakt ziet een uit
gesproken links-liberale koers te varen
het omgekeerde heeft zich minstens
even vaak vertoond! en er zijn zeker
al symptomen aan te wijzen, die ook
nu voor de toekomst op zo'n gang van
zaken zouden kunnen wijzen.
Het economische saneringsplan heeft
zo een nieuwe ernstige breuk tussen de
verantwoordelijke auteur Antoine Pinay
en zijn parlementaire aanhang veroor
zaakt.
Wat Algerije betreft, heeft het in
politieke kringen zeer de aandacht ge
trokken, dat De Gaulle bij zijn presi-
Terwijl trainer Toni Marth toe
kijkt, maakt Prinses Irene haar
skies vast voor een trainingstocht
over het wedstrijdparcours. Hoe
wel het weer in Val d'Isère niet
aanlokkelijk is, trekt H.K.H. er
toch geregeld op uit om te oefe
nen.
Het zal nog heel langduren eer iedere
Russische arbeider een auto kan bezitten
Lastige vragen over zijn
houding in Boedapest
De Sovjetrussische plaatsvervangende
minister-president Mikojan heeft giste
ren in het hoofdkantoor van de Ford
fabriek te Detroit de Britse oud-premier
Churchill ervan beschuldigd dertien
jaar geleden de koude oorlog te zijn be
gonnen. Hij zei dit tot een aantal Ame
rikaanse fabrikanten. Churchill, aldus
beweerde Mikojan, begon de koude oor
log in februari 1946 te Fulton in de
Amerikaanse staat Missouri. De toen
malige Amerikaanse president, Truman,
stond achter hem, aldus de Rus....
Op de vraag hoe lang het zal duren
voordat het in het Russische economi
sche stelsel mogelijk zal zijn een auto te
maken voor elke arbeider, zoals in de
Verenigde Staten het geval is, zei Mi
kojan: „heel lang".
Een directeur van de Fordfabriek vroeg
de Rus, waarom de Russen denken dat
de Ver. Staten oorlog wensen ondanks
de bewijzen, dat de Ver. Staten vrede
nastreven, antwoordde Mikojan dat de
Russen denken, dat de Amerikanen on
gelijk hebben en de Amerikanen den
ken, dat de Russen ongelijk hebben.
Salomo zou waarschijnlijk beide partijen
de helft van de schuld geven, zo voegde
hij eraan toe.
Ook werd de Russische minister ge
vraagd hoe het mogelijk was, dat Miko
jan in 1956 in Boedapest gezegd zou
hebben, dat het voor de Hongaren het
beste was als de Russische troepen zich
dentiële inauguratie gisteren opnieuw de
sterke nadruk legde op de noodzaak, dat
dit land zijn persoonlijkheid zelf zal
vormen en ontwikkelen.
Men verwacht dan ook nieuwe initia
tieven van De Gaulle voor een gesprek
van de rebellen, een stap, die zou kun
nen worden ingeluid door een massale
amnestie voor de politieke gevangenen.
De Vjjfde Republiek staat om een
geliefde uitdrukking van generaal De
Gaulle te gebruiken nu in ieder geval
op de rails, de locomotief is bemand
en de stations- of staatschef kan het
fluitje voor het vertrek doen klinken.
Dezer dagen werd te Brussel
een conferentie gehouden tussen
delegaties van vijf Europese lucht
vaartmaatschappijen, n.l. de KLM
(Nederland), de Sabena (België),
Air France (Frankrijk), Luft
hansa (West-Duitsland) en Al
italia (Italië), waarop besprekingen
zijn gevoerd over de mogelijk
heden van verdere coördinatie en
rationalisatie van de activiteiten
van haar ondernemingen, voorna
melijk met het oog op het verdrag
van de Europese Economische
Gemeenschap.
Sedert enige maanden reeds worden
besprekingen over deze onderwerpen
tussen de directies van de vijf maat
schappijen gevoerd. Eind januari komen
de delegaties opnieuw tezamen. Nadere
bijzonderheden over het besprokene zyn
nog niet bekend.
Op de Brusselse conferentie was de
KLM vertegenwoordigd door de heren I.
A. Aler, president-directeur, mr. L. H.
Slotemaker, directeur Buitenlandse Be
trekkingen en dr. E. van Konijnenburg
van de Dienst Buitenlandse Samenwer
king.
Naar bekend is valt de luchtvaart als
zodanig niet onder de werking van het
EEG-verdrag. In de Raad van Europa
zijn enige jaren geleden enkele voor
stellen gedaan voor integratie van de
luchtvaart van bovenaf, maar deze
voorstellen werden niet aanvaard. By
de behandeling van deze voorstellen
werd geconstateerd, dat het schema van
de luchtdiensten in Europa niet logisch
was opgebouwd en zeker niet rationeel
werd uitgevoerd. Reeds toen werd de
gedachte geopperd, dat eventuele sa
menwerking tussen de luchtvaartmaat
schappijen in Europees verband diende
tot stand te komen op basis van vrij
willigheid.
zouden terugtrekken, terwijl vijf dagen
later de Russische troepen de stad bin
nentrokken om de Hongaarse opstand
te onderdrukken. Mikojan antwoordde,
dat de Russen de wettige regering te
hulp waren gekomen en hij beweerde,
dat de Amerikanen in Libanon hetzelf
de hadden gedaan. Mikojan schreef de
Hongaarse opstand toe aan het stoken
van Amerikaanse agenten. Verder be
gon men te Boedapest de communisten
op te hangen. Hij zei, dat de regering
op dat tydstip zeer zwak was en dat
mensen in de regering hy noemde
Kadar de Russen hadden verzocht
de orde te herstellen.
De voorzitter van het vakverbond
AFL-CIO, George Meany, heeft zich
tegen Mikojan gekeerd. In een rede
noemde hij hem verantwoordelijk voor
de slachtpartij na de opstand in Hon
garije. Meany heeft dinsdag geweigerd
aan te zitten aan een maaltijd, welke
een aantal vakbondsleiders de Russi
sche vice-premier aanbood.
Op weg naar een restaurant waar hij
met Amerikaanse autofabrikanten zou
dineren, werd de Russische vice-premier
met sneeuwballen bekogeld en uitge
jouwd. Hy werd niet geraakt. Drie Hon
garen werden aangehouden.
President Eisenhower heeft er giste
ren bij de Amerikanen op aangedrongen
geen demonstraties meer te houden te
gen vice-premier Mikojan.
De perschef van het Witte Huis, James
Hagerty, las een verklaring van de pre
sident voor waarin deze de hoop uit
spreekt dat de Amerikanen Mikojan be
handelen met de beleefdheid en goede
manieren die zij „volgens traditie tegen
over bezoekers uit het buitenland aan
de dag leggen".
Nieuw pak sneeuw
in liet noorden
Weer is vanmorgen in noord-Neder
land een pak sneeuw gevallen. Nau
welijks was gisteren in de loop van
de dag de sneeuw wat weggedooid
of het begon gisteravond op te vrie
zen. De minimum temperatuur op
Eelde was -3 graden. Daarenboven
begon het vanmorgen vroeg ander
maal te sneeuwen. Tot negen uur
vanmorgen was er drie cm. toegevoegd
aan hetgeen er tot dusver is gevallen.
De totale hoeveelheid sneeuw van
de afgelopen dagen is volgens opgave
van de meteorologische dienst te
Eelde 10 cm.
Het verkeer in noord-Nederland be
gint te wennen aan het winterse weer.
De autobusmaatschappijen reden hun
diensten met ongeveer 20 minuten ver
traging. De spoorwegen in het noorden
hadden slechts een paar minuten ver
traging. Op de lijn GroningenNieu-
weschans en GroningenLeeuwarden,
waar gisteren stagnatie werd veroor
zaakt door omgewaaide telegraafpalen,
is de situatie weer normaal. De tele
graafpalen dienen voor de communica
tie tussen de verschillende stations. Deze
communicatie is gedeeltelijk hersteld en
geschiedt gedeeltelijk via de Rijkstele-
foon. Alleen Visvliet is nog geïsoleerd,
doordat dit station ook via de Rijkste
lefoon niet bereikbaar is.