RUSSISCHE RAKET KAN DE MAAN MORGEN BEREIKEN V.S. - record gebroken Straaljager trok vurig spoor in Huis ter Heide WEERBERICHT Verraste wereld wacht in spanning Fa. D. KRET Zn. Eén dode en een zwaar gewonde TIENTALLEN SLACHTOFFERS VAN CUBAANSE REVOLUTIE 97ste jaargang ZATERDAG 3 JANUARI 1959 No. 29635 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f.7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.059 per week Witte Singel 1. Lelden - Giro no. 57055 Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507 Een Russische raket jaagt door de lege ruimte van de aarde naar de maan. Gisteravond werd de wereld verrast met een korte mededeling van Radio Moskou, dat Rusland op de tweede dag van het nieuwe jaar een raket naar de maan had gelanceerd. De start verliep goed, de verschillende trappen functioneerden volgens plan, en reeds na enige uren werd bekend, dat de raket het Amerikaanse record van 11 oktober j.L, toen de Pionier I een afstand van 126.000 km. van de aarde be reikte, had overtroffen. De illusies van de Amerikanen, dat zij in de loop van vorig jaar hun achterstand op Rusland hadden ingelopen na de aanvankelijke Russische Spoetniksuccessen werden daarmee grondig de bodem ingeslagen. Vanochtend had de raket een afstand van 200.000 km. afgelegd, d.w.z. meer dan de helft van de afstand tot de maan. De laatste rakettrap, die op weg is naar de maan, heeft een totaal gewicht van niet minder dan 1833 kg., waarvan 361.3 kg. aan nuttige ballast, bestaande uit instrumenten voor wetenschappelijke waar- waarnemingen en radiozenders. Volgens de berekeningen moet de raket morgenochtend om acht uur Nederlandse tijd het gebied van de maan bereiken. Rusland heeft niet medegedeeld, of het de bedoeling is de raket een baan om de maan te laten beschrijven of op de maan te doen landen. Omstreeks twee uur vanochtend stootte de raket een natriumwolk uit, waardoor als het ware een kunstmatige komeet ontstond, en de optische waarneming van de raket wordt vereenvoudigd. Wetenschappelijke doeleinden droeg de afstand 175.000 km. De af stand van de aarde tot de maan be draagt ongeveer 380.000 km. De snelheid van de raket neemt geleidelijk af onder invloed van de aantrekkingskracht van de aarde, doch zal weer toenemen wan neer de raket in een gebied komt, waar de aantrekkingskracht van de maan die van de aarde zal overtreffen. Om 1.59 uur stootte de raket een wolk van natriumgas uit, dat onder invloed van de zonnestraling oplicht. Daardoor is een kunstmatige komeet ontstaan, die de optische waarneming van de raket vereenvoudigt en waar door ook andere wetenschappelijk be langrijke gegevens kunnen worden verkregen. Er zijn in Rusland reeds foto's van deze natriumwolk gemaakt. Wereldwijde spanning De reacties in de wereld op dit Russi sche „maanschot" variëren van ontstel tenis tot bewondering, alle gecombineerd met de grootste spanning over de afloop van deze historische onderneming. De commissie voor ruimtevaart van het Amerikaanse Huis van Afgevaar digden heeft er, kort voor de Russi sche berichten over een maanschot, op aangedrongen, dat de V.S. zo spoe dig moeglijk twee reeds voltooide en op Cape Canaveral ongestelde Thor- Able raketten naar de maan lanceren. Het is niet onmogelijk, dat deze aan drang werd uitgeoefend nadat in in gewijde kringen bekend was geworden dat Rusland een maanraket zou lan ceren. Groot gewicht aan instrumenten Hoewel een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van defensie verklaarde, dat men tevoren op de hoogte is geweest van de Russische lan cering van een maanraket (waarover hij overigens niet verder wilde uitweiden), kwam het Russische bericht als een vol komen verrassing voor vrijwel de gehele wereld. Amerika is steeds zeer openlijk ge weest in de berichtgeving over „maan- schoten", die veelal tevoren werden aan gekondigd en ook werden vermeld wan neer het volkomen of gedeeltelijke mis lukkingen werden. Van Russische zijde is nimmer iets medegedeeld over pogingen, een raket naar de maan te sturen, tot gisteravond deze lancering ter gele genheid van het 21e congres van de communistische partij bekend werd gemaakt. Deze bekendmaking kwam na dat de start goed was verlopen en ge bleken was. dat de verschillende trap pen van de raket goed hadden gefunc tioneerd. Geleidelijk aan kwamen daarna meer berichten over de raket los. Deze wijze van berichtgeving maakt het mogelijk dat een mislukte poging niet wereldkundig wordt gemaakt. Het staat dus geenszins vast, dat dit het eerste Russische maanschot is geweest. Dat is dan ook de enige troost voor de Amerikanen, die reeds vier pogingen zagen mislukken, zij het dan ook dat twee van die pogingen een gedeeltelijk succes werden, vooral in wetenschappe lijk opzicht. De Russische ruimteraket met het op schrift „USSR-1959" bestond uit enige trappen De berichten over hun aantal lopen uiteen. De laatste trap die als ruimteprojectiel naar de maan jaagt, weegt in totaal 1833 kg. Daarin bevin den zich instrumenten tot een gewicht van 361,3 kg. Deze getallen wqzen op een groot Russisch overwicht in de rakettechniek. De Amerikaanse „Pio nier" die op 11 oktober tot een hoogte van 126.000 km kwam, had slechts 38 kg instrumenten aan boord, de „Juno" die het op 6 december tot 107.000 km bracht voerde niet meer dan 13.5 kg aan in strumenten mee. De instrumenten in de Russische maanraket zijn bestemd vpor registratie van het magnetisch veld van de maan, de intensiteit en variaties in de kos mische straling in de ruimte, de regi stratie van fotonen, de waarneming van de natuurlijke radioactiviteit van de maan. de analysering van de interpla netaire materie en andere wetenschap pelijke metingen. Drie radiozenders die op 19.997 en 19.995 en 19.993 megahertz uitzenden, brengen deze gegevens over naar de aarde. De radiozenders functio neren goed en hun signalen zijn in ver schillende delen van de wereld opgevan gen. Rusland heeft medegedeeld dat reeds vele waardevolle gegevens zijn op gevangen. Ontsnappingssnelheid Nadat de trappen van de raket alle waren uitgebrand, had het maanprojec- tiel een snelheid bereikt van meer dan 11,2 km per seconde, de „ontsnappings snelheid" die het mogelijk maakt de aantrekkingskracht van de aarde blij vend te overwinnen. Deze snelheid maakt ook interplanetaire reizen moge lijk. Vannacht om 1 uur Nederlandse tijd had de raket een afstand van 100.000 km afgelegd, om 4 uur Nederlandse tijd bedroeg deze afstand reeds 137.000 km, waarmee het Pionier-record van 126.000 km was gebroken. Omstreeks 8 uur be- Ad verten tie |BREESTP.I73»TEL.23337f „Teveel gemartelden zien op ons neer Het vooraanstaande republikeinse lid der commissie van Buitenlandse Zaken van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. Walter Judd heeft geweigerd a.s. maandag deel te nemen aan een diner met de Sovjetrussische vice-premier Miko- jan, omdat „teveel geesten van slaven, gemartelden en vermoorden op ons neer zullen zien. Waarom niet eerst een diner voor de Hon gaarse martelaren gegeven en daarvoor Mikojan uitgenodigd?" Een woordvoerder van de Scan dinavische luchtvaartma atschappij SAS heeft gisteren medegedeeld, dat Mikojan zondagochtend met een toestel van deze maatschappij in New York zal aankomen. WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW" Arrestatie in Haagse moordzaak (Van onze Haagse redactie) Nog geen 24 uur na de ontdekking van de moord op „Blonde Marietje" aan de Nieuwe Haven te Den Haag, heeft de centrale recherche een arres tatie uitgevoerd. Kort nadat een 26-jarige schilder uit Den Haag bij een juwelier in de binnenstad enige juwelen te koop had aangeboden, werd hij in een café in de nabijheid van de juwelierswinkel gearresteerd. De man ontkende iets met de moord uitstaande te hebben, doch de recher che meent, gezien de bewijzen, met hem de dader van de moord in han den te hebben. Hij is reeds eerder met de politie in aanraking geweest. De man kende „Blonde Marietje" se dert 1955, toen hij het huis, dat zij aan de Nieuwe Haven bewoonde, opschil derde. Zoals zovel en in de omgeving van „Blonde Marietje" moet ook hij gewe ten hebben, dat de vrouw niet onbemid deld was. In de buurt was het bekend, dat zij een pension wilde beginnen. Zij had hiervoor ongeveer f. 80.000.ge spaard. Waarschijnlijk alhoewel er dus nog geen volledige zekerheid bestaat heeft de man de vrouw in de nacht van dinsdag op woensdag j.l. van het leven beroofd. Zijn bedoeling een goede slag te slaan leed schipbreuk, omdat de vrouw haar geld nimmer thuis bewaarde, doch dit zo snel mogelijk naar een bank braoht. De man vond slechts enkele honderden guldens en een aantal juwelen, die hij dus gisteren van de hand heeft willen doen. Dank zij de oplettendheid van de juwelier, die argwaan koesterde door zijn optreden, kon de recherche tot arrestatie overgaan. De man vertelde de juwelen van een zekere „Jan" in een café te heb ben gekocht. Bjj een onderzoek in zijn woning kwamen echter nog meer ju welen te voorschijn, die afkomstig zijn van de vermoorde vrouw. Onder meer vond een rechercheur in zijn woning een oorbel. De bij dit juweel beho rende tweede oorbel lag naast de ver moorde vrouw op de grond. Waar schijnlijk heeft de man haar deze oorbellen afgerukt en er in de haast om weg te komen één van verloren. LOODGIETERSBEDRIJF EN SANITAIRE INSTALLATIES Hoge Rijndijk 71 - Leider. Telefoon 20023—24350 Piloot moest toestel verlaten Opklaringen De Bilt verwacht van heden- tot mor genavond: Opklaringen, maar voornamelijk in de kustprovincies plaatselijk enkele buien. Vannacht in het binnenland hier en daar lichte vorst; morgen overdag on geveer dezelfde temperaturen als van daag. Matige, aan de kust af en toe krachtige wind tussen noordwest en zuidwest. (Opgemaakt te 11.15 uur). 4 januari Zon op: 8.48 uur; onder: 16.42 uur. Maan op: 3.02 uur; onder: 13.11 uur. Hoogwater te Katwijk te 10.16 en 22.59 uur. Laagwater te 5.46 en 18.20 uur. (5/1 hoogwater te 11.33 uur, laagwater te 7.05 en 19.35 uur). Dit nummer bestaat uit 12 pagina's en een Bqvoegsel (Van onze correspondent) Kort nadat de piloot op circa zeventig(I) meter hoogte zijn toe stel door middel van de schietstoel had verlaten, is gistermiddag om negen minuten voor half vier een straaljager van het type F 86 K van de vliegbasis Soesterberg brandend neergestort op de bloe- menkwekerij van de firma Vee- nendaal aan de Prins Alexander- laan te Huis ter Heide, gemeente Zeist. Ontzetting tekende zich af op de ge zichten van hen, die daarvoor hadden gezien hoe de straaljager als een grote, gierende vuurpijl, over een villa scheer de, daarvan de schoorsteen vernielde, vervolgens een kolenopslagplaats tot een brandende ruïne maakte, daarna een nieuw, dubbel duivenhok met 32 duiven van de aardbodem wegvaagde en tenslotte in de tuin de grond om ploegde. Dit vurig spoor van verwoes ting heeft één dode en een zwaar ge wonde tengevolge gehad. De 58-jarige kolenhandel aar H. Ron deel was met zijn kneoht, de 30-jarige W. van der Hoven in de kolenopslag plaats aan het werk. De heer Rondeel werd enkele minuten na de ramp door zijn echtgenote en twee leden van de Zeister G.G en G.D. meer dood dan levend uit de brandende puinresten gehaald en naar het Zeister ziekenhuis vervoerd, waar hij kort na aankomst overleed. Zijn knecht is met zware brandwonden, zware inwendige kneu zingen en een ernstige hoofdwond even eens in genoemd ziekenhuis opgenomen zijn toestand is zorgwekkend. De piloot van het ongelukstoestel, de 34-jarige majoor B. C. Ruys, uit Amersfoort, werd naar het militair hospitaal Oog in Al te Utrecht gebracht. Hij was met zijn parachute in de kruin van een boom terecht gekomen en liep geen noemenswaardig letsel op. Brandend toestel Majoor Ruys was om 15.19 uur met zijn toestel van het vliegveld Soester berg opgestegen.. Kort na de start hoor de hij, dat een motor haperde. Hjj pro beerde een open plek te vinden, waar hij het toestel, dat niet meer te redden viel, omdat het inmiddels in brand was gevlogen, kon laten neerkomen. Die plek vond hij niet, omdat juist dat gedeelte van de gemeente Zeist een en al bos is. Derhalve drukte hij op de knop, die zijn schietstoel uit het brandende toestel moest werpen. Als een brandende fak kel dook de nu onbemande straaljager naar beneden. Het toestel, dat door vele inwoners van Huis ter Heide en speciaal die op en in de omgeving van de Prins Alexanderweg wonen ontzet werd gade geslagen, veroorzaakte een paniek. Som migen renden als bezeten weg, anderen lieten zich op het doornatte wegdek vallen.. Weer anderen stonden als ver steend te kijken. Toen het toestel zich in de grond van de kwekerij Veenendaal had geboord volgden een aantal enorme explosies, veroorzaakt door de nog in het wrak aanwezige munitie. Branden de brokstukken van het toestel werden in het rond geslingerd, vlammen toren den hoog op en zetten de omgeving in een onheilspellende vuurgloed. Levensgevaarlijk Het was, zo lang de explosies duur den. levensgevaarlijk zich op het ramp terrein te begeven. De echtgenote van de heer Rondeel dacht daar evenwel niet aan. Zij snelde naar de kolenop slagplaats, waar haar man en diens knecht, badend in een vuurzee, om hulp schreeuwden. Mevrouw Rondeel kreeg spoedig assistentie van de chef van de afdeling ongevallen der Zeister G.G. en G.D., de heer G. de Rover, en diens collega, de Terpleger K. Barnard. Zij overgoten de heer Rondeel met water en brachten hem vervolgens de woning binnen. Daarna gingen de moedige G.G. en G.D.-ers opnieuw naar de kolenopslag plaats om de heer Van der Hoven te halen, zy konden hem echter niet be naderen door het vuur. Daarom riepen zij de hulp van omstanders in. „Haal hem eruit, dan brengen wij Rondeel vast naar het ziekenhuis". Zo gebeurde het en zij waren in recordtijd weer terug om de heer Van der Hoven onder hun hoede te nemen. De heer De Rover en de heer Bar nard reden met de ziekenauto juist op de Prins Alexanderweg toen het vlieg tuig neerstortte.. Zij vervoerden in him auto een automobilist, die op de hoek Dolderseweg—Amersfoortseweg bij een autobotsing een hersenschudding had opgelopen. Deze man verliet spoorslags de auto en werd ondergebracht bij om wonenden, men heeft hem later opge haald. De brandweer van Zeist, die van Huis ter Heide en van Bos en Duin, dat even eens onder Zeist ressorteert, waren even eens enkele minuten na de ramp ter plaatse, alsmede talrijke militaire- en politieautoriteiten, onder wie de burge meester van Zeist, mr. A. P. Korthals Alt es en de ohef-luchtmaohtstaf, luite nant-generaal H. Schaper. Het vuur werd met schuimiblussers bestreden, aan de brand in de kolenopslagplaats moest water te pas komen. Het mag een wonder heten, dat er niet meer doden of gewonden zqn te betreuren. De bloemkwekerij ligt na melijk midden tussen de huizen.... De nieuwe veerboot tussen Vlis- singen en Breskens, de Prinses Beatrix, heeft haar tot dusver wei nig fortuinlijke loopbaan voor korte tijd afgebroken, om in een dok in Vlissingen een algehele revisie te ondergaan. Men hoopt hiermede de talrijke kinderziekten van de boot te overwinnen. Het schip in het dok van de Schelde. Batista's Tijgershouden nog stand in dagbladgebouiv van hoofdstad Havanna Geen nationalisering van de suikerplantages De voorhoede van drie kolonnes der Cubaanse rebellen arriveerden gisteren in de hoofdstad Havanna. De troepen stonden onder bevel van Raoel Castro, een broer van de opstandelingenleider. I ater werden de berichten over het binnenrukken van Fidel Castro's troe pen onjuist genoemd. Het zou zelfs on mogelijk zijn, dat eenheden van Castro's veldleger in zo'n korte tijd de stad had den bereikt, aldus luidde het oordeel te Havanna. Wel rijden er auto's met leden van Fidel Castro's militie door de stad. Dit zijn mannen, die tijdens de opstand lid zijn geweest van de ondergrondse organisatie van Fidel Castro. Velen van hen dragen een soort militair uniform. Bij de ongeregeldheden van donder dag zijn in de hoofdstad elf mensen ge dood. In één ziekenhuis waren alleen reeds 63 gewonden opgenomen. Het to taal aantal slachtoffers van de omwen- teling beloopt vele tientallen. Het is mo gelijk, dat dit getal nog zal toenemen, want aanhangers van Fidel Castro be legeren sinds gisteren in Havanna met tanks het gebouw van het blad ..El Tiempo", waar zich in een aantal vurige aanhangers van Batista, die zich „de Tijgers" noemen, heeft verschanst. Gisterochtend en -middag kwam het tot schietpartijen over en weer, waarbij vele „Tijgers" jongemannen van 20 tot 25 jaar gedood zouden zijn. Som mige berichtgevers spreken van veertig tot vqftig slachtoffers. Fidel Castro is van plan een voor lopige regering voor de tijd van ander half jaar te vormen teneinde herziening van de Cubaanse grondwet mogelijk te maken, aldus heeft een agent van Cas tro in een gesprek met het Canadese blad "The Gazette" verklaard. Fidel Verolme gaat drie maminoeth tankers (73.000 ton) bouwen Esso Nederland N.V. en haar moeder maatschappij de Standard Oil Company New Jersey hebben de opdracht voor de bouw van vier tankschepen van elk 47.000 dw ton bij Verolme's Verenigde Scheepswerven N.V. geannuleerd. Deze annulatie hangt samen met de gestegen behoefte aan grotere schepen in het in ternationale olievervoer en is met name. wat Esso Nederland betreft, een gevolg van het besluit van de gemeente Rot terdam tot de bouw van Europoort, waardoor het in de toekomst mogelijk wordt deze grote schepen in Nederland te ontvangen. In de plaats van de bo vengenoemde vier schepen van 47.000 dw. ton is thans aan de Verolme's Ver enigde Scheepswerven opdracht gegeven tot de bouw van drie mammoeth-tank- schepen van elk 73.000 dw. ton. waarvan een voor Esso Nederland is bestemd en de twee andere voor het Jersey-concern. Deze opdracht betekent voor de Ne derlandse scheepsbouw een toevoeging van ruim 30.000 dw. ton aan de oor spronkelijk te bouwen scheepstonnage. Er is naar schatting met deze order een bedrag van 240 miljoen gulden ge moeid. Voor Esso Nederland N.V. is dit het grootste schip, dat ooit aan een Neder landse werf in opdracht is gegeven. Het is tevens het grootste schip dat ooit voor rekening van een Nederlandse reder op een Nederlandse werf werd gebouwd. De afmetingen van deze supertank schepen bedragen: lengte 260 meter, breedte 34.30 meter, afgeladen diep gang 13 meter, holte 18.30 meter, ver mogen 26.500 pk. te leveren door stoom turbines welke zullen worden gebouwd door Werkspoor. De aandrijving ge schiedt op een schroef, de snelheid bij volle belading bedraagt 17.5 mijl per uur. Het grote bouwdok van 1)0.000 ton, waarin deze schepen zullen worden ge bouwd zal op 3 januari door Verolme van de firma Verstoep worden overge nomen. Castro zou voor het ogenblik niet de wens koesteren president te worden maar als minister van Defensie willen optreden in een door Manuel Urrutia te vormen regering. Volgens de agent zou de gevluchte president Batista verscheidene maanden geleden erin toegestemd rebben de macht op te geven nadat hij de ver zekering had ontvangen dat nij met zijn goederen in ballingschap zou kunnen gaan: hij zou er echter van weerhouden zijn door zijn voornaamste officieren, die dergelijke waarborgen niet konden verkrijgen. Ernesto Betancourt, woordvoerdei in de V.S. van de opstandelingen van Fidel Castro, heeft gisteren voor de Ameri kaanse televisie verklaard, dat de rege ringswisseling in zijn land met zal lei den tot nationalisering van de suiker plantages of de openbare bedrijven die door bet buitenland worden gefinan cierd. Fidel Castro is zelf eigenaar van een suikerplantage. In 1955 had Castro zich wel voorstander van nationalisering betoond, maar daarvan was hij later te ruggekomen. Fidel Castro is 31 jaar oud. volgens de huidige Cubaanse grondwet moet de president minstens 35 jaar zijn. Betan court verklaarde verder met nadruk dat de opstandelingen van Fidel Castro niets met de communisten te maken wilden hebben. Roemenië verhindert gezinshereniging (Van onze Westduitse correspondent) De Westduitse regering heeft, zo deel de de Westduitse minister voor Vluchte lingenzaken Oberlander gisteren op een persconferentie te Bonn mee, de com munistische Roemeense regering ge waarschuwd, dat zij tegenmaatregelen zal nemen, wanneer de hereniging van Duitse gezinnen uit Roemenië verder wordt verhinderd. Deze waarschuwing is via de ambassades van beide landen te Parijs overhandigd. Men meent, dat West-Duitsland han delsmaatregelen zal kunnen nemen, wel ke Roemenië aanzienlijke sehade zouden kunnen berokkenen. Het gaai in deze zaak om de verplichting, die Roemenie op zich heeft genomen tegenover het Internationale Rode Kruis om 8400 met name genoemde Duitsers toestemming te verlenen naar de Bondsrepubliek te reizen. Slechts zeer aarzelend heeft de communistische Roemeense regering \ergunningen voor dergelijke reizen verstrekt: de laatste maanden kwam hieraan zelfs een eind. nadat In do Bondsrepubliek twee Roemenen op ver denking van spionage waren gearres teerd. Het Roemeense optreden staat ln te genstelling tot dat van de Sovjet-Unie, die in 1953 5340 Duitsers gelegenheid heeft gegeven terug te keren naar Duitsland. Minister OberlSnder meent, dat eind 1959 in totaal 20 000 Duitsers uit Sovjet-Rusland teruggekeerd zullen zijn. Oberlander verklaarde voorts, dat het aantal vluchtelingen uit communistisch Oost-Duitsland afneemt en wel tenge volge van Oostduitse maatregelen, waar door het vluchten naar het Westen steeds moeilijker wordt. In 1958 vlucht ten van Oost- naar West-Duitsland en West-Berlijn 204.061 mensen, dat is meer dan 500 per dag! In 1957 waren het er 57.000 meer. Rond vijftig procent van alle vluchtelingen nemeri de weg via West-Berlijn. Het aantal Duitsers, dat uit diverse communistische landen, behalve Oost- Duitsland. terugkeerde, bedroeg in 1958 19.000. Op het ogenblik wordt hiermee een tempo bereikt van 1600 mensen per week; 14.000 Duitsers in diverse Oost- europese staaten hebben tot dusver te kennen gegeven, dat zij naar West- Duitsland willen gaan. de meesten van hen komen uit de vroegere Duitse, thans Poolse gebieden langs de Oostzee.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1959 | | pagina 1