VOOR DE KERSTTAFEL
Guinea's leiders zijn meer zwarte
nationalisten dan rode agitators
IN WEST-BERLIJN STAAT NU
EUROPA'S MODERNSTE HOTEL
ZATERDAG 13 DECEMBER WEKELIJKS BIJVOEGSEL PAGINA 2
REIS DOOR FRANS WEST-AFRIKA (V)
Verset tegen Europa's beschavingdaarentegen
ontwikkeling van Afrikaanse persoonlijkheid
Minister Soustelle ziet het verkeerd
Smalle top en beperkte elite
Eetzaal-vloer van varkensleer -
Desgewenst kamer van 235 mark
voor één enkele nacht
wrijving en weerstand, verbitterd door
het verschil tussen Europa thuis en
Europa uit, het allermeest wanhopig
geworden door het uiteindelijk falen
in het aanvankelijk krampachtig na
gestreefde éigen assimilatieproces.
Zo grepen zij, zij het een aantal Eu
ropese technieken in him bagage
meevoerend, uiteindelijk terug naar
het eigene, zo men wil naar „les Bal-
Maar goed, dit is dan het nieuwe Afrika, zoals het zich
manifesteert aan zijn smalle top, die van een beperkte elite. De
brede basis van het oude Afrika bestaat uiteraard ook nog. Het
is dat van de naakte, zwarte man in de ontzaglijke lege ruimtes.
Schuil zoekend tegen goden, beesten en eenzaamheid in de
collectiviteit van stam en familie, die hem niet alleen de stam-
tekens in het gezicht kerft, maar ook een onuitwisbaar stempel
op zyn ziel drukt. Een primitieve, maar hecht georganiseerde
maatschappij, die slechts langzaam en pijnlijk wordt openge
scheurd door de ploegmessen der Westelijke kolonisatie. Een
anachronistisch continent, dat noch het wiel, noch het schrift,
noch een kalender uitvond en dat blijft hangen in het jaar nul,
terwijl men tienduizend kilometer verderop bezig is raketten
naar de maan af te schieten!
Hierin ligt geen reden die jonge
Afrikaanse élite te veronachtzamen
of af te doen met de klassieke defini
tie „een handvol agitatoren". Want
tussen hen en ons Westen wordt ge
dongen om het (schijnbaar) onbe
schreven blad van het oude Afrika.
Wie en wat zijn deze „kwade, jonge
mannen", oppositie voerend in Euro
pa's Afrikaanse gebieden zoals Tom
M'Boya in Kenya en Ly Abdoellaye
in Senegal, of reeds leiders van on
afhankelijke staten, Kwame N'Kroe-
mah in Ghana en, sinds een maand,
Sékou Touré in Guinea. Moet men
de Franse minister van voorlichting,
Soustelle. of het merendeel van de
Franse pers geloven, dan zijn Sékou
Touré. Keita Fodeba en hun vrienden
doodeenvoudig agenten van Moskou,
aohter het ijzeren gordijn getrainde
marxistische agitators, wegbereiders
van het rode imperialisme. Ik veroor
loof mij op dit punt noch de heer
Soustelle noch mijn Franse collega's
te geloven.
Na lange gesprekken met Touré en
Fodeba staat het voor mq vast, dat
iedere wasechte marxist zijn haren
uit het hoofd zou trekken, wanneer
hij de on-gedisciplineerde, onratio
nele, intuïtieve, diffuse, overigens wel
vaak slimme en zeker typisch-Afri-
k lanse denk- en betoogtrant van deze
ministers zou moeten ontleden. Maar
zijn zij dan niet achter het gordijn
geweest, was Sékou Touré niet een
tijdlang parlementair compagnon der
communisten en een der voormannen
van de communistische vakbond CGT,
is zijn Democratische partq van Gui
nea met ziin ijzerharde partijdisci
pline en fijnvertakt celsysteem niet
naar communistisch model opge
bouwd?
IJzeren gordijn en CGT
Zeker. Touré en Fodeba zijn achter
het gordijn geweest, Touré op twee
vredescongressen, hetgeen bij een
Afrikaan oi' Aziaat weinig bewijst, en
Fodeba is er opgetreden met zijn
dansgroep, een voorbeeld dat door
het Britse Koninklijk Ballet i6 ge
volgd! Niet alleen Touré, maar ook
de huidige minister van Staat in De
Gaulles kabinet. Houphouet-Boicnv.
en alle Afrikaanse leiders trouwens
waren eens parlementaire metgezellen
der communisten, omdat toen alleen
de communisten anti-koloniaal waren.
Touré is de laatste jaren daarentegen
parlementair bondgenoot van Mitte-
rand geweest, heeft met de CGT ge
broken en zijn eigen zwarte vakbond,
de Ugtan, opgericht. Niet alleen
Touré's PDG madr ook de Tunesische
anti -communistische Neo - Destour
heeft leentjebuur bij de communis
tisch organisatievorm gespeeld. Men
vergete iiiet, dat zij geen politieke
partij in de parlementair-democra
tische zin van het woord, maar een
strijdende onafhankelijkheidsbewe
ging vormden.
Bewondering voor Rood-China
Wél geven Touré en Fodeba blijk
van onverholen belangstelling voor
communistisch-Ohina, zeggen onom
wonden dat veel van de aldaar ge
bruikte methodes hun bijzonder ge
schikt schijnen voor de ontwikkeling
van Zwart-Afrika, een gedachte die
overigens door iedere Franse admini
strateur, die ik sprak „en privé" vol
ledig werd gedeeld. Maar Touré c.s.
leggen evenveel belangstelling voor
het experiment-Israël aan de dag.
En waarom? Omdat zij van mening
ziin. dat iedere ontwikkeling van
Afrika uit moet gaan van het onuit
roeibaar collectivisme van de Afri
kaan, een mening die werd gedeeld
door een van Frankrijks beste ken
ners van de Afrikaanse psyche, wijlen
Jacques Richard-MoQard.
Het ls niet waarschijnlijk, dat de
keuze in Afrika ligt tussen een libe
rale democratie en het socialisme,
wél tussen een democratisch socialis
me op coöperatieve grondslag en een
totalitair socialisme. Als men als
West-Europeaan geen afstand kan
ducn van zijn privé-optiek, van'de ge
dachte, dat onze op de Gricks-La<t5n-
se opvatting over het individu geba
seerde beschaving die ons een aan
gename en vruchtbare civilisatie
heeft opgeleverd pasklaar moet
zijn voor alle andere volken, dan
Premier
Sekou Toure
(in het wit)
zwart nationalist
kan men iedere hoop om Afrika te
begrijpen, wel laten varen
Verdriet en trots
Men zal mij tegenwerpen, dat bijna
alle jonge nationalistische Afrikaanse
leiders, produkten van Europese uni
versiteiten zijn. Dat zijn zij ook.
Maar dan toch veelal produkten van
(Van onze
Conakry. De avondbries draagt de koelte
aan van de zee, die in het donker onder de pal
men ruist. De gasten wiegelen behaaglijk in de
kleurige „swings" op het onberispelijk gazon, de
zwarte boy serveert koud-beslagen glazen whisky-
soda. Het gezelschap, verkoeld door douche
en schoon wit overhemd, vergeet de hitte van de
dag, maakt grapjes in elegant Frans, lacht en
verdiept zich dan in een gesprek over ballet. Het
is een toneeltje, dat zich op iedere willekeurige
avond in de tuinen van duizend villa's in Frans
Afrika afspeelt. Het enige verschil is hier dat
bijna alle gasten zwarte Afrikanen zijn. En de
gastheer, die deze cocktail zo vriendelijk te mijner
ere organiseerde, ook uit erkentelijkheid voor de
bijval en de vriendelijke ontvangst, die hem in
Nederland altijd ten deel zijn gevallen, is de
isredacteur)
minister van Binnenlandse Zaken van Guinea,
Keita Fodeba. U kent hem beter als stichter en
leider van „Les ballets Africains". Trouwens, vier
van de hier aanwezige Guinese ministers en
staatssecretarissen zijn ex-dansers van dit Afri
kaanse ballet en Keita Fodeba beaamt onmid
dellijk het aarzelend geopperde vermoeden, dat
de aanleiding tot de stichting van zijn dansgroep
en de redenen tot vestiging van de republiek
Guinea vrijwel identiek zijn: verzet tegen het
kolonialisme en tegen het opdringen der Euro
pese civilisatie, bevestiging daarentegen van de
Afrikaanse persoonlijkheid, ontwikkeling op Afri
kaanse grondslag. Ziedaar de drijfveren van deze
en sommige andere jonge leiders van het nieuwe
Afrika. Waarbij de blanke buitenstaander dan
enigszins meesmuilend, zij het discreet zwijgend,
nog een portie persoonlijke ambities voegt.
Zangers van
Keita
Fodebas
ballet
terug naar het
eigene
Iets Africains" in plaats van naar
„het Zwamenmeer", naar de repu
bliek Guinea in plaats van naar de
beloofde gelijkschakeling ln de Franse
republiek.
De Senegalese dichter--politicus
Leopold Senghor spreekt van de
Negritudehet verdriet, de on
ontkoombaarheid en tenslotte de
trots van zwart zijn. Het viel mij
op Keita Fodeba's bijzonder ele
gante cocktailparty op, dat het
discrete woord Afrikaan" of het
rondweg belachelijke „Afrikaanse
Fransman" plaatsgemaakt had
voor zwarten", eens taboe, nu
haast met wellust uitgesproken.
Ziedaar een kort geschetst portret
van deze Sékou Touré en Keita
Fodeba's, linkse collectivisten. omdat
zij Afrikaan zijn, zeker niet fel-com-
munist, omdat zij in eerste instantie
anti-kolonialist zijn. Maar vandaar
naar „agent van Moskou" blijft nog
een hele stap. Hoe zij als leiders van
een jonge staat op het praktische
plan opereren, hoop ik in een vol
gend artikel te beschrijven. Dat baart
mij vooralsnog misschien meer zor
gen dan hun beweerde marxisme.
Want de ministeriële gasten op het
tuinfeest, die hun kriebelende onge
rustheid over hun stoutmoedig „nee"
verstaken onder lacherige branie van
een h.b.s.-klas die een leraar tart en
in staking gaat, gaven niet altijd
blijk van veel zin voor de realiteit.
En dat misschien, omdat zij, wanneer
Guinea terug zou zakken tot het
barre bestaansminimum van Afrika,
toch wel aan hun trekken zullen
komen?
die de lift bedienen, zien er eerder
uit als mannequins dan als hotel
bediendes. In de kapsalon van het
hotel geeft men de klanten gratis
lippestift en flacons Franse par
fum. En toch wordt verkondigd
dat Berlin-Hilton geen luxe hotel
is, hoewel men er kamers kan krij
gen van 105 mark per nacht en
hoewel dergelijke appartementen
met een eigen bar en dergelijke
extravagante dingen opgesierd
kunnen worden tot zij de lieve som
van 235 mark per nacht kosten
Trouwens van iedere kamer uit
kan men direct ieder gewenst
nummer in Berlijn en West-Duits-
land draaien. Iedere kamerkrijgt,
indien gewenst, een televisietoestel,
een schrijfmachine, een filmpro
jector, een grammofoon of wat
men al niet wil. Maar, zonder die
aparte zaken kost een gewone ka
mer hier 24 mark per nacht zonder
ontbijt - en dat is voor West-
Duitsland beslist niet onredelijk.
Oneerlijke concurrentie
Voor de officiële opening had Hil
ton nog al wat reclame gemaakt. Er
was een feest aangericht waarvoor de
toegangsprijs niet minder dan 100
mark bedroeg. Wie op die kleinigheid
lette kon beter thuis blijven, want in
de galanaoht viel méér te betalen
dan 100 mark. Er was zoveel te eten
en te drinken in het 70 meter lange,
17 meter brede en 55 meter hoge ge
bouw, dat men er bepaald zonder
een ruime beurs niet aan te pas
kwam. Het is een hotel, zo blijft men
overigens van de zijde van de directie
zeggen, voor iedere vakantieganger en
West-Berlijn krijgt per jaar bezoek
van zo'n een miljoen reizigers, die
meestal uit nieuwsgierigheid „Euro
pa's meest interessante stad" eens
willen zien. Voor hen is Berlin-Hil
ton wel zeer geschikt, beweert men
hier, tot ergernis van de andere Ber-
lijnse hoteliers, die reeds hebben
laten blijken, dat zij in het geheel
niet ingenomen zijn met de financiële
steun van de stedelijke regering, die
de bouw van het hotel heeft mogelijk
gemaakt en die zich vooral groen en
geel ergeren aan de overdadige luxe
van hun concurrent, waar bijvoor
beeld de belangrijkste employé's tij
dens hun dienst in het hotel een soort
walkie-talkie dragen, waardoor zij op
ieder ogenblik door een centrale kun
nen worden opgeroepen, dan wel
opdrachten daaraan kunnen geven...
Met dergelijke zaken, beweren de
Westberlijnse hoteliers, neemt men
ons in het bijzonder de goedbebalende
Amerikaanse gasten af. Dat is geen
eerlijke concurrentie meer! Maar
tegen Hilton, „de grootste hotel-ex
ploitant aller tijden", kan men toch
moeilijk op.
Berlijn heeft hem uitbundig be
groet: met een orkestje op het
vliegveld, waar hij met een spe
ciaal toestel met zestig voorname
Amerikaanse gasten uit Los Ange
les arriveerde, want Hilton had de
Westberlijners nog eens eert extra
hart onder de riem gestoken, toen
hij na de rede van Kroesjtsjef en
de Russische nota over Berlijn, had
getelefoneerd: „Nu openen roe he
lemaal, nu is het juist de hoogste
tijd om te openen"! !l
Nederlandse bijdrage
Hilton heeft het beste uit vele lan
den hier willen halen en daartoe be
horen bloemen uit Nederland. De
heer Jan Geytenbeek uit Utrecht
heeft in het Hilton-hotel een bloe-
menzaak geopend. Reeds van juni j 1.
af toomt deze landgenoot hier Neder
landse bloemen in een eigen winkel
in een hoek van de hotelpromeria 'e.
Geytenbeek sloot daarvoor een con
tract voor vijf jaar met Hilton, met
wie hij, zo deelde hij ons mee, eens
bij toeval in contact is gekomen. Nu
is deze Nederlandse contractant-win
kelier zo vervuld van lof voor Hilton,
dat hij reeds overweegt ook in andere
Hiltonhotels Nederlandse bloemen
winkels te stichten. Trouwens in Ber
lijn heeft men Geytenbeek alle moge
lijke steun gegeven, zelfs van de zijde
van de concurrentie. Er waren bij de
opening van Berlin-Hilton enkele
vooraanstaande Nederlanders. Offi
ciële gasten waren de heer De Mon-
chy, directeur van de Holland-Ame-
rikalijn, en oud-generaal Kruis na
mens de directie van de K.L.M.
„Juist nu openen"
zei eigenaar Hilton
(Van onze Westduitse corespondent)
Onder meer dan normale belang
stelling is in West-Berlijn aan de
Budapesterstrasze het grootste hotel
van Duitsland, Berlin - Hilton ge
naamd, geopend. Die belangstelling
gold niet alleen de grote luxe van
dit hotel, maar toch ook het feit, dat
juist in deze voor de Westberlijners
zo spannende dagen, van Amerikaan
se zijde daadwerkelijk getoond wordt,
dat men niet van plan is deze stad
aan zijn lot over te laten.
Dit Hilton-hotel, dat er prat op
gaat het modernste van geheel Euro
pa te zijn, is een attractie voor Ber
lijn. Het is gebouwd door een hotel
bouwmaatschappij, die de Westber
lijnse regering heeft gefinancierd. Hil
ton, wiens maatschappij in de gehele
wereld 33 hotels exploiteert en die
kan bogen op een jaaromzet van
meer dan 200 miljoen dollar, heeft
het hotel gepacht.
Het gebouw heeft 14 verdiepin
gen, 350 kamers en kost 27 miljoen
mark. Alles is er duur en groot
aan: zelfs de portier is abnormaal
wat zijn lengte aangaat, hij meet
namelijk 2.14 meter! De vloer van
de eetzaal van Berlin-Hilton is van
varkensleer gemaakt, de meisjes
Het ls erg prettig om het ons
met Kerstmis zo gezellig mogelijk
te maken, bloemen en planten mo
gen op het kerstfeest zeker niet
ontbreken: gron en bloemen zijn
er nu te kust en te keur en het zijn
vooral de rode en witte kleuren,
die rondom Kerstmis domineren.
Overigens hebben ze met de vie
ring van het kerstfeest niets te
maken: ze worden alleen maar uit
traditie gekocht.
Een feestelijke tafel kan gezellig
zijn. Met geringe middelen kan
men zelf wel een tafelstukje in el
kaar zetten en als men daar niet
handig genoeg voor is: de bloemist
heeft nu allerlei gezellige stukjes
in voorraad: dure en goedkope. Er
zal heus wel iets voor u bij zijn.
Tafelstukje
Lage sc-haaljtes kunnen heel goed
met bloembollen beplant worden;
de witte hyacinten en de rode
tulpjes doen het altijd goed doch
verwerk ze niet samen in één
mandje of sohaaltje, want dat zal
niet zo aardig staan. De tulpen en
ook de hyacinten kunt u dan het
best met bol en al aanschaffen;
des te langer plezier zult u ervan
hebben. Zet ze voor Kerstmis
vooral niet te warm; ze zullen
anders al uitgebloeid zijn op de
dag, dat u ze werkelijk nodig heeft.
Zet zo'n schaaltje liever in een
koele, doch wel vorst/vrije kamer.
Zorg ervoor, dat de bollen ook vol
doende water krijgen; zij zullen
nu alleen maar kunnen leven op
water en als de grond droog wordt
zullen de bloemen bruine plekkkn
krijgen.
Als tulpen of hyacinten in een
schaaltje gepoot worden, dient
men dat wel af te werken met wat
groen; enkele takjes sparregroen
kunnen dan al voldoende zijn.
doch het staat aardiger indien er
ook wat bestakjes van de rode
hulst bijgestoken worden. Er is nu
zoveel hulst, dat dit geen bezwaar
kan zijn. Indien u ze bemachtigen
kunt, is het ook wel fleurig indien
wat takjes bonte hulst tussen het
groen en de bloemen verwerkt wor
den. Voor de bessen behoeft men
dat niet te doen; bonte hulst
vormt wel bessen, doch lang niet
zoveel als de gewone groenbladige
soorten. Met lange, witte kaarsen
wordt er ook veel gewerkt; aange
vuld met groen en beshulst kan
het een heel aardig geheel worden,
waar zelfs geen bloemen meer bij
nodig zijn. Propjes grijs IJslands
mos doen het tussen het groen en
tussen de rode tulpjes ook altijd
neel aardig. Als u er geen kans toe
ziet, heeft de bloemist wel Iets wat
kant en klaar op tafel gezet kan
worden.
G. KROMDUK.
