INWISSELBARE VALUTA IN EEN
ELFTAL W.-EUROPESE LANDEN
De betekenis van de
monetaire maatregelen
WEERBERICHT
Nieuwe devaluatie van Franse franc met ruim
17 procent en instelling van een „zware franc"
EBU vervangen door EMO
Nederland zij op zijn qui vivel
l'JiL.
IN FRANKRIJK STIJGEN DE
PRIJZEN EN BELASTINGEN
97ste jaargang
MAANDAG 29 DECEMBER 1958
No. 29631
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 7.50 per kwartaal; f.2.55 per maand; f.0.59 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro no 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie 21607
„De kleine wereld"
nog boven Oceaan
Of vaart gondel op zee?
Elf Westeuropese landen zijn zaterdag overge
gaan tot het herstel van de „externe inwisselbaar
heid" van hun valuta om zodoende een gezon
dere monetaire situatie en een vrijere handel te
bereiken. Het waren Frankrijk, West-Duitsland,
Italië, België, Nederland, Luxemburg, De
nemarken, Noorwegen, Zweden en Engeland die
voorgingen op de weg naar „gezond geld". Bin
nen enkele uren nadat dit nieuws in de diverse
hoofdsteden was bekend gemaakt, deelde de Zwit
serse regering mede, dat ook de Zwitserse franc
het voorbeeld zou volgen in feite slechts een
gebaar, aangezien Zwitserland sinds lang de
hardste en best te verhandelen valuta heeft.
Enkele landen lieten de maatregel onmiddellijk
van kracht worden, andere met ingang van heden,
maandag.
„Externe convertibiliteit" betekent, dat voort
aan iedere buitenlander, die in het bezit is van
geld van een dezer landen het vrijelijk mag inwis
selen tegen „harde" Amerikaanse of Canadese
dollars. Tot dusver kon het alleen tegen „zachte"
valuta worden ingewisseld. Dit is nog lang niet
zoals de situatie voor de tweede wereldoorlog
was, toen er volledige inwisselbaarheid bestond,
of het recht valuta's vrijelijk te kopen en te ver
kopen. Het is bijv. nog niet mogelijk dat Engelsen
zomaar dollars kunnen kopen, kapitaal naar het
buitenland exportreen of onbeperkte hoeveel
heden dollars of Zwitserse francs als toeristen
uitgeven.
Onze Parüse correspondent telefoneerde ons hedenochtend:
Generaal Charles De Gaulle heeft gisteravond persoonlek vla de Franse radio
en de televisie, geflankeerd door zijn minister van Financiën Antoine Pinay, tekst
en uitleg gegeven inzake een nieuwe devaluatie van de franc, die nu officieel met
17.55 procent in waarde is verminderd. De generaal verklaarde, dat hij besloten
had radicaal orde op de zaken des lands te stellen en de devaluatie vloeide voort
uit deze beslissing.
Deze devaluatie van de franc volgt ruim een jaar op eenzelfde operatie, ter
waarde van twintig procent, die door de toenmalige regering van Felix Gaillard
echter niet als zodanig werd gepresenteerd. Men sprak toen van de „operatie-
waarheid" ter sanering van het internationale monetaire verkeer. Ditmaal wordt
het woord devaluatie tenminste rondborstig en openhartig uitgesproken. Minister
Pinay verklaarde dat deze maatregel geen schakel is in een keten, doch nu een
eindpunt zal betekenen. Om die bedoeling ook tastbaar uit te drukken, zal de
Franse franc weer worden teruggebracht naar de waarde, die zij in 1914 ver
tegenwoordigde, de tijd, dat Frankrijk bankier van Europa en zelfs van Amerika
was. In de loop van het komende jaar zal er een nieuwe of „zware" franc worden
geschapen, waarin honderd tegenwoordige francjes zullen worden opgelost.
Frankrijk staat vóór 1 januari 1960 een inwisseling van alle biljetten en munten,
die nu nog in omloop zijn, te wachten. Ongeveer vijf van die zware franken
zullen dan samen de waarde van een dollar vertegenwoordigen. Tot de gulden
wordt de verhouding van de Franse franc ongeveer 1 1,3. Tot zover onze Parijse
correspondent.
Frankrijk, dat een schuld van ruim 600
miljoen dollar aan de EBU heeft, zal
waarschijnlijk door West-Duitsland en
andere landen worden geholpen.
Britse financiële deskundigen voor
spelden dat al deze maatregelen bijna
onmiddellijk gevolgd zullen worden door
een grote toeneming van de handel in
West-Europa.
Ook uit andere delen der wereld zijn
gunstige reacties hierover binnengeko
men. Per Jacobsson, directeur van het
Internationale Monetaire Fonds, ver
klaarde zaterdag in Washington dat de
nieuwe monetaire maatregelen in West-
Europa getroffen zijn „uit een machts
positie" en een teken zijn van „de
terugkeer van Europa in wereldaange
legenheden".
Herstel van Franse aanzien
Onze Parijse correspondent geeft nog
de volgende toelichting:
Wanneer deze devaluatie onmiddellijk
is voortgevloeid uit de Engelse beslissing
het pond weer inwisselbaar te makenen
dus onder buitenlandse druk genomen
werd, dan waren er toch ook talrijke
omstandigheden van binnenlandse eco
nomische aard, die op kortere termijn
een dergelijke ingrijpende maatregel
noodzakelijk maakten.
De afstand tussen werkelijke koop
kracht en de nominale waarde van de
Franse munt was het laatste jaar ge
leidelijk aan weer groter geworden en
met het oog op de inwerkingtreding van
de Euromarkt wisten alle deskundigen,
dat een correctie onvermijdelijk zou
zijn. Door nu tevens het liberalisatie-
cijfer voor de vrije invoer van buiten
landse artikelen van 40 tot 90 procent
op te voeren, en, met een tiental an
dere landen, ook de franc inwisselbaar
te maken, hoopt de regering van gene
raal De Gaulle het Franse aanzien
thans ook in de internationale financiële
en economische kringen weer te kunnen
herstellen. De regering streeft er naar
buitenlandse kapitalen aan te trekken
voor de industrialisering en modernise
ring in Frankrijk, en vooral in Algerije
en ook in Zwart-Afrika, en de deva
luatie kan een stap vormen in deze
richting.
Gunstige reacties
Het besluit het vond sterling en de
andere valuta's inwisselbaar te ma
ken, werd vorige week genomen op
een geheime bijeenkomst in Parijs
van de ministers van Financiën van
Engeland, Frankrijk en West-Duits
land, resp. Heathcoat Amory, Pinay
en Etzel. De andere Westeuropese
regeringen werden hiervan op de
hoogte gesteld en kwamen overeen
het voorbeeld te volgen.
Gepaard aan het besluit tot exter
ne inioisselbaarheid van de diverse
valuta's werd overeengekomen de
Europese Betalings Unie (EBU) die
de laatste acht jaar had gediend als
een „clearing house" voor handels
schulden e.d., te doen vervangen
door een Europees Monetair Ak
koord (EMO) dat reeds in 1955 was
gesloten.
Dit alles vormde de gezamenlijke
krachtsinspanning der Westeurope
se landen de handelsbarrières neer
te halen en orde op zaken te stellen
in de monetaire situatie.
Het nieuwe monetaire akkoord zal
functioneren onder toezicht van de Or
ganisatie voor Europese Economische
Samenwerking (OEES) en zal beschik
ken over een kapitaal van 600 miljoen
dollar. Evenals de EBU zal dit akkoord
de OEES-landen met elkaar verbinden
en het betalingsverkeer tussen de leden-
landen regelen; het belangrijkste ver
schil met de EBU zal zijn, dat niet auto
matisch kredieten worden verstrekt.
Amerika en Perzië
De Verenigde Staten zullen hun mili
taire hulp aan Perzië meer dan twee
maal zo groot maken als thans, verder
gaan de Amerikanen het aantal vlieg
velden uitbreiden en in het zuiden troe
pen aan land brengen, aldus zei een
commentator van Radió-Moskou giste
ren.
Deze Amerikaanse besluiten maken,
aldus de commentator, deel uit van de
voorbereidingen tot het sluiten van nieu
we militaire akkoorden met Perzië, Tur
kije en Pakistan.
De Sovjet-Unie kan niet werkeloos
blijven toezien terwijl de Verenigde Sta
ten militaire voorbereidingen in Per
zië treffen. De grenzen van de Sovjet-
Unie zijn daarvoor te dichtbij, aldus de
commentator.
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk
enige regen. Weinig verandering in
temperatuur. Matige tot krachtige wind
tussen west en zuidwest.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
30 DECEMBER
Zon op: 8.49 uur; onder: 16.37 uur.
Maan op: 22.00 uur; onder: 10.49 uur.
Hoogwater te Katwijk te 5.50 en 18.05
uur.
Laagwater te 1.35 en 13.54 uur.
r bestaat utt 12 pagina's
Tot dusver is weliswaar de positieve
uitwerking van een devaluatie voor
Frankrijk altijd maar van korte duur
De ballon „De kleine wereld" waarmee
vier Britten drie mannen en een
vrouw trachten de Atlantische Oceaan
over te steken, vaart nog boven de At
lantische Oceaan, aldus is in de nacht
van zaterdag op zondag uit Port of
Spain op Trinidad gemeld. De radiozen
der van de vier ballonvaarders zou de
fect zijn. De radioboodschap volgens
welke de ballon in Venezuela geland
was is volgens de berichten uit Port of
Spain verzonnen.
De zakelijke organisator van de reis
van „De kleine wereld" heeft verklaard
te geloven, dat de ballonvaarders door
regen gedwongen zijn geweest op zee te
landen en nu de gondel als boot gebrui
ken. Hij verwachtte dat zij binnen en
kele dagen in een Westindische haven
zouden aankomen. De organisator. Peter
Elstob. verklaarde dit in een vraagge
sprek voor de Amerikaanse radio.
Zoals bekend is de ballon op 12 decem
ber van de Canarische eilanden opge
stegen. Twee dagen later werd de bal
lon het laatst waargenomen Op 17 de
cember werd de laatste radiobood
schap opgevangen
Zaterdag werd gemeld, dat de ballon-
va arders in het mondingsgebied van de
Orinoco in Venezuela waren geland. Ve
nezolaanse en Amerikaanse vliegtuigen
die waren opgestegen om het gezelschap
op te sporen en naar de bewoonde we-
geweest en m hoeverre de resultaten dit ^brengen t7nö7n «dht«
keer vruchtbaarder en vooral penna- niets ontdekken Het bleek later, dat het
SSS®™!?bericht van de landing was verzonnen
ment nog moeilijk te voorspellen.
Slot pag. 2
door een paar „grappenmakers" op de
Canarische eilanden.
(Van onze financiële redacteur)
De monetaire maatregelen, welke na Kerstmis min of meer bij ver
rassing door elf Westeuropese landen w.o. ook Nederland zijn
genomen, moeten aan de ene kant worden gezien tegen de achter
grond van de op 1 januari a.s. in werking tredende Euromarkt, aan
de andere kant als een verdere stap op de weg naar de algehele
sanering van de in en na de oorlog scheef getrokken valuta verhoudin
gen. Men weet, dat daartoe destijds enige instanties in het leven
werden geroepen o.a. de OEES (Organisatie voor Europese Econo
mische Samenwerking) en de EBU (Europese Betalings Unie)
welke de internationale handel en internationale betalingen mogelijk
maakten zonder dat de verschillende Europese valuta's geheel vrij
tegen elkaar konden worden verwisseld.
De desbetreffende bepalingen zijn nogal ingewikkeld en alleen
valuta-experts en valuta-arbitrageanten weten daarvan het naadje van
de kous.
Bekend is, dat in de loop van 1957 de
moeilijke positie van enkele Europese
landen scherp aan het licht trad door
dat men bij de V.S. tot steeds grotere
bedragen in het krijt kwam te staan. In
de EBU - een soort verrekeningsor
gaan - hadden met name Engeland en
Frankrijk een groot tekort, Duitsland
een groot tegoed. Voornamelijk tenge
volge van de grote invoeren liepen de
voorraden goud en deviezen van Frank
rijk en Engeland voortdurend terug, zo
dat de regeringen door enkele disconto
verhogingen, kredietbeperkingen, verho
ging van belastingen enz. daaraan paal
en perk trachtten te stellen.
Frankrijk was, zoals men weet, een
prooi aan innerlijke verdeeldheid en een
telkens wisselende regering welke nala
tig bleef de voor het binnenland nood
zakelijke maatregelen te treffen.
De Franse franc is enige malen gede
valueerd, zonder dat dit echter tot het
gewenste resultaat leidde, terwijl men
ook over het Engelse pond niet gerust
was, evenals trouwens ook ten aanzien
van de gulden geruime tijd de vrees
voor een devaluatie werd gekoesterd. De
recessie heeft de ogen voor deze drei
gende situatie geopend, en zowel in En
geland als in ons land werden, zoals be
kend, drastische maatregelen genomen
om de economische positie en het ver
trouwen in de valuta te versterken. Voor
ons land is dat, zoals men weet. gelukt
eri ook in Engeland zijn op dat punt
goede resultaten bereikt. De Engelse
handelsbalans toonde het eerste half
jaar 1958 voor het eerst in deze eeuw
weer een overschot, en op de Engelse
betalingsbalans wordt voor het gehele
jaar weer een flink overschot verwacht.
De goud- en deviezenvoorraad van de
Bank of England is aanmerkelijk geste
gen, ook al wordt zij nog niet voldoende
geacht voor een algehele en onbeperkte
inwisselbaarheid van het pond sterling.
De Gaulle deed wonderen
In Frankrijk heeft het optreden
van De Gaulle wonderen gedaan.
Niet alleen de staatkundige positie
van het land onderging een gedaan
teverwisseling, sinds medio 1958 kan,
ook wat betreft de financiële posi
tie en de valuta van een vertrou-
wensherstel worden gesproken. Ge
ïnspireerd door De Gaulle, geacti
veerd door Pinay.
De inflatie kon worden gestuit.
Het indexcijfer voor de kosten van
levensonderhoud, jaren achtereen
gestegen, kwam in juni 1958 tot
staan en is sindsdien zelfs gedaald
Het invoer saldo van de handelsba
lans voor de eerste elf maanden
was aanmerkelijk kleiner dan in de
zelfde periode van het voorgaande
jaar, en Frankrijk is ongetwijfeld op
de goede weg.
De
Amerikaanse
Marine heeft dit
op afstand
bestuurbare
vliegtuig
in dienst
genomen
als vliegend
doel voor
afweer-
projectielen.
Het toestel kan
een hoogte
bereiken van
ruim
tienduizend
meter.
Een radio-oproep aan het Franse
volk om de scheidende president
Coty door middel van een brief of
kaart dank te betuigen voor wat hij
gedurende vele jaren als staats
hoofd voor het land heeft gedaan,
heeft een ongedacht gevolg gehad.
Meer dan 700.000 kaarten en brie
ven stroomden reeds naar het Ely-
sée en nog steeds blijven de post
zakken binnenkomen. Een kijkje op
het sorteren van deze enorme stapel
post.
Socialistische ministers zullen wegens
meningsverschil in de oppositie gaan
Moet „kleine man" het
hoogste gelag betalen?
(Van onze Parijse correspondent)
De Franse regering heeft bij monde
van generaal De Gaulle en van minis
ter Pinay een plan gepubliceerd, dat in
derdaad gezondere economische verhou
dingen zou kunnen scheppen. Er wordt
in het budget voor 1959 sterker dan
vorig jaar met de noodzaak van hogere
investeringen rekening gehouden en
voorts worden tal van subsidies afge-
Hoofdbestuur V.V.D. sprak
over politieke toestand
Het dagelijks bestuur van de VVD
heeft zaterdagmorgen in Den Haag
vergaderd ter bespreking van de poli
tieke toestand en de voorbereiding van
de kandidaatstelling voor de tussentijd
se verkiezingen, 's Middags heeft het
hoofdbestuur van de VVD zich beraden
over dezelfde onderwerpen.
Op zaterdag 3 januari zullen zowel
het hoofdbestuur als het dagelijks be
stuur weer in vergadering bijeenkomen.
De buitengewone algemene vergadering
van de VVD. waar de definitieve kan
didatenlijsten zullen worden, samenge
steld, zal worden gehouden op zaterdag
10 januari 1959 te Hilversum.
Nieuwe fase
De Euromarkt, die thans geleidelijk in
werking treedt, betekent een nieuwe
fase in de economische ontwikkeling
van ons werelddeel.
Zoals bekend, zullen de zes aangeslo
ten landen - Duitsland, Frankrijk, Ita
lië, Nederland, België en Luxemburg
de invoertarieven met 10% van de thans
geldende rechten verlagen. Frankrijk
doet hieraan wel mee, maar voelt zich
toch in de ontwikkeling van zijn econo
mie blijkbaar bedreigd. Het vreest een
verruiming van de invoer, welke juist
de laatste tijd was beperkt, en teneinde
deze tegen te gaan wordt de Franse
franc officieel gedevalueerd. Dat wil
zeggen dat men voortaan in Frankrijk
voor de buitenlandse valuta meer francs
moet betalen en de buitenlandse impor
teurs voor de betaling van Franse goe
deren met een kleiner bedrag eigen va
luta kan volstaan. Niet officieel was de
internationale waarde van de franc
trouwens reeds lager dan de officiële
koers, zodat met deze nieuwe devaluatie
dan ook op zekere hoogte een bestaan
de toestand wordt gesanctioneerd.
Duidelijk is echter dat de devaluatie
van de Franse franc alleen succes kan
hebben, als sluitstuk van een veelomvat
tend geheel van saneringsmaatregelen
en een sterk financieel beleid, waarbij
met name lonen en prijzen in de hand
worden gehouden. De mogelijkheid be
staat thans ook, dat de verborgen goud
schatten van de Franse richards voor
de dag komen, en aan de versterking
van Frankrijks innerlijke en interna
tionale positie medewerken.
Slot op pag. 2
schaft, die de werkelijke prijsverhou
dingen verdoezelden. Doch door de op
heffing van die subsidies zuilen ander
zijds tal van prijzen voor transport, gas,
kolen, elektriciteit en ook voor levens
middelen automatisch stijgeo in prijs,
waardoor de franc opnieuw bedreigd
zou kunnen worden. Weliswaar zullen
er ook nieuwe belastingen worden afge
kondigd, waardoor in het bijzonder de
kapitaalkrachtiger bevolkingsklasse zal
worden getroffen.
Doch niettemin lijkt de vrees niet on
gewettigd, dat het vooral weer de kleine
man zal zijn, die hoogste gelag moet
betalen. Het belastingsysteem, dat in
Frankrijk vanouds vooral op indirecte
inkomsten is ingesteld, werd namelijk
niet herzien en de sociale onrechtvaar
digheden werden vroeger gedeeltelijk nu
juist door die subsidies op levensmidde
len en dagelijkse gebruiksartikelen
enigszins gecorrigeerd. De socialistische
ministers in de regering De Gaulle
hebben zich met de plannen van hun
conservatieve collega Pinay ondanks
een lichte salarisverhoging, die voor
1 februari a.s. wordt afgekondigd, dan
ook niet kunnen verenigen en slechts
door de persoonlijke tussenkomst van
de generaal hebben zrj hun portefeuilles
nog enkele dagen willen behouden. Er
is echter geen twijfel aan. of dr socia
listen zullen in de oppositie gaan. zodra
na 8 januari a.s. een nieuwe regering is
gevormd.
De zwaarste hypotheek, die op de
Franse economie blijft rusten en die.
trots zijn krachtige pogingen in die
richting, ook door generaal De Gaulle
niet kon worden opgeheven, betreft ech
ter nog steeds de oorlog in Algerije.
Door deze oorlog zal Frankrijk in de
komende maanden, zo geen jaren, nog
altijd voor uitzonderlijk hoge militaire
en dus improduktieve lasten blijven ge
steld.
De Franse regering heeft het afge
lopen weekeinde een beslissing van zeer
verre draagwijdte genomen, zowel voor
het binnenlandse als voor het buiten
landse financiële en economische ver
keer.
Generaal De Gaulle staar sterker dan
een zijner voorgangers uit de Vierde Re
publiek en onmiddelijke politieke reac
ties heeft hij niet te duchten Terecht
konden regeringskringen ook nog op
merken. dat Frankrijk bij net referen
dum en bij de jongste verkiezingen zich
voor het behoud van Alge-ije en voor
een politiek van nationale grootheid on
miskenbaar heeft uitgesproken.
Met de devaluatie en vooral met de
nieuwe belastingen en de prijsverhogin
gen, die weer in uitzicht ztju gesteld, is
het Franse volk nu de rekening van die
politiek overhandigd De vraag is nu. of
de Fransen, die de hand altijd graag
dicht op de portefeuille willen houden
zodra dc belastinginspecteur in zicht is
gekomen, dit keer die rekening «onder
morren en loyaal zullen willen betalen
En uit het antwoord op die vraag zal
dan tevens blijken, of Frankrijk zijn
ambtieuze rol opnieuw wereldmogend-
heid te worden „op deze basis van waar
heid en gestrengheid", zoals De Gaulle
zich gisteren uitdrukte, metterdaad zal
kunnen spelen.
