Zowel Moskou als Bonn tonen zicli
bereid tot wederzijdse bespreking
WEERBERICHT
Bezadigde uitlatingen van een
commentator van Radio-Moskou
en van Bondskanselier Adenauer
Bolletje.'"
FRANSE VAKBONDEN WEINIG
INGENOMEN MET SANERING
Dr. Drees: P.v.d.A. waarschijnlijk
na verkiezingen in de oppositie
97ste jaargang
DINSDAG 30 DECEMBER 1958
No. 29632
LEIDSCH m DAGBLAD
Directeur: J. W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN WiUe Slngel l' Lel<len Glr0 67055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f.7.50 per kwartaal; f.255 per maand; f.059 per week Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21507
De Sovjet-Unie is volstrekt niet ongenegen de opvattingen te bespreken, die
de Westelijke mogendheden hebben over de Berlijnse kwestie, aldus gaf een
commentator gisteren voor Radio-Moskou te kennen. Hij legde er voorts de
nadruk op, dat de verklaring van de Sovjetrussische minister van Buitenlandse
Zaken, Gromyko, („Berlün wordt Serajewo") géén ultimatum is geweest. Uit
Gromyko's opmerking van vorige week in de Opperste Sovjet kan niet worden
afgeleid, dat Sovjet-Rusland een nieuwe oorlog wil ontketenen als de Russische
voorstellen inzake Berlijn niet worden aanvaard, aldus de commentator.
Niet alleen in Moskou wordt nu een wat vriendelijker geluid gehoord dan de
vorige week het geval was, ook de Westduitse Bondskanselier dr. Adenauer heeft
zich op gematigde toon uitgelaten. De Bondskanselier zou over de beledigingen
heen willen stappen, die voorkwamen in scherpe uitlatingen van gezaghebbende
Russische diplomaten en dagbladen van de laatste tijd, waarin speciaal de
Bondsrepubliek en de persoon van Adenauer werden aangevallen. Hiermee wil
Adenauer de deur voor een gesprek van het Westen met de Sovjet-Unie open
houden. Daarbij is van groot belang, dat de regeringspartijen en de oppositie het
eens zijn geworden over de toekomstige politiek voor Berlijn.
leurgesteld over de Russische houding
met betrekking tot de Duitse ideeën
over de hereniging. Adenauer kantte
zich verder tegen de ophitsende propa
ganda van de Russische pers tegen de
Bondsrepubliek.
Adenauer zal eind januari naar Lon
den gaan voor het gesprek met de Brit
se eerste minister Macmillan, dat hy
op 12 december j.l. had willen voeren,
maar dat moest worden uitgesteld in
verband met zijn ziekte. Inmiddels is
een van de problemen, die Adenauer
met Macmillan had willen bespreken
(de vrijhandelszone) dichter bij zijn op
lossing gekomen, dan men drie weken
geleden had gedacht. In ieder geval
blijven voor het informele overleg tus
sen beide staatslieden te Londen nog
over de kwestie-Berlijn en de algemene
verhouding tot de Sovjet-Unie.
„Ieder heeft zijn
veiligheidsgevoel"
Onze correspondent in Bonn telefo
neerde ons hedenochtend over de uit
spraak van Adenauer het volgende:
De Westduitse bondskanselier ver
klaarde gisteren, dat een oplossing van
het probleem-Berlijn alleen via de her
eniging van Duitsland in vrede en vrij
heid zal kunnen worden gevonden. Hij
rekent erop, dat de Russische regering
eindelijk dezelfde bereidheid tot on
derhandelen zal tonen, die de NAVO-
ministers onlangs te Parijs aan de dag
hebben gelegd.
Adenauer noemde het voorts juist, dat
met het veiligheidsgevoel van de Russen
op dezelfde wijze zal worden rekening
gehouden als met dergelijke gevoelens
van Duitsland en de Westelijke grote
Snogendheden. Maar het Russische ver
langen naar veiligheid zou slechts zijn
te bevredigen, indien de Sovjet-Unie
zelf bereid is tot een verstrekkende ont-
wapeningspolitiek, verbonden met over
eenkomstige veiligheidsmaatregelen. De
Bondskanselier toonde zich vastbesloten
ook in de toekomst te trachten de West
duits-Russische betrekkingen te verbe
ren. Overigens toonde hij zich zeer te-
Als laaiende fakkel
Kerk te Son (N.B.)
door brand verwoest
Vermoedelijk als gevolg van kortslui
ting in de verlichting van de kerststal is
gisteravond de parochiekerk van Sint-
Petrus Banden in Son bij Eindhoven
volledig door brand verwoest. Om tien
minuten over zes werd de brand ontdekt
door de koster, die de kerk ging filuiten.
In een ommezien stond het schip van de
kerk in lichter laaie Omstreeks zeven
uur sloeg het vuur over op de 72-meter
hoge houten gotische toren, die dateert
uit de 15e eeuw. Tegen 8 uur kwam de
spits als een laaiende fakkel naar bene
den. Omstreeks half negen volgden de
drie klokken, met donderend geweld. Alle
brandiweren uit de omgeving, waaronder
die van Eindhoven, stonden machteloos
en konden zich slechts beperken tot het
nathouden van de omliggende huizen,
die door een enorme vonkenregen be
dreigd werden. Verder was er geen blus
sing mogelijk.
Direct na het ontdekken van de
brand heeft kapelaan Thuring de waar
devolste schatten, de paramenten, het
zilverwerk en het Allerheiligste, uit de
reeds brandende kerk gered. Wegens de
geweldige vonkenregen moest een aantal
huizen in de omgeving ontruimd wor
den. Omdat men in het begin geen druk
op de waterleiding had, moest de brand
weer het water halen uit de in de nabij
heid stromende Dommel De kerk stond
onder de zorg van de Vereniging tot Be
houd van Cultuurmonumenten. Er wa
ren pas enige vernieuwingen aange
bracht. Het blussingswerk stond onder
leiding van burgemeester Steinweg uit
Son.
Aanschrijving voor
noodwachtplichtigen
Dezer dagen zal aan ongeveer 20.000
jonge mannen, allen militair dienst
plichtig, doch zonder mobilisatiebestem
ming, bericht worden gestuurd dat zy
de „noodwachtplicht" zullen moeten
vervullen. In verscheidene gemeenten
zijn de oproepen reeds verzonden.
Op deze wyze zal voor de bezetting
van 14 noodwachtposten, in totaal om
vattende 33 grote en kleine gemeenten,
gebruik worden gemaakt van de wette
lijk ingestelde noodwachtplicht.
Meer wind
De Bilt verwacht van heden- tot mor
genavond
Veel bewolking met plaatselijk enige
regen of motregen. Matige tot krachtige,
later mogelijk harde zuidwestelijke wind.
Ongeveer dezelfde temperaturen als
vandaag.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
31 DECEMBER
Zon op: 8.49 uur; onder: 16.38 uur.
Maan op: 23.14 uur; onder: 11.16 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.31 uur en
18.50 uur.
Laagwater te 2.12 uur en 14.35 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
Moskou heeft 300
intercontinentale
raketten
De Sovjet-Unie zal binnen anderhalf
jaar over driehonderd intercontinentale
raketten beschikken, waarvan de helft
een afwijking heeft van niet meer dan
vijf kilometer. Dit is meegedeeld door
een ambtenaar van het Amerikaanse
Congres, Hilsman, in een lezing voor
leden van de Amerikaanse Vereniging
voor Wetenschappelijke Vooruitgang.
Hilsman ontleende de gegevens aan een
rapport, dat door de maatschappij
„Rand" is uitgebracht aan het Ameri
kaanse ministerie van Defensie.
Dit kan betekenen, aldus Hilsman, dat
de Russen in staat zijn in één klap de
gehele Amerikaanse luchtmacht buiten
gevecht te stellen.
De Amerikanen dienen spoedig over
een evengrote macht aan raketten te
beschikken. Thans is alleen de lucht
macht in staat tot een doeltreffende
tegenaanval.
Tijdens een receptie in het hoofd
gebouw van de Ned. Spoorwegen
in Utrecht heeft ir. F. Q. den
Hollander gistermiddag afscheid
genomen als president-directeur
van de Nederlandse Spoorwegen.
Van links naar rechts ir. Den Hol
lander, ir. F. J. Philips, prof. dr.
J. E. de Quay en ir. Th. P. Tromp
In de Nederlandse Staatscourant van
gisteren is gepubliceerd de beschikking
Intrekking prljsstop gas-, elektriciteit- en
waterleldingtairleven 1957, waardoor een
einde is gekomen aan deze prijsstop, welke
sinds 1 februari 1957 van kracht was.
Vooralsnog geen
politieke dreiging
Ook een blad als „Le Monde", dat je
gens de regeringspolitiek zijn onafhan
kelijkheid handhaaft, merkt op dat het
plan-Pinay een weldoordacht en goed
doortimmerd geheel vormt, dat redelijke
verwachtingen voor de toekomst recht
vaardigt.
Echter, al ontmoet het project in
technisch opzicht dus tamelijk wei
nig kritiek, zijn politieke aspecten
worden minder algemeen bewon
derd. Het valt inderdaad niet te ont
kennen, dat het sociale stempel van
Pinay's politiek niet zeer overtui-
In Praag wordt een ruimtevaart-
tentoonstelling gehouden, waar
ook deze hond van hetzelfde soort
als de beroemde „Laika" te zien is
Technisch goed doortimmerd, maar
Zonder ingrijpen zou Parijs voor tekort
van 20 miljard gulden hebben gestaan
(Van onze correspondent in Parijs)
De voornaamste Franse vakverenigingen hebben te kennen gegeven, een actie
te willen ontketenen tegen de sociale onrechtvaardigheden, waarvan zij het
financiële en economische saneringsplan beschuldigen, dat in het afgelopen week
einde in grote lijnen door generaal De Gaulle was toegelicht. Intussen heeft de
Franse minister van Financiën, Pinay, vooral de nadruk gelegd op de brede opzet
van zijn plan. Wanneer wij niet besloten hadden, aldus verklaarde de minister
tegenover journalisten, een algehele financiële, economische en monetaire sane
ring door te voeren, zou Frankrijk het volgend jaar voor een tekort van twee
duizend miljard francs hebben gestaan. Frankrijk zou dan een zeker bankroet
tegemoet zijn gegaan, zoals dertig jaar geleden sommige Centraal-Europese lan
den hebben gekend.
De voornaamste Franse kranten hebben de regeringsplannen, die niettemin
ook voorzien in belastingverhogingen ter waarde van tweehonderd miljard franc,
over het algemeen met begrip, zo niet met geestdrift ontvangen. Men erkent de
noodzaak van een drastisch ingrijpen en men geeft ook toe, dat het politieke en
diplomatieke klimaat voor de regering onmiskenbaar gunstig is.
gend aandoet. Tegenover de directe
belastingen, die in beginsel door de
meer gegoede bevolkingslagen moe
ten worden opgebracht, staat een
hele serie prijsverhogingen van
brood, wijn, tabak, gas, elektriciteit,
post- en treintarieven, die uiteraard
het zwaarst zullen drukken op de
arbeiders en minder bevoorrechte
klassen.
Bovendien zal het systeem van de
sociale verzekeringen en gezinstoelagen
op de helling worden geplaatst, terwijl
ook de genationaliseerde bedrijven op
nieuwe leest zouden worden geschoeid.
De socialisten en de communisten
hebben tot dusverre nooit gedoogd, dat
een regering een vinger uitstak naar
deze instellingen, die tot de sociale ver
worvenheden der arbeidersklasse werden
gerekend en ook dat taboe werd nu door
De Gaulle dus overtreden.
Bij ontstentenis van een tribune in
het gesloten parlement voor de overi
gens gedecideerde oppositiepartijen van
links, zijn het voorlopig de drie vakver
enigingen van socialisten, katholieken
en communisten, die de bazuin van hun
protest gisteren al tegen de economische
plannen van de regering hebben gehe
ven. Ze beklagen zich er vooral ook wel
over bij de voorbereiding van de nieuwe
politiek direct noch zijdelings betrokken
te zijn geweest.
Een politieke bedreiging voor de re
gering vormen deze stemmen vooralsnog
niet, en over de strijdlust der arbeiders
behoeven, lijkt het. ook de vakvereni
gingsleiders zich nog weinig illusies te
maken. Mocht het echter later tot so
ciale agitatie komen, dan zal het eco
nomisch hervormingsplan van De Gaul
le en Pinay ongetwijfeld in zijn grond
vesten kunnen worden aangetast.
De komende weken zullen dus leren in
hoeverre de eerste signalen voor een of
fensief tegen de regering uit de krin
gen der vakcentrales door daden - dwz
door stakingen - gevolgd zullen worden.
Vergelijking met Churchill
Tot zover onze correspondent in Pa
rijs, Reuter meldt nog het volgende:
De strengheid van de begroting Pi-
nay-De Gaulle' voor 1959, waarvan gis
teren de bijzonderheiden bekend zijn
gemaakt, is gisteren door de avondbla
den te Parijs met een bijna religieuze
plechtigheid en met algemene goedkeu
ring begroet.
De onafhankelijke France-Soir verge
leek het door generaal De Gaulle aan
geboden uitzicht van „waarheid en so
berheid, geen gemakkelijk leven, maar
inspanning om tot hernieuwing te ko
men" met de in 1940 door Churchill ge
sproken woorden, waarmede hij het
Britse volk vertelde, dat „bloed, zweet
en tranen" de prijs van de overwinning
zouden zijn.
Het enige blad, dat naast loftuitingen
twijfel tot uiting bracht, was het r.-k
blad „La Croix". dat waarschuwt, dat de
regering niet alleen de socialisten, maar
ook de volksrepublikeinen in de opposi
tie zal vinden, indien de arbeiders tot
de slotsom zouden moeten komen, dat
Het pond sterling
hield zich goed
Bonn wil schuldenaars in de
EBU tegemoetkomen
(Van onze Londense correspondent)
Het pond sterling heeft zich in zyn
nieuwe gedaante gisteren op de interna
tionale beurzen uitstekend gehouden.
Het bleek bestand tegen speculaties en
bleef boven zijn pariteit van 2.80 dollar.
De transacties in ponden waren groter
dan zij sinds de oorlog ooit geweest zijn.
Tegen het einde van de dag was het
pond sterker dan de meeste andere va
luta. De omwisselbaarheid van het pond
was aanleiding tot een golf van optimis
me in de Londense City, altijd nog een
financieel wereldcentrum. De meeste ef-
tecten-koersen in Londen gaven een
stijging te zien als teken van vertrouwen
in het pond. In Londen wordt een ver
dere verlaging van de rentevoet, welke
thans 4% bedraagt, waarschijnlijk ge
acht, De regering schijnt vastbesloten
om de werkloosheid met kracht te be
strijden en kapitaal goedkoper te maken.
Onze correspondent in Bonn telefo
neerde ons hedenochtend:
De Westduitse regering legde gisteren
bereidheid aan de dag om enige landen
tegemoet te komen, die in het kader van
de opgeheven Europese Betalingsunie
(EBU). grote schulden aan Bonn heb
ben te betalen. In de EBU had de Bonds
republiek namelijk een saldo gekweekt
van meer dan 450 miljoen dollar (1.2
miljard mark!) Het gaat er hierbij om
de diverse landen de overgang van de
EBU naar het Europese valutaverdrag
(EMO) te vergemakkelijken. In maxi
mum zes jaren wil Bonn de schulden
vereffend zien. Het gaat hier voor
Nederland om een bedrag van 60
miljoen dollar, voor België om 57 mil
joen, voor Denemarken om 28 miljoen,
voor Noorwegen om 50 miljoen, voor
Frankrijk om 145 miljoen, voor Zweden
om 53 miljoen en voor Zwitserland om
53 miljoen dollar. Dit alles is. als be
kend. een gevolg van de convertibiliteit
der diverse Europese valuta's. Tussen de
centrale banken der Europese landen
Ontevredenheid onder
bevolking van Peking
In Peking zou grote ontevredenheid
heersen onder de bevolking tengevolge
van de maatregelen inzake het voedsel
pakket, die door de communistische
regering zijn aangekondigd, aldus meldt
het Franse persbureau A.F.P.
Het gaat hier om een vermindering
van de rantsoenen meel en kool, die de
basis vormen van de voeding in Noord-
China. De maatregelen zullen op 1
januari van kracht worden.
De ontevredenheid is daarom zo groot
omdat de regering voor geen enkele
compensatie heeft gezorgd. Het rant
soen meel, waarmee de bewoners van
Peking het na 1 januari moeten doen,
is nog nooit zo klein geweest sinds het
begin van de rantsoenering in 1954.
zal in de komende weken over de afwik
keling van deze oude EBU-saldi worden
onderhandeld. Volgens de EBU-bepalin-
gen zelf zijn dergelijke saldi binnen drie
jaar te verrekenen. Men acnt dat hier
in verband met de rustige overgang naar
het Europese valuta-verdrag en Frank-
rijks interne zorgen een te korte termijn.
Men verwacht hier voorts, een
verruiming van de invoer uit de Ver
enigde Staten en een grotere kans op de
oplossing van de moeilijkheden nopens
de vrijhandelszone, waarvoor nu nog
slechts technische hinderpalen zouden
bestaan.
De Westduitse handel meent, dat er
van de bevrijding van het internationale
betalingsverkeer veel is te verwachten,
maar eist voor alles, dat de liberalise
ring van het goederenverkeer thans
wordt voortgezet. In Bonn is overigens
thans dezelfde strijd aan de gang tussen
voor- en tegenstanders van de monetaire
maatregelen van de afgelopen dagen als
te Londen en Parijs. Ook hier zeggen de
socialisten, dat de regering te ver is ge
gaan. Zij menen hier, dat aan Frankrijk
een financiële steun ad 250 miljoen
mark wordt gegeven, die niet verant
woord is.
in een model van het verblijf, waar
in dit hondje in de tweede Spoetnik
om de aarde cirkelde.
De oud-minister-president dr. W.
Drees heeft gisteravond in een radio
toespraak voor de VARA verklaard,
het het waarschijnlijkste te achten,
dat de Party van de Arbeid na de
verkiezingen niet aan de regering zal
deelnemen doch in de oppositie zal
gaan.
„Wij gaan nu verkiezingen tegemoet,
waarbij de andere partijen op grondslag
van de uitslag van staten- en raadsver
kiezingen vertrouwen op verzwakking
van de Partij van de Arbeid. Wij zullen
daarin elk geval eerst dan nog om strij
den. Maar hoe ook precies de uitslag
zal wezen en of daar de Partij van de
Arbeid toch nog deel van de regering zal
kunnen uitmaken dan wel, wat het
waarschijnlijkste is, in de oppositie zal
zijn, onze beweging heeft gedurende een
reeks van jaren getoond tot opbouwen
de arbeid in staat te zijn en zij zal zich
ook verder haar plaats in ons volks
leven waardig tonen".
zi| niet langer de eindjes aan elkaar
kunnen knopen.
Tot zover enkele commentaren.
Minister Pinay heeft over de gezins
toeslagen medegedeeld, dat deze aan
zienlijk zullen worden verhoogd, doch
voortaan aan de inkomstenbelasting
onderhevig zullen zyn. De bijzonderhe
den zijn nog niet vastgesteld. De ouder
domspensioenen zullen met 5200 franc
per jaar worden verhoogd tot 38.000 fr.
(ongeveer 380 gulden) per jaar. Deze
maatregel zal 15 miljard franc per jaar
kosten. De bydrage van deelnemers aan
de sociale verzekeringen zullen worden
herzien, hetgeen een extra bedrag van
20 miljard franc moet opbrengen. De
bydrage van verzekerden wordt ver-
I hoogd met 2% van het loonbedrag en
het maximum der lonen, waarvan bij
dragen moeten worden betaald, wordt
verhoogd. De bydrage zal voor de ho-
gere inkomens worden verhoogd en voor
de lagere inkomens worden verlaagd.
Aldus besloot dr. Drees zijn toespraak,
waarin hij een overzicht gaf van het
geen de afgelopen dertien jaar door de
diverse regeringen, waarbij hij betrok
ken was, is gedaan en bereikt en waar
in hij de gebeurtenissen besprak die tot
de kabinetscrisis hebben geleid.
„Mijn gevoelens in verband met deze
crisis zijn van gemengde aard. Ik be
treur het, dat een samenwerking een
einde heeft genomen, die naar mijn
mening ondanks alle moeilijkheden
waarmee wy te kampen hebben gehad
aan ons land goede diensten heeft be
wezen", aldus dr. Drees. „Ik betreur het
ook dat het kabinet, dat nog veel be
langrijk werk op stapel had staan, niet
de vier jaar van een normale parlemen
taire periode aan de arbeid is kunnen
blijven. Dat ls niet een gevolg geweest
van conflicten binnen het kabinet. De
verhoudingen tussen de partyen in het
land en in de Kamer en de houding
van een Kamermeerderheid ten opzichte
van bepaalde regeringsvoorstellen had
den zich echter zo ontwikkeld, dat een
verder samengaan steeds moeilijker
werd. U zult kunnen begrijpen, dat ik
tenslotte ook het gevoel heb gekend, dat
het zijn goede kant had te worden ont
heven van een verantwoordelijkheid, die
onder deze omstandigheden steeds moei
lijker werd te dragen. Uiteengaan kan
bovendien op een gegeven ogenblik on
vermijdelijk zijn om de politieke lucht te
zuiveren".
De heer J. J. A. Berger, die per 1
januari a.s. politiek-secretaris van de
P.v.d.A. wordt heeft zich tijdens een
in Marcanti belegde jaarwisselingsbij
eenkomst van de federatie Amsterdam
in dezelfde geest uitgelaten als dr. Drees.
„De Partij van de Arbeid heeft steeds
gestreden voor de in sociaal en econo
misch opzicht zwakkeren. Ze zal dat in
de komende jaren blijven doen, hetzij als
regeringspartner, hetzij als oppositie
partij. Dikwijls zal het in die strijd gaan
om de arbeiders in loondienst, maar
vaak ook om andere groepen. Die strijd
zal fair zyn, doch hard", aldus de heer
I Berger.
